Bài giảng Sang thu
Bạn đang xem nội dung tài liệu Bài giảng Sang thu, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tuần 25 Tiết 121 SANG THU ( Hữu Thỉnh ) A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp HS : - Phân tích được những cảm nhận tinh tế của nhà thơ Hữu Thỉnh về sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu. - Rèn luyện thêm năng lực cảm thụ thơ ca. B.CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ : - Thầy : Nghiên cứu SGK, SGV, SBT, DDDH : các bức tranh mùa thu - Học sinh : Đọc trước SGK, soạn bài C.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : *Hoạt động 1: khởi động Ổn định tổ chức Kiểm tra bài cũ: - Hãy đọc lại cả bài thơ “ Viếng lăng Bác” - Nội dung chính của bài thơ nói đến những tình cảm gì ? - Nội dung và nghệ thuật bài thơ có gì đặc sắc ? III. Bài mới *Hoạt động 2 Tìm hiểu bài GV Yêu cầu HS đọc chú thích (*) ở SGK để sơ bộ hiểu về nhà thơ Hữu Thỉnh.Cần nhấn mạnh : Hữu Thỉnh là nhà thơ viết nhiều, viết hay về những con người, cuộc sống ở nông thôn, về mùa thu. Nhiều vần thơ thu của ông mang cảm xúc bâng khuâng, vấn vương trước đất trời trong trẻo đang biến chuyển nhẹ nhàng. - Giới thiệu khái quát về bối cảnh thời gian, không gian mà bài thơ miêu tả (xem phần Những điều cần lưu ý) Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi bảng Hướng dẫn đọc -hiểu văn bản. - Cần đọc với giọng nhẹ nhàng, chậm , nhấn mạnh ở những hìnhh ảnh miêu tả, và diễn tả trạng thái cảm xúc : Bỗng, phả, chùng chình, hình như, vắt, hàng cây đứng tuổi Hs thực hiện đọc ( 3 Hs đọc) I.Đọc và tìm hiểu chú thích -Tác giả Hữu Thỉnh II.Tìm hiểu: 1. Phân tích những hình ảnh, hiện tượng thể hiện sự biến đổi của đất trời lúc sang thu ở khổ đầu của bài thơ 1. Phân tích những hình ảnh, hiện tượng thể hiện sự biến đổi của đất trời lúc sang thu ở khổ đầu của bài thơ 1. Đất trời lúc sang thu - Nhà thơ nhận ra mùa thu đang đến qua những tín hiệu naog ? -Tâm trạng ủa nhà thơ như thế nào khi nhận ra mùa thu đã sang ? Nhà thơ chợt nhận ra tín hiệu của sự chuyển mùa từ ngọn gió se (nhẹ, khô và hơi lạnh) mang theo hương ổi (ổi đang vào độ chín). - Tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng qua các từ bỗng hình như - Tín hiệu của mùa thu được nhận ra từ ngọn gió se mang theo hương ổi chín 2. Phân tích sự tinh tế của nhà thơ về những biến chuyển trong không gian sang thu 2. Phân tích sự tinh tế của nhà thơ về những biến chuyển trong không gian sang thu 2. Không gian sang thu Cho Hs thảo luận với những gợi ý sau : - Cảm nhận về những chuyển biến không gian lúc sang thu, Hữu Thỉnh đã vận dụng những giác quan nào ? - Nhà thơ đã dùng những từ ngữ nào để diễn tả những cảm nhận ấy ?. - Em hiểu như thế nào về hình ảnh và cảm xúc của nhà thơ qua những từ ngữ gợi cảm này ? - Em cảm nhận mùa thu đến như thế nào trong thơ Hữu Thỉnh Hs thảo luận và trình bày - Hương ổi lan vào không gian, phả vào gió se. (Khứu giác và xúc giác) - Sương đầu thu giăng mắc nhẹ nhàng, chuyển động chầm chậm nơi đường thôn ngõ xóm. (thị giác) - Dòng sông trôi một cách thanh thản gợi lên vẻ êm dịu của bức tranh thiên nhiên ; những cánh chim bắt đầu vội vã trong buôi hoàng hôn. (thị giác - Cảm giác giao mùa được diễn tả thú vị qua đám mây mùa hạ ''vắt nửa mình sang thu''. (Cảm nhận bằng cả tâm hồn) - Nắng cuối hạ vẫn còn nồng, còn sáng nhưng nhạt dần. Những ngày giao mùa này đã ít đi những cơn mưa rào ào ạt, bất ngờ.(Cảm nhận bằng sự từng trải của bản thân ) - Bỗng phả vào: Tâm trạng ngỡ ngàng - Chùng chình : Sương như người cố ý chậm lại : như mùa thu e thẹn , ngỡ ngàng - Hình như: Cảm xúc bâng khuâng - Đám mây mùa hạ vắt nửa mình sang thu: - Sấm bớt bất ngờ trên hàng cây đứng tuổi . Mùa thu như gần gũi, giản dị trẻ trung mang nhiều cảm xúc bâng khuâng ngỡ ngàng - Không gian sang thu được cảm nhận qua nhiều yếu tố, bằng nhiều giác quan và sự rung động tinh tế tinh tế 3. Những câu thơ đặc sắc về mùa thu của Hữu Thỉnh Những câu thơ đặc sắc về mùa thu của Hữu Thỉnh 3. Những câu thơ đặc sắc về mùa thu của Hữu Thỉnh Theo em nét riêng về thời điểm giao mùa hạ-thu được Hữu Thỉnh thể hiện đặc sắc qua những câu thơ nào ? Mỗi Hs có thể nêu một hình ảnh, câu thơ nào đó thể hiện đặc sắc nhất thời điểm giao mùa hạ - thu theo cảm nhận của mình. Nhưng yêu cầu các em biết trình bày một cách rõ ràng, chứng minh một cách thuyết phục cảm nhận, ý kiến ấy. +Hs tự ghi với những lý lẽ xác đáng Em hiểu như thế nào về hai dòng thơ cuối bài ? - Lúc sang thu bớt đi những tiếng sấm bất ngờ. Cũng có thể hiểu : hàng cây không còn bị bất ngờ, bị giật mình vì tiếng sấm nữa. Cũng có thể hiểu : Hàng cây đứng tuổi như đối nghịch với vẻ trẻ trung ( cũng là chứng nhân cho vẻ trẻ trung của mùa thu: mùa thu mãi trẻ trung e then mỗi độ trở về ) Chính nhà thơ Hữu Thỉnh tâm sự : Vớỉ hình ảnh có giá trị tả thực về hiện tượng thiên nhiên này, ông muốn gửi gắm suy ngẫm của mình - khi con người đã từng. trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh,.của cuộc đời. Cho Hs đọc lại phần ghi nhớ Hs đọc lại phần ghi nhớ Ghi nhớ IV. Củng cố : - Cho Hs đọc lại bài thơ - Theo em cảm nhận về mùa thu của Hữu Thỉnh có cái gì độc đáo khác biệt so với các bài thơ khác, của các nhà thơ khác ? V. Hướng dẫn học tập - Học thuộc bài thơ - Hãy viết một đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về bài thơ “ Sang thu” của Hữu Thỉnh Tuần 25 Tiết 122 NÓI VỚI CON ( Y Phương ) A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp HS : - Cảm nhận được tình cảm thắm thiết của cha mẹ đối với con cái, tình yêu quê hương sâu nặng cùng niềm tự hào với sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của dân tộc mình qua lời thơ của Y Phương. - Bước đầu hiểu được cách diễn tả độc đáo, giàu hình ảnh :cụ thể, gợi cảm của thơ ca miền núi. . B.CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ : - Thầy : Nghiên cứu SGK, SGV, SBT, DDDH: tranh ảnh về miền núi : nương rẫy, con người - Học sinh : Đọc trước SGK, soạn bài C.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : *Hoạt động 1: khởi động Ổn định tổ chức II. Kiểm tra bài cũ: - Đọc thuộc bài thơ “Sang thu” - Theo em cảm nhận về mùa thu của Hữu Thỉnh có cái gì độc đáo khác biệt so với các bài thơ khác, của các nhà thơ khác ? III. Bài mới Giới thiệu bài. Dựa vào chú thích ở SGK, GV giói thiệu vài nét về nhà thơ Y Phương *Hoạt động 2 Tìm hiều bài Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi bảng 1.Hướng dẫn đọc - hiểu văn bản. 1. Đọc - hiểu văn bản. Tập đọc và tìm hiểu chú thích - Tập đọc: Đọc chậm chú ý thể hiện cảm xúc ở những câu thơ “Người đồng mình…” Hs thực hiện tập đọc - Tìm hiểu các chú thích - Hãy tìm hiểu bố cục bài thơ - Hãy nêu ý chính mỗi đoạn - Em có nhận xét gì về bố cục bài thơ ? Mượn lời nói với con, bài thơ gợi về cội nguồn sinh dưỡng mỗi con người; niềm tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của quê hương mình. Bố cục hai đoạn : Đoạn 1 (từ đầu đến ''Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời'') : Con lớn lên trong tình yêu thương, sự nâng đỡ của cha mẹ, trong cuộc sống lao động nên thơ của quê hương. Đoạn 2 (phần còn lại) : Lòng tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, về truyền thống cao đẹp của quê hương và niểm mong ước con hãy kế tục xứng đáng truyền thống ấy. *Đi từ tình cảm gia đình mà mở rộng ra tình cảm quê hương; từ những kỉ niệm gần gũi, thiết tha mà nâng lên lẽ sống. àCảm xúc, chủ đề của bài thơ được bộc lộ, dẫn dắt một cách tự nhiên, có tầm khái quát nhưng vẫn thấm thía. Bố cục: 2 đoạn 2. Phân tích những câu thơ thể hiện tình yêu thương của cha mẹ, sự đùm bọc của quê hương đối với con 2. Phân tích những câu thơ thể hiện tình yêu thương của cha mẹ, sự đùm bọc của quê hương đối với con 2. Tình yêu thương của cha mẹ, sự đùm bọc của quê hương đối với con - Hãy đọc lại bài thơ và cho biết : Đoạn thơ “ Chân phải….tiếng cười “ đã vẽ nên một không khí như thế nào giữa cha mẹ và con - Trong những bước đi đầu tiên người cha đã nói gì với con (Hs đọc đoạn thơ là tiếng nói của người cha : Người đồng mình….trên đời ) -Hình ảnh của quê hương được miêu tả như thế nào ? -Đứa trẻ trong bài thơ được lớn lên trong một cuộc sống như thế nào ? - Mở đầu đọan thơ là không khí gia đình thật hạnh phúc : cha và mẹ bên đứa con đang tập đi những bước đầu tiên àkhông khí gia đình đầm ấm, quấn quýt. + Cuộc sống lao động cần cù và tươi vui của ''người đồng mình'' được nhà thơ gợi lên qua các hình ảnh đẹp : ''Đan lờ cài nan hoa - Vách nhà ken câu hát''. - các động từ càí ken vừa miêu tả cụ thể vừa nói lên sự gắn bó, quấn quýt. + Rừng núi quê hương thật thơ mộng và nghĩa tình. Thiên nhiên ấy đã che chở, đã nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn, lối sống : ''Rừng cho hoa ,con đường cho những tấm lòng'' * Con lớn lên từng ngày trong tình yêu thương, trong sự nâng đón và mong chờ của cha mẹ và trưởng thành trong cuộc sống lao động, trong thiên nhiên thơ mộng và nghĩa tình của quê hương. Con lớn lên từng ngày trong tình yêu thương, trong sự nâng đón và mong chờ của cha mẹ và trưởng thành trong cuộc sống lao động, trong thiên nhiên thơ mộng và nghĩa tình của quê hương. 3. Phân tích những đức tính cao đẹp của ''người đồng mình" và mong ước của người cha qua lời tâm tình với con 3. Phân tích những đức tính cao đẹp của ''người đồng mình" và mong ước của người cha qua lời tâm tình với con 3. Những đức tính cao đẹp của ''người đồng mình" và mong ước của người cha qua lời tâm tình với con Cho Hs đọc đoạn thơ tiếp theo đến “Không lo cực nhọc” -Em hiểu như thế nào về hai câu thơ : Cao đo nỗi buồn, xa nuôi chí lớn “ ? -Em hiểu như thế nào về người đồng mình qua những câu thơ “Sống như sông như suối. Lên thác xuống ghềnh . Không lo cực nhọc”? -Nhà thơ muốn nói với con về đức tính gì của người đồng mình Qua những đức tính ấy, ngươì cha muốn dặn dò con điều gì ? -Người cha nói với con về những đức tính cao đẹp của người đồng mình : +Cao đo nỗi buồn: Sống trên núi cao, nỗi buồn cao như núi +Xa nuôi chí lớn : Sông nơi núi xa, chi lớn càng xa càng rộng lớn *Cách ví von qua hình ảnh cụ thể mộc mạ mà gợi cảm mạnh mẽ Người đồng mình dẫu nỗi buồn cao như núi những chi của người đồng mình rộng lớn vô cùng -Người cha muốn dặn dò con: -Phải có nghĩa tình chung thuỷ với quê hương, biết chấp nhận và vượt qua gian nan thử thách bằng ý chí, bằng niềm tin của mình. -Người đồng mình dẫu nỗi buồn cao như núi những chi của người đồng mình rộng lớn vô cùng -Con phải có nghĩa tình chung thuỷ với quê hương, biết chấp nhận và vượt qua gian nan thử thách bằng ý chí, bằng niềm tin của mình. Hãy đọc đoạn thơ tiếp theo ( Người đồng mình thô sơ da thịt…hết bài ) -Em hiểu như thế nào về hình ảnh thơ “ tự đục đá kê ao quê hương” ( không yêu cầu Hs phân tích rạch ròi) -Tự đục đá kê cao quê hương, quê hương làm phong tục” : cách nói theo phong cách miền núi : con người làm đẹp quê hương còn quê hương thì làm đẹp con người Người đồng mình có thể ''thô sơ da thịt'' nhưng không hề nhỏ bé về tâm hồn, về ý chí và mong ước xây dựng quê hương. Chính những con người như thế, bằng sự lao động cần cù, nhẫn nại hằng ngày, đã làm nên quê hương với truyền thống, với phong tục tập quán tốt đẹp : *Người cha mong muốn con biết tự hào với truyền thống quê hương, dặn dò con cần tự tin mà vững bước trên đường đời. Người đồng mình có thể ''thô sơ da thịt'' nhưng không hề nhỏ bé về tâm hồn, về ý chí và mong ước xây dựng quê hương. Họ đã làm nên quê hương với truyền thống, với phong tục tập quán tốt đẹp : *Mong muốn con biết tự hào với truyền thống quê hương, cần tự tin vững bước trên đường đời. -Em cảm nhận như thế nào về tình cảm của người cha đối với con trong bài thơ ? -Điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền cho con qua những lời này là gì ? -Tình cảm yêu thương trìu mến, thiết tha và niềm tin tưởng của người cha qua lời nói với con. - Điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền cho con chính là lòng tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, về truyền thống cao đẹp của quê hương và niềm từ hào khi bước vào đời 5. Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của bài thơ. 5. Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của bài thơ. 5.Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ. -Sau khi tìm hiều bài thơ , em thử cho biết những yếu tố nghệ thuật đặc sắc đã giúp nhà thơ diễn đạt được những nội dung ấy ? - Giọng điệu thiết tha, trìu mến (thể hiện rõ nhất ở các lời gọi mang ngữ điệu cảm thán : ''Người đồng mình yêu lắm con ơi'', ''Người đồng mình thương lắm con ơi'' ở các lời tâm tình, dặn dò : ''Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn... Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con'', ''Con ơi... Nghe con''). - Xây dựng các hình ảnh cụ thể mà có tính khái quát, mộc mạc mà vẫn giàu chất thơ. - Bố cục chặt chẽ, dẫn dắt tự nhiên. -Giọng điệu thiết tha, trìu mến - Xây dựng các hình ảnh cụ thể mà có tính khái quát, mộc mạc mà vẫn giàu chất thơ. - Bố cục chặt chẽ, dẫn dắt tự nhiên. Cho HS đọc kĩ phần Ghi nhớ, GV dựa vào đó tổng kết về nội dung, ý nghĩa và những đặc sắc nghệ thuật của bài thơ. Hs đọc ghi nhớ Ghi nhớ(SGK) IV. Củng cố : - Hs đọc lại bài thơ - Người cha đã nói với con những điều gì ? - Cách “nói với con có gì đặc sức ? - Hãy chọn ra những câu thơ hoặc đoạn thơ mà em thích nhất V. Hướng dẫn học tập - Học thuộc bài thơ - Nắm vững nội dung nà nghệ thuật bài thơ - Viết một đoạn văn nêu suy nghĩ của em về những lời dặn dò con của người cha trong bài thơ - Chuẩn bị bài mới “ Mây và sóng” Tuần 25 Tiết 123 NGHĨA TƯỜNG MlNH VÀ HÀM Ý A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : - Giúp HS : Giúp HS xác định được nghĩa tường minh và hàm ý trong câu. B.CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ : - Thầy : Nghiên cứu SGK, SGV, SBT - Học sinh : Đọc trước SGK, soạn bài C.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : *Hoạt động 1: khởi động I. Ổn định tổ chức II. Kiểm tra bài cũ: - Thế nào là liên kết câu và liên kết đoan văn ? - Liên kết về nội dung như thế nào ? - Liên kết về hình thức như thế nào ? Hãy chỉ ra những cách liên kết câu, đoạn văn về hình thức III. Bài mới *Hoạt động 2 Tìm hiều bài Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi bảng 1. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý. Cho Hs đọc đoạn trích - Qua câu “Trời ơi, chỉ còn có năm phút !” em hiểu anh thanh niên muốn nói điều gì ? Vì sao anh không nói thẳng điều đó với hoạ sĩ và cô gái ? - Câu nói thứ hai của anh thanh niên có ẩn ý gì không ? -Gv kết luận : trong lời niói thường này có lời có nghĩa tường minh, và có lời chứa ẩn ý Vậy nghgiã tường minh là gì và hàm ý là gì ? Hs đọc và trả lời câu hỏi 1. Với câu nói của mình, anh thanh niên muốn nói thêm rằng ''Anh rất tiếc'', nhưng anh không muốn nói thẳng điều đó có thể vì ngại ngùng, vì muốn che giấu tình cảm của mình 2 Câu nói thứ hai không chứa ẩn ý. -Nghĩa tường minh và hàm ý Cho Hs đọc ghi nhớ Hs đọc ghi nhớ Ghi nhớ (SGK) Hướng dẫn HS thực hiện phần Luyện tập. Bài tập 1 : -Câu nào cho thấy hoạ sĩ chưa muốn chia tay anh thanh niên ? Từ ngữ nào giúp em nhận ra điều ấy ? - Tìm những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái trong câu cuối đoạn văn. Thái độ ấy giúp em đoán ra điều gì liên quan đến chiếc mùi soa ? GV : Cô gái ngượng với người thanh niên thì ít - vì anh thật thà đến mức vụng về - cô ngượng với ông hoạ sĩ già dày dạn kinh nghiệm kia nhiều hơn, đến mức gọi là ''ngượng đỏ chín mặt''.) a) Câu ''Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy.'' đặc biệt là cụm từ tặc lưỡi cho thấy hoạ sĩ cũng chưa muốn chia tay anh thanh mên: Đây là cách dùng ''hình ảnh'' để diễn đạt ý của ngôn ngữ nghệ thuật: b) Trong câu cuối đoạn văn, những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái liên quan tới chiếc mùi soa là : - mặt đỏ ửng (ngượng) - nhận lại chiếc khăn (không tránh được) -quay vội đi(quá ngượng) Qua các hinh ảnh này, có thể thấy cô gái đang bối rốí đến vụng về vì ngượng. Cô ngượng vì đinh kín đáo để khăn lại làm kỉ vật cho người thanh niên, thế mà anh lại quá thật thà tưởng cô bỏ quên, nên gọi cố để trả lại. Luyện tập Bài tập 2 : Hãy cho biết hàm ý của câu in đậm :”Tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá.” Hàm ý của câu in đậm là ''ông hoạ sĩ già chưa kịp uống nước chè đấy.'' Bài tập 3: Tìm câu chứa hàm ý trong đoạn trích Câu « Cơm chín rồi ! » có chứa hàm ý, đó là ''ông vô ăn cơm đi !'' Bài tập 4 . Những câu in đậm có phải là câu chứa hàm ý không ? Vì sao ? Những câu in đậm ở đây không chứa hàm ý. Câu in đậm thứ nhất là câu nói lảng (nói sang chuyện khác tránh đề tài đang bàn, còn gọi là ''đánh trống lảng''). Câu in đậm thứ hai là câu nói dở dang. IV. Củng cố : - Nghĩa tường minh lag nghĩa như thế nào ? - Hàm ý là gì ? - Làm sao để biết câu có chứ hàm ý hay chỉ là câu mang nghĩa tường minh ( Dựa vào văn cảnh ) V. Hướng dẫn học tập - Học thuộc ghi nhớ. - Tìm những câu mang hàm ý trong truyện ngắn “Làng” của Kim Lân - Chuẩn bị bài mới “ Nghĩa tường minh và hàm ý” (t.t. ) Tuần 25 Tiết 124 NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ, BÀI THƠ A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp HS : - Hiểu rõ thế nào là bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. - Nắm vững các yêu cầu đối với một bài nghị luận về đoạn thơ, bài thơ để có cơ sở tiếp thu rèn luyện tốt về kiểu bài này ở các tiết tiếp theo. B.CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ : - Thầy : Nghiên cứu SGK, SGV, SBT - Học sinh : Đọc trước SGK, soạn bài C.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : *Hoạt động 1: khởi động I. Ổn định tổ chức II. Kiểm tra bài cũ: - Hãy so sánh để tìm ra nét giống nhau và khác nhau giữa kiểu bài nghị luận về đạo lý tư tường và kiểu bài nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống . - Hãy trình bày các nội dung nghị của một bài nghị luận về một tư tưởng đạo lý . III. Bài mới GV giới thiệu nội dung, yêu cầu cơ bản của tiết học : Bài học sẽ giúp ta hiểu thế nào là bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ và xác định các yêu cầu của kiểu bài này. *Hoạt động 2 Tìm hiều bài Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi bảng I. TÌM HIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ, BÀI THƠ I. TÌM HIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ, BÀI THƠ I. TÌM HIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ, BÀI THƠ -GV yêu cầu HS đọc kĩ văn bản trong SGK -Vấn đề nghị luận của văn bản này là gì ? -Văn bản nêu lên luận điểm gì về hình ảnh mùa xuân trong bài tghơ “Mùa xuân nho nhỏ” ? -Người viết đã sử dụng những luận cứ nào để làm sáng tỏ các luận điểm đó ? -Hãy chỉ ra phần mở bài, thân bài. kết bì và nhận xét về bố cục của văn bản a) Vấn đề nghi luận : Hình ảnh mùa xuân và tình cảm thiết tha của Thanh Hải trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ b) Những luận điểm về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ được bài viết nêu lên : + Hình ảnh mùa xuân trong bài thơ của Thanh Hải mang nhiều tầng ý nghĩa. Trong đó, hình ảnh nào cũng thật gợi cảm, thật đáng yêu. +Hình ảnh mừa xuân rạo rực của thiên nhiên, đất nước trong cảm xúc thiết tha, trìu mến của nhà thơ. + Hình ảnh mùa xuân nho nhỏ thể hiện khát vọng hoà nhập dâng hiến được nối kết tự nhiên với hình ảnh mùa xuân thiên nhiên, đất nước ở trước. - Để chứng minh cho các luận điểm, người viết đã chọn giảng, bình các câu thơ hình ảnh đặc sắc, đã phân tích giọng điệu trữ tình, kết cấu của bài thơ. c) Xác định các phần Mở bài, Thân bài, Kết bài của văn bản, nhận xét về bố cục của văn bản : Văn bản tuy ngắn nhưng được bố cục chặt chẽ, có đầy đủ các phần thông thường của một bài nghị luận. + Mở bài: từ đầu đến ''đáng trân trọng''.' . t + Thân bài từ ''Hình ảnh mùa xuân:..'' đến Chính là sự láy lại các hình ảnh ấy của mùa xuân''. Đây là phần trình bày sự cảm nhận, đánh gía cụ thể những đặc sắc nổi bật về nội dung, nghệ thuật của bài thơ, là sự triển khai các luận điểm. + Kết bài: phần còn lại. Giữa các phần của văn bản có sự liên kết tự nhiên về ý và về diễn đạt. d) Nhận xét về cách diễn đạt của bài văn : Người viết đã trình bày những cảm nghĩ, đánh giá củả mình bằng thái độ tin yêu bằng tính cảm thiết tha, trìu mến. Lời văn toát lên những rung động trước sự đặc sắc của hình ảnh, giọng điệu thơ, sự đồng cảm với nhà thơ Thanh Hải. -Trình bày nhận xét đánh giá của mình về nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ -Phải phân tích ngôn từ, hình ảnh , giọng điệu…để có những nhận xét đánh giá cụ thể xác đáng -Bố cụ ba phần : phải rõ ràng mạh lạc -Lời văn phải gợi cảm Chốt lại nội dung ghi nhớ Ghi nhớ -Thế nào là nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ ? -Để có những nhận xét đánh giá coa sức thuyết phục, người viết phải phân tích những gì ? -Yêu cầu về bố cục của bài viết như thế nào ? yêu cầi về lời văn như thế nào ? Hs dựa vào phần ghi nhớ để trả lời các câu hỏi trên Hướng dẫn HS luyện tập. Hướng dẫn HS luyện tập. II.Luyện tập. Ngoài cá luận điểm đã nêu, hãy suy nghĩ thêm các luận điểm khác nữa về bài thơ này Chẳng hạn có thể nêu luận điểm về kết cấu, về giọng điệu trữ tình hay về ước mong hoà nhập, cống hiến của nhà thơ. . Cho Hs thảo luận sự khá nhau giữa luận về một đoạn thơ, bài thơ khác như thế nào với nghị luận về một tác phẩm truyện ? -Trình bày những nhận xét đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện , chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể -Trình bày nhận xét đánh giá của mình về nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ qua phân tích ngôn từ, hình ảnh , giọng điệu… IV. Củng cố : - Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ khác như thế nào với nghị luận về một tác phẩm truyện ? - Yêu cầu về bố cục và yêu cầu về diễn đạt trong kiểu bài này như thế nào ? V. Hướng dẫn học tập - Nắm vững đối tượng phân tích và mục đích phân tích trong kiểu bài này ( phân biệt với kiểu bài nghị luận về một tác phẩm truyện ) Tuần 25 Tiết 125 CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ, BÀI THƠ A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp HS : - Biết cách viết bài nghị luận vể đoạn thơ, bài thơ cho đúng với các yêu cầu đã học ở tiết trước. - Rèn luyện kĩ năng thực hiện các bước khi làm bài nghị luận về một đoạn thơ bài thơ, cách tổ chức, triển khai các luận điểm. B.CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ : - Thầy : Nghiên cứu SGK, SGV, SBT, DDDH : Đèn chiếu hoặc bảng phụ - Học sinh : Đọc trước SGK, soạn bài, giấy trong để đưa lên đèn chiếu TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : *Hoạt động 1: khởi động Ổn định tổ chức II. Kiểm tra bài cũ: - Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ khác như thế nào với nghị luận về một tác phẩm t ruyện ? - Yêu cầu về bố cục và yêu cầu về diễn đạt trong kiểu bài này như thế nào ? III. Bài mới *Hoạt động 2 Tìm hiều bài Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi bảng Hướng dẫn HS tìm hiểu các dạng đề nghị luận về đoạn thơ, bài thơ. Tìm hiểu các dạng đề nghị luận về đoạn thơ, bài thơ. I.Các dạng đề nghị luận về đoạn thơ, bài thơ. Đề 1: Cấu tạo của đề ? - Từ nào là lệnh của đề - Em hiểu như thế nào về yêu cầu phân tích ? Cấu tạo gồm : - Một đoạn thơ : Đối tượng nghị luận - Yêu cầu : Phân tích ( định hướng nghị luận) - Nội dung nghị luận - Yêu cầu nghị luận Đề 2: Cấu tạo của đề? - Từ nào là lệnh của đề - Em hiểu như thế nào về yêu cầu cảm nhận? Cấu tạo gồm : - Một đoạn thơ : Đối tượng nghị luận - Yêu cầu : Cảm nhận ( định hướng nghị luận) Đề 3: Cấu tạo của đề ? - Từ nào là lệnh của đề -Em hiểu như thế nào về yêu cầu cảm nhận? Cấu tạo gồm : -Đối tượng nghị luận : Tâm trạng của Tản Đà qua bài thơ “Muốn làm thằng Cuội” -Yêu cầu : Cảm nhận ( Định hướng nghị luận ) Đề 4: Cấu tạo của đề? - Từ nào là lệnh của đề - Trong trường hợp đề không có câu lênh, người viết phải làm gì để định hướng nghị luận của mình ? Cấu tạo gồm : - Đối tượng nghị luận : Hình tưiợng người chiến sĩ trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật - Yêu cầu : Không nêu yêu cầu cụ thể, người viết tự xức định ý kiến và bày tỏ ý kiến ấy , (có thể là nhận định đánh giá, cảm nhận ) Đề 5: Cấu tạo của đề? - Từ nào là lệnh của đề - Em hiểu như thế nào về yêu cầu suy nghĩ? Cấu tạo của đề: - Nội dung nghị luận : Ấn tượng từ bài thơ ánh trăng và nội dung suy nghĩ từ những ấn tượng ấy - Định hướng nghị luận : Nhận xét về những ấn tượng từ bài thơ và suy nghĩ của người viết được gợi ra từ bài thơ Đề 6: Cấu tạo của đề: - Nội dung nghị luận : Khổ thơ đầu của bài thơ: “Sang thu” của Hữu Thỉnh - Yêu cầu : Phân tích ( Định hướng nghị luận ) Đề 7: Cấu tạo của đề ? Thử xác định yêu cầu của đề Cấu tạo của đề : Nội dung nghị luận: Những đặc sắc trong bài thơ “Viếng lăng Bác” - Yêu cầu : Nhận định, đánh giá ( Định hướng nghị luận ) Đề 8: - Cấu tạo của đề như thế nào ? Từ nào là từ lệnh ? Cấu tạo của đề : - Nội dung nghị luận : Tình cảm cha con trong bài thơ « Nói với con » của nhà thơ Y Phương - Định hướng nghị luận : Cảm nhận và suy nghĩ Vậy em có thể rút ra điều gì về các dạng đề và yêu cầu của một đề bài nghị luận về một đoạn thơ bài thơ Hs tự rút ra kết luận Hướng dẫn HS tìm hiểu các bước làm bài nghị luận về một đơạn thơ bài thơ: Tìm hiểu các bước làm bài nghị luận về một đơạn thơ bài thơ: II.Các bước làm bài nghị luận về một đơạn thơ bài thơ: GV giói thiệu đề bài trong SGK (Phân tích tình yêu quê hương trong bài thơ “Quê hương" của Tế Hanh), -Hãy đọc kĩ phần tìm hiêủ đề và tìm ý để hiểu được yêu cầu, phương pháp thực hiện bước đầu tiên này khi làm bài nghị luận vê một đoạn thơ, bài thơ. Cần hiểu đúng, hiểu sâu về đối tượng rồi trình bày sự cảm nhận, đánh giá của mình về một vài phương diện nổi bật nào đó. 4 bước : -Tìm hiểu đề, tìm ý : Hãy đọc kĩ phần Lập dàn bài trong SGK theo từng phần Mở bài
File đính kèm:
T25.doc
