Cảm thụ văn học bồi dưỡng học sinh giỏi tiếng Việt 5

cảm thụ văn học 
bồi dưỡng học sinh giỏi
tiếng việt 5
đề 1 :
 Trong bài Mùa thu mới , nhà thơ Tố Hữu viết :
Yêu biết mấy những dòng sông bát ngát
	Giữa đôi bờ dào dạt lúa ngô non
Yêu biết mấy , những con đường ca hát
Qua công trường mới dựng mái nhà son !
Theo em , khổ thơ trên đã bộc lộ cảm xúc của tác giả trước những vẻ đẹp gì trên đất nước chúng ta ?
bài làm
 Đọc khổ thơ trên trong bài “ Mùa thu mới ‘’ của nhà thơ Tố Hữu em thấy khổ thơ đã bộc lộ cảm xúc chân tình , giản dị của tác giả trước những vẻ đẹp của đất nước . Đó là vẻ đẹp của “những dòng sông bát ngát ‘’ đang chảy giưa đôi bờ ‘’dào dạt lúa ngô non “ . Vẻ đẹp ấy vừa mang dáng vẻ hiền hòa vừa hứa hẹn một cuộc sống ấm no cho những con người lao động .
 Bên cạnh đó là vẻ đẹp của những “ con đường ca hát “ vì được chạy qua công trường đang xây dựng những mái nhà ngói mới . Đây chính là vẻ đẹp của hạnh phúc đầy hứa hẹn . Tác giả đã rất xúc động trước những vẻ đẹp bình dị mang đậm dáng vẻ Việt Nam , rất hiền hòa , yên ả nhưng cũng đang ngày càng phát triển không ngừng 
 Đứng trước những vẻ đẹp ấy người đọc như thấy vui mừng và phấn khởi cùng tác giả . Những vẻ đẹp ấy đang là sự khởi sắc cho một đất nước Việt Nam giàu và đẹp .
đề 2 :
Trong bài Việt Nam thân yêu ( TV 5 , tập 1 ) , nhà thơ Nguyễn Đình Thi có viết 
Việt Nam đất nước ta ơi !
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn .
Cánh cò bay lả dập dờn ,
Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều .
 Nêu những cảm nhận của em khi đọc đoạn thơ trên .
bài làm
 Đọc đoạn thơ trên trong bài Việt Nam thân yêu của Nguyễn Đình Thi em như thấy hiện ra một đất nước Việt Nam giàu và đẹp . Một đất nước với những vẻ đẹp từ những điều gần gũi , giản dị nhất mà bất kì một người dân Việt Nam nào cũng có
thể cảm nhận được . 
 Đứng ngắm “ biển lúa ‘’rộng mênh mông tác giả đã gợi cho người đọc lòng tự hào về sự giàu đẹp , trù phú của quê hương . Bên trên ‘’ biển lúa “ ấy là hình ảnh những ‘’cánh cò bay lả rập rờn “ mang đầy vẻ nên thơ , xao xuyến mọi tấm lòng . Đất nước Việt Nam , dân tộc Việt Nam còn mang trong mình niềm tự hào về vẻ đẹp hùng vĩ của quê hương với “ đỉnh Trường Sơn ‘’ cao vời vợi sớm chiều mây phủ 
 Chỉ với bốn câu thơ ngắn nhà thơ Nguyễn Đình Thi đã giúp ta cảm nhận được tình yêu đất nước , lòng tự hào về đất nước của tác giả và người đọc như thấy thêm yêu hơn quê hương mình . 
đề 3 :
Trong cuốn hồi ký Bác Hồ , hai nhà văn Hoài Thanh và Thanh Tịnh đã tả phong cảnh quê hương Bác như sau :
 Trước mắt chúng tôi , giữa hai dãy núi là nhà Bác với cánh đồng quê Bác . Nhìn xuống cánh đồng có đủ các màu xanh , xanh pha vàng của ruộng lúa , xanh rất mượt của lúa chiêm đương thời con gái , xanh đậm của những rặng tre ; đây đó một vài cây phi lao xanh biếc và nhiều màu xanh khác nữa .
 Đọc đoạn văn trên , em có nhận xét gì về cách dùng từ ngữ chỉ màu xanh ? Cách dùng từ ngữ như vậy đã góp phần gợi tả điều gì về cảnh vật trên quê Bác ?
bài làm
 Đọc đoạn văn trên trong cuốn ‘’ Hồi ký Bác Hồ “ của hai nhà văn Hoài Thanh và Thanh Tịnh , cảnh đẹp trên quê Bác được gợi tả tràn đầy sức sống . Tác giả đã gợi tả cảnh vật qua một loạt các từ ngữ chỉ màu xanh . Với sự quan sát tinh tế tác giả đã gợi tả rất đa dạng nhưng cũng rất phù hợp với từng cảnh vật đó là : “ xanh pha vàng “ của ruộng mía , “ xanh rất mượt” của lúa chiêm đương thời con gái , “ xanh đậm “ của rặng tre và “ xanh biếc “ của hàng phi lao . Tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật liệt kê cảnh vật nhưng vẫn không gây sự nhàm chán cho người đọc mà đã gợi lên vẻ đẹp nên thơ tràn đầy sức sống của cảnh vật quê Bác .
 Dẫu chưa được về quê Bác nhưng đoạn văn đã giúp ta hình dung được quê Người .Một làng quê đã nuôi dưỡng và ấp ủ một tâm hồn lớn , một nghị lực phi thường . Xin cám ơn nhà văn Hoài Thanh và Thanh Tịnh !
đề 4 :
 Đọc bài thơ Quê em :
Bên này là núi uy nghiêm
Bên kia là cánh đồng liền chân mây
Xóm làng xanh mát bóng cây
Sông xa trắng cánh buồm bay lưng trời ....
( Trần Đăng Khoa )
 Em hình dung được cảnh quê hương của nhà thơ Trần Đăng Khoa như thế nào ?
bài làm
 Đọc bài thơ quê em của nhà thơ Trần Đăng Khoa em thấy quê hương của tác giả mang một vẻ đẹp bình yên mà quyến rũ lòng người . Một bên có ngọn núi uy nghiêm như đứng đó từ bao đời nay . Một bên là cánh đồng rộng mênh mông , trải xa tít tắp như đến tận chân trời . ở giữa là xóm làng thân yêu được che chở bởi bóng cây xanh mát. Xa xa , hình ảnh dòng sông hiện trắng những cánh buồm , trông như đàn chim sải cánh bay trên trời cao. Vẻ đẹp của quê hương nhà thơ làm em thấy thêm tự hào về quê hương Việt Nam .
đề 5 :
 Trong bài Tiếng đàn Ba – la- lai –ca trên sông Đà , nhà thơ Quang Huy đã miêu tả một đêm trăng vừa tĩnh mịch vừa sinh động trên công trường sông Đà như sau :
Lúc ấy
Cả công trường say ngủ cạnh dòng sông
Những tháp khoan nhô lên trời ngẫm nghĩ
Những xe ủi , xe ben sóng vai nhau nằm nghỉ
Chỉ còn tiếng đàn ngân nga
Với một dòng trăng lấp loáng sông Đà .
 Khổ thơ trên có hình ảnh nào đẹp nhất ? Hình ảnh đó cho ta thấy ý nghĩa gì sâu sắc ?
bài làm
 Đọc khổ thơ trên trong bài “ Tiếng đàn Ba – la – lai –ca trên sông Đà “ em thấy hình ảnh :
 “ Chỉ còn tiếng đàn ngân nga 
 Với một dòng trăng lấp loáng sông Đà “ là hình ảnh đẹp nhất . Đó là hình ảnh mang ý nghĩa sâu sắc : giữa con người với thiên nhiên , giữa ánh trăng với dòng sông dường như có sự gắn bó , hòa quyện thật đẹp đẽ . Tiếng đàn ngân nga lan tỏa trong đêm trăng như lay động cả mặt nước sông Đà , làm cho dòng sông như ‘’dòng trăng “ ấy trở nên “ lấp loáng “ ánh trăng đẹp. Bắt gặp một hình ảnh thơ đẹp như vậy chắc hẳn ai cũng muốn một lần đến với sông Đà .
Đề 6 :
Trong bài : Bài ca về trái đất nhà thơ Định Hải có viết :
Trái đất này là của chúng mình
Quả bóng xanh bay giữa trời xanh
Bồ câu ơi , tiếng chim gù thương mến
Hải âu ơi , cánh chim vờn sóng biển
Cùng bay nào , cho trái đất quay !
Cùng bay nào , cho trái đất quay !
Đoạn thơ trên giúp em cảm nhận được những điều gì về trái đất thân yêu 
bài làm
 Đọc đoạn thơ trên trong bài Bài ca vê trái đất của nhà thơ Định Hải đã giúp em cảm nhận nhiều điều về trái đất thân yêu . Đối với mọi sự sống được sinh tồn thì trái đất là tài sản vô giá . Qua sự so sánh trái đất với hình ảnh “ Quả bóng xanh “ bay giữa “trời xanh “ cho em thấy vẻ đẹp của sự bình yên , của niềm vui trong sáng , hồn nhiên . Với âm thanh ấm áp của tiếng chim gù xen lẫn cánh chim hải âu bay chập chờn trên sóng biển , hình ảnh trái đất được hiện lên thật đẹp đẽ và nên thơ . Tuổi thơ chúng em luôn muốn bay cao cho trái đất mãi quay những vòng quay hòa bình .
đề 7
 Trong bài Hạt gạo làng ta , nhà thơ Trần Đăng Khoa có viết :
 Hạt gạo làng ta Nước như ai nấu
Có bão tháng bảy Chết cả cá cờ 
Có mưa tháng ba Cua ngoi lên bờ
Giọt mồ hôi sa	 Mẹ em xuống cấy 
Những trưa tháng sáu
 Em hiểu đoạn thơ trên như hế nào ? Hình ảnh đối lập trong đoạn thơ gợi cho em những suy nghĩ gì ?
bài làm
 Đọc đoạn thơ trên trong bài Hạt gạo làng ta của nhà thơ Trần Đăng Khoa hình ản
hạt gạo của làng quê ta được hình thành với bao khó khăn . Nào của thiên nhiên với “ bão tháng bảy “ rồi “ mưa tháng ba “ . Đó là sự chống chọi với mưa to , gió lớn , với sự khắc nghiệt của thiên nhiên . Còn đây , hạt gạo được làm ra từ bao giọt mồ hôi của mẹ nhỏ trên cánh đồng nắng lửa .
 “ Giọt mồ hôi sa
 Những trưa tháng sáu
 Nước như ai nấu 
 Chết cả cá cờ “ 
 Hình ảnh đối lập ở hai dòng thơ cuối : “Cua ngoi lên bờ – Mẹ em xuống cấy “ gợi cho em nghĩ đến sự gian truân , vất vả của người mẹ không gì so sánh được . Để làm ra hạt gạo nuôi con khôn lớn mẹ đã phải vất vả biết bao ? Đọc và hiểu về đoạn thơ trên em càng thấy thương yêu mẹ nhiều hơn .
đề 8 :
Vẻ đẹp của rừng mơ ở Hương Sơn ( Hà Tây ) trong bài Rừng mơ của nhà thơ Trần Lê Văn có đoạn viết :
‘’Rừng mơ ôm lấy núi
Mây trắng đọng thành hoa
Gió chiều đông gờn gợn
Hương bay gần bay xa “
 Hãy ghi lại vài dòng cảm nhặn của em khi đọc đoạn thơ trên .
bài làm
 Đọc đoạn thơ trên trong bài Rừng mơ của nhà thơ Trần Lê Văn , vẻ đẹp của rừng mơ Hương Sơn được hiện lên thật hấp dẫn . Tác giả đã sử dụng biện pháp nhân hóa “ Rừng mơ ôm lấy núi “ cho ta thấy sợ gắn bó của rừng mơ với núi một cách gần gũi , thân thiết và yêu thương . Hoa mơ nở trắng như mây trên trời đọng lại . Gió chiều đông nhẹ nhàng “ gờn gợn “ đưa hương hoa mơ lan tỏa khắp nơi . Đoạn thơ đã vẽ ra bức tranh mang vẻ đẹp của đất trời thiên nhiên hòa quyện trong rừng mơ Hương Sơn
đề 9
 Trong bài Hoàng hôn trên sông hương ( TV 5 – Tập 1 ) có đoạn tả cảnh như sau : Phía bên sông , xóm Cồn Hến nấu cơm chiều , thả khói nghi ngút cả một vùng tre trúc . Đâu đó từ sau khúc quanh vắng lặng của dòng sông , tiếng lanh canh của thuyền chài gỡ những mẻ cá cuối cùng truyền đi trên mặt nước , khiến mặt sông nghe như rộng hơn ........
 ( Hoàng Phủ Ngoc Tường ) 
 Em hãy cho biết : Đoạn văn trên có những hình ảnh và âm thanh nào có sức gợi tả sinh động ? Gợi tả được điều gì ?
bài làm
 Đọc đoạn văn trên trong bài Hoàng hôn trên sông hương của Hoàng Phủ Ngọc Tường . Hình ảnh có sức gợi tả sinh động là ‘’ Khói nghi ngút cả một vùng tre trúc”.Đây là hình ảnh miêu tả khi xóm Cồn Hến nấu cơm chiều . Hình ảnh “ khói bếp “ gợi tả vẻ ấm áp , bình yên của người dân thôn xóm ven sông , giúp người đọc tưởng tượng ra bức tranh thủy mặc đơn sơ nhưng có cả một không gian rộng rãi .
 Bên cạnh đó âm thanh “ Tiếng lanh canh của thuyền chài gỡ những mẻ cá cuối cùng truyền đi trên mặt nước “ cũng có sức gợi tả khá sinh động . Âm thanh đó dường như có sức âm vang xa rộng trong khung cảnh tĩnh lặng , khiến tác giả có cảm giác mặt sông nghe như rộng hơn . Người đọc luôn cảm nhận được vẻ thanh bình và nên thơ của một buổi chiều trên sông Hương .
đề 10
 Trong bài “ Trên hồ Ba Bể “ , nhà thơ Hoàng Trung Thông có viết : 
 ‘’ Thuyền ta lướt nhẹ trên Ba Bể 
 Trên cả mây trời trên núi xanh 
 Mây trắng bồng bềnh trôi lặng lẽ 
 Mái chèo khua bóng núi rung rinh “
 Theo em , đoạn thơ trên đã bộc lộ cảm xúc của tác giả khi đi thuyền trên hồ Ba Bể như thế nào ?
Bài làm
 Đọc đoạn thơ trên trong bài “ Trên hồ Ba Bể “ của nhà thơ Hoàng Trung Thông đã thể hiện rõ tình yêu thiên nhiên đất nước tha thiết của tác giả . Khi con thuyền của tác giả “ lướt nhẹ trên Ba Bể “ một cảnh mây nước tuyệt đẹp được hiện ra . Trên làn nước trong xanh hiện rõ cảnh “ mây trời “ và “ núi xanh “ . Xen vào đó là làn mây trắng làm nền cho bức tranh . Trước cảnh non xanh nước biếc đó tác giả không nỡ khua mạnh mái chèo mà chỉ nhẹ nhàng để không làm tan đi đám mây trắng ‘’ trôi lặng lẽ “ và chỉ đủ để cho bóng núi “ rung rinh “ . Tác giả hẳn phải xúc động lắm trước vẻ đẹp nơi đây nên mới có thể viết ra những câu thơ hay như thế ?
đề 11
 Kết thúc bài thơ “ Tiếng vọng “ , nhà thơ Nguyễn Quang Thiều viết :
Đêm đêm tôi vừa chợp mắt
Cánh cửa lại rung lên tiếng đập cánh
Những quả trứng lại lăn vào giấc ngủ
Tiếng lăn như đá lở trên ngàn
 Đoạn thơ cho thấy những hình ảnh nào đã để lại ấn tượng sâu sắc trong tâm trí tác giả ? Vì sao như vậy ?
bài làm
 Đọc đoạn thơ trên trong bài “ Tiếng vọng “ của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho em thấy những hình ảnh đã để lại ấn tượng sâu sắc trong tâm trí tác giả là : hình ảnh “tiếng đập cánh “ của con chim sẻ nhỏ như cầu mong sự giúp đỡ trong đêm cơn bão về gần sáng ;Bên cạnh đó hình ảnh “ những quả trứng “ cũng day dứt mãi trong tâm hồn tác giả vì trong tổ không có chim mẹ ấp ủ sẽ mãi mãi không nở thành chim non được . Những hình ảnh đó đã làm nên tiếng vọng “ khủng khiếp “ trong giấc ngủ và trở thành nỗi băn khoăn , day dứt khôn nguôi trong tâm hồn tác giả .
đề 12
 Trong bài thơ Mặt trời xanh của tôi nhà thơ Nguyễn Viết Bình có viết :
Rừng cọ ơi rừng cọ !
Lá đẹp lá ngời ngời
Tôi yêu thương vẫn gọi !
Mặt trời xanh của tôi
 Theo em , khổ thơ trên đã bộc lộ tình cảm của tác giả đối với rừng cọ của quê hương như thế nào ? 
bài làm
 Đọc khổ thơ trên trong bài Mặt trời xanh của tôi của nhà thơ Nguuyễn Viết Bình đã bộc lộ tình cảm yêu quí thiết tha của tác giả đối với rừng cọ quê hương . Tác giả trò chuyện với rừng cọ như trò chuyện với người thân “ Rừng cọ ơi !rừng cọ ! “ 
 Tác giả tả những chiếc lá cọ vừa “ đẹp “ vừa “ ngời ngời “ sức sống . Hình ảnh 
“ Mặt trời xanh của tôi “ không chỉ nói lên sự liên tưởng so sánh chính xác ; Lá cọ xòe những cánh nhỏ dài trông xa như ‘’ mặt trời “ đang tỏa chiếu những “ tia nắng xanh “ mà qua đó tác giả đã bộc lộ rõ tình yêu mến và tự hào về rừng cọ quê hương . 
đề 13
 Trong bài Mùa thảo quả nhà văn Ma Văn Kháng tả hương thơm trong rừng thảo quả như sau :
 “Gió tây lướt thướt bay qua rừng , quyến hương thảo quả đi, rải theo sườn núi , đưa hương thảo quả ngọt lựng , thơm nồng vào những thôn xóm Chin San . Gió thơm . Cây cỏ thơm . Đất rời thơm . Người đi từ rừng thảo quả về , hương thơm đậm ấp ủ trong từng nếp áo , nếp khăn “
 Hãy nêu nhận xét về cách dùng từ , đặt câu nhằm nhấn mạnh hương thơm của thảo quả chín trong đoạn văn trên .
bài làm
 Đọc đoạn văn trên trong bài Mùa thảo quả của nhà văn Ma Văn Kháng ta thấy điệp từ ‘’thơm “ được lặp lại liên tiếp ba lần và các từ “ thơm nồng “ , “thơm đậm “ để nhấn mạnh hương thơm của thảo quả chín . Câu đầu đoạn văn tuy dài nhưng được ngắt thành nhiều cụm từ diễn tả cơn gió mang hương thơm của thảo quả chín trong rừng bay đi xa rộng . Ba câu ngắn tiếp theo “ Gió thơm . Cây cỏ thơm . Đất trời thơm “ càng khẳng định hương thơm của thảo quả chín như lan tỏa , thấm đượm vào khắp cả thiên nhiên đất trời . Hương thảo quả chín còn ấp ủ trong “nếp áo , nếp khăn “ của người đi từ rừng về và như còn thơm mãi với thời gian .
Đề 14
 Kết thúc bài Hành trình của bầy ong , nhà thơ Nguyễn đức Mậu viết 
Bầy ong giữ hộ cho người
Những mùa hoa đã tàn phai tháng ngày .
 Qua hai dòng thơ trên , em hiểu được công việc của bầy ong có ý nghĩa gì đẹp đẽ?
bài làm
 Đọc đoạn thơ trên trong bài Hành trình của bầy ong của nhà thơ Nguyễn Đức Mậu ta thấy công việc của bầy ong có ý nghĩa thật đẹp đẽ . Bầy ong rong ruổi khắp nơi để tìm hoa hút nhụy, mang về làm thành những giọt mật thơm ngon. Những giọt mật ong được làm nên bởi sự kết tinh từ hương thơm , vị ngọt của những bông hoa . Do vậy , khi thưởng thức mật ong , dù hoa đã tàn phai theo thời gian nhưng con người vẫn cảm thấy những mùa hoa được “ giữ lại “ trong hương thơm vị ngọt của mật ong . Bầy ong đã giữ gìn đượcvẻ đẹp của thiên nhiên để ban tặng cho con người , làm cho cuộc sống của con người thêm hạnh phúc .
đề 15
 Trong bài Cô Tấm của mẹ , nhà thơ Lê Hồng Thiện viết :
“ Bao nhiêu công việc lặng thầm
Bàn tay cúa bé đỡ đần mẹ cha
Bé học giỏi , bé nết na
Bé là cô Tấm , bé là con ngoan “
 Đoạn thơ giúp em thấy được những điều gì đẹp đẽ ở cô bé đáng yêu ?
Bài làm
 Đọc đoạn thơ trên trong bài “ Cô Tấm của mẹ “ của nhà thơ Lê Hồng Thiện cho em thấy bạn nhỏ trong bài thơ rất đáng yêu . Bạn không chỉ chăm làm , âm thầm giúp đỡ bố mẹ mà bạn còn học hành giỏi giang . Tính nết bạn cũng tốt , bạn đối sử tốt với mọi người . Bạn nhỏ xứng đáng là cô Tấm trong gia đình , là con ngoan của cha mẹ , luôn đem niềm vui , hạnh phúc cho mọi người .
đề 16
 Ca ngợi cuộc sống cao đẹp của Bác Hồ , trong bài thơ Bác ơi ! nhà thơ Tố Hữu có viết :
Bác sống như trời đất của ta
Yêu từng ngọn lúa mỗi nhành hoa
Tự do cho mỗi đời nô lệ
Sữa để em thơ lụa tặng già.
 Đoạn thơ trên đã giúp em hiểu được những nét đẹp gì trong cuộc sống của Bác Hồ kính yêu ?
Bài làm
 Đọc đoạn thơ trên trong bài Bác ơi ! của nhà thơ Tố Hữu em thấy đoạn thơ đã ca ngợi cuộc sống cao đẹp của Bác Hồ . Hơn nữa đoạn thơ đã giúp em hiểu nhiều nét đẹp trong cuộc sống của Bác Hồ kính yêu . Đó là cuộc sống gần gũi với tất cả mọi người “ như trời đất của ta “ , cuộc sống tràn đầy tình yêu thương . Cho dù đó chỉ là “ từng “ ngọn lúa hay “ mỗi “ cành hoa . Cao hơn tất cả là cuộc sống của Bác luôn vì hạnh phúc của con người . Bác hi sinh cả đời mìnhvì cuộc đấu tranh giành độc lập ,tự do cho “mỗi đời nô lệ “ , vì niềm hạnh phúc cho tất cả mọi người . Từ “sữa để em thơ “ hay “ lụa tặng già “ . Có trái tim nào mang tình yêu thương rộng hơn thế ?
đề 17
 Đọc hai câu ca dao - Ai ơi đừng bỏ ruộng hoang
 Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu 
Rủ nhau đi cấy đi cày 
 Bây giờ khó nhọc có ngày phong lưu .
 Em hiểu được điều gì có ý nghĩa đẹp đẽ trong cuộc sống của con người ?
bài làm
 Đọc hai câu ca dao đã giúp em hiểu được ý nghĩa đẹp đẽ của lao động trong cuộc sống con người . Câu ca dao : “ Ai ơi đừng bỏ ruộng hoang 
	Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu “
khuyên người nông dân hãy chăm chỉ cày cấy , trồng trọt . Bởi vì mỗi “ tấc đất “ có giá trị cao quí như “tấc vàng “ cho nên hãy đừng bỏ “ ruộng hoang “ 
 Câu ca dao “ Rủ nhau đi cấy đi cày – Bây giờ khó nhọc có ngày phong lưu “ như lời nhắn nhủ với người nông dân hãy cần cù lao động . Công việc đi cấy đi cày hôm nay có vất vả , khó nhọc nhưng sẽ đem lại cuộc sống no đủ , sung túc cho ngày mai .
đề 18 :
 Trong bài Chiếc xe lu nhà thơ Trần Nguyên Đào có viết :
 ‘’Tớ là chiếc xe lu Tớ là phẳng như lụa 
 Người tớ to lù lù Trời nắng như lửa thiêu 
 Con đường nào mới đắp Tớ vẫn lăn đều đều
 Tớ san bằng tăm tắp Trời lạnh như ướp đá
 Con đường nào dải lụa Tớ càng lăn vội vã “
 Theo em qua hình ảnh chiếc xe lu ( xe lăn đường ) tác giả muốn ca ngợi ai ? Ca ngợi những phẩm chất gì đáng quí ?
bài làm
 Đọc đoạn thơ trên trong bài Chiếc xe lu của nhà thơ Trần Nguyên Đào , qua hình ảnh chiếc xe lu , tác giả muốn ca ngợi người công nhân làm đường cho mọi người đi lại . Những phẩm chất tốt đẹp của xe lu cũng chính là những phẩm chất đánh kính trọng ở người công nhân làm đường . Họ đã lao động vất vả với tinh thần nhiệt tình và trách nhiệm cao “ san bằng “ con đường mới đắp , là phẳng con đường rải nhựa , mặc cho “Trời nóng như lửa thiêu “ hay “ Trời lạnh như ướp đá “ vẫn làm việc miệt mài . Chiếc xe lu hay chính là người công nhân đã làm nên những con đường , đem niềm vui đến cho mọi người đi trên con đường đó .
Đề 19
 Trong thư gửi các học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam độc lập ( 1945 ) Bác Hồ đã viết :
 ‘’ Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không , dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không , chính là nhờ mộ phần lớn ở công học tập của các em “.
 Lời dạy của Bác Hồ kính yêu đã giúp em hiểu được trách nhiệm của người học sinh đối với việc học tập như thế nào ?
Bài làm
 Đọc lời dạy của Bác trong thư gửi các học sinh nhân ngày khai trường đã giúp em hiểu được trách nhiệm của người học sinh đối với việc học tập . Những thế hệ học sinh chúng em chính là những chủ nhân tương lai của đất nước mai sau . Vì vậy ngay từ khi còn học tập dưới mái trường thân yêu , mỗi học sinh cần phải chăm chỉ học tập nỗ lực vươn lên và rèn luyện về mọi mặt để trở thành “ con ngoan , trò giỏi “ . Có như vậy lớn lên ta mới góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh , làm cho non sông Việt Nam trở nên tươi đẹp hơn , dân tộc Việt Nam được sánh vai với các cường quốc năm châu trên thế giới 
đề 20
 Đọc bài thơ sau 
Cả nhà đi học
Đưa con đến lớp mỗi ngày
Như con ,mẹ cũng “ thưa thầy “ , “ chào cô “
Chiều qua bố đón tình cờ
Con nghe bố cũng “ chào cô “ , “ thưa thầy “....
Cả nhà đi học vui thay
Hèn chi điểm xấu buồn lây cả nhà
Hèn chi đỉm mười hôm qua
Nhà mình như thể được....ba điểm mười
( Cao Xuân Sơn )
 Em cảm nhận được niềm vui đi học của cả nhà qua khổ thơ thứ hai trong bai thơ trên như thế nào ? 
Bài làm
 Đọc bài thơ Cả nhà đi học của Cao Xuân Sơn em thấy niềm vui đi học của cả nhà được diễn tả qua khổ thơ thứ hai thật hồn nhiên và đáng yêu . Khi cả nhà đều đi học , đều là học trò của các thầy giáo cô giáo thì ai cũng được chia sẻ niềm vui , nỗi buồn trong học tập . Khi có “điểm xấu “ thì “ buồn lây cả nhà “ . Khi được “điểm mười “ thì niềm vui cũng được nhân lên . Kết quả học tập tốt thực sự làm cho cả nhà sung sướng và hạnh phúc .
đề 21
 Hình ảnh người mẹ chiến sĩ trong kháng chiến chống Mĩ được nhà thơ Bằng Việt gợi tả qua những câu thơ trong bài Mẹ như sau :
Con bị thương nằm lại một mùa mưa
Nhớ dáng mẹ ân cần mà lặng lẽ
Nhà yên ắng tiéng chân đi rất nhẹ
Gió từng hồi trên mái lá ùa qua
Con xót lòng mẹ hái trái bưởi đào
Cô nhạt miệng có canh tôm nấu khế
Khoai nướng ngô bung ngọt lòng đến thế
Mỗi ban mai tỏa khói ấm trong nhà
 Hãy nêu cảm nhận của em về hình ảnh người mẹ chiến sĩ qua hai khổ thơ trên .
bài làm
 Đọc hai khổ thơ trên trong bài thơ “ Mẹ “ của nhà thơ Bằng Việt em thấy hình ảnh người mẹ chiến sĩ được nhà thơ gợi tả thật cảm động . Anh thương binh chiến sĩ đâu phải là người con mẹ đứt ruột đẻ ra . Vậy mà mẹ thương anh như thương đứa con ruột thịt . Mẹ chăm sóc anh một cách “ ân cần mà lặng lẽ “ . Căn nhà “ yên ắng “ vì chỉ có “ tiếng chân đi rất nhẹ “ của mẹ như giữ gìn , nâng niu giấc ngủ cho “ con “ . Mẹ dem đến cho “con “ trái bưởi đào , canh tôm nấu khế để con đỡ “ xót lòng nhạt miệng ‘’ . Mẹ làm cho “con ‘’ ngọt lòng bởi hương vị khoai nướng , ngô bung đậm đà tình quê hương khién cho mỗi sớm mai trong nhà vấn vương làn khói ấm . Hình ảnh người mẹ chiến sĩ trong bài Mẹ của Bằng Việt chính là hình ảnh đẹp đẽ của quê hương thân yêu .
đề 22
 Trong bài Bộ đội về làng , nhà thơ Hoàng Trung Thông có viết :
Các anh về Các anh về
Mái ấm nhà vui Tưng bừng trước ngõ
Tiếng hát câu cười Lớp lớp đàn em hớn hở chạy theo sau
 Rộn ràng xóm nhỏ Mẹ già bịn rịn áo nâu 
 Vui đàn con ở rừng sâu mới về 
 Em hãy cho biết : Những hình ảnh nào thể hiện niềm vui của xóm nhỏ khi anh bộ đội về ? Vì sao các anh bộ đội được mọi người mừng rỡ đón chào như vậy ? 
bài làm
 Đọc hai khổ thơ trên trong bài Bộ đội về làng của nhà thơ Hoàng Trung Thông đã thể hiện niềm vui của xóm nhỏ khi anh bộ đội về làng . Có các anh “ mái ấm nhà vui “ ; có các anh “ Tiếng hát câu cười rộn ràng xóm nhỏ “ . Với đàn em nhỏ thì niềm vui này được biểu lộ rõ ràng “ hớn hở chạy theo sau “ . Còn niềm vui của mẹ già thật khó nói lên lời “ bịn rịn áo nâu “ . Tình cảm đó chỉ dồn nén trong lòng mà không biểu lộ ra bên ngoài . Tất cả tình cảm này mọi người mừng rỡ đón chào các anh bộ đội vì các anh đi chiến đấu bảo vệ quê hương , đất nước , sẵn sàng hi sinh thân mình để đem lại cuộc sống tự do , hạnh phúc cho mọi người . Các anh là con em của nhân dân với bản chất của anh bộ đội Cụ Hồ luôn yêu thương , giúp đỡ mọi người 
đề 23
 Trong bài Chú đi tuần của Trần Ngọc , hình ảnh người chiến sĩ đi tuần trong đêm khuya thành phố được tả như sau :
 “ Trong đêm khuya vắng vẻ
 Chú đi tuần đêm nay 
 Nép mình dưới bóng hàng cây
 Gió đông lạnh buốt đôi tay chú rồi !
 Rét thì mặc rét cháu ơi !
 Chú đi giữ mãi ấm nơi cháu nằm .”
 Đoạn thơ nói về người chiến sĩ đi tuần trong hoàn cảnh thế nào ? Hai dòng thơ cuối cho ta thấy ý nghĩa gì sâu sắc và đẹp đẽ 
bài làm
 Đọc đoạn thơ trên trong bài Chú đi tuần của Trần Ngọc , hình ảnh người chiến sĩ đi tuần thật vất vả . Trong khi mọi người đã yên giấc ngủ say thì người chiến sĩ vẫn phải ngoài đường cùng gió mùa đông “ lạnh buốt đôi tay “ . Công việc của người chiến sĩ thật đầy khó khăn và thử thách . Hai dòng thơ cuối cho ta thấy ý nghĩa thật sâu sắc và đẹp đẽ ; người chiến sĩ rất quan tâm và yêu thương các cháu thiếu nhi , sẵn sàng chịu đựng gian khổ khó khăn của giá rét đêm khuya “ Rét thì mặc rét cháu ơi ! ’’ để giữ mãi cho các cháu giấc ngủ ấm áp , bình yên “ Chú đi giữ mãi ấm nơi cháu nằm “ . Đó cũng chính là vẻ đẹp của tinh thần trách nhiệm với cuộc sống và tình yêu thương sâu nặng của người chiến sĩ dối với con người .
đề 24
 Trong bài Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ , nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm viết về lời hát ru cất lên từ trái tim yêu thương của người mẹ như sau :
 - Ngủ ngoan a-kay ơi , ngủ ngoan a- kay hỡi 
 Mẹ thương a- kay , mẹ thương bộ đội
 Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần 
 Mai sau con lớn vung chày lún sân....
 Theo em , lời hát ru của người mẹ đã bộc lộ những điều gì đẹp đẽ và sâu sắc ? 
Bài làm
Theo em lời hát ru trên trong bài “ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ’’ đã bộc lộ tình cảm yêu thương sâu nặng của mẹ đối với đứa con còn nhỏ và đối với anh bộ đội đang chiến đấu bảo vệ quê hương .
 “ Mẹ thương a- kay , mẹ thương bộ đội ’’
 Bên cạnh đó lời hát ru còn thể hiện niềm hi vọng lớn lao và đẹp đẽ của người mẹ 
 “ Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần “ để nuôi anh bộ đội , để nuôi con khôn lớn , giỏi giang . Rồi con của mẹ sẽ khôn lớn , trưởng thành , sẽ “vung chày lún sân “
 Tất cả đó là những điều đẹp đẽ và sâu sắc bộc lộ qua lời hát ru từ trái tim yêu thương của người mẹ .
đề 25
 Nghĩ về nơi dòng sông chảy ra biển , trong bài Cửa sông , nhà thơ Quang Huy viết :
 Dù giáp mặt cùng biển rộng 
 Cửa sông chẳng dứt cuội nguồn
 Lá xanh mỗi lần trôi xuống 
 Bỗng .....nhớ môt vùng núi non 
 Em hãy chỉ rõ những hình ảnh nhân hóa được tác giả sử dụng trong khổ thơ trên và nêu ý nghĩa của những hình ảnh đó ?
bài làm
 Đọc khổ thơ trên trong bài Cửa sông của nhà thơ Quang Huy , tác giả đã ca ngợi tấm lòng luôn gắn bó thủy chung , không quên cuội nguồn nơi đã sinh ra của mỗi con người . Điều đó được thể hịên rõ nét qua những hình ảnh nhân hóa . Cửa sông dù “giáp mặt “cùng biển rộng nhưng 
 “ chẳng dứt “ được cuội nguồn . Bến bờ đại dương dù mênh mông , bao la ôm trọn mọi cửa sông. Thế nhưng ‘