Biên soạn đề thi trung học phổ thông theo hướng đổi mới 2014

BIÊN SOẠN ĐỀ THI THPT THEO HƯỚNG ĐỔI MỚI 2014

 BỘ ĐỀ SỐ 1: THEO CẤU TRÚC 3/7 
 (Phần đọc hiểu 3.0 điểm, phần làm văn 7.0 điểm, phần làm văn bắt buộc làm 2 câu NLXH 3.5 điểm và NLVH 3.5 điểm)

I. Đọc – hiểu văn bản: (3.0 điểm)
 1. Đọc và trả lời các câu hỏi sau: (1.0 điểm) 
 “Tết xong thì lên núi hái thuốc phiện, giữa năm thì giặt đay xe đay, đến mùa thì đi nương bẻ bắp, và dù lúc đi hái củi, lúc bung ngô, lúc nào cũng gài một bó đay trong cánh tay để tước thành sợi. Bao giờ cũng thế suốt năm suốt đời như thế. Con ngựa con trâu còn có lúc đêm nó còn được đứng gãi chân, đứng nhai cỏ, đàn bà con gái nhà này thì vùi đầu vào việc làm cả đêm cả ngày”
Đoạn văn trên nói về vấn đề gì ? Hãy đặt tên cho đoạn trích 
 2. Chỉ ra chữ viết sai trong câu sau: (1.0 điểm)
a. “Giải bóng đá thế giới được tổ chức ở Nam Mỹ. Theo tiền lệ chưa có một  đội bóng Châu Âu nào chiếm được ngôi vị số một” 
 (Báo Đại Đoàn Kết, số 33).
b. “Muốn tiêu diệt nạn đói thì phải nâng cao năng suất cả trong nông nghiệp, trong ngành vận tải và  trong công nghiệp nữa”
3. Trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi, có lời thoại:
 “Khôn! Việc nhà nó thu được gọn thì việc nước nó mở được rộng, gọn bề gia thế, đặng bề nước non”.
 Lời nói trên của nhân vật nào, nói về những ai, thể hiện thái độ gì với người được nói tới? (1.0 điểm)
II. Phần làm văn: (7.0 điểm)
 Câu 1: Trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý nghĩa được gợi ra từ câu chuyện sau:
 “Một chiếc lá vàng tự bứt khỏi cành rơi xuống gốc. Cái gốc tròn mắt ngạc nhiên hỏi:
Sao sớm thế ?
 Lá vàng giơ tay lên chào, cười và chỉ vào những lộc non”
 (Theo những câu chuyện ngụ ngôn chọn lọc – NXB Thanh niên – 2003)
 (3.5 điểm)
 Câu 2: Những suy nghĩ và đánh giá của anh (chị) về người vợ nhặt – người đàn bà không tên trong truyện ngắn Vợ nhặt của Kim Lân (3.5 điểm)

………………………………………………………………………………………………….


 Người soạn đề và đáp án
 Trần Thị Hạnh
 GV Trường THPT Chuyên Nguyễn Du DAKLAK








ĐÁP ÁN BỘ ĐỀ SỐ 1
I. Đọc – hiểu văn bản: (3.0 điểm)
 Câu 1. Đọc và trả lời các câu hỏi sau: (1.0 điểm)
“Tết xong lên núi………. vùi đầu vào việc làm cả đêm cả ngày”
Trả lời:
Đoạn văn trên trích từ tác phẩm VCAP của Tô Hoài
nói về nhân vật Mị, với cuộc đời làm dâu đọa đày tủi cực, phải làm việc quần quật không lúc nào ngơi nghỉ, thân phận Mị được so sánh với con trâu con ngựa, thậm chí còn khổ hơn kiếp ngựa trâu. 
Ta có thể đặt tên cho đoạn văn là:
 “Cảnh đời làm dâu tủi nhục khổ đau của Mị”
Câu 2: Chỉ ra chữ viết sai trong câu sau: (1.0 điểm)
a. “Giải bóng đá thế giới được tổ chức ở Nam Mỹ. Theo tiền lệ chưa có một  đội bóng Châu Âu nào chiếm được ngôi vị số một” 
Trả lời:
Ở câu trên, cụm từ (theo tiền lệ) dùng sai, ta thay vào nó cụm từ “trong (thực tế) lịch sử”Trong lịch sử chưa có một đội bóng Châu Âu nào chiếm được ngôi vị số một 
b. “Muốn tiêu diệt nạn đói thì phải nâng cao năng suất cả trong nông nghiệp, trong ngành vận tải và  trong công nghiệp nữa” 
Câu trên sai ngữ pháp,
vị trí từ “cả” và từ “nữa” đặt không đúng chỗ đã làm câu sai. Ta có hai cách chữa: 
+ Đổi vị trí từ “ cả” 
Muốn tiêu diệt nạn đói, thì phải nâng cao năng suất trong nông nghiệp, trong ngành vận tải và cả trong công nghiệp nữa.      
+ Bỏ từ “nữa” 
 Muốn tiêu diệt nạn đói, thì phải nâng cao năng suất cả trong nông nghiệp, trong ngành vận tải và trong công nghiệp.                      
Câu 3: Trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình của Ng. Thi, có lời thoại: 
“Khôn! Việc nhà nó thu được gọn thì việc nước nó mở được rộng, gọn bề gia thế, đặng bề nước non”. Lời nói trên của nhân vật nào, nói về những ai, thể hiện thái độ gì với người được nói tới ? (1.0 điểm)
Trả lời:
- Lời thoại của nhân vật nào, nói về những ai? (0.5 điểm)
+ Lời thoại trên của nhân vật chú Năm.
+ Lời thoại nói về chị em Chiến và Việt, gọi chung theo cách của chú Năm là “nó”. 
- Thái độ đối với người được nói tới (0.5 điểm)
- Thương yêu và tự hào trước sự khôn lớn không ngờ của hai cháu, vì thấy chịem Chiến và Việt đã biết thu xếp việc nhà ổn thỏa, chu đáo như những người đã trưởng thành trước khi lên đường nhập ngũ.- Tin tưởng các cháu đã có khả năng gánh vác việc lớn ngoài xã hội, kế tục được truyền thống yêu nước và cách mạng của gia đình mình. 
II. Làm văn: (7.0 điểm)
Câu 1: 
 Gợi ý làm bài
 Đây là dạng đề nghị luận về một tư tưởng đạo lí, qua câu chuyện, học sinh cần rút ra bài học ý nghĩa sâu sắc được gửi gấm qua hình ảnh chiếc lá vàng “tự bứt khỏi cành”
“cười và chỉ vào những lộc non” 
 Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần làm rõ các ý sau :
 a. Giải thích ý nghĩa câu chuyện: 
 - Câu chuyện cần chú ý đến cách chiếc là vàng rời khỏi cành: tự nguyện bứt khỏi cành sớm hơn thời gian mà nó có thể tồn tại để nhường chỗ cho lộc non đâm chồi, khiến cho cái gốc phải bật hỏi: “Sao sớm thế ?”
 - Điều quan trọng hơn nữa là cách “chiếc lá vàng” nhìn nhận về sự ra đi của mình: mỉm cười và “chỉ vào những lộc non”.
 - Đó là sự thanh thản khi chiếc lá đã tìm thấy được ý nghĩa cho cuộc đời của mình: tự nguyện hi sinh để nhường chỗ cho một thế hệ mới ra đời.→ Câu chuyện cho ta một bài học về lẽ sống ở đời: Phải biết sống vì người khác, dám chấp nhận cả những thiệt thòi, hi sinh về phía bản thân mình.
 - Đó cũng chính là một trong những cách sống của mỗi con người.
b. Bàn bạc - đánh giá – chứng minh:
 Câu chuyện có ý nghĩa nhân sinh sâu sắc đối với mọi người:
Từ mối quan hệ giữa “lá vàng” và “lộc non” câu chuyện cũng đưa ra một quy luật của sự sống: Cuộc sống là một sự phát triển liên tục mà ở đó cái mới thay thế cái cũ là điều tất yếu.
Hình ảnh chiếc lá vàng rơi là quy luật của thiên nhiên, lá lìa cành là quy luật tất yếu của đời sống, có bắt đầu thì có kết thúc để bắt đầu một đời sống khác
Mỗi chúng ta cần phải nhận thức rõ quy luật đó, để tránh trở thành những vật cản của bánh xe lịch sử; đồng thời phải biết đặt niềm tin và tạo điều kiện cho thế hệ trẻ 
Mỗi phút giây được sống, trên cõi đời này là niềm hạnh phúc nhưng giá trị sự sống không phải chúng ta sống được bao lâu mà là chúng ta đã sống như thế nào. 
Lá rơi để bắt đầu, lá rơi vì đã đi hết một quãng đường đời. Đã hoàn thành sứ mệnh của đời mình
c. Bài học được rút ra: 
Phê phán lối sống vị kỷ, chỉ biết đến lợi ích của bản thân .
Thế hệ trẻ phải biết sống, phấn đấu và cống hiến sao cho xứng đáng với những gì được “trao nhận”
Khẳng định lối sống tích cực: động viên cổ vũ con người nổ lực vươn lên...
Câu 2: 
 Những suy nghĩ và đánh giá về người vợ nhặt 
Cần làm nổi bật những nét chính sau:
Hoàn cảnh của nhân vật: cách gọi tên, dáng vẻ, ngoại hình gợi vẻ đáng thương tội nghiệp
Người “vợ nhặt” là nạn nhân của nạn đói với cuộc sống trôi nổi, bấp bênh
Thị xuất hiện vừa bằng ngoại hình vừa bằng tính cách của một con người năm đói
Trong hoàn cảnh trôi dạt, người vợ nhặt có lòng ham sống mãnh liệt
Đằng sau vẻ nhếch nhác là người phụ nữ ý tứ biết điều…..
Người vợ nhặt lại là một người phụ nữ hiền hậu, đúng mực, biết lo toan, có ý thức xây dựng hạnh phúc gia đình.
Đánh giá nghệ thuật xây dựng miêu tả nhân vật của nhà văn và vai trò của nhân vật trong việc thể hiện tư tưởng của tác phẩm
Þ Hình ảnh người “vợ nhặt” là một sáng tạo của Kim Lân. Thông qua nhân vật này, nhà văn đã thể hiện một ý nghĩa nhân văn cao đẹp. Con người Việt Nam dù sống trong hoàn cảnh khốn cùng nào cũng sẽ luôn hướng về tương lai với niềm tin vào sự sống. …

 Người soạn đề và đáp án
 Trần Thị Hạnh
 GV Trường THPT Chuyên Nguyễn Du DAKLAK