Bài giảng Nghị luận về một ý kiến bàn về văn học

 nghÞ luËn vÒ mét ý kiÕn bµn vÒ v¨n häc
A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS:
 - Cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ nghÞ luËn v¨n häc
 - BiÕt c¸ch lµm bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét ý kiÕn bµn vÒ v¨n häc
B. C¸ch thøc tiÕn hµnh:
 GV h­íng dÉn HS ®äc s¸ng t¹o, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái, gîi t×m.
C.Ph­¬ng tiÖn d¹y häc:
 SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc
D. TiÕn tr×nh lªn líp
 I. æn ®Þnh líp
 II. KiÓm tra bµi cò
 III. Bµi míi
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung cÇn ®¹t

 Đề 1: Nhà nghiên cứu Đặng Thai Mai cho rằng: “ Nhìn chung văn học Việt Nam phong phú, đa dạng; nhưng nếu cần xác định một chủ lưu, một dòng chính, quán thông kim cổ, thì đó là văn học yêu nước”
 Hãy trình bày suy nghĩ của anh (chi) đối với ý kiến trên.

 Tìm hiểu các yêu cầu của đề bài?
 Đề bài yêu cầu sử dụng thao tác nào để làm bài?

 Nội dung nghị luận của đề bài?

 Phong phú, đa dạng là gì?
 
 Chủ lưu là gì?

 Quán thông kim cổ là gì?

 Nghĩa của cả câu này là gì?


 Lấy kiến thức ở đâu để làm bài?




 Nhiệm vụ trong phần mở bài?

 Các ý chính cần có của phần thân bài?






 











 Nhiệm vụ của phần kết bài?






Đề 2:  Bàn về đọc sách, nhất là đọc các tác phẩm văn học lớn, người xưa nói: “ Tuổi trẻ đọc sách như nhìn trăng qua kẽ, lớn tuổi đọc sách như ngắm trăng ngoài sân, tuổi già đọc sách như thưởng trăng trên đài.” 
 Em hiểu ý kiến trên như thế naìo?
 Đề bài yêu cầu sử dụng thao tác nào để làm bài?

 Nội dung nghị luận của đề bài?
 Em hãy tìm hiểu các ý ẩn dụ trong ý kiến đó?












 
 Lấy dẫn chứng ở đâu để làm bài?


 Nhiệm vụ của phần mở bài?

 Các thao tác và các ý chính trong phần thân bài?
 Theo em sử dụng thao tác giải thích để giải thích vấn đề gì?



 Em hãy lấy 1 ví dụ để chứng minh?











 Vậy vấn đề trên có đúng trong mọi trường hợp không? Em hãy lấy ví dụ để chứng minh?







 Nhiệm vụ của phần kết bài?






 Đối tượng của của bài nghị luận về một ý kiến bàn về văn học?

 Cách làm kiểu bài này như thế nào?




 GV hướng dẫn HS làm bài tập 1 phần Luyện tập trong SGK tại lớp.

 Hãy tìm hiểu các yêu cầu của đề bài?









 
 Yêu cầu HS lập dàn ý, sau đó gọi HS lên trình bày kết quả .
 Cuối cùng GV sửa chữa và lập mẫu.























Củng cố: 
- Đối tượng của bài văn nghị luậnvề một ý kiến bàn về văn học?
- Cách làm bài?

I. Tìm hiểu đề - Lập dàn ý:
Đề 1







 1.Tìm hiểu đề:a.Thể loại: Nghị luận (bao hàm giải thích, chứng minh, bình luận) vể một ý kiến vể văn học.b. Nội dung:-Tìm hiểu nghĩa của các từ khó:+ Phong phú, đa dạng: có nhiều tác phẩm với nhiều hình thức thể loại khác nhau+ Chủ lưu: dòng chính (bộ phận chính) khác với phụ lưu, chi lưu+ Quán thông kim cổ: thông suốt từ xưa đến nay.- Tìm hiểu ý nghĩa của các vế câu và cả câu:+ Văn học VN rất đa dạng, phong phú+ Văn học yêu nước là chủ lưuc . Phạm vi tư liệu: Các tác phẩm tiêu biểu có nội dung yêu nước của VHVN qua các thời kỳ.2. Lập dàn ý:a. Mở bài: Giới thiệu câu nói của Đặng Thai Maib. Thân bài: - Giải thích ý nghĩa của câu nói:+ Văn học Việt Nam rất phong phú và đa dạng (Đa dạng về số lượng tác phẩm, đa dạng về thể loại, đa dạng về phong cách tác giả)+ Văn học yêu nước là một chủ lưu, xuyên suốt.- Bình luận, chứng minh về ý nghĩa câu nói:+ Đây là một ý kiến hoàn toàn đúng+ Văn học yêu nước là chủ lưu xuyên suốt lịch sử VH Việt Nam:Văn học trung đại và Văn học cận – hiện đại.- Nguyên nhân:+ Đời sống tư tưởng con người Việt Nam phong phú đa dạng+ Do hoàn cảnh đặc biệt của lịch sử VN thường xuyên phải chiến đấu chống ngoại xâm để bảo vệ đất nước.- Nêu và phân tích một số dẫn chứng: Nam quốc sơn hà, Cáo bình Ngô, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Tuyên ngôn độc lập c. Kết bài: Khẳng định giá trị của ý kiến trên.+ Giúp đọc hiểu hoàn cảnh lịch sử và đặc điểm văn học dân tộc.+ Biết ơn, khắc sâu công lao của cha ông trong cuộc đấu tranh bảo vệ đất nước.+Giữ gìn, yêu mến, học tập những tác phẩm văn học có nội dung yêu nước của mọi thời đại.
 Đề 2







1.Tìm hiểu đề: a.Thể loại: Nghị luận (giải thích – bình luận) một ý kiến bàn về văn học. b. Nội dung:- Tìm hiểu nghĩa của các hình ảnh ẩn dụ trong ý kiến của Lâm Ngữ Đường.+ Tuổi trẻ đọc sách như nhìn trăng qua kẽ: chỉ thấy được trong phạm vi hẹp+ Lớn tuổi đọc sách như ngắm trăng ngoài sân: Theo thời gian, kinh nghiệm vốn sống nhiều hơn thì tầm nhìn được mở rộng hơn khi đọc sách+ Tuổi già đọc sách như thưởng trăng trên đài: Càng nhiều vốn sống, vốn văn hóa và kinh nghiệm thì đọc sách càng hiểu sâu hơn, rộng hơn.-Tìm hiểu nghĩa của câu nói: Càng lớn tuổi, có vốn sống, vốn văn hoá và kinh nghiệm nhiều… thì đọc sách càng hiệu quả.c. Phạm vi tư liệu: Thực tế cuộc sống2.Lập dàn ý: a. Mở bài: Giới thiệu ý kiến của Lâm Ngữ Đường.b. Thân bài:- Giải thích hàm ý của ba hình ảnh so sánh ẩn dụ trong ý kiến của Lâm Ngữ Đường. Sự khác nhau trong cách đọc và kết quả đọc ở mỗi lứa tuổi. Khả năng tiếp nhận khi đọc sách (tác phẩm văn học) tùy thuộc vào điều kiện, trình độ, và năng lực chủ quan của người đọc.- Bình luận và chứng minh những khía cạnh đúng của vấn đề: + Đọc sách tùy thuộc vào vốn sống, vốn văn hóa, kinh nghiệm, tâm lý, của người đọc.+ Ví dụ: Đọc Truyện Kiều của Nguyễn Du: Tuổi thanh niên: Có thể xem là câu chuyện về số phận đau khổ của con người. Lớn hơn: Hiểu sâu hơn về giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm, hiểu được ý nghĩa xã hội to lớn của Truyện Kiều Người lớn tuổi: Cảm nhận thêm về ý nghĩa triết học của Truyện Kiều.- Bình luận bổ sung những khía cạnh chưa đúng của vấn đề: + Không phải ai từng trải cũng hiểu sâu sắc tác phẩm khi đọc. Ngược lại, có những người trẻ tuổi nhưng vẫn hiểu sâu sắc tác phẩm (do tự nâng cao vốn sống, trình độ văn hóa, trình độ lý luận, ham học hỏi,…)+ Ví dụ: Những bài luận đạt giải cao của các bạn học sinh giỏi về tác phẩm văn học (tự học, ham đọc, sưu tầm sách, nâng cao kiến thức)c. Kết bài:  Tác dụng, giá trị của ý kiến trên đối với người đọc:- Muốn đọc sách tốt, tự trang bị sự hiểu biết về nhiều mặt- Đọc sách phải biết suy ngẫm, tra cứuII. Ghi nhớ:1. Đối tượng của một bài nghị luận về một ý kiến bàn về văn học rất đa dạng: về văn học lịch sử, về lí luận văn học, về tác phẩm văn học…2. Cách làm: Tùy từng đề để vận dụng thao tác một cách hợp lí nhưng thường tập trung vào: - Giải thích- Chứng minh- Bình luậnIII. Luyện tập:  Bài tập 1/93:1. Tìm hiểu đề: a. Thể loại: Nghị luận (Giải thích, bình luận, chứng minh) một ý kiến bàn về một vấn đề văn học. b. Nội dung:+Thạch Lam không tán thành quan điểm văn học thoát li thực tế: Thế giới dối trá và tàn ác+Khẳng định giá trị cải tạo xã hội và giá trị giáo dục của văn học c. Phạm vi tư liệu:-Tác phẩm Thạch Lam- Những tác phẩm văn học tiêu biểu khác.2. Lập dàn ý: a. Mở bài: -Giới thiệu tác giả Thạch Lam.-Trích dẫn ý kiến của Thạch Lam về chức năng của văn học. b.Thân bài:- Giải thích về ý nghĩa câu nói: Thạch Lam nêu lên chức năng to lớn và cao cả của văn học.- Bình luận và chứng minh ý kiến:+ Đó là một quan điểm rất đúng đắn về giá trị văn học Trứơc CM Tháng Tám: quan điểm tiến bộ.Ngày nay: vẫn còn nguyên giá trị.+Chọn và phân tích một số dẫn chứng (Truyện Kiều, Số đỏ, Chí Phèo, Hai đứa trẻ, Nhật ký trong tù...) để chứng minh 2 nội dung:Tác dụng cải tạo xã hội của văn học.Tác dụng giáo dục con người.của văn học  c. Kết bài:- Khẳng định sự đúng đắn và tiến bộ trong quan điểm sáng tác của Thạch Lam.- Nêu tác dụng của ý kiến trên đối với người đọc:+ Hiểu và thẩm định đúng giá trị của tác phẩm văn học.+ Trân trọng, yêu quý và giữ gìn những tác phẩm văn học tiến bộ của từng thời kỳ. 




VIÖT B¾C
 Tè H÷u
PhÇn I: T¸c gi¶ 
 
A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS:
- N¾m ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n ®Ó hiÓu vµ ®¸nh gi¸ ®óng th¬ Tè H÷u
- N¾m ®­îc con ®­êng s¸ng t¸c cña Tè H÷u qua 5 chÆng víi c¸c tËp th¬, vÞ trÝ vµ néi dung c¬ b¶n cña mçi tËp
B.C¸ch thøc tiÕn hµnh
 GV nªu c©u hái, h­íng dÉn HS th¶o luËn tr¶ lêi.
C. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc
 S¸ch gi¸o viªn, S¸ch gi¸o khoa, ThiÕt kÕ bµi häc
D. TiÕn tr×nh bµi d¹y
 I. æn ®Þnh líp
 II. KiÓm ta bµi cò:
C©u hái: 
 III. Bµi míi

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung cÇn ®¹t
 

 Em haõy neâu nhöõng neùt chính veà taùc giaû Toá Höõu?











Con ñöôøng thô cuûa Toá Höõu goàm maáy taäp thô?
Taäp thô ñöôïc ra ñôøi khi naøo?


Noäi dung chuû yeáu?


Caùc taùc phaåm tieâu bieåu?
 

Taäp thô ñöôïc ra ñôøi khi naøo?


Noäi dung chuû yeáu?





Caùc taùc phaåm tieâu bieåu?
 


Taäp thô ñöôïc ra ñôøi khi naøo?


Noäi dung chuû yeáu?




Caùc taùc phaåm tieâu bieåu?
 

Taäp thô ñöôïc ra ñôøi khi naøo?


Noäi dung chuû yeáu?


Caùc taùc phaåm tieâu bieåu?
 




Taäp thô ñöôïc ra ñôøi khi naøo?


Noäi dung chuû yeáu?


Caùc taùc phaåm tieâu bieåu?
 

 Em coù nhaän xeùt gì veà con ñöôøng thô cuûa Toá Höõu?







 Taïi sao laïi noùi : Thô Toá Höõu laø thô tröõ tình –chính trò?











 Neâu nhöõng bieåu hieän cuï theå cuûa tính söû thi trong thô Toá Höõu?









 
 Ñoïc thô Toá Höõu, em coù theå deã nhaän ra ñöôïc gioïng ñieäu taâm tình ngoït ngaøo nhôø vaøo nhöõng yeáu toá naøo ?





 Haõy chöùng minh : Thô Toá Höõu giaøu tính daân toäc?











 Em coù nhaän xeùt gì veà thô Toá Höõu?
I/Vaøi neùt veà tieåu söû :
Toá Höõu (1920 – 2002 ), teân thaät laø Nguyeãn Kim Thaønh .
- Queâ oâng ôû Quûang Ñieàn , tænh Thöøa Thieân Hueá .
- OÂâng xuaát thaân trong moät gia ñình nhaø nho ngheøo, coù truyeàn thoáng thô ca.
à Queâ höông, gia ñình ñaõ goùp phaàn laøm neân taâm hoàn thôToá Höõu.
- Toá Höõu tham gia Caùch maïng töø naêm 16 tuoåi; 18 tuoåi ñöôïc keát naïp Ñaûng .
* Caû cuoäc ñôøi Toá Höõu ñeàu coù nhöõng coáng hieán lôùn cho caùch maïng vaø cho söï nghieäp vaên hoïc daân toäc . ÔÛ Toá Höõu con ngöôøi chính trò vaø con ngöôøi nhaø thô thoáng nhaát chaët cheõ laøm moät. 
II/ Con ñöôøng thô cuûa Toá Höõu
1 Töø aáy
 Thôøi ñieåm vaø h/c saùng taùc (1937-1946) Ra ñôøi trong phong traøo daân cho ñeán khi c/m T.8 thaønh coâng

- Noäi dung chuûyeáu: Ca ngôïi lyù töôûng caùch maïng - Giöõ vöõng laäp tröôõng caùch maïng tröôùc thöû thaùch Nieàm vui chieán thaéng.
-Taùc phaåm tieâu bieåu: Töø ayá, Taâm tö trong tuø, Hueá thaùng taùm.
2. Vieät Baéc
- Thôøi ñieåm vaø h/c saùng taùc 1947- 1954)Khaùng chieán choáng phaùp
- Noäi dung chuû yeáu 
+Phaûn aùnh nhöõng chaëng ñöôøng gian lao, anh duõng vaø thaéng lôïi cuûa cuoäc k/c.+Theå hieän thaønh coâng h/aû vaø taâm tö cuûa nhaân daân k/c.
 + Keát tinh nhöõng t/c lôùn cuûa con ngöôøi VN k/c maø bao truøm laø tình yeâu nöôùc.
- Taùc phaåm tieâu bieåu: Hoan hoâ chieán só Ñieän Bieân.- Vieät Baéc.- Saùng thaùng naêm.- Ta ñi tôùi
3. Gío loäng
- Thôøi ñieåm ra ñôøi vaø h/c saùng taùc (1955- 1961) Mieàn Baéc xaây döïng XHCN,mieàn Nam ñaáu tranh choáng ñeá quoác Myõ.
- Noäi dung chuû yeáu: 
+ Nieàm vui, nieàm töï haøo , tin töôûng vaøo cuoäc soáng môùi XHCN ôû mieàn Baéc + Theå hieän tình caûm vôùi mieàn Nam.tình quoác Teá voâ saûn vôùi caùc nöôùc anh em.
- Taùc phaåm tieâu bieåu: Ba möôi naêm ñôøi ta coù Ñaûng.-Baøi ca xuaân 61 -Meï Tôm -Queâ meï. Em ôi Ba Lan. 
4. R a traän 
 - Thôøi ñieåm ra ñôøi vaø h/c saùng taùc (1962-1971) Cuoäc khaùng chieán choáng Myõ haøo huøng vaø quyeát lieät
- Noäi dung chuû yeáu:
+ Taäp trung phaûn aùnh cao traøo choáng Myõ ôû caû hai mieàn Nam –Baéc.+Ca ngôïi Chuû nghóa anh huøng Caùch maïng.+Tieác thöông voâ haïn tröôùc söï qua ñôøi cuûa Baùc Hoà
- Taùc phaåm tieâu bieåu:Baøi ca xuaân 68. Baøi ca xuaân 71.-Baùc ôi -Kính göûi cuï Nguyeãn Du.-Theo chaân Baùc.
5/ Maùu vaø hoa

- Thôøi ñieåm ra ñôøi vaø h/c saùng taùc :Laø taäp hôïp nhöõng baøi thô ñöôïc saùng taùc töø 1978 ñeán 1999, trong khung caûnh ñaát nöôùc hoøa bình , ñoäc laäp nhöng coøn nhieàu khoù khaên
- Noäi dung chuû yeáu:Laø nhöõng chieâm nghieäm cuûa nhaø thô veà leõ soáng, leõ ñôøi vôùi gioïng traàm laéng, suy tö
-Taùc phaåm tieâu bieåu: Phuùt giaây.-Moät Tieáng ñôøn, Ta vôùi ta.
 Qua hoaøn caûnh saùng taùc cuõng nhö noäi dung chính cuûa töøng taäp thô, chuùng ta coù theå khaúng ñònh :- Thô Toá Höõu luoân baùm saùt nhöõng böôùc ñi vaø nhieäm vuï cuûa caùch maïng , cuûa ñôøi soáng chính trò cuûa ñaát nöôùc.
- Ñoàng thôøi cuõng theå hieän söï vaän ñoäng trong tö töôûng vaø ngheä thuaät cuûa nhaø thô.
III/ Phong caùch ngheä thuaät :
1.Thô Toá Höõu laø thô tröõ tình chính trò
 - Toá Höõu laø moät thi só – chieán só .
 - Thô Toá Höõu nhaèm muïc ñích phuïc vuï cho nhieäm vuï chính trò cuûa moãi giai ñoïan caùch maïng.
 - Noäi dung chính trò trong thô Toá Höõu laïi ñöôïc chuyeån taûi qua caûm höùng tröõ tình.
 - Ñeà taøi trong thô Toá Höõu chuû yeáu khai thaùc töø ñôøi soáng chính trò cuûa ñaát nöôùc vaø tình caûm chính trò cuûa baûn thaân nhaø thô.
-Toá Höõu laø nhaø thô cuûa leõ soáng lôùn, tình caûm lôùn, nieàm vui lôùn cuûa con ngöôøi vaø cuoäc soáng caùch maïng. 
2.Thô Toá Höõu mang ñaäm khuynh höôùng söûthi vaø caûm höùng laõng maïn 
 - Caùi “toâi” tröõ tình trong thô Toá Höõu laø caùi toâi chieán só --> caùi toâi - coâng daân --> caùi toâi nhaân danh daân toäc, caùch maïng.
- Nhaân vaät tröõ tình trong thô Toá Höõu laø nhöõng con ngöôøi ñaïi dieän cho phaåm chaát cuûa giai caáp, daân toäc, mang taàm voùc lòch söû vaø thôøi ñaïi.
 - Ñeà taøi trong thô Toá Höõu taäp trung theå hieän nhöõng vaán ñeà coát yeáu cuûa ñôøi soáng caùch maïng vaø vaän meänh daân toäc.
3.Thô Toá Höõu coù gioïng taâm tình ngoït ngaøo tha thieát
 
 - Caùch xöng hoâ vôùi ñoái töôïng ñöôïc troø chuyeän …( Baïn ñôøi ôi…; Ñoàng baøo ôi, anh chò em ôi; Anh veä quoác quaân ôi!...”.
- Söï hoøa caûm taâm tình, caûm xuùc cuûa nhaø thô vôùi caûnh, vôùi ngöôøi… ñeå taïo ra moät thöù nhaïc taâm tình rieâng ngoït ngaøo, thöông meán.
- Vôùi Toá Höõu, “thô laø chuyeän ñoàng ñieäu…laø tieáng noùi ñoàng yù, ñoàng tình, tieáng noùi ñoàng chí”
 4/ Thô Toá Höõu ñaäm ñaø tính daân toäc
 - Veà noäi dung : Phaûn aùnh ñaäm neùt hình aûnh con ngöôøi Vieät Nam, Toå quoác Vieät Nam trong thôøi ñaïi caùch maïng môùi hoøa nhaäp vaø tieáp noái vôùi truyeàn thoáng tinh thaàn, tình caûm, ñaïo lyù cuûa daân toäc.
 - Veà ngheä thuaät : 
 + Toá Höõu söû duïng ña daïng caùc theå thô, ñaëc bieät thaønh coâng trong caùc theå thô truyeàn thoáng.
+ Ngoân ngöõ thô Toá Höõu ñöôïc chaét loïc töø loái noùi quen thuoäc cuûa daân toäc : gaàn guõi, deã hieåu, deã thuoäc.
+ Tính nhaïc trong thô Toá Höõu phong phuù vôùi nhieàu cung baäc qua heä thoáng töø laùy, gieo vaàn, phoái thanh… 
IV. Toång keát
- Thô Toá Höõu laø moät thaønh töïu xuaát saéc cuûa thô ca caùch maïng, thô tröõ tình chính trò, keá tuïc moät truyeàn thoáng lôùn cuûa thô ca daân toäc.
- Thô Toá Höõu laø söï keát hôïp giöõa hai yeáu toá : Caùch maïng vaø daân toäc.
- Söùc thu huùt cuûa thô Toá Höõu laø ôû nieàm say meâ lyù töôûng vaø tính daân toäc ñaäm ñaø.


IV. Daën doø: - Hoïc baøi cuõ
- Ñoïc vaø soaïn tröôùc “Vieät Baéc”
Ruùt kinh nghieäm
LuËt th¬ 
A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS:
 - N¾m ®­îc mét sè quyt¾c vÒ c©u, sè tiÕng, vÇn, nhÞp, thanh..cña mét sè thÓ th¬ truyÒn thèng tõ ®ã hiÓu thªm vÒ nh÷ng ®æi míi.s¸ng t¹o cña th¬ hiÖn ®¹i.
- BiÕt lÜnh héi vµ ph©n tÝch th¬ theo nh÷ng quy t¾c cña luËt th¬
B. C¸ch thøc tiÕn hµnh:
 GV h­íng dÉn HS t×m hiÓu ng÷ liÖu, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái, gîi t×m.
C.Ph­¬ng tiÖn d¹y häc:
 SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc
D. TiÕn tr×nh lªn líp
 I. æn ®Þnh líp
 II. KiÓm tra bµi cò
 III. Bµi míi
 Th¬ ®­îc chia lµm nhiÒu thÓ, mçi thÓ cã nh÷ng quy ®Þnh riªng vÒ luËt th¬. N¾m v÷ng ®­îc luËt th¬ gióp chóng ta cã ®iÒu kiÖn t×m hiÓu tèt h¬n c¸c t¸c phÈm th¬ ca.

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung cÇn ®¹t

 Dùa vµo SGK, em h·y cho biÕt luËt th¬ lµ g×?
 
 Ph©n lo¹i c¸c thÓ th¬?







 Em cã nhËn xÐt g× vÒ sè tiÕng trong mçi c©u ë c¸c bµi th¬ lôc b¸t, ngò ng«n. thÊt ng«n?


 Vai trß thø nhÊt cña “TiÕng” lµ g×?

GV ®­a VD 2:
 Yªu nhau cëi ¸o cho nhau
 VÒ nhµ dèi mÑ qua cÇu giã bay
 (Ca dao)
 B¾t phong trÇn ph¶i phong trÇn
Cho thanh cao míi ®­îcphÇn thanh cao (NguyÔn Du)
 Em h·y cho biÕt c¸c VD trªn cã c¸ch ng¾t nhÞp nh­ thÕ nµo?

 

 Vai trß thø hai cña “TiÕng” lµ g×?

 Em h·y cho biÕt tiÕng ViÖt cã nh÷ng thanh nµo? Theo truyÒn thèng ng­êi ta ph©n chia c¸c thanh nh­ thÕ nµo?

GV ®­a VD3: 
Tr¨m n¨m trong câi ng­êi ta
Ch÷ tµi ch÷ mÖnh khÐo lµ ghÐt nhau

 Dùa vµo c¸ch ph©n chia c¸c thanh ®ã em h·y ph©n tÝch c¸c thanh B – T trong c©u th¬ trªn?
 Em cã nhËn xÐt g× vÒ dÊu thanh cña c¸c vÞ trÝ tiÕng thø 2,4, 6 trong 2 c©u th¬?
 Qua ®ã em cho biÕt trong “tiÕng” thanh cã vai trß nh­ thÕ nµo?

 Mét tiÕng ®­îc cÊu t¹o nh­ thÕ nµo?
GV ®­a VD 4: 
Trong ®Çm g× ®Ñp b»ng sen
L¸ xanh b«ng tr¾ng l¹i chen nhÞ vµng
 C¨n cø vµo cÊu t¹o cña mét tiÕng ë trªn, em h·y cho biÕt trong 2 c©u nµy ë nh÷ng vÞ trÝ nµo trong c©u cã vÇn víi nhau?
 C¸c tiÕng cã vÇn gièng nhau mang thanh g×?
 GV thuyÕt tr×nh vÒ c¸c vÞ trÝ hiÖp vÇn kh¸c.
Qua ®ã, em h·y cho biÕt vÇn cña mçi tiÕng cã vai trß nh­ thÕ nµo?






GV chia nhoùm cho HS laøm vieäc: 
 Nhoùm 1: Thô luïc baùt
 Nhoùm 2: Thô song thaát luïc baùt
 Nhoùm 3: Caùc theå thô nguõ ngoân Ñöôøng luaät.
 Nhoùm 4: Caùc theå thaát ngoân Ñöôøng luaät. 
 
 Yeâu caàu caùc nhoùm thaûo luaän theo yeâu caàu sau:
 Nhaän xeùt veà soá caâu, soá tieáng, caùch hieäp vaàn, caùch ngaét nhòp, luaät thanh trong moãi caâu thô cuûa moãi theå thô?
 Cuoái cuøng GV cuûng coá thaønh phaàn ghi nhôù trong baøi hoïc.
 
I. Kh¸i qu¸t vÒ luËt th¬
1. Kh¸i niÖm: Lµ toµn bé nh÷ng quy t¾c vÒ sè c©u, sè tiÕng, c¸ch hiÖp vÇn, phÐp hµi thanh, ng¾t nhÞp... trong c¸c thÓ th¬.
2. Ph©n lo¹i: 
- C¸c thÓ th¬ d©n téc: lôc b¸t, song thÊt luch b¸t, h¸t nãi.
- C¸c thÓ th¬ §­êng luËt: ngò ng«n, thÊt ng«n (t­ tuyÖt vµ b¸t có)
- C¸c thÓ th¬ hiÖn ®¹i: 5 tiÕng, 7 tiÕng, 8 tiÕng, hçn hîp, tù do, th¬ - v¨n xu«i,...
3. Vai trß cña “tiÕng”
VD1:- c¸c bµi th¬ lôc b¸t: C©u dµi: 6 tiÕng
 C©u ng¾n: 8 tiÕng
- c¸c bµi th¬ thÊt ng«n: 7 tiÕng
- C¸c bµi th¬ ngò ng«n: 5 tiÕng
...
® “TiÕng” lµ c¨n cø ®Ó lËp c¸c thÓ th¬

VD2: Yªu nhau/ cëi ¸o/ cho nhau
 VÒ nhµ/ dèi mÑ/ qua cÇu/ giã bay
 C¸ch ng¾t nhÞp: C©u 1: 2/2/2
 C©u 2: 2/2/2/2
 (C¸ch ng¾t nhÞp ch½n: 2)
 

 B¾t phong trÇn ph¶i phong trÇn
Cho thanh cao míi ®­îc phÇn thanh cao
C¸ch ng¾t nhÞp: C©u 1: 3/3
 C©u 2: 3/3/2
 (C¸ch ng¾t nhÞp lÎ: 3)
® “TiÕng” lµ c¨n cø ®Ó ng¾t nhÞp trong mçi c©u th¬

TiÕng ViÖt cã c¸c thanh: ngang, huyÒn, s¾c, ng·, nÆng, hái.
Theo truyÒn thèng ng­êi ta chia c¸c thanh cã ®­îng nÐt b»ng (ngang, huyÒn) gäi lµ thanh b»ng (B), c¸c thanh cßn l¹i (ng·, hái, nÆng, s¾c)cã nÐt g·y, ®æi h­íng lµ thanh tr¾c (T)
VD3: Tr¨m n¨m trong câi ng­êi ta
 B (B) B (T) B (B) 
 Ch÷ tµi ch÷ mÖnh khÐo lµ ghÐt nhau
 T (B) T (T) T (B) T B
NX: vÞ trÝ: 2,4,6 ng­îc nhau, hoÆc ng­îc l¹i, nÕu ph¹m luËt B – T lµ ph¹m luËt th¬ vµ lµm mÊt ®i sù hµi hoµ ng÷ ©m ®­îc x¸c ®Þnh cè ®Þnh cña thÓ th¬.


® Thanh cña mçi “tiÕng” lµ c¨n cø ®Ò x¸c ®Þnh luËt b»ng tr¾c.

* CÊu t¹o cña mét tiÕng: gåm 3 phÇn: phô ©m ®Çu, vÇn, thanh ®iÖu. 
VD4: Trong ®Çm g× ®Ñp b»ng sen
L¸ xanh b«ng tr¾ng l¹i chen nhÞ vµng
NX: - VÇn cña tiÕng thø 6 “en” ë c©u trªn vÇn víi vÇn ë tiÕng thø 6 “en”cña c©u d­íi.
- C¸c tiÕng cã vÇn víi nhau mang thanh b»ng “sen”, “chen”.® vÇn B»ng





® VÇn cña mçi “tiÕng” lµ c¨n cø ®Ó hiÖp vÇn.

II. Mét sè thÓ th¬ truyÒn thèng
1.Theå luïc baùt 
a.Ví duï:
Traêm naêm/ trong coõi/ ngöôøi ta
 B	T *B
Chöõ taøi/ chöõ meänh/ kheùo laø/ gheùt nhau
 B T	 *B >< *B,
Traûi qua/ moät cuoäc /beå daâu
 B T *B,
Nhöõng ñieàu /troâng thaáy/ maø ñau/ ñôùn loøng
 B T	 *B, >< *B,,
b. Ghi nhôù
- Luaät veà soá tieáng: 6-8
- Luaät veà vaàn: vaàn löng(tieáng thöù 6 caâu luïc vaàn tieáng thöù 6 caâu baùt, tieáng thöù 8 caâu baùt vaàn tieáng thöù 6 caâu luïc..)
- Luaät veà nhòp: nhòp chaün: 2/2/2-2/2/2/2
- Luaät veà thanh: 
+ Tieáng thöù 2-4-6 laø B-T-B
+ Tieáng 6-8 laø traàm-boång(boång –traàm)
2. Theå song thaát luïc baùt
a.Ví duï:
Ngoøi ñaàu caàu nöôùc trong nhö loïc
 B	 T
Ñöôøng beân caàu coû moïc coøn non
 B T	 B 
Ñöa chaøng loøng daëc daëc buoàn
 B
Boä khoân baèng ngöïa,thuûy khoân baèng thuyeàn
 	 B
b.Ghi nhôù
-Luaät veà soá tieáng: 7-7-6-8
-Luaät veà vaàn:vần trắc cặp song thất, vần bằng cặp lục bát
-Luaät veà nhòp: nhịp 3/4 câu song thất,nhòp 2/2/2 câu lục bát
-Luaät veà thanh: 
+câu thất:Tieáng thöù 3 laø B hoặc T
+caâu 6-8 (nhö thô luïc baùt)
3.Caùc theå nguõ ngoân Ñöôøng luaät(4 caâu,8 caâu)
a.Ví duï:
Vaèng vaëc boùng thuyeàn quyeân
 T B	 
Maây quang gioù boán beân
 B T	 
Neà cho trôøi ñaát traéng
 B	 T
Queùt saïch nuùi soâng ñen
 T B
Coù khuyeát nhöng troøn maõi
 T B
Tuy giaø vaãn treû leân
 B T	
Maûnh göông chung theá giôùi
 B T
Soi roõ:maët hay,heøn
 T B
b.Ghi nhôù
-Luaät veà soá tieáng,soá doøng: 5,4 hoaëc 8
-Luaät veà vaàn:1 vaàn,vaàn caùch
-Luaät veà nhòp:leõ,2/3
-Luaät veà thanh: 
+câu thất:Tieáng thöù 2-4 laø B – T (T-B)
4.Caùc theå thaát ngoân Ñöôøng luaät(töù tuyeät,baùt cuù)
a.Töù tuyeät 
*Ví duï: 
OÂng ñöùng laøm chi ñoù hôõi oâng?
Trô trô nhö ñaù vöõng nhö ñoàn
Ñeâm ngaøy gìn giöõ cho ai ñoù
Non nöôùc ñaày vôi coù bieát khoâng
*Ghi nhôù: -Luaät veà soá tieáng 7,soá doøng: 4 
-Luaät veà vaàn:vaàn chaân, ñoäc vaän, vaàn caùch
-Luaät veà nhòp: leû 4/3
-Luaät veà thanh: 

1
2
3
4
5
6
7
à

->
->
 à
Ñoái
Doøng 1

T

B

T
Vaàn


Doøng 2

B

T

B
Vaàn

Ñoái
Doøng 3

B

T

B



Doøng 4

T

B

T
Vaàn

b.Baùt cuù
Böôùc tôùi ñeøo Ngang boùng xeá taø
Coû caây chen laù ñaù chen hoa
Lom khom döôùi nuùi tieàu vaøi chuù
Laùc ñaùc beân soâng chôï maáy nhaø
Nhôù nöôùc ñau loøng con quoác quoác
Thöông nhaø moûi mieäng caùi gia gia
Döøng chaân ñöùng laïi trôøi non nöôùc
Moät maûnh tình rieâng ta vôùi ta
b. Ghi nhôù
-Luaät veà soá tieáng 7, soá doøng: 8
-Luaät veà vaàn: vaàn chaân, ñoäc vaän
-Luaät veà nhòp:leõ,4/3
-Luaät veà thanh: 

1
2
3
4
5
6
7


Doøng 1

T

B

T
V


Doøng 2

B

T

B
V

Ñoái
Doøng 3

B

T

B



Doøng 4

T

B

T
V

Ñoái

Doøng 5

T

B

T



Doøng 6

B

T

B
V


Doøng 7

B

T

B



Doøng 8

T

B

T
V
III.Caùc theå thô hieän ñaïi: SGK

IV. Daën doø: BTVH: laøm baøi taäp phaàn Luyeän taäp trong SGK
RUÙT KINH NGHIEÄM
 Tr¶ bµi sè 2

 A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS thÊy ®­îc:
 - HiÓu râ nh÷ng ­u, khuyÕt ®iÓm cña bµi lµm ®Ó cñng cè kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng vÒ v¨n nghÞ luËn.
 - Rót kinh nghiÖm vÒ c¸ch ph©n tÝch ®Ò, lËp dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn.
 - ViÕt ®­îc bµi v¨n nghÞ luËn võa thÓ hiÖn sù hiÓu biÕt vÒ t¸c phÈm, võa nªu lªn nh÷ng suy nghÜ riªng, b­íc ®Çu cã tÝnh s¸ng t¹o.
 - RÌn luyÖn c¸ch ph©n tÝch, nªu c¶m nghÜ cña b¶n th©n.
 B. Ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn
 - S¸ch GK, s¸ch GV
 - Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n
C. C¸ch thøc tiÕn hµnh
 GV h­íng dÉn häc sinh ph©n tÝch ®Ò, lËp dµn ý, vµ ch÷a lçi tõ bµi lµm cña HS
D. Bµi míi:
 I. æn ®Þnh líp:
 II. KiÓm tra bµi cò: 
 C©u hái: Em h·y nªu l¹i ®Ò bµi ®· lµm?
 III. Bµi míi
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung cÇn ®¹t

Em h·y nªu c¸c yªu cÇu cña ®Ò?





NhiÖm vô cña phÇn th©n bµi?



C¸c ý chÝnh cÇn cã vµ c¸c thao chÝnh ë phÇn th©n bµi?













 

VËy lµm thÕ nµo ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao trong thi cö mµ kh«ng cÇn ®Õn c¸c hµnh ®éng tiªu cùc Êy?

 GV cho HS tù nhËn xÐt bµi lµm cña m×nh trªn c¬ së c¸c yªu cÇu cña ®Ò vµ phÇn lËp dµn ý ®· nªu.
 Sau ®ã GV nhËn xÐt:












GV ®­a ra mét sè lçi vÒ c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u, diÔn ®¹t ®Ó HS tù t×m chç sai, nguyªn nh©n vµ c¸ch söa tèi ­u.
Sau ®ã, GV kh¼ng ®Þnh cho ®óng.


Cñng cè: C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét hiÖn t­îng ®êi sèng?

I. Ph©n tÝch ®Ò:
- Thao t¸c lµm bµi: B×nh luËn vÒ mét hiÖn t­îng trong ®êi sèng
- Néi dung: hiÖn t­îng xÊu trong thi tuyÓn
- PVKT: kinh nghiÖm cña b¶n th©n.
II. LËp dµn ý
 C¸c ý chÝnh cÇn cã:
* Më bµi:
 Nªu hiÖn t­îng, trÝch dÉn ®Ò, nhËn ®Þnh chung.
* Th©n bµi:
- Ph©n tÝch hiÖn t­îng:
+ HiÖn t­îng thÝ sinh vi ph¹m quy chÕ thi lµ mét hiÖn t­îng xÊu, nã chøng tá mét bé phËn thÝ sinh ch­a cã th¸i ®é häc tËp, thi cö ®óng ®¾n.
+ HiÖn t­îng sö dông nhiÒu h×nh thøc tinh vi nh»m mang tµi liÖu vµo phßng thi chøng tá ®· cã sù chuÈn bÞ c«ng phu tõ ë nhµ tøc lµ cã chñ tr­¬ng vi ph¹m h¼n hoi. §ã lµ hµnh ®éng vi ph¹m cã ý thøc.
+ Toµn bé hiÖn t­îng ®ã nãi lªn r»ng mét bé phËn thÝ sinh muèn ®¹t kÕt qu¶ cao b»ng hµnh vi gian lËn.
- B×nh luËn hiÖn t­îng:
+ §¸nh gi¸ chung vÒ hiÖn t­îng
+ Phª ph¸n c¸c biÓu hiÖn sai tr¸i: Th¸i ®é häc tËp sai tr¸i, th¸i ®é gian lËn, cè t×nh vi ph¹m lµm mÊt tÝnh chÊt c«ng b»ng cña thi cö.
* KÕt bµi:
 Kªu gäi HS cã th¸i ®é ®óng ®¾n trong häc tËp vµ thi cö ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng c¸c k× thi.

III. NhËn xÐt kÕt qu¶ bµi viÕt cña HS:
1.¦u ®iÓm:
- HS tÝch cùc, nghiªm tóc khi lµm bµi.
- Cã kiÕn thøc, hiÓu ®Ò bµi.
2. Nh­îc ®iÓm
* VÒ néi dung :
Mét sè bµi viÕt cßn tr×nh bµy cßn s¬ sµi, chung chung, ch­a tr×nh bµy