Cảm thụ văn học Lớp 4 - Lớp 5

C¶m thô v¨n häc Líp 4 - Líp 5
Bài 1:
“Nòi tre đâu chịu mọc cong
Chưa lên đã nhọn như trông là thường 
Lưng trần phơi nắng phơi sương
Có manh áo cộc tre nhường cho con”
( Tre Việt Nam - Nguyễn Duy)
Đoạn thơ trên tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả cây tre? Trong đoạn thơ trên , hình ảnh nào em cho là đẹp nhất ? Vì sao ?
Bµi lµm:
B»ng biÖn ph¸p nh©n ho¸, nhµ th¬ NguyÔn Duy ®· béc lé ®­îc phÈm chÊt cao ®Ñp cña c©y tre ViÖt nam.Th«ng qua ®ã, t¸c gi¶ muèn béc lé phÈm chÊt cao quý cña con ng­êi ViÖt nam. H×nh ¶nh ®ã gîi cho ta thÊy sù kiªu h·nh, hiªn ngang, ngay th¼ng, kiªn c­êng, bÊt khuÊt, tr­íc mäi nguy nan cña d©n téc ViÖt Nam:
“Nòi tre đâu chịu mọc cong
Chưa lên đã nhọn như trông là thường”
Cao ®Ñp vµ tù hµo h¬n ®ã lµ sù d·i dÇu, chÞu ®ùng mäi khã kh¨n gian khæ trong cuéc sèng, biÕt yªu th­¬ng nh­êng nhÞn, che chë ®ïm bäc cho con cña c©y tre : 
 “Lưng trần phơi nắng phơi sương
Có manh áo cộc tre nhường cho con”
Qua ®ã, t¸c gi¶ muèn béc lé phÈm chÊt cao quý, truyÒn thèng ®¸ng tù hµo cña con ng­êi ViÖt Nam ®ã lµ truyÒn thèng yªu n­íc th­¬ng nßi cña d©n téc ViÖt Nam.
Bài 2: 
“Đây con sông như dòng sữa mẹ 
Nước về xanh ruộng lóa , vườn cây
Và ăm ắp như lòng người mẹ 
Chở tình thương trang trải đêm ngày”
( Vàm Cỏ Đông – Hoàng Vũ )
Đọc đoạn thơ trên , em cảm nhận được vẻ đẹp đáng quý của dòng sông quê hương như thế nào ?
Bµi lµm:
B»ng biÖn ph¸p so s¸nh, t¸c gi¶ Hoµng Vò ®· béc lé ®­îc vÎ ®Ñp ®¸ng quý cña con s«ng quª h­¬ng. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn : Con s«ng ngµy ®ªm hiÒn hoµ, cÇn mÉn ®­a n­íc vµo ®ång ruéng ®Ó t­íi t¾m cho ruéng lóa, v­ên c©y thªm tèt t­¬i nh­ ng­êi mÑ hiÒn mang dßng s÷a nãng ®Õn cho con th¬:
“Đây con sông như dòng sữa mẹ
 Nước về xanh ruộng lóa , vườn cây”
Vµ con s«ng còng nh­ lßng ng­êi mÑ, lu«n chan chøa t×nh yªu th­¬ng, lu«n s½n sµng chia sÎ, lo l¾ng cho con, cho tÊt c¶ mäi ng­êi:
 “Và ăm ắp như lòng người mẹ 
Chở tình thương trang trải đêm ngày”
VÎ ®Ñp Êm ¸p ®ã cµng lµm cho ta cµng thªm yªu quý con s«ng quª h­¬ng.
Bài 3: 
“ Cô dạy em tập viết 
Gió đưa thoảng hương nhài 
Nắng ghé vào cửa lớp
Xem chúng em học bài”
( Cô giáo lớp em - Nguyễn Xuân Sanh)
Em hãy cho biết : Khổ thơ trên đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì nổi bật ? Biện pháp nghệ thuật đó giúp em thấy được điều gì đẹp đẽ ở các bạn học sinh ?
Bµi lµm:
B»ng biÖn ph¸p nh©n ho¸, t¸c gi¶ ®· béc lé ®­îc tinh thÇn häc tËp ch¨m chØ cña c¸c b¹n häc sinh.Sù ham häc cña c¸c b¹n ®· lµm cho n¾ng gièng nh­ nh÷ng ®÷a trÎ tung t¨ng ®ïa vui, ch¹y nh¶y ghÐ qua cöa líp ®Ó xem c¸c b¹n häc bµi: “ Nắng ghé vào cửa lớp
 Xem chúng em học bài”
Qua ®ã, t¸c gi¶ muèn ca ngîi tinh th©n hiÕu häc cña c¸c b¹n häc sinh.
Bài 4: 
“ Viêt Nam đất nước ta ơi !
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn 
Cánh cò bay lả rập rờn , 
Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều .”
( Việt Nam thân yêu - Nguyễn Đình Thi )
Đoạn thơ trên , em cảm nhận được những điều gì về đất nước Việt Nam 
Bµi lµm:
T¸c gi¶ muèn ca ngîi ®Êt n­íc vµ con ng­êi ViÖt Nam th©n yªu.Bëi lÏ ®Êt n­íc cã nh÷ng c¶nh vËt ®Ñp ®éc ®¸o.H×nh ¶nh “ biÓn lóa mªnh m«ng” gîi cho ta niÒm tù hµo vÒ sù giµu ®Ñp trï phó cña ®Êt n­íc. H×nh ¶nh “Cánh cò bay lả rập rờn” thËt gi¶n dÞ mµ t¹o nªn bøc tranh sinh ®éng vÒ ®Êt n­íc ViÖt Nam.§Êt n­íc cßn mang niÒm tù hµo vµ kiªu h·nh bëi vÎ ®Ñp hïng vÜ cña ®Ønh Tr­êng S¬n cao vêi vîi , sím chiÒu m©y bao phñ.TÊt c¶ vÎ ®Ñp ®éc ®¸o vµ nªn th¬ cña ®Êt n­íc ViÖt Nam ®· ®i vµo c¶m xóc cña t¸c gi¶ mét c¸ch gÇn gòi mµ s©u l¾ng.
Bài 5:
“ Ngôi nhà thuở Bác thiếu thời
Nghiêng nghiêng mái lợp bao đời nắng mưa
ChiÕc gi­êng tre qu¸ ®¬n s¬
Vâng gai ru m¸t nh÷ng tr­a n¾ng hÌ”
( Về thăm nhà Bác - Nguyễn Đức Mậu )
Em hãy cho biết : đoạn thơ giúp ta cảm nhận được điểu gì đẹp đẽ, thân thương.
Bµi lµm:
§o¹n th¬ trªn, t¸c gi¶ ®· cho ta c¶m nhËn ®­îc cuéc sèng gi¶n dÞ, ®¬n s¬ cña B¸c thuë thiÕu thêi.§ã lµ mét cuéc sèng b×nh dÞ nh­ cuéc sèng cña bao ng«i nhµ ë lµng quª B¸c: 
“ Ngôi nhà thuở Bác thiếu thời
Nghiêng nghiêng mái lợp bao đời nắng mưa”
Mét cuéc sèng rÊt gÇn gòi, gi¶n dÞ mµ còng rÊt th©n th­¬ng ®ã lµ:
 “ ChiÕc gi­êng tre qu¸ ®¬n s¬
Vâng gai ru m¸t nh÷ng tr­a n¾ng hÌ”
Qua ®ã, nhµ th¬ muèn béc lé ®øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c tõ thuë thiÕu thêi. Sèng trong ng«i nhµ ®ã , B¸c ®­îc lín lªn trong t×nh yªu th­¬ng th©n thiÕt cña gia ®×nh, cña bµ con quª B¸c.
Bài 6: 
Trong bài thơ Con cò , nhà thơ Chế Lan Viên có viết :
Con dù lớn vẫn là con của mẹ 
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con.
Hai câu thơ trên đã giúp em cảm nhận được những gì về lòng mẹ .
Bµi lµm:
B»ng hai c©u th¬ méc m¹c, ch©n thµnh vµ gi¶n dÞ, t¸c gi¶ gióp em c¶m nhËn ®­îc t×nh mÑ thËt bao la vµ réng lín kh«ng cã g× s¸nh ®­îc.Dï con ®· kh«n lín tr­ëng thµnh, dï con ®· “ ®i hÕt ®êi” nh­ng t×nh th­¬ng cña mÑ ®èi víi con vÉn cßn sèng m·i víi thêi gian.MÑ “vÉn theo con” ®Ó quan t©m lo l¾ng, che chë cho con, tiÕp thªm søc m¹nh cho con ®Ó con ®­¬ng ®Çu víi cuèc sèng.Cã thÓ nãi mÑ lµ tÊt c¶ cña con.
Bài 7: 
“ Quê hương là cánh diều biếc 
Tuổi thơ con thả trên đồng
 Quê hương là con đò nhỏ 
 Êm đềm khua nước vên sông .”
	(Quê hương - Đỗ Trung Quân )
Hãy ghi lại vài dòng cảm nhận của t¸c gi¶ vÒ quª h­¬ng qua đoạn thơ trên .
Bµi lµm:
V× yªu quª h­¬ng tha thiÕt- n¬i ch«n rau c¾t rèn cña m×nh nªn t¸c gi¶ ®· kÕt nªn nh÷ng vÇn th¬ giµu nh¹c ®iÖu, giµu chÊt tr÷ t×nh:
“ Quê hương là cánh diều biếc 
Tuổi thơ con thả trên đồng”
Qu¶ thËt, nh÷ng h×nh ¶nh rÊt gÇn gòi vµ rÊt th©n th­¬ng ®· g¾n bã vµ in ®Ëm trong t©m hån cña t¸c gi¶ tuæi Êu th¬ trªn quª h­¬ng.§ã lµ h×nh ¶nh “ c¸nh diÒu biÕc” th¶ trªn ®ång. §ã lµ h×nh ¶nh “ Con ®ß nhá”khua n­íc trªn s«ng víi ©m thanh nhÑ nhµng, ªm ®Òm mµ s©u l¾ng.Cã thÓ nãi nh÷ng sù vËt gÇn gòi vµ th©n quen trªn quª h­¬ng ®· trë thµnh nh÷ng kØ niÖm khã quªn trong kÝ øc tuæi th¬ cña t¸c gi¶.Qua ®ã ta c¶m ®­îc t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi quª h­¬ng v« cïng s©u nÆng.
Bài 8 :
Bão bùng thân bọc lấy thân 
Tay ôm , tay níu tre gần nhau thêm .
Thương nhau tre chẳng ở riêng 
Lũy thành từ đó mà nên hỡi người .” 
 ( Tre Việt Nam - Nguyễn Duy )
Trong đoạn thơ trên , tác giả đã sử dụng cácg nói gì để ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của tre: sự đùm bọc , đoàn kết? .Cách nói này hay ở chỗ nào ? 
Bµi lµm:
B»ng biÖn ph¸p nh©n ho¸, t¸c gi¶ ®· béc lé ®­îc phÈm chÊt cao ®Ñp cña c©y tre ViÖt nam: 
“ Bão bùng thân bọc lấy thân 
Tay ôm , tay níu tre gần nhau thêm”
PhÈm chÊt ®ã cµng ®­îc béc lé râ nÐt ®ã lµ sù ®oµn kÕt, ®ïm bäc, yªu th­¬ng , che chë, quÊn quýt bªn nhau:
“Thương nhau tre chẳng ở riêng 
Lũy thành từ đó mà nên hỡi người .”
Qua ®ã, t¸c gi¶ muèn ca ngîi truyÒn thèng yªu n­íc, th­¬ng nßi cña d©n téc ViÖt Nam.
Bài 9 :
“ .....Lời ru có gió mùa thu 
Bàn tay mẹ quạt mẹ đưa gió về 
Những ngôi sao thức ngoài kia 
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con 
Đêm nay con ngủ giấc tròn 
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời .” 
 ( Mẹ - Trần Quốc Minh )
Theo em , hình ảnh nào góp phần nhiều nhấtlàm nên cái hay của đoạn thơ trên ? Vì sao ?
Bµi lµm :
B»ng biÖn ph¸p nh©n ho¸, t¸c gi¶ béc lé t×nh c¶m cña mÑ ®èi víi con thËt lµ s©u nÆng.MÑ lu«n mang ®Õn cho con bao ®iÒu tèt ®Ñp mµ kh«ng ph¶i ai còng lµm ®­îc.MÑ yªu con v« bê bÕn, kh«ng cã t×nh yªu nµo s¸nh nçi, kÓ c¶ sao trêi còng kh«ng s¸nh nçi :
“ .....Lời ru có gió mùa thu 
Bàn tay mẹ quạt mẹ đưa gió về 
Những ngôi sao thức ngoài kia 
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con”
MÑ lóc nµo còng lo l¾ng vµ yªu th­¬ng con hÕt mùc, lu«n ®em ®Õn cho con niÒm sung s­íng trong giÊc ngñ ngon vµ niÒm vui v« tËn tõ ®¸y lßng mÑ:
 “Đêm nay con ngủ giấc tròn 
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời .”
Cã thÓ nãi, mÑ lu«n lµ tÊt c¶ cña ®êi con. Cã mÑ, ®êi con s­íng vui. Cã mÑ ®êi con Êm lßng vµ h¹nh phóc suèt ®êi .
Bài 10 : Trong bài : “Trong lời mẹ hát “ của nhà thơ Trương Nam Hương có đoạn viết :
Thời gian chạy qua tóc mẹ 
Một màu trắng đến nôn nao 
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao .
Bài thơ có những hình ảnh nào đáng nhớ ? Gợi cho em những suy nghĩ gì ?
Bµi lµm:
§o¹n th¬ cho ta c¶m nhËn ®­îc t×nh th­¬ng cña mÑ kh«ng g× s¸nh nçi.Thêi gian tr«i ®i, tãc mÑ mçi ngµy thªm b¹c, bëi th¸ng n¨m mÑ vÊt v¶, tÇn t¶o, ch¾t chiu ®Ó nu«i con.
“Thời gian chạy qua tóc mẹ 
Một màu trắng đến nôn nao”
L­ng mÑ mçi ngµy mét cßng ®i ®Ó cho con ®­îc kh«n lín, chÊp c¸nh bay cao bay xa : “Lưng mẹ cứ còng dần xuống
 Cho con ngày một thêm cao” 
Cã thÓ nãi, mÑ ®· hi sinh trän ®êi m×nh ®Ó cho con lín kh«n vµ v÷ng b­íc vµo ®êi .
Bài 11 : Cuối bài thơ Tiếng vọng của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều có đoạn 
Đêm đêm tôi vừa chợp mắt 
Cánh cửa lại rung lên tiếng đập cánh 
Những quả trứng lại lăn vào giấc ngủ 
Tiếng lăn như đá vỡ trrên ngàn 
Theo em, vì sao tác giả lại băn khoăn , day dứt về cái chết của chim sẻ .
Bµi lµm:
Nh÷ng h×nh ¶nh ®Ó l¹i Ên t­îng s©u s¾c trong t©m trÝ em ®ã lµ: TiÕng ®Ëp c¸nh cña con chim sÎ nhá nh­ muèn kªu cøu sù gióp ®ì trong ®ªm b·o tè m­a gi«ng vÒ gÇn s¸ng:
“Đêm đêm tôi vừa chợp mắt 
Cánh cửa lại rung lên tiếng đập cánh” 
H×nh ¶nh nh÷ng qu¶ trøng trong tæ kh«ng cã chim mÑ Êp ñ sÏ m·i m·i kh«ng bao giê në thµnh chim con ®­îc:
“Những quả trứng lại lăn vào giấc ngủ 
Tiếng lăn như đá vỡ trrên ngàn”
TÊt c¶ nh÷ng h×nh ¶nh ®ã ®· lµm nªn “ TiÕng väng” khñng khiÕp trong giÊc ngñ vµ trë thµnh nçi b¨n kho¨n,day døt,©n hËn kh«n ngu«i trong t©m hån t¸c gi¶ v× c¸i chÕt cña chim sÎ. 
 Bài 12 :
Về thăm nhà Bác ,làng Sen
Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng 
Có con bướm trắng lượn vòng 
Có chùm ổi chín vàng ong sắc trời .
 ( Nguyễn Đức Mậu )
Trong đoạn thơ trên , em hiểu nghĩ cụm từ “ Thắp lên lửa hồng “ như thế nào ?.Hình ảnh nhà Bác Hồ được tả có gì đặc biệt ?
Bµi lµm:
Nhµ th¬ ®· ®em ®Õn nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp trong khu v­ên nhµ B¸c thËt lµ sinh ®éng. §ã lµ “Hµng r©m bôt th¾p lªn löa hång”.ë ®©y , t¸c gi¶ muèn chØ s¾c ®á cña hoa r©m bôt në ré nh­ ®­îc th¾p löa lªn.§ã lµ “Con b­ím th¾m l­în vßng,chïm æi chÝn vµng ong.Víi c¸ch dïng tõ hay vµ s¸ng t¹o , t¸c gi¶ lµm cho khu v­ên cña B¸c thËt lµ nªn th¬,khiÕn cho ng­êi ®äc thÊy thó vÞ vµ muèn ®­îc tËn h­ëng tr­íc c¶nh ®Ñp cña khu v­ên nhµ B¸c ë lµng Sen.
Bài 13 : Trong bài “ Rừng mơ “ của nhà thơ Trần Lê có đoạn : 
“Có người bạn xa nước 
Yêu sông núi chúng ta 
Mùa xuân cũng trẩy hội
Gửi mơ về quê nhà”
Theo em , từ ngữ nào trong đoạn thơ trên em cho là hay nhất ? Vì sao ?
Bµi lµm :
§o¹n th¬ trªn, t¸c gi¶ gióp em c¶m nhËn ®­îc rõng m¬ ®Ñp hoµ quÖn gi÷a khung c¶nh cña thiªn nhiªn kÕt thµnh mét bøc tranh tuyÖt t¸c. vÎ ®Ñp vµ h­¬ng th¬m cña m¬ H­¬ng S¬n ®· khiÕn cho du kh¸ch thËp ph­¬ng vÒ trÈy héi vµo mïa xu©n còng say ®¾m lßng bëi s¾c hoa quyÕn rò.V× thÕ, hä muèn göi mét chót quµ m¬ H­¬ng S¬n th¬m m¸t vÒ lµm quµ cho ng­êi th©n sau nh÷ng chuyÕn du xu©n dµi ngµy.Cã thÓ nãi , tõ hay nhÊt trong ®o¹n th¬ ®ã lµ “ Göi m¬ vÒ quª nhµ”.Nhµ th¬ muèn thÓ hiÖn sù ng­ìng mé cña du kh¸ch tr­íc vÎ ®Ñp quyÕn rò cña m¬ H­¬ng S¬n. 
 Bài 14 : Trong bài “ Mẹ vắng nhà ngày bão “ có đoạn : 
“ Thế rồi cơn bão qua 
Bầu trời xanh trở lại 
Mẹ về như nắng mới 
Sáng ấm cả gian nhà" 
Em hãy nêu cảm xúc về người mẹ qua đọan thơ trên ? 
Bµi lµm:
B»ng biÖn ph¸p so s¸nh, t¸c gi¶ cho ta c¶m nhËn ®­îc vai trß cña ng­êi mÑ trong gia ®×nh v« cïng quan träng.MÑ vÒ quª mÊy ngµy còng lµ lóc b·o ®Õn. V¾ng mÑ, c¶ ba bè con thËt lµ lóng tóng v× cuéc sèng bÞ ®¶o lén.Nay mÑ vÒ còng lµ lóc b·o ®· tan, c¨n nhµ trë nªn Êm cóng bëi cã bµn tay ch¨m sãc, yªu th­¬ng, lo l¾ng cña mÑ ®èi víi gia ®×nh:
“ Thế rồi cơn bão qua 
Bầu trời xanh trở lại 
Mẹ về như nắng mới 
Sáng ấm cả gian nhà” 
Qua ®©y, t¸c gi¶ muèn ®Ò cao vai trß cña ng­êi mÑ thËt lín lao vµ cao c¶ tuyÖt vêi trong mçi gia ®×nh.
Bµi 15: ( §Ò 1- BDTV5) Trong bµi Mïa thu míi, nhµ th¬ Tè H÷u viÕt : 
Yªu biÕt mÊy, nh÷ng dßng s«ng b¸t ng¸t
Gi÷a ®«i bê dµo d¹t lóa ng« non
Yªu biÕt mÊy, nh÷ng con ®­êng ca h¸t
Qua c«ng tr­êng míi dùng m¸i nhµ son!
Theo em, khæ th¬ trªn ®· béc lé c¶m xóc cña t¸c gi¶ tr­íc nh÷ng vÎ ®Ñp g× trªn ®Êt n­íc chóng ta ?
Bµi lµm :
Khæ th¬ béc lé c¶m xóc cña t¸c gi¶ tr­íc nh÷ng vÎ ®Ñp cña ®Êt n­íc.§ã lµ vÎ ®Ñp høa hÑn mét cuéc sèng Êm no, ®ñ ®Çy cña ng­êi d©n trªn ®Êt n­íc ta:
“Yªu biÕt mÊy, nh÷ng dßng s«ng b¸t ng¸t
Gi÷a ®«i bê dµo d¹t lóa ng« non”
§ã lµ sù vui t­¬i phÊn khëi, h¹nh phóc cña nh©n d©n tr­íc nh÷ng con ®­êng ch¹y qua c«ng tr­êng ®ang x©y dùng nh÷ng m¸i nhµ ngãi míi: 
“Yªu biÕt mÊy, nh÷ng con ®­êng ca h¸t
Qua c«ng tr­êng míi dùng m¸i nhµ son!”
Cã thÓ nãi ®ã lµ cuéc sèng vui t­¬i, h¹nh phóc cña ng­êi d©n tr­íc sù ®æi thay cña ®Êt n­íc.
Bµi 16: ( §Ò 3- BDTV5) .Trong cuèn Håi kÝ B¸c Hå, hai nhµ v¨n Hoµi Thanh vµ Thanh TÞnh ®· t¶ phong c¶nh Quª h­¬ng B¸c nh­ sau:
 Tr­íc m¾t chóng t«i, gi÷a hai d·y nói lµ nhµ B¸c víi c¸nh ®ång quª B¸c. Nh×n xuèng c¸nh ®ång cã ®ñ c¸c mµu xanh, xanh pha vµng cña ruéng mÝa, xanh rÊt m­ît cña lóa chiªm ®­¬ng thêi con g¸i, xanh ®Ëm cña nh÷ng rÆng tre; ®©y ®ã mét vµi c©y phi lao xanh biÕc vµ nhiÒu mµu xanh kh¸c n÷a. 
 §äc ®o¹n v¨n trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng nh÷ng tõ ng÷ chØ mµu xanh ? C¸ch dïng tõ ng÷ nh­ vËy ®· gãp phÇn gîi t¶ ®iÒu g× vÒ c¶nh vËt trªn quª B¸c?
Bµi lµm:
T¸c gi¶ dïng tõ chØ mµu xanh thËt lµ ®a d¹ng , phong phó hîp víi tõng c¶nh vËt, víi tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c¶nh. C¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶ ®· gîi nªn mét bøc tranh sinh ®éng, trµn trÒ søc sèng cña c¶nh vËt ë quª B¸c.
Bµi 17: ( §Ò 4- BDTV5). §äc bµi th¬ sau :
Quª em
Bªn nµy lµ nói uy nghiªm
Bªn kia lµ c¸nh ®ång liÒn ch©n m©y
Xãm lµng xanh m¸t bãng c©y
S«ng xa tr¾ng c¸nh buåm bay l­ng trêi...
(TrÇn §¨ng Khoa)
 Em h×nh dung ®­îc c¶nh quª h­¬ng cña nhµ th¬TrÇn §¨ng Khoa nh­ thÕ nµo?
Bµi lµm:
Bµi th¬ cho ta thÊy quª h­¬ng cña t¸c gi¶ ®Ñp tuyÖt vêi. Mét bªn lµ ngän nói uy nghiªm cã tõ bao ®êi. Mét bªn lµ c¸nh ®ång réng mªnh m«ng , b¸t ng¸t:
Bªn nµy lµ nói uy nghiªm
Bªn kia lµ c¸nh ®ång liÒn ch©n m©y
 Gi÷a lµng quª lµ bãng c©y rîp m¸t. Xa xa , dßng s«ng hiÖn lªn nh÷ng c¸nh buåm nh­ ®µn chim s¶i c¸nh bay trªn trêi cao:
Xãm lµng xanh m¸t bãng c©y
S«ng xa tr¾ng c¸nh buåm bay l­ng trêi...
 VÎ ®Ñp cña quª h­¬ng , lµm cho t¸c gi¶ cµng thªm tù hµo vÒ ®Êt n­íc ViÖt nam
Bµi 18: ( §Ò 5-BDTV5). Trong bµi TiÕng ®µn Ba- la – lai- ca trªn s«ng §µ, nhµ th¬ Quang Huy ®· miªu t¶ mét ®ªm tr¨ng võa tÜnh mÞch võa sinh ®éng trªn c«ng tr­êng s«ng §µ nh­ sau:
 Lóc Êy
C¶ c«ng tr­êng say ngñ c¹nh dßng s«ng
Nh÷ng th¸p khoan nh« lªn trêi ngÉm nghÜ
 Nh÷ng xe ñi, xe ben sãng vai nhau n»m nghØ
 ChØ cßn tiÕng ®µn ng©n nga
 Víi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ.
 Khæ th¬ trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh nµo ®Ñp nhÊt? H×nh ¶nh ®ã cho ta thÊy ý nghÜa g× s©u s¾c?
Bµi lµm:
B»ng biÖn ph¸p nh©n ho¸,nhµ th¬ Quang Huy ®· miªu t¶ mét ®ªm tr¨ng võa tÜnh mÞch võa sinh ®éng trªn c«ng tr­êng S«ng §µ .H×nh ¶nh ®Ñp nhÊt ®­îc gîi lªn ®ã lµ : “ ChØ cßn tiÕng ®µn ng©n nga
 Víi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ.”
§ã lµ h×nh ¶nh mang ®Ëm ý nghÜa s©u s¾c gi÷a con ng­êi vµ thiªn nhiªn hoµ quÖn, g¾n bã víi nhau thËt lµ ®Ñp ®Ï. TiÕng ®µn ng©n nga lan to¶ trong ®ªm tr¨ng nh­ lay ®éng c¶ mÆt n­íc s«ng §µ, lµm cho dßng s«ng nh­ dßng tr¨ng lÊp lo¸ng nªn th¬.
Bµi 19: ( §Ò 6-BDTV5). Trong bµi Bµi ca vÒ tr¸i ®Êt, nhµ th¬ §Þnh H¶i cã viÕt:
Tr¸i ®Êt nµy lµ cña chóng m×nh
Qu¶ bãng xanh bay gi÷a trêi xanh
Bå c©u ¬i, tiÕng chim gï th­¬ng mÕn
H¶i ©u ¬i, c¸nh chim vên sãng biÓn
Cïng bay nµo, cho tr¸i ®Êt quay!
Cïng bay nµo, cho tr¸i ®Êt quay!
 §o¹n th¬ trªn gióp em c¶m nhËn ®­îc nh÷ng ®iÒu g× vÒ tr¸i ®Êt th©n yªu?
Bµi lµm:
Nhµ th¬ gióp em c¶m nhËn ®­îc tr¸i ®Êt lµ mét tµi s¶n v« cïng quý gi¸ cña mäi ng­êi. Tr¸i ®Êt ®­îc t¸c gi¶ so s¸nh víi qu¶ bãng xanh bay gi÷a trêi xanh. Tr¸i ®Êt lu«n Êm ¸p tiÕng chim gï vµ h×nh ¶nh c¸nh chim h¶i ©u bay trªn sãng biÓn. §iÒu ®ã cho ta thÊy tr¸i ®Êt cña chóng ta ®­îc b×nh yªn trong s¸ng. §ã lµ biÓu t­îng cña cuéc sèng thanh b×nh cña mäi ng­êi trªn ®Êt n­íc chóng ta.
Bµi 20:( §Ò 7- BDTV5). Trong bµi H¹t g¹o lµng ta, nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa cã viÕt:
H¹t g¹o lµng ta
Cã b·o th¸ng b¶y
Cã m­a th¸ng ba
Giät må h«i sa
Nh÷ng tr­a th¸ng s¸u
N­íc nh­ ai nÊu
ChÕt c¶ c¸ cê
Cua ngoi lªn bê
MÑ em xuèng cÊy...
 Em hiÓu ®o¹n th¬ trªn nh­ thÕ nµo ? H×nh ¶nh ®èi lËp trong ®o¹n th¬ gîi cho em nh÷ng suy nghÜ g× ?
Bµi lµm:
T¸c gi¶ lín lªn tõ ®ång quª ViÖt Nam nªn «ng ®· hiÓu ®­îc nçi vÊt v¶ cña ng­êi n«ng d©n khi lµm ra h¹t g¹o nu«i sèng con ng­êi.Bëi lÏ , h¹t g¹o lµm ra víi bao må h«i, c«ng søc, víi bao khã kh¨n do thiªn nhiªn g©y ra.§ã lµ “ c¸i b·o th¸ng b¶y, c¸i m­a th¸ng ba, c¸i n¾ng th¸ng s¸u” kh¾c nghiÖt nh­ vËy .§Õn nçi “ cua ngoi lªn bê” ®Ó tr¸nh n¾ng nãng, c¸ cê còng ph¶i chÕt v× kh«ng chÞu ®­îc c¸i n¾ng gay g¾t.Êy vËy mµ “mÑ em xuèng cÊy”.Qua ®©y, em thÊy ®­îc nçi vÊt v¶, khã nhäc cña ng­êi n«ng d©n khi lµm ra h¹t g¹o.V× vËy , em cµng quý träng c«ng søc lao ®éng cña ng­êi n«ng d©n.
Bµi 21:( §Ò 9- BDTV5). Trong bµi Hoµng h«n trªn s«ng H­¬ng( TV5- TËp 1) cã ®o¹n t¶ c¶nh nh­ sau :
 PhÝa bªn s«ng, xãm Cån HÕn nÊu c¬m chiÒu, th¶ khãi nghi ngót c¶ mét vïng tre tróc. §©u ®ã, tõ sau khóc quanh v¾ng lÆng cña dßng s«ng, tiÕng lanh canh cña thuyÒn chµi gì nh÷ng mÎ c¸ cuèi cïng truyÒn ®i trªn mÆt n­íc, khiÕn mÆt s«ng nghe nh­ réng h¬n...
 Em h·y cho biÕt ®o¹n v¨n trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh vµ ©m thanh nµo cã søc gîi t¶ sinh ®éng? Gîi t¶ ®­îc ®iÒu g× ?
( Theo Hoµng Phñ Ngäc T­êng)
Bµi lµm: H×nh ¶nh “ Th¶ khãi nghi ngót c¶ mét vïng tre tróc” gîi t¶ cuéc sèng Êm ªm cña ng­êi d©n th«n xãm ven s«ng.§iÒu ®ã khiÕn cho ng­êi ®äc liªn t­ëng ®©y lµ mét bøc tranh thuû mÆc ®¬n s¬ nh­ng cã mét kh«ng gian réng r¶i
¢m thanh “ TiÕng lanh canh cña thuyÒn chµi gì nh÷ng mÎ c¸ cuèi cïng truyÒn ®i trªn mÆt n­íc” gîi t¶ ©m thanh vang väng ra xa trong khung c¶nh tØnh lÆng, khiÕn cho t¸c gi¶ c¶m gi¸c mÆt s«ng réng h¬n.§iÒu ®ã khiÕn cho ng­êi ®äc c¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp thanh b×nh nªn th¬ cña dßng s«ng vµo buæi trêi chiÒu. 
Bµi 22:( §Ò 10- BDTV5). Trong bµi Trªn Hå Ba BÓ, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng cã viÕt:
ThuyÒn ta l­ít nhÑ trªn Ba BÓ
Trªn c¶ m©y trêi trªn nói xanh
M©y tr¾ng bång bÒnh tr«i lÆng lÏ
M¸i chÌo khua bãng nói rung rinh
 Theo em, ®o¹n th¬ trªn ®· béc lé nh÷ng c¶m xóc cña t¸c gi¶ khi ®i thuyÒn trªn Hå Ba BÓ nh­ thÕ nµo ? 
Bµi lµm:
C¶m xóc cña t¸c gi¶ khi con thuÒn l­ít nhÑ trªn Ba BÓ nh×n thÊy c¶ m©y trêi, nói xanh in bãng trªn mÆt n­íc.KhiÕn c¶nh t­îng nh­ con thuyÒn ®ang tr«i bång bÒnh trªn bÇu trêi.M¸i chÌo khua n­íc lµm mÆt n­íc rung rinh in bãng nói t¹o nªn thó vÞ , k× ¶o cña c¶nh vËt.C¶m xóc cña t¸c gi¶ tr­íc c¶nh ®Ñp nªn th¬ cña Hå Ba BÓ cµng thÓ hiÖn t×nh c¶m s©u nÆng cña t¸c gi¶ ®èi víi quª h­¬ng ®Êt n­íc.
Bµi 23: ( §Ò 12- BDTV5). Trong bµi Mïa th¶o qu¶, nhµ v¨n Ma V¨n Kh¸ng t¶ h­¬ng th¬m trong rõng th¶o qu¶ nh­ sau :
 Giã t©y l­ít th­ít bay qua rõng, quyÕn h­¬ng th¶o qu¶ ®i r¶i theo triÒn nói, ®­a h­¬ng th¶o qu¶ ngät lùng, th¬m nång vµo nh÷ng th«n xãm Chin San. Giã th¬m. C©y cá th¬m. §Êt trêi th¬m.Ng­êi ®i rõng th¶o qu¶ vÒ, h­¬ng th¬m ®Ëm ñ Êp trong tõng nÕp ¸o, nÕp kh¨n.
 H·y nªu nhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u nh»m nhÊn m¹nh h­¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn trong ®o¹n v¨n trªn .
Bµi lµm : T¸c gi¶ lÆp l¹i tõ th¬m ba lÇn ®Ó nhÊn m¹nh h­¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn.C©u ®Çu h¬i dµi nh­ng ng¾t thµnh nhiÒu côm tõ diÔn t¶ h­¬ng th¬m cña th¶o qu¶ bay xa trong kh«ng gian. Ba c©u tiÕp theo kh¼ng ®Þnh h­¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn ®· lan to¶, thÊm ®­îm c¶ ®Êt trêi lµm ng©y ngÊt lßng ng­êi.
Bµi 24:( §Ò 13- BDTV5). Trong bµi MÆt trêi xanh cña t«i,nhµ th¬ NguyÔn ViÕt B×nh cã viÕt:
Rõng cä ¬i! Rõng cä
L¸ ®Ñp, l¸ ngêi ngêi
T«i yªu th­êng vÉn gäi
MÆt trêi xanh cña t«i.
 Theo em, kh«e th¬ trªn ®· béc lé t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi rõng cä cña quª h­¬ng nh­ thÕ nµo?
Bµi lµm :
T¸c gi¶ yªu rõng cä quª h­¬ng tha thiÕt. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn lêi t©m t×nh cña t¸c gi¶ víi rõng cä nh­ t©m t×nh víi ng­êi th©n:
 “Rõng cä ¬i! Rõng cä
L¸ ®Ñp, l¸ ngêi ngêi”
V× yªu rõng cä tha thiÕt nh­ vËy mµ l¸ cä xoÌ ra, t¸c gi¶ t­ëng t­îng ®ã lµ “mÆt trêi xanh cña t«i”.§iÒu ®ã cho ta thÊy t¸c gi¶ rÊt yªu mÕn vµ tù hµo víi rõng cä quª h­¬ng.
Bµi 25:( §Ò 14- BDTV5). KÕt thóc bµi Hµnh tr×nh cña bÇy ong , nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu viÕt : 
BÇy ong gi÷ hé cho ng­êi 
Nh÷ng mïa hoa ®· tµn phai th¸ng ngµy
 Qua hai dßng th¬ trªn, em hiÓu ®­îc c«ng viÖc cña bÇy ong cã ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï?
Bµi lµm:
Hai c©u th¬ ng¾n gän nh­ng cho ta thÊy c«ng viÖc cña bÇy ong thËt lµ ý nghÜa cao ®Ñp.BÇy ong rong ruæi kh¾p tr¨m miÒn, cÇn mÉn , ch¨m chØ lao ®éng ®Ó lµm nªn nh÷ng giät mËt quý gióp Ých cho con ng­êi. MÆc dï nh÷ng mïa hoa ®· tµn phai nh­ng nhê cã sù cÇn mÉn, ch¨m chØ lao ®éng cña bÇy ong mµ nh÷ng giät mËt tinh khiÕt vÉn cßn l­u gi÷ l¹i ®Ó ban tÆng cho con ng­êi:
 BÇy ong gi÷ hé cho ng­êi 
Nh÷ng mïa hoa ®· tµn phai th¸ng ngµy
 §iÒu ®ã khiÕn cho cuéc sèng cña con ng­êi t­¬i ®Ñp vµ h¹nh phóc h¬n.
Bµi 26:( §Ò 15- BDTV5). Trong bµi C« TÊm cña mÑ, nhµ th¬ Lª Hång ThiÖn viÕt:
Bao nhiªu c«ng viÖc lÆng thÇm
Bµn tay cña bÐ ®ì ®Çn mÑ cha.
BÐ häc giá, bÐ nÕt na
§o¹n th¬ trªn gióp em thÊy ®­îc nh÷ng ®iÒug× ®Ñp ®Ï ë c« bÐ ®¸ng yªu?
Bµi lµm:
BÐ lµ c« TÊm, bÐ lµ con ngoan.§øc tÝnh thËt ®Ñp ®Ï cña c« bÐ ®¸ng yªu. BÐ ®· ©m thÇm lµm biÕt bao c«ng viÖc gióp ®ì mÑ cha. bÐ võa häc giái võa nÕt na.BÐ xøng ®¸ng lµ c« TÊm ®¸ng yªu.BÐ thùc sù lµ niÒm tù hµo vµ h¹nh phóc cho mäi ng­êi.
Bµi 27: ( §Ò 16 – BDTV5). Ca ngîi cuéc sèng cao ®Ñp cña B¸c Hå, trong bµi th¬ B¸c ¬i!, nhµ th¬ Tè H÷u cã viÕt:
B¸c sèng nh­ trêi ®Êt cña ta
Yªu tõng ngän lóa, mçi cµnh hoa
Tù do cho mçi ®êi n« lÖ
S÷a ®Ó em th¬, lôa tÆng giµ.
 §o¹n th¬ trªn ®· gióp em hiÓu ®­îc nh÷ng nÐt ®Ñp g× trong cuéc sèng cña B¸c Hå kÝnh yªu?
Bµi lµm:
§o¹n th¬ cho ta thÊy B¸c Hå sèng rÊt gÇn gòi víi mäi ng­êi, B¸c yªu c¶nh vËt thiªn nhiªn:
B¸c sèng nh­ trêi ®Êt cña ta
Yªu tõng ngän lóa, mçi cµnh hoa
B¸c lu«n v× h¹nh phóc cña mäi ng­êi. C¶ cuéc ®êi B¸c hi sinh v× cuéc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp tù do , v× niÒm vui cho tÊt c¶ mäi ng­êi: 
Tù do cho mçi ®êi n« lÖ
S÷a ®Ó em th¬, lôa tÆng giµ.
Cã thÓ nãi c¶ cuéc ®êi B¸c trän ®êi hi sinh v× n­íc, v× d©n.
Bµi 28:( §Ò 17- BDTV5). §äc hai c©u ca dao:
Ai ¬i, ®õng bá ruéng hoang,
Bao nhiªu tÊc ®Êt, tÊc vµng bÊy nhiªu.
Rñ nhau ®i cÊy ®i cµy
B©y giê khã nhäc, cã ngµy phong l­u.
Em hiÓu ®­îc ®iÒu g× cã ý nghÜa ®Ñp ®Ï trong cuéc sèng cña con ng­êi?
Bµi lµm : 
Hai c©u ca dao gióp ta hiÓu ®­îc ý nghÜa ®Ñp ®Ï cña gi¸ trÞ lao ®éng ®èi víi cuéc sèng cña con ng­êi. C©u ca dao thø nhÊt, khuyªn mäi ng­êi ch¨m chØ, chÞu khã, cÇn cï lao ®éng. Bëi tõng tÊc ®Êt cã gi¸ trÞ quý nh­ vµng.
Ai ¬i, ®õng bá ruéng hoang,
Bao nhiªu tÊc ®Êt, tÊc vµng bÊy nhiªu.
 C©u ca dao thø hai, muèn nh¾n nhñ mäi ng­êi n«ng d©n h·y cÇn cï cµy cÊy vÊt v¶ h«m nay nh­ng sÏ ®em l¹i cuéc sèng ®ñ ®Çy cho ngµy mai.
Rñ nhau ®i cÊy ®i cµy
B©y giê khã nhäc, cã ngµy phong l­u.
Bµi 29:( §Ò 18- BDTV5). Trong bµi ChiÕc xe lu, nhµ th¬ TrÇn Nguyªn §µo cã viÕt: 
Tí lµ chiÕc xe lu
Ng­êi tí to lï lï
Con ®­êng nµo míi ®¾p
Tí san b»ng t¨m t¾p
Con ®­êng nµo r¶i lôa
Tí lµ ph¼ng nh­ lôa
Trêi nãng nh­ löa thiªu
Tí vÉn l¨n ®Òu ®Òu
Trêi l¹nh nh­ ­íp ®¸
Tí cµng l¨n véi v·.
 Theo em, qua h×nh ¶nh chiÕc xe lu( xe l¨n ®­êng), t¸c gi¶ muèn ca ngîi ai ? Ca ngîi nh÷ng phÈm chÊt g× ®¸ng quý?
Bµi lµm: 
Qua h×nh ¶nh chiÕc xe lu, nhµ th¬ ®· béc lé phÈm chÊt ®¸ng kÝnh träng cña ng­êi c«ng nh©n lao ®éng lµm ®­êng. §ã lµ tinh thÇn lao ®éng nhiÖt t×nh, tr¸ch nhiÖm, h¨ng say:
Tí lµ chiÕc xe lu
Ng­êi tí to lï lï
Con ®­êng nµo míi ®¾p
Tí san b»ng t¨m t¾p
Con ®­êng nµo r¶i lôa
Tí lµ ph¼ng nh­ lôa
 MÆc dï lao ®éng thêi tiÕt v« cïng kh¾c nghiÖt nh­ng ng­êi c«ng nh©n lao ®éng lµm ®­êng vÉn h¨ng say, kh«ng hÒ qu¶n ng¹i:
Trêi nãng nh­ löa thiªu
Tí vÉn l¨n ®Òu ®Òu
Trêi l¹nh nh­ ­íp ®¸
Tí cµng l¨n véi v·.
 Nhê sù cÇn mÉn lao ®éng cña nh÷ng ng­êi c«ng nh©n lao ®éng lµm ®­êng ®· t¹o nªn nh÷ng con ®­êng ®Ñp ®Ï vµ mäi ng­êi ®i l¹i thuËn lîi, dÔ dµng. 
Bµi 30:( §Ò 19-BDTV5). Trong th­ göi c¸c häc sinh nh©n ngµy khai tr­êng ®Çu tiªn cña n­íc ViÖt nam ®éc lËp( 1945), B¸c Hå viÕt:
 Non s«ng ViÖt Nam cã trë nªn t­¬i ®Ñp hay kh«ng, d©n téc ViÖt Nam cã b­íc tíi ®µi vinh quang ®Ó s¸nh vai víi c¸c c­êng quèc n¨m ch©u ®­îc hay kh«ng, chÝnh lµ nhê mét phÇn lín ë c«ng häc tËp cña c¸c em?
 Lêi d¹y cña B¸c Hå kÝnh yªu ®· gióp em hiÓu ®­îc tr¸ch nhiÖm cña ng­êi häc sinh ®èi víi viÖc häc tËp nh­ thÕ nµo?
Bµi lµm:
Lêi d¹y cña B¸c gióp em hiÓu tr¸ch nhiÖm cña ng­êi häc sinh ®èi víi viÖc häc lµ v« cïng to lín vµ tr¸ch nhiÖm cao. Khi cßn ngåi trªn ghÕ nhµ tr­êng, ng­êi häc sinh cÇn ph¶i cè g¾ng ch¨m lo häc hµnh tiÕn bé, rÌn ®øc luyyÖn tµi . Sau nµy lín lªn gãp søc m×nh vµo viÖc x©y dùng ®Êt n­íc giµu ®Ñp ®Ó s¸nh vai víi c¸c c­êng quèc n¨m ch©u.
Bµi 31:( §Ò 21- BDTV 5). H×nh ¶nh ng­êi mÑ chiÕn sÜ trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ ®­îc nhµ th¬ B»ng ViÖt gîi t¶ qua nh÷ng c©u th¬ trong bµi MÑ nh­ sau :
Con bÞ th­¬ng n»m l¹i mét mïa m­a
Nhí d¸ng mÑ ©n cÇn mµ lÆng lÏ
Nhµ yªn ¾ng.TiÕng ch©n ®i rÊt nhÑ
Giã tõng håi trªn m¸i l¸ ïa qua.
...
Con xãt lßng, mÑ h¸i tr¸i b­ëi ®µo
Con nh¹t miÖng cã canh t«m nÊu khÕ
Khoai n­íng, ng« bung ngät lßng ®Õn thÕ
Mçi ban mai to¶ khãi Êm trong nhµ.
 H·y nªu c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh ng­êi mÑ chiÕn sÜ qua hai khæ th¬ trªn.
Bµi lµm: H×nh ¶nh ng­êi mÑ chiÕn sÜ ®­îc gîi lªn thËt lµ c¶m ®éng. MÑ th­¬ng anh chiÕn sÜ th­¬ng binh nh­ chÝnh