Cảm nhận tác phẩm Thiên trường vãn vọng
Bạn đang xem nội dung tài liệu Cảm nhận tác phẩm Thiên trường vãn vọng, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Thiªn trêng v·n väng * Gîi ý c¸c ý chÝnh cÇn c¶m nhËn trong v¨n b¶n a. Bøc tranh buæi chiÒu ë phñ Thiªn Trêng: - Hai c©u ®Çu lµ bøc tranh th«n d· lóc chiÒu tµvíi nh÷ng xãm lµng ®ang mê dÇn trong mµn s¬ng b¹c: TrÝch th¬ - VËn dông trÝ tëng tîng ®Ó miªu t¶ - C¸i mµn s¬ng b¹c nh cã nh kh«ng , b×nh ®¹m ,nhÑ nhµng bao bäc vµ lan to¶ khiÕn ngêi ng¾m c¶nh c¶m nhËn s©u s¾c c¸i ªm ®Òm ,man m¸c cña c¶nh quª vèn ®· g¾n bã tõ thêi th¬ Êu. Râ rµng ngo¹i c¶nh vµ t©m c¶nh ®· hoµ lµm mét rÊt nhÑ nhµng , tù nhiªn.C¶nh chiÒu bu«ng man m¸c buån chÇm chËm tr«i trong t©m trÝ t¸c gi¶ gîi lªn mét cuéc sèng lµng quªyªn b×nh , v¾ng vÎ mµ k ®×u hiu bëi trong bøc tranh Êy vÉn cã sù xuÊt hiÖn cña con ngêi: TrÝch th¬ - Tëng tîng råi miªu t¶. - ThËt tµi t×nh , chØ b»ng vµi nÐt chÊm ph¸ mµ c¶ miÒn quª réng lín ®· ®îc thu l¹i trong 4 dßng th¬ ng¾n gän . C¶nh vèn ®Ñp qua l¨ng kÝnh t©m tr¹ng vµ c¸i nh×n ®Çy yªu mÕn cña t¸c gi¶ l¹i cµng ®Ñp h¬n. Qua ®ã, mét t×nh c¶m ch©n thµnh , Êm ¸p víi quª h¬ng ®îc béc lé râ nÐt. b. T©m hån t¸c gi¶ - §iÒu ®ã còng chøng tá , tuy t¸c gi¶ lµ mét «ng vua cã ®Þa vÞ tèi cao.... thÕ mµ vÉn hµnh h¬ng vÒ n¬i th«n d· ®Ó ng¾m c¶nh chiÒu b×nh yªn, suy t ngÉm ngîi, ®iÒu nµy gãp phÇn hÐ lé t©m hån cña nhµ vua anh minh - mét t©m hån g¾n bã m¸u thÞt víi quª h¬ng thËt ®¸ng tr©n träng vµ noi theo! - Qua bµi th¬ ta cßn c¶m nhËn bãng d¸ng ®Êt níc §¹i ViÖt thêi nhµ TrÇn thanh b×nh, nh©n d©n Êm no h¹nh phóc. Bµi th¬ ®· gãp thªm mét vÇng s¸ng n÷a vµo hµo khÝ §«ng A thêi nhµ TRÇn. C«n S¬n ca 1. Néi dung v¨n b¶n: Víi h×nh ¶nh nh©n vËt ta gi÷a c¶nh C«n S¬n nªn th¬ hÊp dÉn, ®o¹n th¬ cho thÊy sù giao hoµ trän vÑn gi÷a con ngêi vµ thiªn nhiªn b¾t nguån tõ nh©n c¸ch thanh cao, t©m hån thi sÜ cña chÝnh NguyÔn Tr·i. BT 1 : So s¸nh c¸ch t¶ tiÕng suèi trong 2 bµi th¬: “ C«n S¬n……………tai” ( C«n s¬n ca ) “ TiÕng suèi ……….xa” ( C¶nh khuya – Hå chÝ Minh ) * Gîi ý: - Gièng nhau: §Òu so s¸nh tiÕng suèi víi tiÕng ®µn, h¸t- ©m thanh do con ngêi t¹o ra, thÓ hiÖn t×nh yªu thiªn nhiªn , t©m hån hoµ hîp víi thiªn nhiªn - Kh¸c: Bµi ca C«n s¬n: So s¸nh tiÕng suèi víi tiÕng ®µn cÇm : LÊy sù vËt lµm trung t©m....... mang ®Æc ®iÓm cña thi ph¸p trung ®¹i ®ã lµ mµu s¾c cæ ®iÓn. C¶nh khuya: So s¸nh tiÕng suèi víi tiÕng h¸t : LÊy con ngêi lµm trung t©m...... mang ®Æc ®iÓm cña thi ph¸p hiÖn ®¹i, mµu s¾c hiÖn ®¹i. Bµi tËp 2: Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ v¨n b¶n “ Bµi ca C«n s¬n”. * Gîi ý c¸c ý chÝnh cÇn c¶m nhËn trong v¨n b¶n a. Më bµi: - NguyÔn Tr·i lµ mét nh©n vËt lÞch sö toµn tµi lçi l¹c hiÕm cã., mét danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. Kh«ng chØ cã c«ng lín trong viÖc gióp vua Lª x©y dùng c¬ ®å, «ng cßn lµ mét nhµ v¨n , nhµ th¬ lín víi mét sù nghiÖp v¨n ch¬ng ®å sé. - Bµi th¬ ®îc s¸ng t¸c trong thêi gian «ng c¸o quan vÒ ë Èn ë C«n s¬n , mét vïng ®Êt cã nhiÒu kØ niÖm g¾n bã s©u s¾c víi nhµ th¬. - Víi h×nh ¶nh nh©n vËt ta, gi÷a c¶nh C«n S¬n nªn th¬ hÊp dÉn, ®o¹n th¬ cho thÊy sù giao hoµ trän vÑn gi÷a con ngêi vµ thiªn nhiªn b¾t nguån tõ nh©n c¸ch thanh cao, t©m hån thi sÜ cña chÝnh NguyÔn Tr·i. b. Th©n bµi: * Bøc tranh thiªn nhiªn C«n S¬n: - Cã thÓ nãi bøc tranh thiªn nhiªn C«n S¬n ®îc ngßi bót th¬ tµi hoa cña NT dÖt lªn b»ng tÊt c¶ t×nh yªu th¬ng s©u nÆng, da diÕt cña t¸c gi¶ víi mét vïng ®Êt vèn g¾n bã víi nhµ th¬ b»ng nhiÒu kØ niÖm s©u s¾c...... - C¶nh rõng th«ng nói ®¸ díi ngßi bót th¬ cña NT hiÖn lªn ®Ñp thanh khiÕt nh chèn thÇn tiªn: C«n s¬n suèi ch¶y r× rÇm Ta nghe nh tiÕng ®µn cÇm bªn tai. - TrÝ tëng tîng vµ nghÖ thuËt so s¸nh cña NT thËt tµi hoa. T¹o vËt tù nhiªn bçng ho¸ thµnh nh÷ng vËt dông cña con ngêi, gÇn gòi vµ th©n thiÕt C«n S¬n lµ mét c¶nh trÝ thiªn nhiªn kho¸ng ®¹t , thuÇn khiÕt, hoang s¬ , thanh tÞnh. * T©m hån nhµ th¬: - T×nh yªu thiªn nhiªn tha thiÕt, s©u s¾c, nh÷ng rung c¶m tinh tÕ tríc thiªn nhiªn . + §«i tai nh¹y c¶m cña thi sÜ ®· thæi hån vµo tiÕng suèi khiÕn cho nã vèn ®¬n ®iÖu trë thµnh c©y ®µn ®a thanh cuèn hót. Xóc gi¸c tinh tÕ cña nhµ th¬ ®· ho¸ th©n cho mÆt ®Êt vèn kh« c»n thµnh mÆt chiÕu dÞu ªm.: C«n S¬n suèi ch¶y r× rÇm. ........................................ Ta ngåi trªn ®¸ nh ngåi chiÕu ªm. Râ rµng ph¶i cã mét t×nh yªu thiªn nhiªn s©u s¾c, mét t©m hån nh¹y c¶m giao hoµ víi thiªn nhiªn nhµ th¬ míi cã thÓ viÕt lªn nh÷ng vÇn th¬ hay ®Õn vËy! - Nh©n c¸ch thanh cao. Trong mµu xanh m¸t ta ng©m th¬ nhµn. + Ch÷ nhµn chÝnh lµ t©m tr¹ng NguyÔn Tr·i lóc nµy. Dï ®· xa chèn quan trêng nhng NguyÔn Tr·i vÉn ®au ®¸u mét niÒm tin , nçi lo vµ thÊp tho¸ng hi väng cã ngµy trë l¹i chÝnh trêng ®em tµi søc ®Ó phß vua gióp níc…Ch÷ nhµn Êy vÉn mang tÝnh tÝnh cùc chø kh«ng hÒ bÊt lùc, bu«ng xu«i... Râ rµng, tõ trong b¶n chÊt t©m hån, NguyÔn Tr·i vèn cã sù giao hoµ tù nhiªn gi÷a thiªn nhiªn vµ con ngêi thÓ hiÖn nh©n c¸ch thanh cao vµ phÈm chÊt thi sÜ, nghÖ sÜ lín lao, thËt ®¸ng tr©n träng: - Liªn hÖ víi c¸c bµi th¬ kh¸c cña «ng: Bui mét tÊm lßng u ¸i cò Mµi ch¨ng khuyÕt , nhuém ch¨ng ®en. ........................... c. KÕt bµi: - Bµi th¬ ®· khÐp l¹i song h×nh ¶nh con ngêi nhµn t¶n ®ang n»m ng©m th¬...... vÉn in ®Ëm trong t©m trÝ em ............. ******************************************** Nãi tíi c¸c bµi th¬ trung ®¹i ViÖt Nam cã ý kiÕn cho r»ng: “C¸c bµi th¬ trung ®¹i ®· thÓ hiÖn tinh thÇn yªu níc chèng x©m l¨ng, lßng tù hµo d©n téc vµ t×nh yªu cuéc sèng thanh b×nh” B»ng c¸c bµi th¬ “S«ng nói níc Nam”, “Phß gi¸ vÒ kinh”, “Buæi chiÒu ®øng ë phñ Thiªn Trêng tr«ng ra”. H·y lµm s¸ng tá nhËn ®Þnh trªn. Gîi ý: A. Më bµi: DÉn d¾t vµ trÝch ®îc nhËn ®Þnh. B. Th©n bµi: 1. T×nh yªu níc chèng x©m l¨ng vµ lßng tù hµo d©n téc. - Lßng tù hµo d©n téc: “S«ng nói níc Nam vua Nam ë V»ng vÆc s¸ch trêi chia sø së” - Tinh thÇn chèng x©m l¨ng: “GiÆc gi÷u cí sao x©m ph¹m ®Õn ®©y Chóng mµy nhÊt ®Þnh ph¶i tan vì” “Ch¬ng D¬ng cíp gi¸o giÆc Hµm tö b¾t qu©n thï” 2. T×nh yªu cuéc sèng thanh b×nh: - ThÓ hiÖn kh¸t väng th¸i b×nh thÞnh trÞ: “Th¸i b×nh nªn g¾ng søc Non níc Êy ngµn thu” - C¶nh lµng quª thanh b×nh: “TTVV” C. KÕt bµi: - Kh¼ng ®Þnh l¹i tinh thÇn yªu níc, lßng tù hµo d©n téc vµ t×nh yªu cuéc sèng hoµ b×nh. - Liªn hÖ b¶n th©n. SAU PHóT chia li * Gîi ý th©n bµi: a. Khóc ng©m thø nhÊt: Lµ nçi nhí nhung sÇu khæ triÒn miªn cña ngêi phô n÷ phong lu cã chång theo lÖnh vua ph¶i ®i chinh chiÕn n¬i xa x«i mÞt mï ®Çy nguy hiÓm: ...................... - C¸ch xng h«: chµng - thiÕp chøng tá cuéc sèng vî chång h¹nh phóc, ªm Êm... - NghÖ thuËt ®èi lËp chµng ®i- thiÕp vÒ kh¾c s©u sù xa c¸ch cña hai vî chång ë hai ph¬ng trêi ®èi nghÞch. Ngêi vî th¬ng chång v× ph¶i dÊn th©n vµo chèn hiÓm nguy ko hÑn ngµy trë vÒ. Dêng nh nµng dù c¶m.... Ngêi vî còng th¬ng m×nh ph¶i ch«n vïi tuæi xu©n trong c¨n phßng chËt hÑp víi ®å ®¹c cò kÜ mµ h¬n n÷a cßn thiÕu ®i bãng d¸ng , h¬i Êm cña chång.... Liªn hÖ víi c¸c bµi th¬ kh¸c : Tèng biÖt hµnh- Th©m t©m §Êt níc - N§T - Trong con m¾t chia li vêi vîi , nµng chØ thÊy: ........................ - Nçi buån dêng nh bao phñ c¶nh vËt , thÊm ®Ém nói ngµn . Mét ko gian réng lín , trèng tr¶ xa l¹ khiÕn con ngêi c¶m thÊy c« ®¬n. b. Khóc ng©m thø hai: Nçi buån chia li t¨ng dÇn trë thµnh nçi sÇu muén trµn ngËp c¶ câi lßng kÎ ë , ngêi ®i: .................... - §iÖp ng÷ hoµn vßng cïng víi h×nh ¶nh íc lÖ tîng trng “ c©y” , “ bÕn” kh¾c s©u sù xa c¸ch cña hai vî chång. Dï xa dÇn hä vÉn híng vÒ nhau, dâi theo nhau vµmong t×m thÊy nhau. Nhng cµng tr«ng ngãng th× ko gian , thêi gian cµng ®Èy hä xa nhau ,xa m·i. Râ rµng ko gian ®Þa lÝ ®· trë thµnh ko gian nghÖ thuËt , ngo¹i c¶nh ®· trë thµnh t©m c¶nh. c. Khóc ng©m thø ba: Nçi sÇu muén v« bê bÕn ®· kÕt l¹i thµnh khèi, thÊm ®Ém c¶nh vËt, mét nçi buån c« ®¬n ,hoang v¾ng , l¹nh lÏo trong t©m hån. .......................... - NT ®iÖp ng÷ ..........B×nh chi tiÕt mµu xanh............... - Dêng nh nçi ®au ®ín ®ang dµy vß t©m can ngêi chinh phô khiÕn nµng ph¶i thèt lªn: ......................... -C©u hái t tõ víi ®iÖp tõ “ ai” vang lªn nh mét tiÕng thë dµi ngao ng¸n cña ngêi chinh phô. Nµng ®ang gÆm nhÊm nçi c« ®¬n cña chÝnh m×nh. §Õn ®©y, nçi buån ko chØ lan to¶ mµ cßn kÕt l¹i thµnh khèi- mét nçi sÇu ngh×n c©n ®Ì nÆng lªn tr¸i tim mánh manh cña ngêi CP. - Do ®©u...... Liªn hÖ v¬Ý thêi k× chèng Ph¸p, chèng MÜ ë VN...... - Bµi th¬ ko chØ ....... mµ cßn lµ lêi tè c¸o chݪn tranh phi nghÜa lµm li t¸n h¹nh phóc, tuæi xu©n, ®ång thêi thÓ hiÖn niÒm khao kh¸t h¹nh phóc løa ®«i, kh¸t väng hoµ b×nh. CPNK lµ c¸i ®Ñp chøa chan tinh thÇn nh©n ®¹o, ph¶n ¸nhmét thêi k× lo¹n l¹c, ®au th¬ng ®· ®Ó l¹i bao xóc ®éng trong lßng ngêi ®äc bao thÕ kØ nay. *********************************** §Ò bµi: Th¬ Hå Xu©n H¬ng vµ Bµ HuyÖn Thanh Quan thùc chÊt ®Òu lµ nh÷ng tiÕng nãi thiÕt tha cña t©m hån ngêi phô n÷ ViÖi Nam díi chÕ ®é phong kiÕn hµ kh¾c . Nhng ë mçi t¸c gi¶ , ®iÒu ®ã l¹i ®îc thÓ hiÖn díi mét vÎ riªng . Qua mét sè bµi th¬ ®· ®îc häc vµ ®äc thªm cña hai nhµ th¬ nãi trªn , em h·y lµm s¸ng tá nh÷ng nÐt riªng ®ã . §¸p ¸n I . Yªu cÇu vÒ néi dung . 1. Më bµi : - Giíi thiÖu vÒ Hå Xu©n H¬ng vµ Bµ HuyÖn Thanh Quan . - TrÝch nhËn ®Þnh . 2. Th©n bµi : a) Th¬ Hå Xu©n H¬ng vµ Bµ Huþªn Thanh Quan ®Òu lµ tiÕng nãi thiÕt tha cña nh÷ng t©m hån phô n÷ g¾n bã víi thiªn nhiªn , ®Êt níc, con ngêi víi nh÷ng t×nh c¶m ®êi thêng gi¶n dÞ . Nhng trong khi thÓ hiÖn vÊn ®Ò ®ã mçi nhµ th¬ l¹i cã mét nÐt riªng . b) VÎ riªng trong c¸ch thÓ hiÖn c¶m xóc - Hå Xu©n H¬ng cã c¸ch ph« diÔn t×nh c¶m m¹nh b¹o , cã khi t¸o tîn rÊt gÇn víi c¸ch ph« diÔn t×nh c¶m mang mµu s¾c d©n d·, trùc tiÕp cña quÇn chóng lao ®éng . ( dÉn chøng ) Khi cÇn thiÕt tá th¸i ®é tríc mét vÊn ®Ò cô thÓ th× Hå Xu©n H¬ng thêng s«i næi , m·nh liÖt , cã phÇn ngang tµng ®Çy b¶n lÜnh vµ bao giê còng muèn ®èi tho¹i víi cuéc ®êi bªn ngoµi , khi xem thêng , mØa mai , khinh bØ , khi tù bªnh vùc mét c¸ch m¹nh mÏ .( dÉn chøng ) - Bµ Huþªn Thanh Quan l¹i cã c¸ch thÓ hiÖn t×nh c¶m kÝn ®¸o , mùc thíc , cã phÇn sang träng , quý ph¸i . Muèn hiÓu ®îc t©m tr¹ng c¶m xóc cña nhµ th¬ , ngêi ®äc ph¶i dß t×m qua c¶nh vËt .( dÉn chøng ) NÕu cÇn ph¶i béc lé th¸i ®é mét c¸ch trùc tiÕp th× nhµ th¬ híng vµo nh÷ng xao xuyÕn cña ®êi sèng bªn trong . (d·n chøng ) §ã còng lµ hai nÐt c¸ tÝnh tiªu biÓu cña ngêi phô n÷ ViÖt Nam tõ xa ®Ðn nay . VÎ riªng trong c¸ch sö dông h×nh ¶nh -Hå Xu©n H¬ng thêng sö dông c¸c h×nh ¶nh g©y Ên tîng m¹nh nh : võa tr¾ng , võa trßn , b¶y næi ba ch×m , níc , non , ghÐ m¾t . tr«ng ngang … -Bµ HuyÖn Thanh Quan thêng chän nh÷ng h×nh ¶nh trang nh· g¾n víi c¸c ®iÓn tÝch ,mang dÊu Ên v¨n ho¸ : ngµn mai , dÆm liÔu …Ngay c¶ khi c¸c h×nh ¶nh mang tÝnh d©n d· nh : l¸ , ®¸ , hoa …hay c¸c ®«ng tõ : chen , nhí (níc ) , th¬ng (nhµ) …®îc ®a vµo th¬ bµ th× môc ®Ých chÝnh vÉn lµ ®Ó kÝ th¸c t©m sù nhiÒu h¬n lµ ®Ó miªu t¶ ®êi sèng . d)VÎ riªng trong sö dông ng«n tõ . - Ng«n tõ cña Hå Xu©n H¬ng mang mµu s¾c d©n d· thêng ¸nh lªn chót tinh qu¸i , nghÞch ngîm : th©n em , r¾n n¸t , ghÐ m¾t , tr«ng ngang … - Ng«n tõ trong th¬ Bµ HuyÖn Thanh Quan trang nh· , hoa lÖ : ngµn mai , dÆm liÔu... 3 . KÕt bµi . - §¸nh gi¸ chung vÒ hai nhµ th¬ . - Kh¼ng ®Þnh nhËn xÐt trªn lµ ®óng . II . Yªu cÇu vÒ h×nh thøc Bµi viÕt ®óng thÓ lo¹i v¨n chøng minh , cã bè côc 3 phÇn râ rµng , biÕt x©y dùng luËn ®iÓm , c¸c luËn ®iÓm liªn kÕt víi nhau chÆt chÏ l« gÝc . Lêi v¨n trong s¸ng , diÔn ®¹t lu lo¸t , kh«ng sai lçi chÝnh t¶ , dïng tõ . Ch÷ viÕt ®Ñp , tr×nh bµy s¹ch sÏ . ********************************* c¶nh khuya - R»m th¸ng giªng Hai bµi th¬ C¶nh khuya vµ R»m th¸ng giªng ®· thÓ hiÖn t×nh yªu thiªn nhiªn , lßng yªu níc s©u s¾c vµ tinh thÇn l¹c quan c¸ch m¹ng cña B¸c Hå. H·y lµm s¸ng tá nhËn ®Þnh trªn. * Gîi ý: a. Më bµi: - Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ Hå ChÝ Minh: vÞ l·nh tô vÜ ®¹i cña d©n téc viÖt Nam, ngêi ®· l·nh ®¹o nh©n d©n ta ®Êu tranh giµnh ®éc lËp d©n téc. Vèn cã mét t©m hån nghÖ sÜ, dï Ngêi tõng viÕt: Ng©m th¬ ta vèn kh«ng ham. Håi ®Çu kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p, ë chiÕn khu ViÖt B¾c, bËn tr¨m c«ng ngh×n viÖc nhng cã khi gi÷a ®«i phót trong ®ªm khuya thanh v¾ng, n¬i rõng s©u nói th¼m, t×nh cê b¾t gÆp mét c¶nh ®Ñp, v¼ng nghe mét tiÕng h¸t, dâi theo mét m¶nh tr¨ng xa, Ngêi l¹i lµm th¬. - Hai bµi th¬ C¶nh khuya vµ R»m th¸ng giªng ®· thÓ hiÖn t×nh yªu thiªn nhiªn , lßng yªu níc s©u s¾c vµ tinh thÇn l¹c quan c¸ch m¹ng cña B¸c Hå. b. Th©n bµi: * T×nh yªu thiªn nhiªn trong th¬ B¸c g¾n liÒn víi t×nh yªu níc s©u s¾c. - Hai bµi th¬ ®Òu miªu t¶ c¶nh tr¨ng ë chiÕn khu VB, h×nh ¶nh thiªn nhiªn hiÖn lªn thËt ®Ñp, thËt nªn th¬ víi ©m thanh, h×nh ¶nh trong trÎo: TiÕng suèi...............lång hoa. - NÕu nh ë c©u ®Çu ta thÊy næi lªn vÎ ®Ñp cña ©m thanh- nh÷ng ©m thanh trong trÎo, t¬i vui, gîi niÒm vui sèng cho con ngêi th× ë c©u thø hai ta l¹i cho¸ng ngîp bëi vÎ ®Ñp cña h×nh ¶nh. Mét bøc tranh nhiÒu ®êng nÐt, h×nh khèi víi nh÷ng m¶ng s¸ng tèi, ®Ëm nh¹t kh¸c nhau. Cã d¸ng h×nh v¬n cao to¶ réng cña vßm cæ thô lÊp lo¸ng ¸nh tr¨ng, cã bãng l¸, bãng c©y, bãng tr¨ng hoµ lÉn vµo nhau trªn mÆt ®Êt t¹o nªn h×nh b«ng hoa lung linh, chËp chên, huyÒn ¶o… Râ rµng, ë c©u 1 lµ “ thi trung h÷u nh¹c” , cßn c©u thø hai lµ “ thi trung h÷u ho¹”! - T×nh yªu thiªn nhiªn cña B¸c cßn thÓ hiÖn trong bøc tranh ®ªm r»m th¸ng giªng cao réng, b¸t ng¸t , trµn ®Çy ¸nh s¸ng vµ søc sèng ®ªm r»ng th¸ng giªng: R»m xu©n........thªm xu©n - Hai c©u th¬ më ra mét kh«ng gian cao réng, mªnh m«ng, trµn ®Çy ¸nh s¸ng vµ søc sèng trong ®ªm r»m víi vÇng tr¨ng trßn ®Çy to¶ s¸ng n¬i n¬i. BÇu trêi vµ vÇng tr¨ng nh kh«ng cã giíi h¹n, dßng s«ng vµ mÆt níc tiÕp lÉn víi trêi. §©y lµ s«ng mïa xu©n, níc mïa xu©n, trêi mïa xu©n, t¬i ®Ñp , trong s¸ng nhng còng lµ dßng s«ng tuæi trÎ, søc trÎ trµn ngËp ®Êt níc - Mét bøc tranh thiªn nhiªn tuyÖt mÜ ®îc vÏ lªn bëi ......Ph¶i cã mét t×nh yªu thiªn nhiªn s©u s¾c Ngêi míi cã thÓ viÕt lªn nh÷ng vÇn th¬ hay, ®Ñp ®Õn vËy! * Hai bµi th¬ thÓ hiÖn t×nh yªu thiªn nhiªn tha thiÕt cña t©m hån nghÖ sÜ, ®ã còng chÝnh lµ nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ vµ sinh ®éng nhÊt cña lßng yªu níc, cña cèt c¸ch ngêi chiÕn sÜ ë B¸c. -Gi÷a khung c¶nh thiªn nhiªn ®ªm rõng VB trong trÎo vµ t¬i s¸ng Êy, chiÒu s©u t©m hån nhµ th¬ ®îc béc lé râ nÐt h¬n bao giê hÕt: B¸c lu«n lo l¾ng cho vËn d©n , vËn níc: C¶nh khuya.... nçi níc nhµ. Vµ: Gi÷a..... viÖc qu©n ( liªn hÖ: Mét canh......méng hån quanh – Kh«ng ngñ ®îc Trong tï...... nhµ th¬ - Ng¾m tr¨ng) * T©m hån nh¹y c¶m, phong th¸i ung dung , tinh thÇn l¹c quan c¸ch m¹ng cña B¸c Hå: - Vît lªn trªn hoµn c¶nh khã kh¨n , gian khæ cña cuéc kh¸ng chiÕn, B¸c vÉn b×nh tÜnh , chñ ®éng , l¹c quan. Phong th¸i Êy to¸t ra tõ nh÷ng rung c¶m tinh tÕ tríc thiªn nhiªn ®Êt níc . B¸c ®· thæi vµo c¶nh rõng ®ªm VB mét linh hån ®Ó dùng lªn mét bøc tranh lung linh, sèng ®éng.....( qua ©m thanh, h×nh ¶nh, c¶nh s¾c thiªn nhiªn...) - MÆc dï ph¶i ngµy ®ªm lo nghÜ viÖc níc, nhiÒu ®ªm kh«ng ngñ ®îc, nh÷ng kh«ng ph¶i v× thÕ mµ t©m hån ngêi quª rung c¶m tríc vÎ ®Ñp cña mét ®ªm tr¨ng rõng, mét tiÕng suèi.... hay c¶nh trêi.... - Phong th¸i ung dung l¹c quan cßn thÓ hiÖn ë h×nh ¶nh con thuyÒn chë ®Çy ¸nh tr¨ng gi÷a kh«ng gian bao la.....: Khuya vÒ....®Çy thuyÒn. - Kh«ng cßn bãng d¸ng cña ngêi bµn viÖc qu©n, chØ cã ¸nh tr¨ng trµn ngËp con thuyÒn. Con thuyÒn lóc nµy trë thµnh mét con thuyÒn th¬ chë ®Çy tr¨ng vµ ngêi nghÖ sÜ. TÊt c¶ ¸nh tr¨ng r»m trªn bÇu trêi tæ quèc , con thuyÒn trªn dßng s«ng quª h¬ng vµ nh÷ng tíng lÜnh cña cuéc kh¸ng chiÕn, tiªu biÓu nhÊt lµ HCM ®· hoµ hîp víi nhau, cïng to¶ s¸ng cho nhau trong søc sèng ®ªm r»m, trong niÒm l¹c quan vµ niÒm tin chiÕn th¾ng. - Bµi th¬ lµm cho mçi ngêi ®äc xóc ®éng vµ cµng thªm kÝnh yªu B¸c:....thÓ hÖn sù hoµ hîp thèng nhÊt cña nhµ th¬ vµ chiÕn sÜ, chÊt nghÖ sÜ lång vµo trong chiÕn sÜ. Cã thÓ nãi, nÕu bµi C¶nh khuya thÓ hiÖn t×nh yªu thiªn nhiªn , yªu níc tha thiÕt th× bµi Nguyªn tiªu võa nèi tiÕp võa n©ng cao nh÷ng c¶m høng chñ ®¹o Êy, ®ång thêi thÓ hiÖn râ h¬n tinh thÇn chñ ®éng, phong th¸i ung dung l¹c quan, niÒm tin v÷ng ch¾c ë sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña vÞ l·nh tô , ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng HCM. c. KÕt bµi: - Kh¼ng ®Þnh l¹i .... - Liªn hÖ: - Rót ra bµi häc cho b¶n th©n: Ngµy nay ,§¶ng vµ toµn d©n ®ang thi ®ua thùc hiÖn tèt cuéc vËn ®éng Häc ........... V¨n b¶n ®· båi ®¾p cho em....t×nh yªu thiªn nhiªn, niÒm vui sèng chan hoµ gi÷a thiªn nhiªn, lµ lßng yªu níc s©u s¾c , tinh thÇn vît khã, l¹c quan c¸ch m¹ng.... ********************************* tiÕng gµ tra Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu Tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác Ổ trứng hồng tuổi thơ. (Tiếng gà trưa, Xuân Quỳnh, Ngữ văn 7, tập 1) a. Chỉ ra và nêu đặc điểm của các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ. b. Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em về hiệu quả nghệ thuật của các phép tu từ đó trong việc thể hiện nội dung. * Gîi ý: a. Chỉ ra và nêu đặc điểm của các biện pháp tu từ được tác giả sử dụng trong đoạn thơ: - Điệp ngữ: vì . Đặc điểm: điệp ngữ cách quãng. - Liệt kê: Vì lòng yêu Tổ quốc/ Vì xóm làng thân thuộc/ Bà ơi cũng vì bà/ Vì tiếng gà cục tác/ Ổ trứng hồng tuổi thơ. Đặc điểm: trình bày từ khái quát đến cụ thể. b. Viết đoạn văn cảm nhận: Những ý chính cần thể hiện: - Xác định được vị trí, nội dung chính của đoạn thơ: Sau những kỉ niệm về bà hiện lên trong hồi tưởng, người chiến sĩ trở về với hiện tại và bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ về mục đích chiến đấu. - Điệp ngữ cách quãng “nghe” lặp lại bốn lần ở bốn dòng thơ liên tiếp gây chú ý cho người đọc, nhấn mạnh nguyên nhân chiến đấu của người chiến sĩ - Trở về hiện tại, người chiến sĩ nghĩ nhớ ngay đến nhiệm vụ chiến đấu và mục đích cao cả của nhiệm vụ đó. Phép liệt kê theo trình tự từ khái quát đến cụ thể đã giúp tác giả đưa ra một loạt hình ảnh gợi cảm và có hệ thống: Tổ quốc, xóm làng, bà, tiếng gà, ổ trứng. Hệ thống đó nằm trong một tập hợp mà hình ảnh sau là “tập hợp con” của hình ảnh trước. Nhờ phép liệt kê, tình cảm của tác giả vừa được thể hiện ở diện rộng vừa có chiều sâu. - Điệp ngữ vì kết hợp phép liệt kê trên đây một cách nhuần nhuyễn không chỉ nhấn mạnh được mục đích chiến đấu mà còn lí giải một cách cảm động ngọn nguồn của lòng yêu nước, làm sáng lên một chân lí phổ biến. Liên hệ: “Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trẻ nên lòng yêu Tổ quốc”(I. Ê-ren-bua). Tiếng gà đã đồng vọng với tiếng của quê hương, gia đình, đất nước. - Đoạn thơ ngắn, diễn đạt tự nhiên với việc kết hợp hai phép tu từ đã hoàn thiện mạch cảm xúc của bài thơ, làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất nước của nhân vật trữ tình. *Lưu ý: Thí sinh có thể trình bày theo trình tự khác, miễn là khai thác hiệu quả các phép tu từ để khám phá các giá trị của đoạn thơ, làm chủ được ngòi bút. Khuyến khích liên hệ mở rộng hợp lí, giàu cảm xúc. *************************** sèng chÕt mÆc bay - Nh÷ng trß lè §Ò bµi: Bản chất xấu xa của bọn phong kiến, thực dân dưới chế độ cũ (những năm đầu thế kỉ XX) qua hai văn bản Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn và Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu của Nguyễn Ái Quốc. Gîi ý: 1. Mở bài: - Lịch sử dân tộc bao phen phải chịu sự quấy nhiễu của thù trong giặc ngoài - bọn xâm lược và bọn tay sai bợ đỡ. Những năm đầu thế kỉ XX là thời điểm như thế. - Bộ mặt xấu xa tàn bạo của bọn phong kiến, thực dân đã được các nhà văn ghi lại bằng ngòi bút sắc sảo của mình. Hai văn bản Sống chất mặc bay và Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu đã phần nào thể hiện rõ vấn đề nêu trên. 2. Thân bài: a. Bản chất xấu xa của giai cấp phong kiến: - Dưới thời phong kiến, quan lại có trách nhiệm chăm lo cho dân như cha mẹ đối với con cái. Nhưng thực tế “Cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan”(Ca dao). - Truyện ngắn Sống chết mặc bay, qua hình tượng nhân vật “quan phụ mẫu” và bọn tuỳ tùng, đã chứng minh điều đó. Tóm tắt ngắn gọn sự việc: Nhà nước cử quan đến làng X. để giúp dân hộ đê… - Công cuộc hộ đê: + Đi hộ đê mà không xuống chỗ xung yếu để hướng dẫn, chỉ huy dân, lại ở nơi cao ráo an toàn… + Giúp dân hộ đê mà đồ dùng thức đựng, kẻ hầu người hạ như đi hội. + Giúp dân mà không quan tâm gì đến đê điều. Hơn thế, lại say tổ tôm ... + Thái độ vô trách nhiệm đến vô nhân đạo, phi nhân tính: -> Trong khi quan say chơi bài trong đình bao nhiêu thì bên ngoài tính mạng nhân dân mỗi lúc một nguy cấp bấy nhiêu. -> Hai lần có người bẩm báo tình hình nguy cấp của khúc đê, quan không những thờ ơ mà còn gắt, quát, doạ bỏ tù… -> Sung sướng, hạnh phúc với cú ù “chi chi nảy” trong khi bên ngoài đê vỡ… => Quan phụ mẫu là hình ảnh tiêu biểu cho hệ thống quan lại vô trách nhiệm đến vô nhân đạo, cho toàn bộ chế độ phong kiến tàn nhẫn, thối nát thời đó. b. Bản chất trơ tráo, bỉ ổi của bọn thực dân xâm lược - Bọn xâm lược đứng trên bọn quan lại phong kiến. Với trí tưởng tượng phong phú và ngòi bút sắc sảo, qua truyện Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu, Nguyễn Ái Quốc bóc trần bộ mặt thực dân giả dối của tên Toàn quyền Va-ren. Sự việc: rêu rao lừa phỉnh dư luận sang Đông Dương để trao tự do cho Phan Bội Châu. - Hành trình vòng vo, giả dối của Va-ren: + Chỉ cần một mệnh lệnh từ Pháp sang Hà Nội là đủ, nếu thật sự muốn chăm sóc Phan Bội Châu. + Hắn đi vòng vo… “Trong khi đó, Phan Bội Châu vẫn nằm tù”. => Mục đích ngao du, hưởng lạc. Đi dể được tiếp rước, đón mời, cung phụng… - Cuộc chạm trán Va-ren với Phan Bội Châu: + Tác giả bình luận “Thật là một tấn kịch!...” + Va-ren ba hoa liên tục trong khi cụ Phan im lặng, dửng dưng. + Cách “đem lại tự do” rất bỉ ổi: dụ dỗ, mua chuộc trắng trợn… + Lời của hai nhân chứng nói về phản ứng của Phan Bội Châu với Va-ren cho thấy thái độ cứng rắn bất khuất của nhà cách mạng trước kẻ thù. Và, qua đó Va-ren hiện rõ hơn, thật hơn bản chất đáng bị khinh bỉ. => Va-ren là nhân vật đại diện cho bộ mặt, bản chất của bọn thực dân đến cướp nước ta. Tất cả những gì hắn nói và làm đều là trò lố - trò cười lố bịch. c. Nghệ thuật: - Sống chết mặc bay sử dụng bút pháp tự sự kết hợp biểu cảm, đặc biệt là sử dụng hai biện pháp tương phản và tăng cấp để khắc hoạ bộ mặt quan lại phong kiến. - Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu sử dụng bút pháp tự sự châm biếm, trong đó phép tương phản cũng rất hiệu quả trong việc bóc trần bản chất bọn thực dân. 3. Kết bài: - Cả hai tác giả đều thành công trong việc xây dựng những hình tượng điển hình xấu xa của bọn phong kiến, thực dân ở Việt Nam những năm đầu thế kỉ XX. Đó là hình ảnh đối lập với những người dân yêu hoà bình, gan góc chống chọi với thiên nhiên nhưng đang đau khổ, lẻ loi, yếu ớt; đối lập với những chiến sĩ cách mạng yêu nước kiên cường… - Đóng góp của hai tác phẩm. ************************************** Trong bµi th¬i “Quª h¬ng” cña §ç Trung Qu©n cã ®o¹n: “Quª h¬ng lµ c¸nh diÒu biÕc Tuæi th¬ con th¶ trªn ®ång Quª h¬ng lµ con ®ß nhá £m ®Òm khua níc ven s«ng” . H·y nªu c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ trªn. §¸p ¸n Yªn cÇu: Häc sinh cã thÓ tr×nh bµy theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, cã thÓ cã nh÷ng ph¸t hiÖn vµ c¶m thô riªng nhng cÇn nªu ®îc mét sè ý c¬ b¶n sau: - §o¹n th¬ cho ta thÊy t¸c gi¶ ®· béc lÖ nh÷ng suy nghÜ vÒ quª h¬ng th«ng qua nh÷ng h×nh ¶nh rÊt cô thÓ. Quª h¬ng yªu dÊu g¾n liÒn víi nh÷ng ho¹i niÖm cña tuæi th¬. “C¸nh diÒu biÕc” th¶ trªn c¸h ®ång tõng mang ®Êu Ên cña tuæi th¬ ®Ñp. §ã lµ c¸nh diÒu th¶ sau mïa gÆt. Ch÷ “biÕc”gîi t¶ c¸nh diÒu tuyÖn ®Ñp. - ¢m thanh cña “con ®ß nhá” khua níc trªn dßng s«ng quª h¬ng ªm ®Òm mµ l¾ng ®äng. ¢m thanh méc m¹c, gi¶i dÞ nhng rÊt ®çi th©n thiÕt kh«ng thÓ nµo quªn. TiÕng m¸i chÌo khua níc Êy lµ kû niÖm cña thæi th¬ víi quª h¬ng yªu dÊu. Cã thÓ nãi nh÷ng kû niÖm ®¬n s¬, gi¶i dÞ cña quª h¬ng lu«n cã sù g¾n bã b»ng t×nh c¶m cña con ngêi gÇn nh lµ m¸u thÞt. NghÜ vÒ quª h¬ng nh vËy, ta thÊy t×nh c¶m cña nhµ th¬ ®èi víi quª h¬ng thËt ®Ñp ®Ï va s©u s¾c. NghÖ thuËt so s¸nh t¹o nªn h×nh ¶nh ®Ñp ®Çy s¸ng t¹o, ®Æc s¾c vµ ®éc ®¸o ®· gîi t¶ mét kh«ng gian nghÖ thuËt cã chiÒu cao, s¾c biÕc cña bÇu trêi, cã chiÒu réng cña c¸nh ®ång quª, cã chiÒu dµi cña n¨m th¸ng, cã ©m thanh th©n thuéc cña m¸i chÌo trªn dßng s«ng quª. Nhµ th¬ ®· nãi lªn mét c¸ch ®»m th¾m, thiÕt tha mét t×nh yªu quª h¬ng. ******************************** Tr×nh bµy suy nghÜ, c¶m nhËn cña em vÒ bµi ca dao: “ Rñ nhau xem c¶nh KiÕm Hå, Xem cÇu Thª Hóc, xem chïa Ngäc S¬n, §µi Nghiªn, Th¸p Bót cha mßn, Hái ai g©y dùng nªn non níc nµy? ” * Gîi ý: Häc sinh c¶m nhËn ®îc: Bµi ca dao gîi t¶ c¶nh trÝ KiÕm Hå, gîi t×nh yªu, niÒm tù hµo vÒ Th¨ng Long, vÒ ®Êt níc. - Bµi ca gîi nhiÒu h¬n t¶ vµ chØ t¶ b»ng c¸ch nh¾c ®Õn c¸c ®Þa danh: KiÕm Hå, cÇu Thª Hóc, ®Òn Ngäc S¬n, §µi Nghiªn, Th¸p Bót, nh÷ng ®Þa danh, nh÷ng c¶nh trÝ tiªu biÓu nhÊt cña hå Hoµn KiÕm - §Þa danh vµ c¶nh trÝ trong bµi ca dao gîi mét vÎ ®Ñp cña Hå G¬m, cña Th¨ng Long giµu truyÒn thèng lÞch sö vµ v¨n ho¸. - C¶nh phong phó ®a d¹ng gîi vÎ ®Ñp th¬ méng, thiªng liªng; gîi t×nh yªu, niÒm tù hµo vÒ c¶nh ®Ñp cña Hµ Néi, cña quª h¬ng, ®Êt níc. - “ Hái ai g©y dông nªn non níc nµy?”, c©u hái tù nhiªn nh lêi nh¾n nhñ, t©m t×nh lµm xóc ®éng ngêi ®äc, ngêi nghe. - Kh¼ng ®Þnh, nh¾c nhë vÒ c«
File đính kèm:
Bo de thi HSG lop 7 co dap an .doc
