Bài giảng Khái niệm về biểu thức đại số

Ngày giảng: 27/2/2006
Tiết 51 : khái niệm về biểu thức đại số
I. Mục tiêu:
	- Kiến thức: - Học sinh hiểu được khái niệm về biểu thức đại số, tự tìm được một số ví dụ về biểu thức đại số.
	- Kỹ năng: Rèn kỹ năng tìm ví dụ về biểu thức đại số.
	- Thái độ: Hình thành đức tính cẩn thận trong công việc, say mê học tập.
II. Phương tiện dạy học:
	- Giáo viên: Giáo án, bảng phụ ...
	- Học sinh: Đồ dùng học tập, phiếu học tập, hút dạ...
III. Tiến trình bài dạy:
	1. Tổ chức:
	7C: /45	7A
	2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm ta sự chuẩn bị của học sinh
	3. Bài mới:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
GV: Em hãy cho biết thế nào là một biểu thức ? Lấy ví dụ về biểu thức.
GV: Chuẩn hoá và cho điểm
 3. Bài mới:
HS: Nêu khái niệm biểu thức
Các số được nối với nhau bới dấu các phép tính (cộng, trừ, nhân. chia, nâng lên luỹ thừ) làm thành một biểu thức
Ví dụ:
20 – (14 + 8) : 2
Hoạt động 2: 1. Nhắc lại về biểu thức
GV: Giới thiệu “những biểu thức trên còn được gọi là biểu thức số” 
GV: Em hãy viết công thức tính chu vi của hình chữ nhật ?
GV: Em hãy viết công thức tính chu vi của hình chữ nhật có chiều rộng bằng 5 (cm), chiều dài bằng 8 (cm) ?
GV: Yêu cầu HS làm ?1 SGK
GV: Vậy các biểu thức trên có thể là chữ được không ?
HS: Chu vi của hình chữ nhật có chiều dài là a, chiều rộng là b là:
C = (a+b)2
HS: Viết công thức:
(5 + 8).2
HS: Làm ?1
(3 + 2).3 (cm2)
Hoạt động 3: 2. Khái niệm về biểu thức đại số
GV: Nêu bài toán SGK
GV: Em hãy viết công thức tính chu vi của hình chữ nhật có kích thước bằng 5 cm và a cm ? (với a là đại diện cho một số nào đó ).
GV: Với a = 2 cm ta có công thức trên thay a = 2 và là công thức tính chu vi của hình chữ nhật có chiều dài bằng 5 cm, chiều rộng bằng 2 cm.
GV: Vậy , ta có thể dùng biểu thức C = (5 + a).2 để biểu thị chu vi của các hình chữ nhật có một cạnh bằng 5 cm.
GV: Yêu cầu HS làm ?2
Gọi chiều rộng của hình chữ nhật là a hỏi chiều dài của nó ?
Viết công thức tính diện tích hình chữ nhật theo a ?
GV: Nhận xét và chuẩn hoá
GV: Nêu khái niệm về biểu thức đại số
Trong toán hoc, vật lí, … ta thường gặp những biểu thức mà trong đó ngoài các số, các kí hiệu phép toán cộng, trừ, nhân, chia, nâng lên luỹ thừa, còn có cả các chữ (đại diện cho các số). Người ta gọi những biểu thức như vậy là biểu thức đại số.
GV: Vậy thế nào là biểu thức đại số ?
GV: Em hãy lấy ví dụ về biểu thức đại số ?
GV: Nêu chú ý SGK
Để cho gọn x.y thay bằng xy; 3.x thay bằng 3x
GV: Yêu cầu HS hoạt động nhóm làm ?3
GV: Gọi 2 HS lên bảng làm bài tập
GV: Gọi HS nhận xét sau đó chuẩn hoá và cho điểm.
GV: Trong biểu thức đại số, các chữ có thể đại diện cho các số tuỳ ý nào đó. Người ta gọi những chữ như vậy là biến số (gọi tắt là biến).
 4. Củng cố:
HS: Viết công thức tính chu vi hình chữ nhật
C = (5 + a).2 cm
C = (5 +2).2
HS: Làm ?2
Gọi a cm là chiều rộng của hình chữ nhật suy ra chiều dài là a + 2 cm
S = a.(a+2) cm2
HS: Nêu khái niệm biểu thức đại số.
Biểu thức đại số là biểu thức mà trong đó có các số, các kí hiệu phép toán cộng, trừ, nhân, chia, nâng lên luỹ thừa, các chữ (đại diện cho các số ).
Ví dụ: (x + 7) .2
HS: Lên bảng làm ?3
Quãng đường: S = 30x
Tổng quãng đường: 
S = S1 + S2 = 5x + 35y
Hoạt động 4: Chú ý
GV: Giới thiệuu chú ý SGK
Trong biểu thức đại số, vì chữ đại diện cho số nên khi thực hiện các phép toán trên các chữ, ta có thể áp dụng những tính chất, quy tắc phép toán như trên các số. Chẳng hạn
x + y = y + x ; xy = yx ; xxx = x3 ; (x + y) + z = x (y + z) … 
 - Các biểu thức đại số có chứa biến ở mẫu, chẳng hạn như ; (với các biến t, x nằm ở mẫu) chưa được xét trong chương này.
HS: Ghi các chú ý 
Hoạt động 5: Củng cố bài 
GV: Giới thiệu mục “có thể em chưa biết”
GV: Gọi 2 HS lên bảng làm bài tập 1, 2 SGK trang 26
GV: Gọi HS nhận xét sau đó chuẩn hoá và cho điểm.
HS: đọc mục “có thể em chưa biết”
HS1: Làm bài tập 1
a, x + y
b, xy
c, (x + y)(x - y)
HS2: Làm bài tập 2
S = 
 5. Hướng dẫn về nhà: 
	1. Về nhà ôn tập bài cũ, đọc trước bài mới.
	2. Giải các bài tập 3, 4, 5 SGK trang 26, 27. Các bài tập: 1 à 5 SBT trang 9, 10
	HD: Bài 3: 
x - y
Tích của x và y
5y
Tích của 5 và y
xy
Tổng của 10 và x
10 + x
Tích của tổng x và y với hiệu của x và y
(x + y)(x - y)
Hiệu của x và y
-----------------------------------------------------------------------
Ngày giảng: 28/2/2006
Tiết 52 : giá trị của một biểu thức đại số
I. Mục tiêu:
	- Kiến thức: - Học sinh biết cách tính giá trị của một biểu thức đại số, biết cách trình bày lời giải của một bài toán này.
	- Kỹ năng: Rèn kỹ năng tính giá trị của biểu thức đại số.
	- Thái độ: Hình thành đức tính cẩn thận trong công việc, say mê học tập.
II. Phương tiện dạy học:
	- Giáo viên: Giáo án, bảng phụ ...
	- Học sinh: Đồ dùng học tập, phiếu học tập, hút dạ...
III. Tiến trình bài dạy:
	1. Tổ chức:
	7C: /45	7A
	2. Kiểm tra
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
GV: Em hãy cho biết thế nào là một biểu thức đại số ? Lấy ví dụ về biểu thức đại số.
GV: Chuẩn hoá và cho điểm.
GV: Gọi HS làm bài tập 2 SGK
Viết BTĐS biểu thị diện tích hình thang có đáy lớn là a, đáy nhỏ là b, đường cao là h (a, b, h có cùng đơn vị đo)
GV: Em hãy nhắc lại công thức tính diện tích hình thang ?
GV: Chuẩn hoá và cho điểm
 3. Bài mới:
HS: Nêu khái niệm biểu thức đại số
Biẻu thức đại số là một biểu thức mà ngoài các số, dấu của các phép tính (+, -, *, /, ^) còn có cả các chữ (mỗi chữ đại diện cho một số).
Ví dụ:
(14 + a).2
Bài 2:
Biểu thức đại số biểu thị diện tích hình thang có đáy lớn là a, đáy nhỏ là b, đường cao h là:
Hoạt động 2: 1. Giá trị của một biểu thức đại số
Ví dụ 1:
GV: Giới thiệu ví dụ 1
Cho biểu thức 2m + n. Hãy thay m = 9 và n = 0,5 vào biểu thức đó rồi thực hiện phép tính.
GV: Ta nói 18,5 là giá trị của biểu thức 2m + n tại m = 9 và n = 0,5 (hay còn nói tại m = 9 và n =0,5 thì giá trị của biểu thức 2m + n là 18,5).
Ví dụ 2:
GV: Gọi HS đứng tai chỗ đọc cách thực hiện phép tính tính giá trị của biểu thức 3x2 – 5x + 1 tại x = -1 và x = .
GV: Yêu cầu HS dưới lớp làm bài tập trên.
GV: Gọi HS nhận xét sau đó chuẩn hoá và cho điểm.
GV: Vậy để tính giá trị của một biểu thức đại số tại những giá trị cho trước của các biến, ta thay các giá trị cho trước đó vào biểu thức rồi thực hiện các phép tính.
HS: Lên bảng thực hiện phép tính.
Thay m = 9 và n = 0,5 vào biểu thức đã cho, ta có:
2.9 + 0,5 = 18,5
HS1: Tính giá trị của biểu thức tại x = -1
Thay x = -1 vào biểu thức trên ta được:
3(-1)2 – 5.(-1) + 1 = 3 + 5 + 1 = 9
Vậy giá trị của biểu thức 3x2 – 5x + 1 tại x = -1 là 9
HS2: Tính giá trị của biểu thức tại x = 
Thay x = vào biểu thức trên ta được:
3.()2 – 5. + 1 = 
Vậy giá trị của biểu thức 3x2 – 5x + 1 tại x = là 
Hoạt động 3: 2. áp dụng
GV: Yêu cầu HS hoạt động theo nhóm làm ?1 
Tính giá trị của biểu thức 3x2 – 9x tại x = 1 và tại x = 
GV: Gọi 2 đại diện lên bảng làm bài tập
GV: Gọi HS nhận xét sau đó chuẩn hoá và cho điểm.
GV: Yêu cầu HS làm ?2 
Giá trị của biểu thức x2y tại x = -4 và y = 3 là:
 A. -48 B. 144
 C. -24 D. 48
GV: Gọi HS trả lời sau đó chuẩn hoá và cho điểm.
 4. Củng cố:
HS: Hoạt động theo nhóm làm ?1
HS1: Tính giá trị của biểu thức tại x = 1
Thay x = 1 vào biểu thức trên, ta có:
3.12 – 9.1 = 3 – 9 = -6
HS2: Tính giá trị của biểu thức tại x = 
Thay x = 1 vào biểu thức trên, ta có:
HS: Trả lời
Đáp số đúng là: D. 48
Hoạt động 4: Củng cố bài 
Bài tập 6 SGK trang 28:
GV: Đọc yêu cầu câu đố.
GV: Treo bảng phụ yêu cầu thực hiện phép tính sau đó điền chữ cái tương ứng vào ô cần điền.
GV: Gọi 3 HS lên bảng tính, sau đó điền chữ cái vào ô tương ứng.
GV: Giới thiệu về giải thưởng toán học:
Lê văn thiêm
Lê Văn Thiêm (1918 - 1991) quê ở làng Trung Lễ, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh – một miền quê hiếu học. Ông là người Việt Nam đầu tiên nhận bằng tiến sĩ quốc gia về toán của nước Pháp năm 1948 và cũng là người việt Nam đầu tiên trở thành giáo sư toán học tại một trường đại học ở châu Âu - đại học Zurich (Thuỵ Sĩ, 1949). Giáo sư là người thầy của nhiều nhà toán học nổi tiếng ở Việt Nam. Hiện nay, tân thầy được đặt tên cho giải thưởng toán học quốc gia của Việt Nam “Giải thưởng Lê Văn Thiêm”.
Bài tập 7 SGK trang 29
GV: Gọi 2 HS lên bảng thực hiện phép tính
Tính giá trị của biểu thức sau tại m =-1 và n = 2
a, 3m – 2n
b, 7m + 2n – 6 
HS: Lên bảng thực hiện phép tính rồi điền chữ cái tương ứng.
Với x = 3, y = 4, z = 5
N x2 = 9 
T y2 = 16 
Ă (xy + z) = 8,5 
L x2 – y2 = -7
M = 5
Ê 2z2 + 1 = 51 
H x2 + y2 = 25
V z2 – 1 = 24 
I 2(y + z) = 18
HS1: Tính giá trị biểu thức phần a
Thay m = -1 và n = 2 vào biểu thức, ta được
3.(-1) – 2.2 = -3 – 4 = -7
HS2: Tính giá trị biểu thức phần b
7.(-1) + 2.2 – 6 = -7 + 4 – 6 = -9
 5. Hướng dẫn về nhà: 
	1. Về nhà ôn tập bài cũ, đọc phần “có thể em chưa biết”, đọc trước bài mới.
	2. Giải các bài tập 8, 9 SGK trang 29. Các bài tập: 6 à 12 SBT trang 10, 11
Ngày soạn : / /2006
Ngày giảng: / /2006
Tiết 53 : ĐƠN THứC
I. Mục tiêu:
	- Kiến thức: - Học sinh nhận biết được một biểu thức đại số nào đó là đơn thức. Nhận biết được một đơn thức là đơn thức thu gọn. Phân biệt được phần hệ số, phần biến của đơn thức. Biết nhân hai đơn thức.
	- Kỹ năng: Rèn kỹ năng viết một đơn thức thành đơn thức thu gọn.
	- Thái độ: Hình thành đức tính cẩn thận trong công việc, say mê học tập.
II. Phương tiện dạy học:
	- Giáo viên: Giáo án, bảng phụ ...
	- Học sinh: Đồ dùng học tập, phiếu học tập, hút dạ...
III. Tiến trình bài dạy:
	1. Tổ chức:
	7C: /45	7D: /43
	2. Kiểm tra bài cũ: 	
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
GV: Em hãy cho biết thế nào là một biểu thức đại số ? Lấy ví dụ về biểu thức đại số.
GV: Chuẩn hoá và cho điểm.
 3. Bài mới:
HS: Nêu khái niệm biểu thức đại số
Biẻu thức đại số là một biểu thức mà ngoài các số, dấu của các phép tính (+, -, *, /, ^) còn có cả các chữ (mỗi chữ đại diện cho một số).
Ví dụ: 
Hoạt động 2: 1. Đơn thức
GV: Cho HS hoạt động làm ?1
GV: Cho các biểu thức đại số:
4xy2 ; 3 – 2y ; - x2y3x ; 10x + y ; 5(x + y) ; 
2x2(-)y3x ; 2x2y ; -2y
GV: Hãy sắp xếp chúng thành hai nhóm:
Nhóm 1: Những biểu thức có chứa phép cộng, phép trừ.
Nhóm 2: Các biểu thức còn lại
GV: Gọi HS lên bảng làm bài tập
GV: Các biểu thức đại số trong nhóm 2 là những ví dụ về đơn thức.
GV: Em hãy cho biết thế nào là đơn thức ?
GV: Hãy lấy ví dụ về đơn thức
Ví dụ 1: SGK
GV: Các biểu thức trong nhóm 1 không là đơn thức.
GV: Nêu chú ý: SGK
Số 0 được gọi là đơn thức không
GV: Yêu cầu HS hoạt động làm ?2
HS: Hoạt động theo nhóm làm ?1
HS: Lên bảng trình bày.
Nhóm 1: 3 – 2y ; 10x + y ; 
5(x + y) 
Nhóm 2: 4xy2 ; - x2y3x ; 
2x2(-)y3x ; 2x2y ; -2y
HS: Phát biểu khái niệm đơn thức.
Đơn thức là biểu thức đại số chỉ gồm một số, hoặc một biến, hoặc một tích giữa các số và các biến.
HS: Lấy ví dụ về đơn thức.
Hoạt động 3: 2.Đơn thức thu gọn
GV: Yêu cầu HS đọc và nghiên cứu ví dụ SGK
Xét đơn thức 10x6y3 là đơn thức thu gọn.
GV: Em hãy cho biết thế nào là đơn thức thu gọn 
Lấy ví dụ về đơn thức thu gọn.
GV: Nêu chú ý SGK
HS: Nghiên cứu ví dụ SGK
HS: Phát biểu:
Đơn thức thu gọn là đơn thức chỉ gồm tích của một số với các biến, mà mỗi biến đã được nâng lên luỹ thừa với số mũ nguyên dương.
HS: Lấy ví dụ đơn thức thu gọn và đơn thức không là đơn thức thu gọn.
Hoạt động 4: 3. Bậc của một đơn thức
GV: Yêu cầu HS nghiên cứu ví dụ SGK
Đơn thức 2x5y3z là đơn thức thu gọn, phần hệ số là 2, phần biết là x5y3z. Bậc của đơn thức này là: 5 + 3 + 1 = 9
GV: Em hãy cho biết thế nào là bậc của đơn thức 
GV: Nêu chú ý
Số thực khác 0 là đơn thức bậc không.
Số 0 được coi là đơn thức không có bậc.
HS: Nghiên cứu ví dụ SGK
HS: Phát biểu bậc của đơn thức
Bậc của đơn thức có hệ số khác 0 là tổng số mũ của tất cả các biến có trong đơn thức đó.
Hoạt động 5: Nhân hai đơn thức
GV: Yêu cầu HS đọc, nghiên cứu ví dụ SGK
GV: Để nhân hai đơn thức ta làm như thế nào ?
GV: Nhấn mạnh cách thực hiện nhân hai đơn thức
HS: Đọc và nghiên cứu ví dụ về nhân hai đơn thức SGK
HS: Để nhân hai đơn thức ta làm như sau:
Nhân các hệ số với nhau
Nhân các phần biến với nhau.
VD: (2x2y).(9xy4) = (2.9)(x2y)(xy4)
 = 18(x2x)(yy4)
 = 18x3y5
Hoạt động 6: Củng cố bài 
GV: Nêu chú ý SGK
GV: Yêu cầu HS thực hiện ?3
GV: Chuẩn hoá và cho điểm
GV: Gọi 2 HS lên bảng làm bài tập 10 và 11 SGK
HS: Lên bảng làm ?3
-x3.(-8xy2) = (-.(-8)).(x3.x).y2
 = 2x4y2 
Bài 10: (5 – x)x2 – không là đơn thức
Bài 11:
9x2yz ; 15,5 là đơn thức
 5. Hướng dẫn về nhà: 
	1. Về nhà ôn tập bài cũ, đọc trước bài mới.
	2. Giải các bài tập 12 à 14 SGK trang 32.
----------------------------------------------------------------------