Bài giảng môn: Sinh học 9 - Tiết 23: Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

tr­êng thcs EALEBộ môn: Sinh học 9Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂGiáo viên: ĐẶNG THỊ HỒNG THANHKiÓm tra bµi cò1- Đột biến gen là gì? Nêu các dạng đột biến gen và nhận dạng chúng?Hình aHình dThêm một cặp T-A(thêm)Hình bMất một cặp G-X(mất)Hình c Thay thế 1 cặp A-T bằng cặp G-X(thay) Hình a: đoạn gen ban đầu Hình b,c,d : Đoạn gen bị biến đổiCÂU 2- Nêu nguyên nhân phát sinh đột biến gen? Vì sao phần lớn đột biến gen có hại cho bản thân sinh vật?Nguyên nhân: Do rối loạn trong quá trình tự sao của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.-Phần lớn đột biến gen có hại cho bản thân sinh vật vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp protein.Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ I. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì?Nhiễm sắc thể ban đầuNhiễm sắc thể bị đột biến cấu trúcSố đoạnTrình tự các đoạnSố đoạnĐiểm khác vớí NST ban đầuTên dạng đột biếnabcNST bị đột biến cấu trúcNhiễm sắc thể ban đầu888ABCDEFGHABCDEFGHABCDEFGH7108Mất đoạn HTăng thêm đoạn BCĐoạn BCD đảo thành BDCMất đoạnLặp đoạnĐảo đoạnMất đoạnLặp đoạnĐảo đoạnHình aHình bHình c- Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST. - Các dạng : mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạnII. Nguyªn nh©n ph¸t sinh cña ®ét biÕn cÊu tróc NSTIII. Vai trò của đột biến cấu trúc NSTĐột biến cấu trúc NST phát sinh trong những điều kiện nào? Do ảnh hưởng của môi trường trong và bên ngoài cơ thể, trong đó chủ yếu là do tác nhân vật lí và hoá học của ngoại cảnhTiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ I. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì?*Mất đoạn NST:- Người bị ung thư máu nếu NST 21 bị mất đoạn- Mất một phần cánh ngắn của NST số 5 ở người gây hội chứng tiếng mèo kêu.- Mất 1 phần cánh dài ở NST 22 gây ung thư máu ác tính (philadenphia)*Lặp đoạn NST:- Lặp đọan 16a trên NST của ruồi giấm sẽ làm mắt lồi của ruồi trở thành mắt dẹp (lặp càng nhiều thì mắt càng dẹp)-Lặp đoạn có lợi cho tiến hóa vì tạo ra nguyên liệu di truyền mới ( có thể xảy ra sự trao đổi chéo không đều giữa các crômatic trong giảm phân)*Đảo đọan: thường ít ảnh hưởng đến sức sống vì vật chất di truyền không bị mất, tạo nên đa dạng các thứ trong một loài.-VD: ruồi giấm người ta phát hiện ra 12 dạng đảo đoạn trên NST thứ 3, liên quan đến khả năng thích ứng với môi trường.  Em có biết ?Hội chứng “mèo kêu”:(mất đoạn NST số 5)Mắt ruồi giấm có bộ NST bình thườngMắt ruồi giấm có một đoạn NST nhân đôiMắt ruồi giấm có một đoạn NST nhân baNêu tính chất của đột biến cấu trúc NST?Vì sao đột biến cấu trúc NST thường gây hại cho bản thân sinh vật?Nhiễm sắc thểgenTính trạngThay đổi cấu trúcThay đổi số lượng và cách sắp xếpBiến đổi(Sắp xếp hài hoà)(Thích nghi)Có lợiCó hạiPhần lớn có hạiNhiễm sắc thểgenTính trạngNhân đôiPhân liTổ hợpNhân đôiPhân liTổ hợpDi truyềnĐột biến cấu trúc NST có di truyền không? Tại sao?Mất đoạnLặp đoạnĐảo đoạnTrong các dạng đột biến trên thì dạng nào là gây hậu quả lớn nhất cho sinh vật?Là dạng mất đoạn vì nó làm mất vật chất di truyền-Đột biến cấu trúc NST thường gây hại cho bản thân sinh vật vì trải qua quá trình tiến hoá lâu dài, các gen đã được sắp xếp hài hoà trên NST. Biến đổi cấu trúc NST đã làm đảo lộn cách sắp xếp của gen, gây rối loạn các hoạt động của cơ thể, dẫn đến bệnh tật, chết. - Tuy nhiên một số đột biến có lợi, có ý nghĩa trong chọn giống và tiến hoáTiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ- Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST. - Các dạng : mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạnII. Nguyªn nh©n ph¸t sinh cña ®ét biÕn cÊu tróc NSTIII. Vai trò của đột biến cấu trúc NST Do ảnh hưởng của môi trường trong và bên ngoài cơ thể, trong đó chủ yếu là do tác nhân vật lí và hoá học của ngoại cảnh I. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì?Bài tập1. Nguyên nhân chủ yếu gây đột biến cấu trúc NST là:a. Các tác nhân vật lý của ngoại cảnh.b. Các tác nhân vật lý và hoá học trong môi trường c. Hoạt động co xoắn và tháo xoắn của NST trong phân bàod. Các tác nhân hoá học của ngoại cảnh2. Một đoạn nào đó của 1 NST quay ngược 1 góc 180 0 làm đảo ngược trật tự phân bố của gen trên đoạn NST đó, được gọi là đột biến:a. Lặp đoạnb. Đảo đoạn c. Chuyển đoạn d. Mất đoạn Bài tập3 Dạng đột biến cấu trúc NST nào gây hậu quả lớn nhất?Lặp đoạn nhiễm sắc thểĐảo đoạn nhiễm sắc thểMất đoạn nhiễm sắc thểcả a, b và cBài tập Hướng dẫn học ở nhà- Học bài và trả lời các câu hỏi SGK trang 66.- Tìm hiểu đột biến số lượng NST( Dị bội thể)Xin tr©n träng c¶m ¬n c¸c em häc sinhGIê häc kÕt thóc