Bài giảng môn toán lớp 10 - Phần I: Vectơ

TT BDVH THẦY HIẾU 0862957858 HÌNH HỌC 10- CHƢƠNG I 
Trung tâm nhận học viên mỗi ngày - GVHD: Phạm Văn Lộc 1 
1. Các định nghĩa 
  Vectơ là một đoạn thẳng cĩ hướng. Kí hiệu vectơ cĩ điểm đầu A, điểm cuối B là AB

. 
  Giá của vectơ là đường thẳng chứa vectơ đĩ. 
  Độ dài của vectơ là khoảng cách giữa điểm đầu và điểm cuối của vectơ, kí hiệu AB

. 
  Vectơ – khơng là vectơ cĩ điểm đầu và điểm cuối trùng nhau, kí hiệu 0

. 
  Hai vectơ đgl cùng phƣơng nếu giá của chúng song song hoặc trùng nhau. 
  Hai vectơ cùng phương cĩ thể cùng hƣớng hoặc ngƣợc hƣớng. 
  Hai vectơ đgl bằng nhau nếu chúng cùng hướng và cĩ cùng độ dài. 
 Chú ý: + Ta cịn sử dụng kí hiệu a b, ,...

 để biểu diễn vectơ. 
 + Qui ước: Vectơ 0

 cùng phương, cùng hướng với mọi vectơ. 
 Mọi vectơ 0

 đều bằng nhau. 
2. Các phép tốn trên vectơ 
 a) Tổng của hai vectơ 
  Qui tắc ba điểm: Với ba điểm A, B, C tuỳ ý, ta cĩ: AB BC AC 
  
. 
  Qui tắc hình bình hành: Với ABCD là hình bình hành, ta cĩ: AB AD AC 
  
. 
  Tính chất: a b b a  
  
;    a b c a b c    
    
; a a0 
 
 b) Hiệu của hai vectơ 
  Vectơ đối của a

 là vectơ b

 sao cho a b 0 
 
. Kí hiệu vectơ đối của a

 là a

. 
  Vectơ đối của 0

 là 0

. 
   a b a b   
  
. 
  Qui tắc ba điểm: Với ba điểm O, A, B tuỳ ý, ta cĩ: OB OA AB 
  
. 
 c) Tích của một vectơ với một số 
  Cho vectơ a

 và số k  R. ka

 là một vectơ được xác định như sau: 
 + ka

 cùng hướng với a

 nếu k  0, ka

 ngược hướng với a

 nếu k < 0. 
 + ka k a.
 
. 
  Tính chất:  k a b ka kb  
  
; k l a ka la( )  
  
;  k la kl a( )
 
 ka 0

  k = 0 hoặc a 0

. 
  Điều kiện để hai vectơ cùng phƣơng:  a và b a cùng phương k R b ka0 :   
    
  Điều kiện ba điểm thẳng hàng: A, B, C thẳng hàng  k  0: AB kAC
 
. 
  Biểu thị một vectơ theo hai vectơ khơng cùng phƣơng: Cho hai vectơ khơng cùng phương a b,

và x

 tuỳ ý. Khi đĩ ! m, n  R: x ma nb 
 
. 
 Chú ý: 
  Hệ thức trung điểm đoạn thẳng: 
 M là trung điểm của đoạn thẳng AB  MA MB 0 
  
  OA OB OM2 
  
 (O tuỳ ý). 
  Hệ thức trọng tâm tam giác: 
 G là trọng tâm ABC  GA GB GC 0  
   
  OA OB OC OG3  
   
 (O tuỳ ý). 
PHẦN I. VECTƠ 
TT BDVH THẦY HIẾU 0862957858 HÌNH HỌC 10- CHƢƠNG I 
Trung tâm nhận học viên mỗi ngày - GVHD: Phạm Văn Lộc 2 
VẤN ĐỀ 1: Khái niệm vectơ 
Bài 1. Cho tứ giác ABCD. Cĩ thể xác định được bao nhiêu vectơ (khác 0

) cĩ điểm đầu và điểm cuối 
là các điểm A, B, C, D ? 
Bài 2. Cho ABC cĩ A, B, C lần lượt là trung điểm của các cạnh BC, CA, AB. 
 a) Chứng minh: BC C A A B    
  
. 
 b) Tìm các vectơ bằng BC C A,   
 
. 
Bài 3. Cho tứ giác ABCD. Gọi M, N, P, Q lần lượt là trung điểm của các cạnh AB, CD, AD, BC. 
Chứng minh: MP QN MQ PN; 
   
. 
Bài 4. Cho hình bình hành ABCD cĩ O là giao điểm của hai đường chéo. Chứng minh: 
 a) AC BA AD AB AD AC;   
    
. 
 b) Nếu AB AD CB CD  
   
 thì ABCD là hình chữ nhật. 
Bài 5. Cho hai véc tơ a b,

. Trong trường hợp nào thì đẳng thức sau đúng: a b a b  
  
. 
Bài 6. Cho ABC đều cạnh a. Tính AB AC AB AC; 
   
. 
Bài 7. Cho hình vuơng ABCD cạnh a. Tính AB AC AD 
  
. 
Bài 8. Cho ABC đều cạnh a, trực tâm H. Tính độ dài của các vectơ HA HB HC, ,
  
. 
Bài 9. Cho hình vuơng ABCD cạnh a, tâm O. Tính độ dài của các vectơ AB AD
 
, AB AC
 
, 
AB AD
 
. 
VẤN ĐỀ 2: Chứng minh đẳng thức vectơ – Phân tích vectơ 
 Để chứng minh một đẳng thức vectơ hoặc phân tích một vectơ theo hai vectơ khơng cùng phương, 
ta thường sử dụng: 
 – Qui tắc ba điểm để phân tích các vectơ. 
 – Các hệ thức thường dùng như: hệ thức trung điểm, hệ thức trọng tâm tam giác. 
 – Tính chất của các hình. 
Bài 1. Cho 6 điểm A, B, C, D, E, F. Chứng minh: 
 a) AB DC AC DB  
   
 b) AD BE CF AE BF CD    
     
. 
Bài 2. Cho 4 điểm A, B, C, D. Gọi I, J lần lượt là trung điểm của AB và CD. Chứng minh: 
 a) Nếu AB CD
 
 thì AC BD
 
 b) AC BD AD BC IJ2   
    
. 
 c) Gọi G là trung điểm của IJ. Chứng minh: GA GB GC GD 0   
    
. 
 d) Gọi P, Q lần lượt là trung điểm của AC và BD; M, N lần lượt là trung điểm của AD và BC . 
Chứng minh các đoạn thẳng IJ, PQ, MN cĩ chung trung điểm. 
Bài 3. Cho 4 điểm A, B, C, D. Gọi I, J lần lượt là trung điểm của BC và CD. Chứng minh: 
AB AI JA DA DB2( ) 3   
    
. 
Bài 4. Cho ABC. Bên ngồi tam giác vẽ các hình bình hành ABIJ, BCPQ, CARS. Chứng minh: 
RJ IQ PS 0  
   
. 
Bài 5. Cho tam giác ABC, cĩ AM là trung tuyến. I là trung điểm của AM. 
 a) Chứng minh: IA IB IC2 0  
   
. 
 b) Với điểm O bất kỳ, chứng minh: OA OB OC OI2 4  
   
. 
Bài 6. Cho ABC cĩ M là trung điểm của BC, G là trọng tâm, H là trực tâm, O là tâm đường trịn 
ngoại tiếp. Chứng minh: 
 a) AH OM2
 
 b) HA HB HC HO2  
   
 c) OA OB OC OH  
   
. 
TT BDVH THẦY HIẾU 0862957858 HÌNH HỌC 10- CHƢƠNG I 
Trung tâm nhận học viên mỗi ngày - GVHD: Phạm Văn Lộc 3 
Bài 7. Cho hai tam giác ABC và ABC lần lượt cĩ các trọng tâm là G và G. 
 a) Chứng minh AA BB CC GG3     
   
. 
 b) Từ đĩ suy ra điều kiện cần và đủ để hai tam giác cĩ cùng trọng tâm. 
Bài 8. Cho tam giác ABC. Gọi M là điểm trên cạnh BC sao cho MB = 2MC. Chứng minh: 
AM AB AC
1 2
3 3
 
  
. 
Bài 9. Cho tam giác ABC. Gọi M là trung điểm của AB, D là trung điểm của BC, N là điểm thuộc AC 
sao cho CN NA2
 
. K là trung điểm của MN. Chứng minh: 
 a) AK AB AC
1 1
4 6
 
  
 b) KD AB AC
1 1
4 3
 
  
. 
Bài 10. Cho hình thang OABC. M, N lần lượt là trung điểm của OB và OC. Chứng minh rằng: 
 a) AM OB OA
1
2
 
  
 b) BN OC OB
1
2
 
  
 c)  MN OC OB1
2
 
  
. 
Bài 11. Cho ABC. Gọi M, N lần lượt là trung điểm của AB, AC. Chứng minh rằng: 
 a) AB CM BN
2 4
3 3
  
  
 c) AC CM BN
4 2
3 3
  
  
 c) MN BN CM
1 1
3 3
 
  
. 
Bài 12. Cho ABC cĩ trọng tâm G. Gọi H là điểm đối xứng của B qua G. 
 a) Chứng minh: AH AC AB
2 1
3 3
 
  
 và  CH AB AC1
3
  
  
. 
 b) Gọi M là trung điểm của BC. Chứng minh: MH AC AB
1 5
6 6
 
  
. 
Bài 13. Cho hình bình hành ABCD, đặt AB a AD b, 
  
. Gọi I là trung điểm của CD, G là trọng tâm 
của tam giác BCI. Phân tích các vectơ BI AG,
 
 theo a b,

. 
Bài 14. Cho lục giác đều ABCDEF. Phân tích các vectơ BC và BD
 
 theo các vectơ AB và AF
 
. 
Bài 15. Cho hình thang OABC, AM là trung tuyến của tam giác ABC. Hãy phân tích vectơ AM

 theo 
các vectơ OA OB OC, ,
  
. 
Bài 16. Cho ABC. Trên các đường thẳng BC, AC, AB lần lượt lấy các điểm M, N, P sao cho 
MB MC NA CN PA PB3 , 3 , 0   
      
. 
 a) Tính PM PN,
 
 theo AB AC,
 
 b) Chứng minh: M, N, P thẳng hàng. 
Bài 17. Cho ABC. Gọi A1, B1, C1 lần lượt là trung điểm của BC, CA, AB. 
 a) Chứng minh: AA BB CC
1 1 1
0  
   
 b) Đặt BB u CC v
1 1
, 
  
. Tính BC CA AB, ,
  
 theo u và v
 
. 
Bài 18. Cho ABC. Gọi I là điểm trên cạnh BC sao cho 2CI = 3BI. Gọi F là điểm trên cạnh BC kéo dài 
sao cho 5FB = 2FC. 
 a) Tính AI AF theo AB và AC,
   
. 
 b) Gọi G là trọng tâm ABC. Tính AG theo AI và AF
  
. 
Bài 19. Cho ABC cĩ trọng tâm G. Gọi H là điểm đối xứng của G qua B. 
 a) Chứng minh: HA HB HC5 0  
   
. 
 b) Đặt AG a AH b, 
  
. Tính AB AC,
 
 theo a và b

. 
TT BDVH THẦY HIẾU 0862957858 HÌNH HỌC 10- CHƢƠNG I 
Trung tâm nhận học viên mỗi ngày - GVHD: Phạm Văn Lộc 4 
VẤN ĐỀ 3: Xác định một điểm thoả mãn đẳng thức vectơ 
 Để xác định một điểm M ta cần phải chỉ rõ vị trí của điểm đĩ đối với hình vẽ. Thơng thường ta biến 
đổi đẳng thức vectơ đã cho về dạng OM a
 
, trong đĩ O và a

 đã được xác định. Ta thường sử 
dụng các tính chất về: 
 – Điểm chia đoạn thẳng theo tỉ số k. 
 – Hình bình hành. 
 – Trung điểm của đoạn thẳng. 
 – Trọng tâm tam giác,  
Bài 1. Cho ABC . Hãy xác định điểm M thoả mãn điều kiện: MA MB MC 0  
   
. 
Bài 2. Cho đoạn thẳng AB cĩ trung điểm I . M là điểm tuỳ ý khơng nằm trên đường thẳng AB . Trên 
MI kéo dài, lấy 1 điểm N sao cho IN = MI. 
 a) Chứng minh: BN BA MB 
  
. 
 b) Tìm các điểm D, C sao cho: NA NI ND NM BN NC;   
     
. 
Bài 3. Cho hình bình hành ABCD. 
 a) Chứng minh rằng: AB AC AD AC2  
   
. 
 b) Xác định điểm M thoả mãn điều kiện: AM AB AC AD3   
   
. 
Bài 4. Cho tứ giác ABCD . Gọi M, N lần lượt là trung điểm của AD, BC. 
 a) Chứng minh: MN AB DC
1
( )
2
 
  
. 
 b) Xác định điểm O sao cho: OA OB OC OD 0   
    
. 
Bài 5. Cho 4 điểm A, B, C, D. Gọi M và N lần lượt là trung điểm của AB, CD, O là trung điểm của 
MN. Chứng minh rằng với điểm S bất kì, ta cĩ: SA SB SC SD SO4   
    
. 
Bài 6. Cho ABC. Hãy xác định các điểm I, J, K, L thoả các đẳng thức sau: 
 a) IB IC2 3 0 
  
 b) JA JC JB CA2   
   
 c) KA KB KC BC2  
   
 d) LA LB LC3 2 0  
   
. 
Bài 7. Cho ABC. Hãy xác định các điểm I, J, K, L thoả các đẳng thức sau: 
 a) IA IB BC2 3 3 
  
 b) JA JB JC2 0  
   
 c) KA KB KC BC  
   
 d) LA LC AB AC2 2  
   
. 
Bài 8. Cho ABC. Hãy xác định các điểm I, F, K, L thoả các đẳng thức sau: 
 a) IA IB IC BC  
  
 b) FA FB FC AB AC   
    
 c) KA KB KC3 0  
   
 d) LA LB LC3 2 0  
   
. 
Bài 9. Cho hình bình hành ABCD cĩ tâm O. Hãy xác định các điểm I, F, K thoả các đẳng thức sau: 
 a) IA IB IC ID4  
   
 b) FA FB FC FD2 2 3  
   
 c) KA KB KC KD4 3 2 0   
    
. 
Bài 10. Cho tam giác ABC và điểm M tùy ý. 
 a) Hãy xác định các điểm D, E, F sao cho MD MC AB 
  
, ME MA BC 
  
, MF MB CA 
  
. 
Chứng minh D, E, F khơng phụ thuộc vào vị trí của điểm M. 
 b) So sánh 2 véc tơ MA MB MC và MD ME MF   
     
. 
Bài 11. Cho tứ giác ABCD. 
 a) Hãy xác định vị trí của điểm G sao cho: GA GB GC GD 0   
    
 (G đgl trọng tâm của tứ giác 
ABCD). 
TT BDVH THẦY HIẾU 0862957858 HÌNH HỌC 10- CHƢƠNG I 
Trung tâm nhận học viên mỗi ngày - GVHD: Phạm Văn Lộc 5 
 b) Chứng minh rằng với điểm O tuỳ ý, ta cĩ:  OG OA OB OC OD1
4
   
    
. 
Bài 12. Cho G là trọng tâm của tứ giác ABCD. A, B, C, D lần lượt là trọng tâm của các tam giác 
BCD, ACD, ABD, ABC. Chứng minh: 
 a) G là điểm chung của các đoạn thẳng AA, BB, CC, DD. 
 b) G cũng là trọng tâm của của tứ giác ABCD. 
Bài 13. Cho tứ giác ABCD. Trong mỗi trường hợp sau đây hãy xác định điểm I và số k sao cho các 
vectơ v

 đều bằng k MI.

 với mọi điểm M: 
 a) v MA MB MC2  
  
 b) v MA MB MC2  
  
 c) v MA MB MC MD   
   
 d) v MA MB MC MD2 2 3   
   
. 
VẤN ĐỀ 4: Chứng minh ba điểm thẳng hàng – Hai điểm trùng nhau 
  Để chứng minh ba điểm A, B, C thẳng hàng ta chứng minh ba điểm đĩ thoả mãn đẳng thức 
AB kAC
 
, với k  0. 
  Để chứng minh hai điểm M, N trùng nhau ta chứng minh chúng thoả mãn đẳng thức OM ON
 
, 
với O là một điểm nào đĩ hoặc MN 0
 
. 
Bài 1. Cho bốn điểm O, A, B, C sao cho : OA OB OC2 3 0  
   
. Chứng tỏ rằng A, B, C thẳng hàng. 
Bài 2. Cho hình bình hành ABCD. Trên BC lấy điểm H, trên BD lấy điểm K sao cho: 
BH BC BK BD
1 1
,
5 6
 
   
. Chứng minh: A, K, H thẳng hàng. 
 HD: BH AH AB BK AK AB;   
     
. 
Bài 3. Cho ABC với I, J, K lần lượt được xác định bởi: IB IC2
 
, JC JA
1
2
 
 
, KA KB 
 
. 
 a) Tính IJ IK theo AB và AC,
   
. (HD: IJ AB AC
4
3
 
  
) 
 b) Chứng minh ba điểm I, J, K thẳng hàng (HD: J là trọng tâm AIB). 
Bài 4. Cho tam giác ABC. Trên các đường thẳng BC, AC, AB lần lượt lấy các điểm M, N, P sao cho 
MB MC3
 
, NA CN3
 
, PA PB 0 
  
. 
 a) Tính PM PN,
 
 theo AB AC,
 
. 
 b) Chứng minh ba điểm M, N, P thẳng hàng. 
Bài 5. Cho hình bình hành ABCD. Trên các tia AD, AB lần lượt lấy các điểm F, E sao cho AD = 
1
2
AF, AB = 
1
2
AE. Chứng minh: 
 a) Ba điểm F, C, E thẳng hàng. 
 b) Các tứ giác BDCF, DBEC là hình bình hành. 
Bài 6. Cho ABC. Hai điểm I, J được xác định bởi: IA IC3 0 
  
, JA JB JC2 3 0  
   
. Chứng minh 3 
điểm I, J, B thẳng hàng. 
Bài 7. Cho ABC. Hai điểm M, N được xác định bởi: MA MB3 4 0 
  
, NB NC3 0 
  
. Chứng minh 3 
điểm M, G, N thẳng hàng, với G là trọng tâm của ABC. 
Bài 8. Cho ABC. Lấy các điểm M N, P: MB MC NA NC PA PB2 2 0     
      
 a) Tính PM PN theo AB và AC,
   
. b) Chứng minh 3 điểm M, N, P thẳng hàng. 
Bài 9. Cho ABC. Về phía ngồi tam giác vẽ các hình bình hành ABIJ, BCPQ, CARS. Chứng minh 
các tam giác RIP và JQS cĩ cùng trọng tâm. 
TT BDVH THẦY HIẾU 0862957858 HÌNH HỌC 10- CHƢƠNG I 
Trung tâm nhận học viên mỗi ngày - GVHD: Phạm Văn Lộc 6 
Bài 10. Cho tam giác ABC, A là điểm đối xứng của A qua B, B là điểm đối xứng của B qua C, C là 
điểm đối xứng của C qua A. Chứng minh các tam giác ABC và ABC cĩ chung trọng tâm. 
Bài 11. Cho ABC. Gọi A, B, C là các điểm định bởi: AB AC2 3 0  
  
, BC BA2 3 0  
  
, 
CA CB2 3 0  
  
. Chứng minh các tam giác ABC và ABC cĩ cùng trọng tâm. 
Bài 12. Trên các cạnh AB, BC, CA của ABC lấy các điểm A, B, C sao cho: 
AA BB CC
AB BC AC
  
  
 Chứng minh các tam giác ABC và ABC cĩ chung trọng tâm. 
Bài 13. Cho tam giác ABC và một điểm M tuỳ ý. Gọi A, B, C lần lượt là điểm đối xứng của M qua 
các trung điểm K, I, J của các cạnh BC, CA, AB. 
 a) Chứng minh ba đường thẳng AA, BB, CC đồng qui tại một điểm N. 
 b) Chứng minh rằng khi M di động, đường thẳng MN luơn đi qua trọng tâm G của ABC. 
Bài 14. Cho tam giác ABC cĩ trọng tâm G. Các điểm M, N thoả mãn: MA MB3 4 0 
  
, CN BC
1
2

 
. 
Chứng minh đường thẳng MN đi qua trọng tâm G của ABC. 
Bài 15. Cho tam giác ABC. Gọi I là trung điểm của BC, D và E là hai điểm sao cho BD DE EC 
  
. 
 a) Chứng minh AB AC AD AE  
   
. 
 b) Tính AS AB AD AC AE theo AI   
     
. Suy ra ba điểm A, I, S thẳng hàng. 
Bài 16. Cho tam giác ABC. Các điểm M, N được xác định bởi các hệ thức BM BC AB2 
  
, 
CN xAC BC 
  
. 
 a) Xác định x để A, M, N thẳng hàng. 
 b) Xác định x để đường thẳng MN đi trung điểm I của BC. Tính 
IM
IN
. 
Bài 17. Cho ba điểm cố định A, B, C và ba số thực a, b, c sao cho a b c 0   . 
 a) Chứng minh rằng cĩ một và chỉ một điểm G thoả mãn aGA bGB cGC 0  
   
. 
 b) Gọi M, P là hai điểm di động sao cho MP aMA bMB cMC  
   
. Chứng minh ba điểm G, M, P 
thẳng hàng. 
Bài 18. Cho tam giác ABC. Các điểm M, N thoả mãn MN MA MB MC2 3  
   
. 
 a) Tìm điểm I thoả mãn IA IB IC2 3 0  
   
. 
 b) Chứng minh đường thẳng MN luơn đi qua một điểm cố định. 
Bài 19. Cho tam giác ABC. Các điểm M, N thoả mãn MN MA MB MC2  
   
. 
 a) Tìm điểm I sao cho IA IB IC2 0  
   
. 
 b) Chứng minh rằng đường thẳng MN luơn đi qua một điểm cố định. 
 c) Gọi P là trung điểm của BN. Chứng minh đường thẳng MP luơn đi qua một điểm cố định. 
VẤN ĐỀ 5: Tập hợp điểm thoả mãn đẳng thức vectơ 
 Để tìm tập hợp điểm M thoả mãn một đẳng thức vectơ ta biến đổi đẳng thức vectơ đĩ để đưa về các 
tập hợp điểm cơ bản đã biết. Chẳng hạn: 
 – Tập hợp các điểm cách đều hai đầu mút của một đoạn thẳng là đường trung trực của đoạn thẳng 
đĩ. 
 – Tập hợp các điểm cách một điểm cố định một khoảng khơng đổi đường trịn cĩ tâm là điểm cố 
định và bán kính là khoảng khơng đổi. 
 – 
TT BDVH THẦY HIẾU 0862957858 HÌNH HỌC 10- CHƢƠNG I 
Trung tâm nhận học viên mỗi ngày - GVHD: Phạm Văn Lộc 7 
Bài 1. Cho 2 điểm cố định A, B. Tìm tập hợp các điểm M sao cho: 
 a) MA MB MA MB  
   
 b) MA MB MA MB2 2  
   
. 
 HD: a) Đường trịn đường kính AB b) Trung trực của AB. 
Bài 2. Cho ABC. Tìm tập hợp các điểm M sao cho: 
 a) MA MB MC MB MC
3
2
   
    
 b) MA BC MA MB  
   
 c) MA MB MB MC2 4  
   
 d) MA MB MC MA MB MC4 2    
     
. 
 HD: a) Trung trực của IG (I là trung điểm của BC, G là trọng tâm ABC). 
 b) Dựng hình bình hành ABCD. Tập hợp là đường trịn tâm D, bán kính BA. 
Bài 3. Cho ABC. 
 a) Xác định điểm I sao cho: IA IB IC3 2 0  
   
. 
 b) Chứng minh rằng đường thẳng nối 2 điểm M, N xác định bởi hệ thức: 
 MN MA MB MC2 2  
   
 luơn đi qua một điểm cố định. 
 c) Tìm tập hợp các điểm H sao cho: HA HB HC HA HB3 2   
    
. 
 d) Tìm tập hợp các điểm K sao cho: KA KB KC KB KC2 3   
    
Bài 4. Cho ABC. 
 a) Xác định điểm I sao cho: IA IB IC3 2 0  
   
. 
 b) Xác định điểm D sao cho: DB DC3 2 0 
  
. 
 c) Chứng minh 3 điểm A, I, D thẳng hàng. 
 d) Tìm tập hợp các điểm M sao cho: MA MB MC MA MB MC3 2 2    
     
. 
TT BDVH THẦY HIẾU 0862957858 HÌNH HỌC 10- CHƢƠNG I 
Trung tâm nhận học viên mỗi ngày - GVHD: Phạm Văn Lộc 8 
1. Trục toạ độ 
  Trục toạ độ (trục) là một đường thẳng trên đĩ đã xác định một điểm gốc O và một vectơ đơn vị 
e

. Kí hiệu  O e;  . 
  Toạ độ của vectơ trên trục: u a u a e( ) .  
  
. 
  Toạ độ của điểm trên trục: M k OM k e( ) . 
 
. 
  Độ dài đại số của vectơ trên trục: AB a AB a e.  
 
. 
 Chú ý: + Nếu AB cùng hướng với e
 
 thì AB AB . 
 Nếu AB ngược hướng với e
 
 thì AB AB  . 
 + Nếu A(a), B(b) thì AB b a  . 
 + Hệ thức Sa–lơ: Với A, B, C tuỳ ý trên trục, ta cĩ: AB BC AC  . 
2. Hệ trục toạ độ 
  Hệ gồm hai trục toạ độ Ox, Oy vuơng gĩc với nhau. Vectơ đơn vị trên Ox, Oy lần lượt là i j,
 
. O 
là gốc toạ độ, Ox là trục hồnh, Oy là trục tung. 
  Toạ độ của vectơ đối với hệ trục toạ độ: u x y u x i y j( ; ) . .   
  
. 
  Toạ độ của điểm đối với hệ trục toạ độ: M x y OM x i y j( ; ) . .  
  
. 
  Tính chất: Cho a x y b x y k R( ; ), ( ; ),   

, 
A A B B C C
A x y B x y C x y( ; ), ( ; ), ( ; ) : 
 + 
x x
a b
y y
  
  


 + a b x x y y( ; )    

 + ka kx ky( ; )

 + b

 cùng phương với a 0

  k  R: x kx và y ky   . 
  
x y
x y
 
 (nếu x  0, y  0). 
 + 
B A B A
AB x x y y( ; )  

. 
 + Toạ độ trung điểm I của đoạn thẳng AB: A B A B
I I
x x y y
x y;
2 2
 
  . 
 + Toạ độ trọng tâm G của tam giác ABC: A B C A B C
G G
x x x y y y
x y;
3 3
   
  . 
 + Toạ độ điểm M chia đoạn AB theo tỉ số k  1: A B A B
M M
x kx y ky
x y
k k
;
1 1
 
 
 
. 
 ( M chia đoạn AB theo tỉ số k  MA kMB
 
). 
PHẦN II. TOẠ ĐỘ 
TT BDVH THẦY HIẾU 0862957858 HÌNH HỌC 10- CHƢƠNG I 
Trung tâm nhận học viên mỗi ngày - GVHD: Phạm Văn Lộc 9 
VẤN ĐỀ 1: Toạ độ trên trục 
Bài 1. Trên trục x'Ox cho 2 điểm A, B cĩ tọa độ lần lượt là 2 và 5. 
 a) Tìm tọa độ của AB

. 
 b) Tìm tọa độ trung điểm I của đoạn thẳng AB. 
 c) Tìm tọa độ của điểm M sao cho MA MB2 5 0 
  
. 
 d) Tìm tọa độ điểm N sao cho NA NB2 3 1   . 
Bài 2. Trên trục x'Ox cho 2 điểm A, B cĩ tọa độ lần lượt là 3 và 1. 
 a) Tìm tọa độ điểm M sao cho MA MB3 2 1  . 
 b) Tìm tọa độ điểm N sao cho NA NB AB3  . 
Bài 3. Trên trục x'Ox cho 4 điểm A(2), B(4), C(1), D(6). 
 a) Chứng minh rằng: 
AC AD AB
1 1 2
  . 
 b) Gọi I là trung điểm của AB. Chứng minh: IC ID IA
2
.  . 
 c) Gọi J là trung điểm của CD. Chứng minh: AC AD AB AJ. . . 
Bài 4. Trên trục x'Ox cho 3 điểm A, B, C cĩ tọa độ lần lượt là a, b, c. 
 a) Tìm tọa độ trung điểm I của AB. 
 b) Tìm tọa độ điểm M sao cho MA MB MC 0  
   
. 
 c) Tìm tọa độ điểm N sao cho NA NB NC2 3 
  
. 
Bài 5. Trên trục x'Ox cho 4 điểm A, B, C, D tuỳ ý. 
 a) Chứng minh: ABCD AC DB DABC. . . 0   . 
 b) Gọi I, J, K, L lần lượt là trung điểm của các đoạn AC, BD, AB, CD. Chứng minh rằng các đoạn 
IJ và KL cĩ chung trung điểm. 
VẤN ĐỀ 2: Toạ độ trên hệ trục 
Bài 1. Viết tọa độ của các vectơ sau: 
 a) a i j b i j c i d j
1
2 3 ; 5 ; 3 ; 2
3
      
       
. 
 b) a i j b i j c i j d j e i
1 3
3 ; ; ; 4 ; 3
2 2
         
          
. 
Bài 2. Viết dưới dạng u xi yj 
 
 khi biết toạ độ của vectơ u

 là: 
 a) u u u u(2; 3); ( 1;4); (2;0); (0; 1)      
   
. 
 b) u u u u(1;3); (4; 1); (1;0); (0;0)    
   
. 
Bài 3. Cho a b(1; 2), (0;3)  

. Tìm toạ độ của các vectơ sau: 
 a) x a b y a b z a b; ; 2 3     
       
. b) u a b v b w a b
1
3 2 ; 2 ; 4
2
     
      
. 
Bài 4. Cho a b c
1
(2;0), 1; , (4; 6)
2
 
     
 
 
. 
 a) Tìm toạ độ của vectơ d a b c2 3 5  
  
. 
 b) Tìm 2 số m, n sao cho: ma b nc 0  
  
. 
 c) Biểu diễn vectơ c a btheo ,
 
. 
Bài 5. Cho hai điểm A B(3; 5), (1;0) . 
 a) Tìm toạ độ điểm C sao cho: OC AB3 
 
. 
TT BDVH THẦY HIẾU 0862957858 HÌNH HỌC 10- CHƢƠNG I 
Trung tâm nhận học viên mỗi ngày - GVHD: Phạm Văn Lộc 10 
 b) Tìm điểm D đối xứng của A qua C. 
 c) Tìm điểm M chia đoạn AB theo tỉ số k = –3. 
Bài 6. Cho ba điểm A(–1; 1), B(1; 3), C(–2; 0). 
 a) Chứng minh ba điểm A, B, C thẳng hàng. 
 b) Tìm các tỉ số mà điểm A chia đoạn BC, điểm B chia đoạn AC, điểm C chia đoạn AB. 
Bài 7. Cho ba điểm A(1; 2), B(0; 4), C(3; 2). 
 a) Tìm toạ độ các vectơ AB AC BC, ,
  
. 
 b) Tìm tọa độ trung điểm I của đoạn AB. 
 c) Tìm tọa độ điểm M sao cho: CM AB AC2 3 
  
. 
 d) Tìm tọa độ điểm N sao cho: AN BN CN2 4 0  
   
. 
Bài 8. Cho ba điểm A(1; –2), B(2; 3), C(–1; –2). 
 a) Tìm toạ độ điểm D đối xứng của A qua C. 
 b) Tìm toạ độ điểm E là đỉnh thứ tư của hình bình hành cĩ 3 đỉnh là A, B, C. 
 c) Tìm toạ độ trọng tâm G của tam giác ABC. 
BÀI TẬP ƠN CHƢƠNG I 
Bài 1: a. Cho tam giác ABC. Xác định điểm M thỏa 0MA MB MC  
   
b. Cho tam giác ABC với trực tâm H, B là điểm đối xứng với B qua tâm O của đường trịn 
ngoại tiếp tam giác. Hãy xét quan hệ giữa các vectơ AH và B C AB và HC; 
  
. 
Bài 1. Cho bốn điểm A, B, C, D. Gọi I, J lần lượt là trung điểm của AB và CD. 
 a) Chứng minh: AC BD AD BC IJ2   
    
. 
 b) Gọi G là trung điểm của IJ. Chứng minh: GA GB GC GD 0   
    
. 
 c) Gọi P, Q là trung điểm của các đoạn thẳng AC và BD; M, N là trung điểm của các đoạn thẳng 
AD và BC. Chứng minh rằng ba đoạn thẳng IJ, PQ và MN cĩ chung trung điểm. 
Bài 2. Cho tam giác ABC và một điểm M tuỳ ý. 
 a) Hãy xác định các điểm D, E, F sao cho MD MC AB 
  
, ME MA BC 
  
, MF MB CA 
  
. 
Chứng minh các điểm D, E, F khơng phụ thuộc vào vị trí của điểm M. 
 b) So sánh hai tổng vectơ: MA MB MC 
  
 và MD ME MF 
  
. 
Bài 3. Cho ABC với trung tuyến AM. Gọi I là trung điểm AM. 
 a) Chứng minh: IA IB IC2 0  
   
. 
 b) Với điểm O bất kì, chứng minh: OA OB OC OI2 4  
   
. 
Bài 4. Cho hình bình hành ABCD tâm O. Gọi I là trung