Bài giảng môn toán lớp 10 - Bài 1: Mệnh đề (tiết 3)
Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Bài giảng môn toán lớp 10 - Bài 1: Mệnh đề (tiết 3), để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
§1 MỆNH ĐỀ
1.1 Xét xem các câu sau, câu nào là mệnh đề, câu nào là mệnh đề chứa biến?
a) 7+x=3 b) 7+5=6 c) 4+x<3
d) có phải là số nguyên không? e) +4 là số vô tỉ.
1.2. Tìm giá trị của x để được một mệnh đúng, mệnh đề sai
a) P(x):”3x2+2x-1=0” b) Q(x):” 4x+3<2x-1”.
1.3. Cho tam giác ABC. Lập mệnh đề PÞQ và mệnh đề đảo của nó, rồi xét tính đúng sai, với:
a) P: “ Góc A bằng 900” Q: “ BC2=AB2+AC2”
b) P: “” Q: “ Tam giác ABC cân”.
1.4. Phát biểu bằng lới các mệnh đề sau. Xét tính đúng/sai và lập mệnh đề phủ định của chúng
a) $ x Î : x2=-1 b) " x Î :x2+x+2≠0
1.5. Xét tính đúng sai của mỗi mệnh đề sau và phát biểu mệnh đề phủ định của nó
a) b)
c) là số hữu tỉ
d) x=2 là nghiệm của phương trình
1.6. Tìm giá trị của m để được mệnh đề đúng, mệnh đề sai.
a) P(m): “ m< -m” b) Q(m): “m<” c) R(m): “ m=7m”.
1.7. Phát biểu mệnh đề phủ định của các mệnh đề sau và xét tính đúng sai của chúng
a) P: “ 15 không chia hết cho 3”
b) Q: “”
1.8. Lập mệnh đề PÞQ và xét tính đúng sai của nó, với:
a) P: “2<3” Q: “-4<-6”
b) P: “10=1” Q: “100=0”.
1.9. Cho số thực . Xét mệnh đề P: “ là số hữu tỉ”, Q: “2 là một số hữu tỉ”
a) Phát biểu mệnh đề PÞQ và xét tính đúng sai
b) Phát biểu mệnh đề đảo của mệnh đề trên
c) Chỉ ra một giá trị mà mệnh đề đảo sai.
1.10. Cho số thực . Xét mệnh đề P: “2=1”, Q: “=1”
a) Phát biểu mệnh đề PÞQ
b) Phát biểu mệnh đề đảo của mệnh đề trên và xét tính đúng sai
c) Chỉ ra một giá trị mà mệnh đề PÞQ sai.
1.11. Cho số thực . Xét mệnh đề P: “ là số nguyên”, Q: “+2 là một số nguyên”
a) Phát biểu mệnh đề PÞQ
b) Phát biểu mệnh đề QÞP
c) Xét tính đúng sai của PÞQ, QÞP.
1.12. Cho tam giác ABC. Xét mệnh đề P: “AB=AC”, Q: “Tam giác ABC cân”
a) Phát biểu PÞQ, cho biết tính đúng sai
b) Phát biểu mệnh đề đảo QÞP.
1.13. Cho tam giác ABC. Phát biểu mệnh đề đảo của các mệnh đề sau:
a) Nếu AB=BC=CA thì tam giác ABC đều;
b) Nếu AB>BC thì ;
c) Nếu =900 thì ABC là tam giác vuông.
1.14. Dùng kí hiệu " hoặc $ để viết các mệnh đề sau:
a) Có một số nguyên không chia hết cho chính nó;
b) Mọi số thức cộng với 0 đều bằng chính nó;
c) Có một số hữu tỉ nhỏ hơn nghịch đảo của nó;
d) Mọi số tự nhiên đều lớn hơn số đối của nó.
1.15. Phát biểu bằng lời các mệnh đề sau và xét tính đúng sai của chúng
a) " Î : x2≤ 0 b) $ Î : x2≤0
c) " Î : d) $ Î :
e) " Î : 2++1>0 f) $ Î : 2++1>0
1.16.Lập mệnh đề phủ định của mỗi mệnh đề sau và xét tính đúng sai của nó
a) " Î : .1=
b) " Î : . =1
c) " n Î : n<n2
1.17. Lập mệnh đề phủ định của mỗi mệnh đề sau và chó biết tính đúng saicủa chúng
a) Mọi hình vuông là hình thoi;
b) Có một tam giác cân không phải là tam giác đều;
1.18. Xét xem các mệnh đề sau đây đúng hay sai và lập mệnh đề phủ định của mỗi mệnh đề:
x , 4x2-1= 0.
x , n2+1 chia hết cho 4.
x , (x-1)2 x-1.
1.19. Các mệnh đề sau đây đúng hay sai? Nếu sai, hãy sửa lại cho đúng:
x , x > x2.
x , |x| < 3 ó x< 3.
x N, n2+1 không chia hết cho 3.
a , a2=2.
1.20. Các mệnh đề sau đây đúng hay sai? Nếu sai, hãy sửa lại cho đúng:
A: ” 15 là số nguyên tố”
B: ”$ a Î , 3a=7”
C: “" a Î , a2≠3”
1.21. Phát biểu các định lý sau, sử dụng khái niệm "điều kiện đủ":
Trong mặt phẳng, nếu hai đường thẳng phân biệt cùng vuông góc một đường thẳng thứ ba thì hai đường thẳng ấy song song nhau.
Nếu hai tam giác bằng nhau thì chúng có diện tích bằng nhau.
Nếu một số tự nhiên tận cùng là chữ số 5 thì chia hết cho 5.
Nếu a+b > 5 thì một trong hai số a và b phải dương.
1.22. Phát biểu các định lý sau, sử dụng khái niệm "điều kiện cần":
Nếu hai tam giác bằng nhau thì chúngcó các góc tươmg ứmg bằng nhau.
Nếu tứ giác T là một hình thoi thì nó có hai đường chéo vuông góc nhau.
Nếu một số tự nhiên chia hết cho thì nó chia hết cho 3.
Nếu a=b thì a2=b2 .
1.23. Phát biểu định lí sau, sử dụng “điều kiện cần và đủ”
“Tam giác ABC là một tam giác đều khi và chỉ khi tam giác ABC là tam giác cân và có một góc bằng 600”
1.24. Hãy sửa lại (nếu cần) các mệnh đề sau đây để được mệnh đề đúng:
Để tứ giác T là một hình vuông, điều kiện cần và đủ là nó có bốn cạnh bằng nhau.
Để tổng hai số tự nhiên chia hết cho 7, điều kiện cần và đủ là mỗi số đó chia hết cho 7.
Để ab>0, điều kiện cần là cả hai số a và b điều dương.
Đề một số nguyên dương chia hết cho 3, điều kiện đủ là nó chia hết cho 9.
1.25. Các mệnh đề sau đây đúng hay sai? Giải thích.
a) Hai tam giác bằng nhau khi và chỉ khi chúng có diện tích bằng nhau.
b) Hai tam giác bằng nhau khi và chỉ khi chúng đồng dạng.
c) Một tam giác là tam giác vuông khi và chỉ khi có một góc(trong) bằng tổng hai góc còn lại.
d) Một tam giác là tam giác đều khi và chỉ khi nó có hai trung tuyến bằng nhau và có một góc bằng 600.
BÀI TẬP THÊM
1. Xét đúng (sai)của mệnh đề sau :
a/ Hình thoi là hình bình hành
b/ Số 4 không là nghiệm của phương trình : x2 - 5x + 4 = 0
c/ ( > ) Ù (3 ) Ú (42 < 0)
e/ (5.12 > 4.6) Þ (p2 < 10) f) (1< 2 ) Þ 7 là số nguyên tố
2. Phủ định các mệnh đề sau :
a/ 1 < x < 3 b/ x £ -2 hay x ³ 4
c/ Có một DABC vuông hoặc cân
d/ Mọi số tự nhiên đều không chia hết cho 2 và 3
e/ Có ít nhất một học sinh lớp 10A học yếu hay kém.
f/ x< 2 hay x=3.
g/ x £ 0 hay x>1.
h/ Pt x2 + 1 = 0 vô nghiệm và pt x+3 =0 có nghiệm
3. Xét đúng (sai)mênh đề và phủ định các mệnh đề sau :
a/ "x Î R , x2 + 1 > 0 b/ "x Î R , x2 - 3x + 2 = 0
c/ $n Î N , n2 + 2 chia hết cho 4 d/ $n Î Q, 2n + 1 ¹ 0
e/ "a Î Q , a2 > a f) "x Î R , x2 +x chia hết cho 2.
4.Dùng bảng đúng (sai)để chứng minh:
a) AÞ B = b)
c) d)
B. SUY LUẬN TOÁN HỌC
5. Phát biểu định lý sau dưới dạng "điều kiện đủ"
a/ Nếu hai tam giác bằng nhau thì chúng đồng dạng.
b/ Hai đường thẳng phân biệt cùng song song với đường thẳng thứ ba thì chúng song song với nhau.
c/ Nếu a + b > 2 thì a > 1 hay b > 1
d/ Nếu một số tự nhiên có chữ số tận cùng là số 0 thì nó chia hết cho 5.
e/ Nếu a + b < 0 thì ít nhất một trong hai số phải âm.
6. Phát biểu định lý sau dưới dạng "điều kiện cần"
a/ Hình chữ nhật có hai đường chéo bằng nhau.
b/ Nếu hai tam giác bằng nhau thì nó có các góc tương ứng bằng nhau.
c/ Nếu một số tự nhiên chia hết cho 6 thì nó chia hết cho 3.
d/ Nếu a = b thì a3 = b3.
e/ Nếu n2 là số chẵn thì n là số chẵn.
7.Dùng phương pháp phản chứng, CMR :
a/ Nếu n2 là số chẵn thì n là số chẵn.
b/ Nếu n2 là số chẵn thì n là số chẵn.
c/ Nếu x2 + y2 = 0 thì x = 0 và y = 0
d/ Nếu x = 1 hay y = thì x + 2y - 2xy - 1 = 0
d/ Nếu x ¹ - và y ¹ - thì x + y + 2xy ¹ -
e/ Nếu x.y chia hết cho 2 thì x hay y chia hết cho 2.
f) Nếu d1// d2 và d1// d3 thì d2 // d3.
8. Chứng minh vơi mọi số nguyên dương n, ta có:
a) 1 + 3 + 5 + 7 + . . . . . . . . . + (2n – 1) = n2
b) 2 + 4 + 6 + 8 + . . . . . . . . . . + (2n) = n(n +1)
c) 1 + 2 + 3 + 4 + . . . . . . . . . + n =
a) 1.2 + 2.3 + 3.4 + . . . . . + n.(n + 1) =
b)
c)
d) 12 + 22 + 32 + . . . . . . . . . . + n2 =
e) 13 + 23 + 33 + . . . . . . + n3 =
f) 2 1 + 22 + 23 + . . . . .+ 2 n = 2(2 n – 1)
g) 31 + 32 + 33 + . . . . + 3 n = ( 3 n – 1 )
h) n 3 +2n chia hết cho 3
i) n3 +11n chia hết cho 6
j) n3 +5n chia hết cho 6
k) 3 2n + 63 hết 72
l) 3 2n + 1 + 2 n + 2 chia hết cho 7
m) 6 2n + 3 n + 2 + 3 n chia hết cho 11
n) 3 2n – 2 n chia hết cho 7
o) 4 n + 15.n – 1 chia hết cho 9
§1 MỆNH ĐỀ
1.3. a) PÞQ: “ Nếu góc A bằng 900 thì BC2=AB2+AC2”® đúng
QÞP: “ Nếu BC2=AB2+AC2 thì góc A bằng 900 ”® đúng
b) PÞQ: “ thì tam giác ABC cân”® đúng
QÞ P:” “Nếu tam giác ABC cân thì ”® sai (vì có thể
1.4. a) $ x Î : x2=-1; “ Có một số thực mà bình phương của nó bằng -1”® sai
" x Î : x2≠-1; “ Với mọi số thực, bình phương của nó đều khác -1”
b) " x Î :x2+x+2≠0; “ Với mọi số thực đều có x2+x+2≠0” ® đúng
$ x Î :x2+x+2=0
1.5. a) Đúng. : “”
b) Sai. :
c) Đúng vì =27 là số hữu tỉ. : “là số vô tỉ”
d) Sai. :” x=2 khônglà nghiệm của phương trình ”
1.8. Lập mệnh đề PÞQ và xét tính đúng sai của nó, với:
a) Nếu 2<3 thì -4<-6 ® Sai
b) Nếu 10=1 thì 100=0 ® Đúng
1.9. a) Nếu là số hữu tỉ thì 2 là một số hữu tỉ ® Đúng
b) Nếu 2 là một số hữu tỉ thì là số hữu tỉ
c) Khi = mệnh đề đảo sai.
1.10. b) mệnh đề đảo đúng
c) =-1 thì PÞQ sai.
1.11. a) PÞQ đúng
b) QÞP đúng
1.12. a) Nếu AB=AC thì tam giác ABC cân ®đúng
b) Nếu tam giác ABC cân thì AB=AC , khi AB=BC≠AC ® mđ sai
1.13. a) Nếu tam giác ABC đều thì AB=BC=CA ®cả hai đúng
b) Nếu AB>BC thì ; ® đúng và mđ đảo đúng
c) Nếu =900 thì ABC là tam giác vuông. ® đúng và mđ đảo sai (vuông tại B hoặc C)
1.14. a) $ n Î : n không chia hết cho n b) " Î : +0=0
c) $ Î : -n
1.15. Phát biểu bằng lời các mệnh đề sau và xét tính đúng sai của chúng
a) Bình phương mọi số thực đều nhỏ hơn hoặc bằng 1® sai
b) Có một số thực mà bình phương của nó nhỏ hơn hoặc bằng 0®đúng
c) Với mọi số thực , sao cho® Sai
d) Có số thực, sao cho ® Đúng
e) Với mọi số thực , sao cho 2++1>0® đúng
f) Có một số thực , sao cho 2++1>0® đúng
1.16. a) $ Î : .1≠ ® sai
b) $ Î : . ≠1® đúng
c) $ n Î : n≥n2 ® đúng
1.17. a) “Có ít nhất một hình vuông không phải là hình thoi”® sai
b) “Mọi tam giác cân là tam giác đều”® sai
1.18. Xét xem các mệnh đề sau đây đúng hay sai và lập mệnh đề phủ định của mỗi mệnh đề:
a) x , 4x2-1= 0® sai; mđ phủ “ " Î , 4x2-1≠0”
b) n , n2+1 chia hết cho 4® Sai vì
Nếu n là số tự nhiên chẳn : n =2k (kN)
n2+1 = 4k2+1 không chia hết cho 4
Nếu n là số tự nhiên le : n = 2k+1 (kN)
n2+1 = 4(k2+k)+2 không chia hết cho 4
Mđ phủ định “ " n Î , n2+1 không chia hết cho 4”
c) x , (x-1)2 x-1. ® Sai khi =0
mđ phủ định “$ Î ,(x-1)2 =x-1”
1.19. a) đúng, ví dụ =1/10
b) sai, vì khi <3 Þ ||<3 sai khi =-8
Sửa lại : “$ Î , ||<3Û <3”
c) đúng (giải thích)
d) sai. Sửa lại “"a , a2≠2”
1.20. tương tự 1.19
1.21. Phát biểu các định lý sau, sử dụng khái niệm "điều kiện đủ":
a) Trong mặt phẳng, hai đường thẳng phân biệt cùng vuông góc một đường thẳng thứ ba là điều kiện đủ để hai đường thẳng ấy song song nhau.
b) Hai tam giác bằng nhau là điều kiện đủ để chúng có diện tích bằng nhau.
c) Số tự nhiên tận cùng là chữ số 5 là điều kiện đủ để số đó chia hết cho 5.
d) a+b > 5 là điều kiện đủ để một trong hai số a và b dương.
1.22. Phát biểu các định lý sau, sử dụng khái niệm "điều kiện cần":
a) Điều kiện cần để hai tam giác bằng nhau là chúng có các góc tươmg ứmg bằng nhau.
b) Điều kiện cần để tứ giác T là một hình thoi là nó có hai đường chéo vuông góc nhau.
c) Điều kiện cần để một số tự nhiên chia hết cho là nó chia hết cho 3.
d) Điều kiện cần để a=b là a2=b2 .
1.23. Phát biểu định lí sau, sử dụng “điều kiện cần và đủ”
“Tam giác ABC là một tam giác đều là điều kiện cần và đủ để tam giác ABC là tam giác cân và có một góc bằng 600”
1.24. Hãy sửa lại (nếu cần) các mệnh đề sau đây để được mệnh đề đúng:
a) Sai. “Tứ giác T là một hình vuông là điều kiện đủ để nó có bốn cạnh bằng nhau”
b) Sai. “Tổng hai số tự nhiên chia hết cho 7 là điều kiện cần để mỗi số đó chia hết cho 7.
c) Sai. “ ab>0 là điều kiện cần để hai số a và b dương”
d) Đúng.
1.25. Các mệnh đề sau đây đúng hay sai? Giải thích.
a) Sai. Vì khi diện tích bằng nhau thì chỉ cần 1 cạnh và đường cao ứng với cạnh đó bằng nhau
b) Sai.
c) Đúng. Vì Nếu ABC vuông tại A thì . Ngược lại nếu thì
d) Đúng. Vì ABC đều thì 2 trung tuyến bằng nhau.
Ngược lại, nếu BM=CN. Lấy Q đối xứng của C qua N, P đối ứng B qua M
Khi đó AQBC và APCB là hai hình bình hành bằng nhau
Mà CQ=BPÞ AB=ACÞ ABC cân.
§2 TẬP HỢP
1. Tập hợp là khái niệm cơ bản của toán học, không định nghĩa .
- Tập hợp thường được kí hiệu bằng các chữ cái in hoa như: A, B, C, D, .... các phần tử của tập hợp đặt trong cặp dấu { }.
- Để chỉ phần tử a thuộc tập hợp A ta viết aÎ A, ngược lại ta viết a Ï A.
- Tập hợp không chứa phần tử nào gọi là tập rỗng. Khí hiệu Æ
2. Cách xác định tập hợp: có 2cách
- Liệt kê các phần tử : mỗi phần tử liệt kê một lần, giữa các phần tử có dấu phẩy hoặc dấu chấm phẩy ngăn cách. Nếu số lượng phần tử nhiều có thể dùng dấu ba chấm
VD : A = {1; 3; 5; 7}
B = { 0 ; 1; 2; . . . . ;100 }
C={1;3;5;...;15;17}
- Chỉ rõ tính chất đặc trưng của các phần tử trong tập hợp, tính chất này được viết sau dấu gạch đứng
VD : A = {xÎ N | x lẻ và x <9} ; B= {x Î| 2x2-5x+3=0}
3. Tập con : Nếu tập A là con của B, kí hiệu: AB hoặc BA.
Khi đó AÌ B Û" x( xÎA Þ xÎB)
Ví dụ: A={1;3;5;7;9}, B={1;2;3;...;10}
Cho A ≠ Æ có ít nhất 2 tập con là Æ và A.
Tính chất: A Ì A ,Æ Ì A với mọi A
Nếu A Ì B và B Ì C thì A Ì C
4. Tập hợp bằng nhau:
A=B Û A Ì B và B Ì A hay A=BÛ " x (x Î A Û x Î B)
Ví dụ : C={xR | 2x2-5x+2=0}, D={,2 } Þ C=D
- Biểu đồ Ven
Ta có * Ì ÌÌ Ì
BÀI TẬP §2
2.1. Viết các tập sau bằng cách liệt kê các phần tử
A= { Î | 2x2-5x+2=0}
B= {n Î | n là bội của 12 không vượt quá 100}
C = {xR | (2x-x2)(2x2-3x-2) = 0}
D = {xZ | 2x3-3x2-5x = 0}
E = {xZ | |x| < 3 }
F = {x | x=3k với kZ và -4 < x < 12 }
G= {Các số chính phương không vượt quá 100}
H= {n Î | n(n+1)≤ 20}.
I={ | là ước nguyên dương của 12}
J={ | là bội nguyên dương của 15}
K= {n Î | n là ước chung của 6 và 14}
L= { n Î | n là bội của 6 và 8}
2.2. Viết các tập sau theo cách chỉ ra tính chất đặc trưng
A={2;3;5;7} B= {1;2}
C={2;4;6;8;...;88;90} D={4;9;16;25}
2.3. Trong các tập sau tập nào là tập rỗng?
A = {x | x2-x+1=0 }
B = {x | x2-4x+2= 0}
C = {x | 6x2-7x+1= 0}
D = {x | | x| < 1} .
2.4. Trong các tập sau, tập nào là con của tập nào?
A = {1,2,3} B = { xN | x<4 }
C = (0;+) D = { xR | 2x2-7x+3= 0} .
2.5. Tìm tất cả các tập con của các tập sau:
a) A = {1;2} b) B= {1;2;3;4}.
c) C= Æ d) D= {Æ}
2.6. Tìm tất cả các tập X sao cho:
{1,2} X {1,2,3,4,5} .
2.7. Tập A = {1,2,3,4,5,6} có bao nhiêu tập con gồm hai phần tử ? Để giải bài toán , hãy liệt kê tất cả các tập con của A gồm hai phần tử rồi đếm số tập con này. Hãy thử tìm một cách giải khác.
2.8. Liệt kê tất cả các phần tử của mỗi tập sau:
R={3k-1| k Î , -5≤ k ≤5}
S={x Î | 3<|x|≤ }
T= { Î | 2x2-5x+2=0}
BÀI TẬP THÊM
Liệt kê các phần tử của tập hợp sau :
a/ A = {x Î N / x < 6}
b/ B = {x Î N / 1 < x £ 5}
c/ C = {x Î Z , /x / £ 3}
d/ D = {x Î Z / x2 - 9 = 0}
e/ E = {x Î R / (x - 1)(x2 + 6x + 5) = 0}
f/ F = {x Î R / x2 - x + 2 = 0}
g/ G = {x Î N / (2x - 1)(x2 - 5x + 6) = 0}
h/ H = {x / x = 2k với k Î Z và -3 < x < 13}
i/ I = {x Î Z / x2 > 4 và /x/ < 10}
j/ J = {x / x = 3k với k Î Z và -1 < k < 5}
k/ K = {x Î R / x2 - 1 = 0 và x2 - 4x + 3 = 0}
l/ L = {x Î Q / 2x - 1 = 0 hay x2 - 4 = 0}
Xác định tập hợp bằng cách nêu tính chất :
a/ A = {1, 3, 5, 7, 9} b/ B = {0, 2, 4}
c/ C = {0, 3, 9, 27, 81} d/ D = {-3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, 4}
e/ E ={2, 4, 9, 16, 25, 36} f/ F = {, , , }
Tìm tất cả các tập con của tập hợp sau :
a/ A = {a, b} b/ B = {a, b, c}
c/ C = {a, b, c, d} d) A = {1, 2, 3, 4}
Cho A = {1, 2, 3, 4} ; B = {2, 4, 3} ; C = {2, 3} ; D = {2, 3, 5}
a/ Liệt kê tất cả các tập có quan hệ Ì
b/ Tìm tất cả các tập X sao cho C Ì X Ì B
c/ Tìm tất cả các tập Y sao cho C Ì Y Ì A
Cho A = {x / x là ước nguyên dương của 12} ;
B = {x Î N / x < 5} ; C = {1, 2, 3} ;
D = {x Î N / (x + 1)(x - 2)(x - 4) = 0}
a/ Liệt kê tất cả các tập có quan hệ Ì
b/ Tìm tất cả các tập X sao cho D Ì X Ì A
c/ Tìm tất cả các tập Y sao cho C Ì Y Ì B
§3 CÁC PHÉP TOÁN TRÊN TẬP HỢP
1.Pheùp giao
2. Pheùp hôïp
3. Hieäu cuûa 2 taäp hôïp
AÇB = {x|xÎA vaø xÎB}
xAB ó
Tính chất
A Ç A=A
A Ç Æ = Æ
A Ç B=B Ç A
AÈB = {x| xÎA hoaëc xÎB}
xAB ó
Tính chất
A È A=A
A È Æ=A
A È B= B È A
A\ B = {x| xÎA vaø xÏB}
xA\B ó
Tính chất
A\ Æ =A
A\A= Æ
A\B≠B\A
4. Phép lấy phần bù: Neáu A Ì E thì CEA = E\A = {x ,xÎE vaø xÏA}
Ví dụ 1: Cho A= {1;2;3;4}, B= {1;3;5;7;9} , C= {4;5;6;7}.
Tính AB, (AB) C, AC, (AB) C, A\ B, A\ C
BÀI TẬP §3
3.1. Cho các tập A = {0 ; 1; 2; 3}, B = {0 ; 2; 4; 6}, C = {0 ; 3; 4; 5}. Tính
A Ç B, B È C, C\A, (A È B)\ (B È C)
3.2. Cho A = {xÎN | x < 7} và B = {1 ; 2 ;3 ; 6; 7; 8}
a) Xác định A È B ; AÇB ; A\B ; B\ A
b) CMR : (A È B)\ (AÇB) = (A\B)È (B\ A)
3.3. Cho R={3k-1| k Î , -5≤ k ≤5}, S={x Î | 3<|x|≤ },
T= { Î | 2x2-4x+2=0}. Tính R Ç S, S È T, R\S
3.4. Cho A={0;2;4;6;8}, B={0;1;2;3;4}, C={0;3;6;9}. Tính
a) (A È B) È C và A È (B È C). Có n hận xét gì về hai kết quả?
b) (A Ç B) Ç C
d) (A È B) Ç C
e) (A \ B) È C
3.5. Cho A={0;2;4;6;8;10}, B={0;1;2;3;4;5;6}, C={4;5;6;7;8;9;10}. Tính
a) B È C, A Ç B, B Ç C, A\B, C\B b) A Ç (B Ç C)
c) (A È B) Ç C d) A Ç (B È C)
e) (A Ç B) È C f) (A\B) È (C\B)
3.6. Cho E = { xÎ | 1 £ x < 7}
A= { xÎ | (x2-9)(x2 – 5x – 6) = 0 }
B = { xÎ | x là số nguyên tố £ 5}
a) Chứng minh rằng B Ì E
b) Tìm CEB ; CE(AÇB)
c) Chứng minh rằng : E \ (A ÇB)= (E \A) È ( E \B)
E \ ( AÈB) = ( E \A) Ç ( E \ B) §4 CÁC TẬP HỢP SỐ
1. Các tập số đã học
, *, , ,
2. Các tập con thường dùng của
Tên gọi, ký hiệu
Tập hợp
0
Hình biểu diễn
Tập số thực (-¥;+¥)
//////////// [
Đoạn [a ; b]
////////////( ) /////////
{xÎR, a £ x £ b}
Khoảng (a ; b )
Khoảng (-¥ ; a)
Khoảng(a ; + ¥)
{xÎR, a < x < b}
{xÎR, x < a}
{xÎR, a< x }
///////////////////(
////////////[ ) /////////
)/////////////////////
Nửa khoảng [a ; b)
Nửa khoảng (a ; b]
Nửa khoảng (-¥ ; a]
Nửa khoảng [a ; ¥ )
{xÎR, a £ x < b}
{xÎR, a < x £ b}
{xÎR, x £ a}
{xÎR, a £ x }
///////////////////[
]/////////////////////
[a ; b]= {xÎR, a £ x £ b},.....R+=[0;+¥), R-=(-¥;0]
Chú ý 1: Có hai cách biểu diễn các khoảng, nửa khoảng, đoạn trên trục số: Hoặc gạch bỏ phần không thuộc khoảng hay đoạn đó, hoặc tô đậm phần trục số thuộc khoảng hay đoạn đó.
Ví dụ: Biểu diễn các khoảng, nửa khoảng, đoạn sau trên trục số theo hai cách
(-2;5), [-3;1], ([-1;4]
Chú ý 2:
-Tìm giao của các khoảng ta biểu diễn các khoảng đó trên cùng một trục số. Phần còn lại sau khi đã gạch bỏ chính là giao của hai tập hợp.
-Tìm hợp của các khoảng ta viết các khoảng đó trên cùng một trục số,sau đó tiến hành tô đậm từng khoảng. Hợp của các khoảng là tất cả các tô đậm trên trục số.
-Tìm hiệu của hai khoảng (a;b)\(c,d) ta tô đậm khoảng (a;b) và gạch bỏ khoảng (c;d), phần tô đậm còn lại là kết quả cần tìm.
Ví dụ: Tính
a) (-1;2] Ç [1;3) = [1;2]
b) [-3;) Ç (-1;+ ¥) =[-1; )
c) (-;2) È (1;4) =(- ;4)
d) (-;2]\(1;4) =(- ;1]
BÀI TẬP §4-C1
4.1. Viết lại các tập sau về kí hiệu khoảng, đoạn, nửa khoảng. Biểu diễn chúng trên trục số.
A={ Î | ≥ -3}
B={ Î | <8}
C={ Î | -1<< 10}
D={ Î | -6 < ≤ 8}
E={ Î | ≤≤ }
F={ Î | -1<0}
4.2. Viết các khoảng, đoạn sau về dạng kí tập hợp
E=(1;+¥) F=(-¥;6]
G=(-2;3] H=[-;1]
4.3. Xác định AB, AB, A\B, B\A và biểu diễn kết quả tên trục số
A = { | 1 } B ={ | 3 }
A = { | 1 } B ={ | 3 }
A = [1;3] B = (2;+)
A = (-1;5) B = [ 0;6)
4.4. Cho A={ Î | -2≥0 }, B={ Î | -5>0}.
Tính A Ç B, A È B, A\B, B\A.
4.5. Xác định các tập sau và biểu diễn chúng trên trục số
a) (-5;3) Ç (0;7) b) (-1;5) È (3;7)
c) \(0;+¥) d) (-¥;;3) Ç (-2;+¥)
4.6. Xác định A\B , A Ç B, A È B và biểu diễn chúng trên trục số
a) A=(-3;3) B=(0;5)
b) A=(-5;5) B=(-3;3)
c) A= B=[0;1]
d) A=(-2;3) B=(-3;3)
4.7. Xác định tập hợp C Ç D, biết
a) C=[1;5] D=(-3;2) È (3;7)
b) C=(-5;0) È (3;5) D=(-1;2) È (4;6)
4.8. Xác định các tập sau
a) (-3;5] Ç b) (1;2) Ç c) [-3;5] Ç
4.9. Xác định các tập sau
a) \((0;1) È(2;3)) b) \((3;5) Ç(4;6))
c) (-2;7)\[1;3] d) ((-1;2) È(3;5))\(1;4)
4.10. Xác định các tập sau
a) (-¥;) Ç (;+¥) b) (-;7) È (-2;)
c) (0;12)\[5;+¥) d) \[-1;1)
BÀI TẬP THÊM
1. Cho 3 tập hợp : A = {1, 2, 3, 4} ; B = {2, 4, 6} ; C = {4, 6}
a/ Tìm A Ç B , A Ç C , B Ç C b/ Tìm A È B , A È C , B È C
c/ Tìm A \ B , A \ C , C \ B
d/ Tìm A Ç (B È C) và (A Ç B) È (A Ç C). Có nhận xét gì về hai tập hợp này ?
2. Cho 3 tập hợp A = {1, 2, 3, 4, 5, 6} ; B = {2, 4, 6} ; C = {1, 3, 4, 5}.
Tìm (A Ç B) È C và (A È C) Ç (B È C). Nhận xét ?
3. Cho 3 tập hợp A = {a, b, c, d} ; B = {b, c, d} ; C = {a, b}
a/ CMR : A Ç (B \ C} = (A Ç B) \ (A Ç C)
b/ CMR : A \ (B Ç C) = (A \ B) È (A \ C)
4. Tìm A Ç B ; A È B ; A \ B ; B \ A , biết rằng :
a/ A = (2, + ¥) ; B = [-1, 3] b/ A = (-¥, 4] ; B = (1, +¥)
c/ A = (1, 2] ; B = (2, 3] d/ A = (1, 2] ; B = [2, +¥)
e/ A = [0, 4] ; B = (-¥, 2] e) A = (2 , 10) ; B = ( 4, 7 )
5. Cho A = {a, b} ; B = {a, b, c, d}. Xác định các tập X sao cho A È X = B
6. A= {x Î N / 0< x < 10} ; A, B Ì X ;
A Ç B = {9, 4, 6}
AÈ {3, 4, 5} = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9} ;
BÈ { 4, 8} = { 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9}
Xác định A, B.
§5 SỐ GẦN ĐÚNG. SAI SỐ
1. Số gần đúng
Trong nhiều trường hợp ta không thể biết được giá trị đúng của đại lượng mà ta chỉ biết số gần đúng của nó.
Ví dụ: giá trị gần đúng của là 3,14 hay 3,14159; còn đối với là 1,41 hay 1,414;
Như vậy có sự sai lệch giữa giá trị chính xác của một đại lượng và giá trị gần đúng của nó. Để đánh giá mức độ sai lệch đó, người ta đưa ra khái niệm sai số tuyệt đối.
2. Sai số tuyệt đối:
a) Sai số tuyệt đối của số gần đúng
Nếu a là số gần đúng của thì Da=|-a| được gọi là sai số tuyệt đối của số gần đúng a.
b) Độ chính xác của một số gần đúng
Trong thực tế, nhiều khi ta không biết nên ta không tính được Da. Tuy nhiên ta có thể đánh giá Da không vượt quá một số dương d nào đó.
Nếu Da ≤ d thì a-d≤≤ a+d, khi đó ta viết =a ± d
d gọi là độ chính xác của số gần đúng.
Ví dụ: Giaû söû = vaø moät giaù trò gaàn ñuùng cuûa noù laø a = 1,41.Ta coù :
(1,41)2 = 1,9881 < 2
1,41 0.
(1,42)2 = 2,0164 > 2
1,42 > -1,41 < |1,42-1,41|=0,01.
Do ñoù : Vaäy sai soá tuyeät ñoái cuûa 1,41 laø khoâng vöôït quaù 0,01.
*Sai số tương đối
, do đó .
Người ta thường viết sai số tương đối dưới dạng phần trăm (nhân với 100%).
Nếu càng nhỏ thì chất lượng của phép đo đạc hay tính toán càng cao.
* Sai số tuyệt đối không nói lên chất lượng của xắp xỉ mà chất lượng đó được phản ánh qua sai số tương đối. Sai số tương đối càng nhỏ thì độ chính xác càng lớn.
3. Quy tròn số gần đúng
* Nguyên tắc quy tròn các số như sau:
- Nếu chữ số ngay sau hàng quy tròn nhỏ hơn 5 thì ta chỉ việc thay chữ số đó và các chữ số bên phải nó bởi 0.
- Nếu chữ số ngay sau hàng quy tròn lớn hơn hay bằng 5 thì ta thay chữ số đó và các chữ số bên phải nó bởi 0 và cộng thêm một đơn vị vào số hàng vi tròn.
Ví dụ 1: Quy tròn số 7216,4 đến hàng chục là 7220(vì chữ số ở hàng quy tròn là 1 chữ số sau nó là 6)
Ví dụ 2: Quy tròn số 2,654 đến hàng phần trăm là 2,65(vì chữ số ở hàng qui tròn là 1 chữ số sau nó là 4)
Ví dụ 3: Quy tròn số 2,649 đến hàng phần chục là 2,6(vì chữ số ở hàng qui tròn là 6 chữ số sau nó là 4).
Chú ý: Khi thay số đúng bởi số quy tròn thì sai số tuyệt đối nhỏ hơn nửa đơn vị hàng quy tròn
Ở vd1 ta có Da=|7216,4-7220|=3,6<5 (hàng quy tròn là hàng chục)
Ở vd2 ta có Da=|2,654-2,65|=0,004 <0,005 (hàng quy tròn là hàng phần trăm 0,01)
* Các viết số quy tròn của số gần đúng căn cứ vào độ chính xác cho trước:
Cho số gần đúng a với độ chính xác d. Khi được yêu cầu quy tròn a mà không nói rõ quy tròn đến hàng nào thì ta quy tròn a đến hàng cao nhất mà d nhỏ hơn một đơn vị của hàng đó.
d
Hàng quy tròn
Hàng trăm
Hàng nghìn
Hàng chục
Hàng trăm
Hàng phần trăm
Hàng phần chục
.
.
Ví dụ 1: Cho =1,236±0,002 số quy tròn của 1,236 là 1,24 (vì 0,002<0,01)
Ví dụ 2: Cho =37975421±150 số quy tròn của 37975421 là 37975000
Ví dụ 3: Cho số gần đúng a=173,4592 có sai số tuyệt đối không vượt quá 0,01 (d=0,01). Khi đó số quy tròn của a là 173,5
* Chú ý:
- Kí hiệu khi viết gần đúng là
- Khi thực hiện quy tròn thì sai số tuyệt đối tăng lên.
- Hàng phần chục, phần trăm, là những số sau đấu phẩy.
- Hàng hơn vị, hàng chục, hàng trăm, là những số trước dấu phẩy.
4. Chữ số chắc chắn (đáng tin) (Ban CB chỉ đến số 3)
Trong số gần đúng a, một chữ số được gọi là chữ số chắc chắn nếu d không vượt quá ( ≤ )nửa đơn vị của hàng có chữ số đó (nếu d > nửa đơn vị của hàng có chữ số đó thì chữ số đó không chắc)
Tất cả những chữ số đứng bên trái chữ số chắc chắn là chắc chắn. Những chữ số đứng bên phải chữ số không chắc là không chắc.
Ví dụ 1: Cho =1379425±300, xác định các chữ số chắc chắn
Ta có nên chữ số hàng trăm không chắc, chữ số hàng nghìn chắc chắn=> 1,3,7,9 lá các chữ số chắn.
Ví dụ 2: Một hình chữ nhật có diện tích S = 180,57 cm2 0,06 cm2 . Tìm các chữ số chắc của S.
Ta có nên chữ số hàng phần chục không chắc, chữ số hàng đơn vị chắc chắn=> 1,8,0 là các chữ số chắc chắn.
5. Dạng chuẩn của số gần đúng
- Nếu số gần đúng là số thập phân không nguyên thì dạng chuẩn là dạng mà mọi chữ số của nó đều là chữ chắc chắn.
- Nếu số gần đúng là số nguyên thì dạng chuẩn của nó là A.10k trong đó A là số nguyên , k là hàng thấp nhất có chữ số chắc (kN). (suy ra mọi chữ số của A đều là chữ số chắc chắn)
Khi đó độ chính xác d=0,5.10k
Ví dụ: Giá trị gần đúng của viết ở dạng chuẩn là 2,236. Nên độ chính xác d=0,5.10-3=0,0005, do đó 2,236-0,0005≤≤2,236+0,0005
6. Kí hiệu khoa học của một số
Mọi số thập phân khác 0 đều viết được dưới dạng a.10n, 1≤|a|<10, n Î Z
(ta có )
Ví dụ : Khối lượng Trái Đất là 5,98.1024kg
Khối nguyên tử File đính kèm:
toan 10 nang cao.doc
