Bổ trợ Ngữ văn 8 - Tuần 6

 Bổ trợ Ngữ văn 8 - Tuần 6 Ngày soạn 13 - 10 - 2007 Đoàn Thu Lý 


A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS:
- Tìm hiểu kĩ hơn về văn bản: Cô bé bán diêm – An-đéc-xen
- Nắm được vai trò và tác dụng của trợ từ, thán từ trong khi giao tiếp
- Luyện tập các yếu tố MT và BC trong văn bản tự sự 

B. Nội dung luyện tập:
1. Nhận định nào nói đúng nhất nội dung của truyện Cô bé bán diêm
Kể về số phận bất hạnh của một em bé nghèo phải đi bán diêm cả vào đêm giao thừa.
Gián tiếp nói lên bộ mặt của xã hội nơi cô bé bán diêm sống, đó là một cõi đời không có tình ngưồi.
Thể hiện niềm thương cảm của nhà văn đối với những em bé nghèo khổ
Cả ba nội dung trên. 

2. Tóm tắt truyện ngắn Cô bé bán diêm - An-đéc-xen trong một đoạn văn ngắn khoảng từ 10 đến 12 câu
à dựa vào các tình tiết chính của truyện: Hoàn cảnh của cô bé bán diêm – những lần quẹt diêm – cái chết của cô bé bán diêm

3. Để tô đậm nỗi khổ cực của cô bé bán diêm, tác giả đã sử dụng thủ pháp nghệ thụât nào. Hiệu quả nghệ thuật của thủ phá p này ? 
à Thủ pháp nghệ thuật: H/ả đối lập tương phản
- Trời tối đen và rét em bé bán diêm đầu trần, chân đất
- Phố sực nức mùi ngỗng quay bụng đói
- Khi bà còn sống, ngôi nhà của en xinh xắn hiện tại em phải sống trong căn nhà tồi tàn
- Khi bà còn sống, em có người thương yêu nay suốt ngày bị mắng chửi
à Hiệu quả: Giúp người đọc hình dung rõ hơn nỗi bất hạnh của cô bé. Cô bé không chỉ khốn khổ về mặt vật chất mà còn sống trong cảnh bị mọi người bỏ rơi kể cả người bố của em

4. Sự đan xen giữa hiện thực và mộng tưởng trong tác phẩm đã đem đến những hiệu quả nghệ thuật nào?
à Sự đan xen giữa hiện thực và mộng tưởng đem đến cho người đọc niềm xót xa và cảm thông sâu sắc trước số phận của em bé:
- Những mộng tưởng của em xuất phát từ thực tế quá khổ đau (Mơ về lò sưởi, mơ bữa tiệc, mơ cây thông No-en... vì em phải sống trong cuộc sống khổ nghèo. Mơ thấy bà vì sau khi bà mất, em luôn sống trong cảnh thiếu thốn tình yêu thương
- Sau mỗi lần que diêm tắt là thực tế khắc nghiệt: chẳng có lò sưởi (lần 1), chẳng có bàn ăn thịnh soạn nào cả (lần 2), chẳng có cây thông No-en (lần 3), ảo ảnh biến mất (lần 4), cái chết của em bé được diễn tả qua H/ả hai bà cháu về chầu Thượng đế (lần 5)

5.Trong truyện có rất nhiều lần hình ảnh ngọn lửa – diêm xuất hiện. Hãy nêu ý nghĩa của H/a đó trong việc XD NV và thể hiện chủ đề của truyện ?
à Cô bé đã quẹt diêm 5 lần : 
- 4 lần đầu mõi lần quẹt 1 que – gắn với một mộng tưởng:1 lò sưởi ấm áp – một bàn ăn thịnh soạn và chú ngỗng quay – cây thông No-en lộng lẫy, rực rỡ màu sắc – người bà hiền hậu mỉm cười.
- Lần thứ 5, E quẹt tất cả những que diêm còn lại trong bao với mộng tưởng bà dắt tay E và hai bà cháu bay lên cao mãi về với Thượng đế chí nhân, nơi chẳng còn đói rét, buồn đau nào đe doạ họ nữa.
à Mỗi lần ánh sáng ngọn lửa diêm tắt là ảo ảnh cũng biến mất, nhưng E lại thắp ngọn lửa #. Ngọn lửa ấy có ý nghĩa:
- Ngọn lửa của mơ ước về mái ấm gia đình, về ấm no, hạnh phúc, được ăn ngon, được vui chơI, mơ ước về tình thương gia đình mà ông bà, cha mẹ đem lại cho cháu.
- Nhưng ước mơ đó thật nhỏ bé, bình dị, chính đáng mà cũng thật lãng mạn, kì diiệụ, bay bổng bay lên trên thực tại cơ cực thảm thương
- Ngọn lửa ấy cháy lên giữa tói tăm, lạnh lẽo va fđã cháy hết mình như khát khao cháy bang của con người.
- An-đéc-xen đã cảm thông, trân trọng, ca ngợi những ước muốn ấy của tuổi thơ, của con người và phải chăng ông cũng mong ước đến cháy lòng những điều tốt đẹp ấy cho trẻ em, cho mọi người.

6. Qua những lần mọng tưởng, E cảm nhận được đIều gì về vẻ đẹp tâm hồn của cô bé bán dêm ?
à NV cô bé bán diêm – NV trung tâm -> vẻ đẹp của cô bé qua những lần mộng tưởng à Vì thế cần tái hiện đựoc những lần mộng tưởng, sau đó chỉ ra vẻ đẹp tâm hồn của cô bé. 
- Cô bé giàu ước mơ. đăc biệt những ước mơ ấy lại xuất hiện trong H/c đói rét, cô đơn, tội nghiệp à ước mơ bình dị, đời thường nhưng cũng thật lãng mạn, đIệu kì
- Cô bé hồn nhiên, trong sáng, rất đáng yêu, đáng quí: trong đói rét cô đơn, E không một lần oán trách những người đã thờ ơ trước cảnh ngộ của mình, E thắp lên những que diêm, thắp lên mộng tưởng được ăn no, sưởi ấm, được vui chơi và được đoàn tụ à Những mộng tưởng cho thấy một tâm hồn trong sáng, đôn hậu biết nhường nào

7. Nhà văn An-déc-xen kết thúc truyện: “Trong buổi sáng lạnh lẽo ấy, ở một xó tường, người ta thấy một em gái có đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười. Em đã chết vì giá rét trong đêm giao thừa”.
 Theo em, cách kết thúc truyện như thế có hợp lí không? Qua Cô bé bán diêm, em có suy nghĩ gì về tấm lòng của An-đéc-xen dành cho lứa tuổi trẻ thơ?
à Truyện kết thúc hợp lí. ở đây:
- Chi tiết: cô bé bán diêm chết trong đêm giao thừa được miêu tả rất đẹp, rất lãng mạn cũng rất giàu ý nghĩa hiện thực: Cô bé chết nhưng đôi má vẫn ửng hồng và đôi môi đang mỉm cười. Phải chăng E đã chết mà trong lòng thanh thản, toại nguyện, hạn phúc về những iIều kì diệu, huy hoàng mà E đã được thấy qua ánh lửa que diêm. Nhưng người đọc chỉ nhận ra rằng những điều kì diệu được thắp lên trong mộng tưởng chỉ là thế giới của ảo ảnh, của những giấc mơ còn hiện thực phũ phàng vẫn hiện hữu trước mắt mọi người, vì mọi người đã không thể hiểu và sẻ chia được những ước mơ bình dị vừa đẹp đẽ của E.
- Nhà văn vẫn sử dụng thủ pháp nghệ thuật tương phản:
+Trời đầy nắng, mọi người vui vẻ em bé chết ở xó tường.
+ Em chết vì lạnh đôi má hồng, đôi môi đang mỉm cười.
+ Mọi người chỉ nhìn thấy bao diêm hết nhẵn không thấy cảnh huy hoàng trong mộng tưởng của em bé.
à Thực chất kết thúc truyện là một bi kịch.
à An-đéc-xen đã viết tác phẩm này bằng niềm cảm thông sâu sắc. Tác phẩm cũng gửi đến một thông điệp giàu tinh thần nhân đạo: Hãy yêu thương trẻ thơ, hãy để cho trẻ thơ được sống một cuộc sống thật hạnh phúc.

8. Hãy tìm trong truyện Cô bé bán diêm trợ từ, thán từ ?

9. Tìm các yếu tố miêu tả - biểu cảm trong truyện Cô bé bán diêm

10. Viết một đoạn văn ngắn: Phát biểu cảm nghĩ về Cô bé bán diêm trong đó có sử dụng thán từ, trợ từ?
à Truyện Cô bé bán diêm của AN-đéc-xen kể về một cô bé nghèo khổ, sớm mồ côi mẹ, người thương yêu em nhất cũng đã qua đời. Em bé sống trong cảnh túng thiếu. Vào một đêm giao tthừa lạnh lẽo, em đã chết. Em đã chết trong một cuộc sống quá thiếu tình thương yêu. Những mộng tưởng và khao khát mà em mông mỏi trong cái đêm cuối cùng ấy rốt cuộc chỉ là mộng tưởng. Câu chuyện khép lại thật thương tâm khiến người đọc nhói lòng trước số phận bất hạnh của em , đồng thời qua đó, thức tỉnh lòng trắc ẩn của con người trước bao số phận trẻ thơ vẫ còn bị đối xử bạc bẽo trong cuộc sống hiện nay.