Chuyên đề Giáo án tự chọn Ngữ văn 9 ( bám sát)

21 trang | Chia sẻ: frankloveabc | Lượt xem: 1808 | Lượt tải: 1

Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Chuyên đề Giáo án tự chọn Ngữ văn 9 ( bám sát), để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Ngaøy soaïn: 08/09/2007
CHUÛ ÑEÀ I :
THUYEÁT MINH KEÁT HÔÏP LAÄP LUAÄN VÔÙI MIEÂU TAÛ
I. Muïc tieâu caàn ñaït
OÂn taäp laïi lyù thuyeát thuyeát minh.
- Hieåu vaø söû duïng moät soá bieän phaùp ngheä thuaät trong vaên baûn thuyeát minh.
- Hieåu vaø söû duïng yeáu toá mieâu taû trong vaên baûn thuyeát minh.
II. Thôøi gian: 6 tieát
III. Tö lieäu : - Vaên baûn : Haï long – Ñaù vaø muoái (Nguyeân Ngoïc)
- Caây chuoái trong ñôøi soáng Vieät Nam (Nguyeãn Troïng Ñaïo)
- Con traên ôû laøng queâ Vieät Nam (Töø ñieån BK noâng nghieäp)
IV. Baøi hoïc:
Tieát 1, 2
Böôùc 1 : Thuyeát minh keát hôïp vôùi laäp luaän
A. OÂN LAÏI CAÙC KIEÁN THÖÙC ÑAÕ HOÏC :
I. Thuyeát minh laø gì :
Noùi hoaëc chuù thích cho ngöôøi ta hieåu roc hôn veà nhöõng söï vaät, söï vieäc hoaëc hình aûnh ñaõ dieãn ra.
Thuyeát minh aûnh mieãn laûm, ngöôøi thuyeát minh phim, baûn veõ thieát keá coù keøm thuyeát minh.
( Töø ñieån sinh vaät)
II. Theá naøo goïi laø vaên thuyeát minh : Ñaëc ñieåm vaên thuyeát minh laø gì ?
- Vaên baûn thuyeát minh laø kieåu vaên baûn thoâng duïng trong moïi lónh vöïc ñôøi soáng, nhaèm cung caáp nhöõng tri thöùc, veà ñaëc ñieåm, tính chaát nguyeân nhaân cuûa caùc hieän töôïng vaø söï vaät trong töï nhieân, xaõ hoäi baèng nhöõng phöông thöùc trình baøy, giôùi thieäu, giaûi thích.
- Tri thöùc trong vaên baûn thuyeát minh khaùch quan, thieát thöùc höõu ích cho con ngöôøi.
- Vaên baûn thuyeát minh caàn ñöôïc tình hình chính xaùc, roõ raøng chaët cheõ, haáp daãn.
III. Caàn phaân bieät vaên baûn thuyeát minh vôùi caùc loaïi vaên baûn khaùc :
Ví duï : Cuøng vieát veà Caø Mau cuûa Nguyeãn Tuaân. Laø tuøy buùt baøi cuûa Sö Ñöùc gôûi Nguyeãn Tuaân laø buùt kí. Baøi Ñoaøn Gioûi (Soâng nöôùc Caø Mau trong Ñaát röøng Phöông Nam laø tieåu thuyeát). Baøi "Veà vôõ Caø Mau" cuûa Giaùo sö Traàn Quoác Vöôïng laø vaên baûn thuyeát minh.
- Söï phaân bieät vaø nhaän dieän cuõng raát quan troïng. Neáu khoâng phaân bieät ñöôïc seõ coù nhieàu ngoä ngaän. Neân nhôù thuyeát minh duøng luùc caàn khoâng neân bòa ra, coù gì noùi naáy caàn xaùc thöïc.
IV. Laäp luaän laø gì ?
- Laäp luaän laø caùch trình baøy lí leõ, laäp luaän phaûi chaët cheõ, lí leõ phaûi saéc beùn, phuø hôïp vôùi chaân lí khaùch quan, lí leõ thöôøng gaén vôùi daãn chöùng.
V. Caùc phöông phaùp laäp luaän thöôøng duøng :
- Laäp luaän dieãn dòch
- Laäp luaän qui naïp
- Tam ñoaïn luaän
- Laäp luaän suy dieãn
VI. Caùc caùch thöùc – phöông thöùc :
- Giaûi thích – Bình luaän
B. THUYEÁT MINH KEÁT HÔÏP VÔÙI LAÄP LUAÄN:
- Vaên baûn thuyeát minh coù luaän chæ coù giôùi thieäu, thuyeát minh, moät caùch ñôn thuaàn, coù vaên baûn thuyeát minh keáp hôïp vôùi laäp luaän.
Ví duï : Ñaát toå, Huyeàn thoaïi vaø lòch söû (GS Traàn Quoác Vöôïng)
(Ñeå hoïc toát NVGH) trang 17
Cuï theå daøn yù :
* Phaàn 1: Môû baøi : taùc giaû neâu ñaát toå, di tích vaø thaéng caûnh, bao phuû moät maøn söông huyeàn thoaïi, daãn nhaän xeùt cuûa Nöõ Só "BlagaÑimisiavi" ñeå thuyeát phuïc ngöôøi ñoïc, ÔÛ xöù sôû naøy khi nhaân vaät daãn laø huyeàn thoaïi, daãn laø hieän thöïc lòch söû.
* Phaàn 2: GS CM
- Huyeàn thoaïi, lòch söû nhö môû ñeàn ñaøi, laêng taåm, vua Huøng Vöông leân nuùi.
- Meï Aâu Cô (Tieân)
- Boá Laïc Long Quaân (raèng) Huyeàn thoaïi
- Aâu vieät Kí coù Laïc Vieät töû thích Aâu laïc (An Döông Vöông) laø lòch söû.
- Nuùi Taûân Vieân ngaõ ba Baïch Haïc – Vieät Trì, laø moät thuoäc ñòa kinh teá, ñòa lyù, vaên hoùa xuaát phaùt ñieå ñòa lyù cuûa söï hình thaønh nhaø nöôùc ñaàu tieân cuûa ngöôøi Vieät coå.
- Söï tích truyeàn thuyeát ST,TT Phuø Ñoång Thieân Vöông laø Huyeàn thoaïi
* Phaàn 3: 6 S coù chæ roõ
- Söï nghieäp döïng nöôùc cuûa Vua Huøng (Nhöõng vaät chöùng cho caû 1 chaëng ñöôøng lòch söû vaøi thieân nieân kæ tröôùc coâng nguyeân).
* Phaàn 4 : 6 S giaûi thích
(Giaûi hieän thöïc) laø coâng vieäc cuûa caùc nhaø khaûo coå, coøn tieàm thöùc daân gian thì löu giöõ, löu truyeàn huyeàn thoaïi.
* Phaàn 5: Keát baøi
Caûm xuùc cuûa moïi ngöôøi khi veà ñaát toå, gioã toå 10/3 (AÂL) laø coäi nguoàn daân toäc.
C. BAØI TAÄP VEÀ NHAØ : Laøm daøn yù
Trình baøy veán ñeà töø hoïc
Tieát 3, 4
Böôùc 2: Thuyeát minh keát hôïp vôùi mieâu taû.
I. Vaên baûn : "Caây chuoái trong ñôøi soáng Vieät Nam" cuûa Nguyeãn Troïng Taïo laø vaên baûn thuyeát minh. Taùc giaû giôùi thieäu, thuyeát minh cho chuùng ta hieåu bao ñieàu thuù vò veà caây chuoái, bình dò, thaân thuoäc, laøng queâ ñaát nöôùc thaân yeâu.
Lyù giaûi :
- Caây chuoái soáng ôû moïi mieàn queâ, moïc thaønh röøng baït ngaøn voâ taän ... treû em coù ruû chôi "Troàng caây chuoái".
+ Caây chuoái laø thöùc aên thöïc duïng töø thaân -> laø -> hoa -> quaû ...
+ Quûa chuoái moùn aên boå, coù nhieàu loaïi.
-> trong baøi thuyeát minh taùc giaû coù chæ mieâu taû.
Lyù giaûi :
Taû caây chuoái ? Thaân meàm vaø leân nhö nhöõng truï coät nhaén höôùng, toûa ra voøm taùn laù xanh che rôïp vöøa röïc ñeán nuùi röøng ... goác chuoái taàm che ñaàu ngöôøi, lôùn ñeàu theo töøng giaøn coù reã nhaèm naèm döôùi moät baát, ôû ruøeng hay khe suoái ... Chuoái moïc thaønh röøng voâ taän. Cuoái phuùt bieån raát nhanh, chuoái meï ñeû chuoái con, chuoái con ñeû chuoái chaùu, cöù phaûi goïi laø con ñaøn chaùu luõ v.v...
- Mieâu taû quaû chuoái, "coù moät loaïi chuoái ñöôïc moïi ngöôøi öu thích ñaáy laø chuoái noâng cuoác, khoâng chæ lag quaû tìm nhö noâng cuoác, maø khi chín voõ chuoái coù nhöõng vaät loám ñoám nhö voõ tröùng cuoác.
Vaäy vaên baûn "Caây chuoái trong ñôøi soáng Vieät Nam" cuûa Troïng Taïo laø 1 vaên baûn thuyeát minh ñaëc saéc lyù thuù vì taùc giaû coù keát hôïp moùc chính xaùc taøi hoa, caùch vieát raát coù duyeân nhaát laø noùi veà quaû chuoái chín, xanh, nhôø thaém saâu vaø toûa roäng. Trong leân cuõng coù tình yeâu hoa traùi, caây laù cuûa queâ höông tình yeâu.
* Baøi taäp veà nhaø : Thuyeát minh caây caàu queâ em
Tieát 5,6
Böôùc 3: Caây luùa queâ em
Ñaùp aùn :
- Luùa laø caây löông thöïc chính, caùc ñoàng luùa laø hình aûnh neân thô, thaân thöông.
- Ngheà troàng luùa laâu ñôøi, ñoàng baèmg Soâng Hoàng, Cöûu Long, vöïa luùa caû nöôùc.
- Hai vuï luùa
- Nhieàu gioáng luùa
- Nguoàn soáng loaøi ngöôøi
- Ngheà troàng luùa laø ngheà caên baûn nhaø noâng
- Caây luùa -> troàng -> gieo -> caáy -> phaùt trieån -> thu hoaïch
- Haït gaïo aên, laøm baùnh, xuaát khaåu.
- Rôm raï, chaát ñoát, chaên nuoâi, loäp nhaø, laøm naám.
- Caûm nghó caây luùa queâ em
Bieåu dieãn : 8,9,10 ñuùng caùc yeâu caàu treân ña aøy ñuû maïch laïc coù söû duïng laäp luaän, mieâu taû ... chuù yù chính taû noäi dung dieãn ñaït.
5,6,7 ñuùng caùc yeâu caàu treân ít laäp luaän, mieâu taû, sô saøi noïi dung
2,3,4 Ñaûm baûo yeâu caàu dieãn ñaït coøn luùng tuùng ...
Ngaøy soaïn: 08/10/2007
CHUÛ ÑEÀ 2:
MIEÂU TAÛ TRONG VAÊN BAÛN TÖÏ SÖÏ
A.MUÏC TIEÂU :
- Thaáy ñöôïc vai troø chuû yeáu cuûa yeáu toá mieâu taû haønh ñoäng, söï vieäc, söï vaät vaø con ngöôøi trong vaên baûn töï söï.
- Hieåu ñöôïc mieâu taû noäi taâm, moái quan heä giöõa noäi taâm vôùi ngoaïi hình trong khi keå chuyeän.
B. THÔØI GIAN 6 T :
C. TÖ LIEÄU : "Truyeän ngöôøi con gaùi Nam Xöông" Nguyeãn Döõ
- Chò em Thuùy Kieàu (Nguyeãn Du)
- "Hoaøng Leâ Nhaát Thoáng Chí"
Tieát 1,2
I. VAI TROØ CHUÛ YEÁU CUÛA YEÁU TOÁ MIEÂU TAÛ, HAØNH ÑOÄNG,
SÖÏ VIEÄC, SÖÏ VAÄT, CON NGÖÔØI TRONG VAÊN BAÛN TÖÏ SÖÏ
1. YÙ nghóa :
Trong vaên töï söï coù caùc yeáu toá : khoâng gian, thôøi gian, söï vaät, söï vieäc, nhaân vaät, caùc tình tieát dieãn bieán. Lôøi keå laø quan troïng nhaát, nhöng yeáu toá mieâu taû taïo neân "Xöông thòt" caâu chuyeän. Nhöõng ñoaïn mieâu taû trong vaên töï söï ñeå laøm aán töôïng saâu ñaäm taâm trí ngöôøi ñoïc.
Ví duï : Hình aûnh Deá Meøn, taøi saéc chò em Thuùy Kieàu, hình boùng Vuõ Nöông ngoài treân kieäu hoa, giöõa doøng soâng Hoaøng Giang ...
2. Neân taû caùi gì ?
- Caûnh saéc thieân nhieân laøm caùi neàn, caùi phong cho nhaân vaät.
- Con vaät vaø söï vaät
- Nhaân vaät con ngöôøi, ngoaïi hình, cöû chæ, haønh ñoäng, ngoân ngöõ, taâm lí.
- Mieâu taû dieãn bieán söï vieäc.
Neân nhôù: Töï söï (keå) laø chuû yeáu. Mieâu taû laø boå ngöõ, mieâu taû thì truyeän môùi ñaäm ñaø, nhöng mieâu taû khoâng ñöôïc laán a ts lôøi keå, laøm môû, chìm coát truyeän.
3. Caùc ví duï :
a) Taû ngöôøi : "Thaáy Phan Long Ñaït vaøo caùi ñoäng naøo ôû Haûi Caûng, coù ngöôøi ñaøn baø laø Linh Phi moâng traéng noùi raèng :
- Ñaây laø vò aân nhaân cöùu soáng ta thuôû xöa.
Linh Phi beøn laáy löûa nhaø lam, laáy thuoác thaàn maø ñoå, moät choác Phan Long tænh laïi. Phan troâng thaúng cung gaém, ñeàn ñaøi nguy nga, loäng laåy, maø thoûa bieán mình ñaõ loït vaøo cung nöôùc cuûa ñaøi thaàn. Linh Phi baát ngôø minh maëc aùo gaám chaù ngoïc, chaân ñi giaøy coù vaân naïm vaøng.
* Nguyeãn Du ñaõ döïa vaøo Kim Vaân Kieàu Truyeän saùng taïo ra truyeän Kieàu.
- Giôùi thieäu goác ñeá vöông vieân ngoaïi, Thanh Taâm Taøi Nhaân vieát "khoaûng naêm giöõa tænh nhaø Minh ôû Thaønh Baéc kinh coù nhaø Vöông vieân ngoaïi teân laø Löông Tuøng, töï laø taû tring vôï hoï Haø, hai vôï choàng hieàn haäu giaøu coù vaøo loaïi trung bình sinh ñöôïc 2 con gaùi ñaàu loøng vaø 1 con trai uùt teân goïi laø Vöông Quan caäu cuõng theo doõi nghieäp nho. Con gaùi tröôûng laø Thuùy Kieàu, con gaùi thöù laø Thuùy Vaân. Hai coâ ñeàu coù nhan saéc dieãm leä, tính neát nhu mì, gioûi thô phuù. Rieâng Thuùy Kieàu coù thaùi ñoä phieâu löu. Tính thích haøo hoa, vaø tinh veà aâm luaät, sôû tröôøng nhaát laø moùn Hoà Caàm.
Trong "Truyeän Kieàu" Nguyeãn Du giôùi thieäu
Raèng naêm gia tænh trieàu Minh
Boán phöông phaúng laëng hai kinh vöõng vaøng
Coù nhaø vieân ngoaïi hoï Vöông
Gia sö nghó cuõng thöôøng thöôøng baäc trung
Moät hai con thô raát loøng
Vöông quan laø chöõ noùi gioøng nho gia
Ñaàu loøng hai aû toá nga
Thuùy Kieàu laø chò, em laø Thuùy Vaân.
Mai moát caùch tuyeát tinh thaàn
Moãi ngöôøi moät veõ möôøi phaân veïn möôøi ...
* Trong truyeän Kieàu Nguyeãn Du laïi taû Thuùy Vaân tröôùc, taû Thuùy Kieàu sau duøng 4 caâu thô ñeå taû Thuùy Vaân vaø 12 caâu thô ñeå taû Thuùy Kieàu.
b) Mieâu taû söï vaät trong vaên baûn söï vaät ñeå taïo neân caùi khoâng, caùi meàm, laøm noåi baäc söï vaät nhaân vaät :
Ví duï : "Ngaøy moàng 4 boãng thaáy quaân ôû ñoàn Ngoïc Hoài chaïy veà caùi caáp " thaät laø "Töôùng treân trôû xuoáng, queân chaïy döôùi ñaát leân".
Toân Só Nghò sôï maát maët, ngöïa khoâng kòp ñöùng yeân, ngöôøi khoâng kòp maëc aùo giaùp, daãn boïn lính kò maõ cuûa mình chuoâi qua caàm phao, roài nhaém ra höôùng Baéc maø chaïy, quaân só ôû caùc doanh nghe sin loaûng coàn, tan taùc, beùn chaïy tranh nhau qua caàu. Xoâ ñaåy nhau rôi xuoáng muõi chaân raát nhieàu. Laùt sau caàu laïi bò ñöùt quaân lính ñeàu rôi xuoáng ñeán moãi nöôùc song Nhò Haø taéc ngheõn khoâng chaûy ñöôïc nöõa ? (Hoaøng ... chí)
Ví duï : Caûnh Sa Pa.
"Nhöõng maét hôùn hôû neân maët ngöôøi laùi xe ... roài boång ñi moät luùc, baùc khoâng noùi gì nöõa, coøn keõ hoïa só vaø coâ gaùi cuõng nín baët, vì caûnh tröôùc maët boãng hieän leân caûnh môùi laø. Naéng baáy giôø len sôû, ñaát chuùng röøng caây.
Nhöõng caây thaúng chæ cao quaù ñaàu, huy toát trong naéng, nhöõng ngoùn tay baèng baït döôùi caùi nhìn bao che cuat nhöõng caây töû kinh thænh thoaûng nhoâ caùi ñaàu maøu hoa Caø leân treân maøu xanh cuûa röøng, maây loïi naéng xua cuoän tìm laïi töøng cuïc, laên leân caùi voøm laù, ... (laëng leõ Sapa).
Tieát 3,4
I. Luyeän taäp töï söï leát hôïp vôùi mieâu taû noäi taâm
a) YÙ nghóa nhaän dieän :
- Trong töï söï nhöõng ñoaïn taû caûnh raát thieân nhieân, taû vaät, taû söï vaät, söï vieäc, taû ngoaïi hình nhaân vaät, nhöng caùi chính laø haønh ñoäng cuûa nhaân vaät ... laø nhöõng ñoái töôïng coù theå nghe ... moät caùch tröïc tieáp .
- Laïi coøn coù nhöng rung ñoäng, nhöõng caûm xuùc, nhöõng yù nghóa taâm tö, tình caûm cuûa nhaân vaät, khoâng theå quan saùt ñöôïc 1 caùch tröïc tieáp maø nhö töôûng töôïng caûm thoâng.
- Trong vai coå coù nhieàu trang töï söï keáy hôïp vôùi mæa noäi taâm raát ñaëc saéc, maø ta goïi ,aø taû caûnh nguï tình. Ñoaïn thô "Kieàu ôû laàu ngöng bích laø ví duï"
+ Taû taâm traïng Laõo Haïc sau khi baùn caäu Vaøng, taû suy nghó caûm xuùc cuaû oâng Giaùo möùc caùi choát ñau ñôùn, döõ ñoäng, ñoät ngoät cuûa Laõo Haïc laø nhöõng ñoaïn vaên mieâu taû noïi taâm nhaân vaät raát ñaëc saéc cuûa Nam Cao thaém ñöôïm tình caûm nhaân ñaïo thaém thieát.
Ví duï : Nhôù ôn chín chæ cao saâu
Moät ngaøy moät ngaõ boùng daân ta ñaø
Nghó ra thaân phaän con ra theá naøy
Thaân taøn ñoâi chuùt thô ngaây
Traøm cang ai keû ñoåi thay ñoäc mình
Nhôø hoài nguyeän öôùc ba sinh
Xa xoâi ai coù thaám tình chaúng ai ?
Khi veà leân hieåm cung Ñaøi
Caønh xuaân ñaõ beõ cho ngöôøi chuyeàn tay
Tình saâu nay ruû nghóa daøy
Hoa kia ñaõ chaáp caønh naøy cho chöa ?
Moái tình ñoài ñoaïn voâ sô
Giaác höông quen töôùng laàn mô caønh daøi
b) Song sa voø voõ nhöông môø
Nay hoaøng hoân ñaõ laïi mai Hoân hoaøng ... ?
(TK Nguyeãn Du)
Lyù giaûi : Ñoaïn thô coù 16 caâu, taû taâm traïng Thuùy Kieàu khi soáng laàu xanh baøi thô.
- 14 caâu mieâu taû noãi buoàn Thuùy Kieàu, nhô cha meï khoâng ai chaêm soùc khi 2 em coøn thô ngaây. Thöông nhôù Kim Troïng Thuùy vaân laáy tình chò em thöông mình traû nghóa cho Kim Troïng, noãi nhôù queâ nhaø nhö tô suùot nhöõng canh daøi.
- 2 Caâu cuoái : noùi nhöng buoåi hoøang hoân buoàn troâi qua.
Ví duï : Veà thaêm queâ cuõ (Leâ Höõu Traùc 1721, 1790).
- Leâ Höõu Traùc hieän laø Haûi Thöôïng, coøn goïi laø Laõn oâng. Queâ ôû Huyeän Ñöôøng haøo, tænh Höng Yeân. Xuaát thaân trong moät gia ñình quí toäc, thôøi Leâ hoïc gioûi. Töøng leân quan voõ. Sau ñoù hæ boû con ñöôøng coâng danh, veà soáng queâ meï thuoäc huyeän Höông sôn, haø tónh ñeå nghieân cöùu y hoïc vaø laøm thuoác cöùu ngöôøi. Laø vò danh y nöôùc ta theá kyû 18. coøn laø nhaø vaên thô loãi laïc daân toäc.
- Taùc phaåm laø boä saùch thuoác " Haûi thöôïng y ñoâng taâm lónh" coù 65 quyeån, cuoán saùch cuoái trong boä saùch naøy laø moät taùc phaåm vaên chöông ñoäc ñaùo. "thöôïng kinh kí söï " ñoù laø cuoán saùch ghi laïi chuyeän LHT. Ñöôïc hieän veà thöông löôïng???? Cuoán kí söï vieát baèng chöõ haùn, vaên xuoâi coå, coù ñieåm xuyeát moät soá baøi thô, caûnh vaøng son noù ôû cung caám cuoäc soáng cöïc kì xa hoa cuûa hoï vua chuùa, quan laïi thôøi Leâ Töï ñöôïc ghi laïi moät caùch chaâm choïc giaøu gia hoä lòch söû.
Lyù giaûi :
Ñoaïn vaên treân trích ôû cuoán truyeän " thöôïng kinh kí söï " caûnh vaø ngöôøi nôi queâcha ñaát toå, nieàm vui noãi buoàn cuûa ñöùa con ñi xa, sau 30 naêm trôû laïi thaêm coá höông ñöôïc keå laïi thaät caûm ñoäng.
Töø Höông sôn ra thaêng long vaø ngöôïc laïi tónh coá Höông vôùi ñaày trang kí söï.

Tieát 5- 6 :
Baøi kieåm tra vieát CHUÛ ÑEÀ 2
Ñeà :
Phaân tích noäi taâm Thuùy kieàu trong 2 caâu thô sau :
Beõ baøng maây sôùm ñeøn khuya
Nöûa tình nöûa caûnh nhö chia taám loøng.
Döïa vaøo vaên baûn " Kieàu baùn aân baùn oaùn "
Phaân tích noäi taâm cuûa Thuùy kieàu khi xôû Thuùc sinh vaø Hoaïn thö ( chuù yù khi xôû Hoaïn thö )
Ñaùp aùn :
- Caûnh laàu Ngöng Bích roäng lôùn meânh moâng baùt ngaùt, taâm traïng cuûa Kieàu luùc baáy giôø coâ ñôn buoàn tuûi, kieàu chæ bieát laøm baïn vôùi maây sôùm ñeøn khuya caûnh vaät hình nhö ñoàng caûm vôùi taâm traïng cuûa kieàu, chia seû noãi ñau khoå cuûa Thuùy kieàu. " Ngöôøi buoàn caûnh coù vui ñaâu bao giôø "
- Kieàu khi xôû Thuùc sinh taâm traïng ñeàn ôn ñaùp nghóa.
- Khi xôû Hoaïn thö khaúng ñònh töøng söï Hoaïn thö cho neân luùc ñaøn kieàu mæa mai. Hoaïn thö khoân ngoan xaûo quyeät ñaõ ñöa ra yeáu toá taâm lí. Cuoái cuøng thuaän caû ñöôøng loái vaø mong söï khoan dung ñoä löôïng cuûa Kieàu. Kieàu raát nhôù xôû Hoaïn thö cuoái cuøng xöû Hoaïn thö theo leõ phaûi ñaïo lí " Ñaùnh ngöôøi chaïy ñi chöù khoâng ai ñaùnh ngöôøi chaïy laïi " Kieàu tha cho Hoaïn thö ñuùng lôøi moät ngöôøi roäng löôïng giaøu loøng nhaân aùi.
CHUÛ ÑEÀ III.
LAÄP LUAÄN TRONG VAÊN BAÛN TÖÏ SÖÏ.
I. Muïc tieâu caàn ñaët :
- Taïo hoïc sinh hieåu theá naøo laø nghi luaän trong vaên baûn töï söï, vai troø yù nghóa cuûa vaên baûn töï aöï.
- Nhaän dieän caùc yeáu toá laäp luaän trong vaên baûn töï söï. Coù theå vieát ñoaïn vaên töï söï coù söû duïng yeáu toá nghò luaän.
II. Thôøi gian 6 tieát :
Tö lieäu : Laõo Haïc
Hai caây phong
Deá meøn phieâu löu kí
Laøng " kim laân "
III. Baøi hoïc :
Tieát 1,2 :
- Tính chaát yù nghóa :
Laäp luaän trong vaên baûn töï söï thöôøng xuaát hieän ôû nhöõng ñoaïn vaên trong ñoù ngöôøi noùi, vieát laøm ra nhöõng lí leõ, daãn chöùng ñeå trình baøy thuyeát phuïc ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe veà moät vaán ñeà naøo ñoù hoaëc kyù gôûi tieát loä moät caùch caùch öùng xöû moät quan nieäm trieát lyù naøo ñoù.
Laäp luaän trong vaên baûn töï söï khong neân laán aùt kôøi keå, tình tieát seõ khoâ khan coù theå noùi trong töï söï gaàn nhö coù taát caû caùc phöông thöùc bieåu ñaït vì töï söï laø böùc tranh gaàn guõi nhaát trong cuoäc soáng. Vì cuoäc soáng heát söùc ña daïng, phong phuù, vôùi ñaày ñuû taát caû caùc tình huoáng, cö ngoä, taát caû caùc kieåu nhaân vaät.
Caùch theå hieän laäp luaän trong vaên baûn töï söï :
- Moät laø thoâng qua nhaân vaät ñoù.
- Hai laø tham gia phaùt hieän tröïc tieáp suy nghó yù töôûng cuûa mình, tröôøng hôïp naøy goïi laø laøm vaên soaïn vaên.
- Nghò luaän thöïc chaát laø cuoäc ñoái thoaïi ( ngöôøi hoaëc chính mình ) trong ñoù ngöôøi vieát thöôøng neâu leân caùc nhaän xeùt, nhaän ñoaùn, lí leõ nhaèm thuyeát phuïc ngöôøi nghe, ñoïc. ( chính mình ) veà chæ ñoä quan ñieåm tình tieát naøo ñoù.
- ít duøng caùi nöôùc taû, tình tieát thöôøng duøng caùi khaúng ñònh.
- Ngöôûi vieát thöôøng duøng caùc töø taïi sao vaäy, tuy theá.
Caùc ví duï :
Thoâi toâi oám yeáu quaù roài toâi khuyeân anh ôû ñôøi ñöøng coù thoùi hung haêng baäy baï... tai hoïa cho ngöôøi.
Tieát 3,4 : Ñoaïn vaên sau ñaây ruùt trong baøi " lao xao " cuoäc daïy khoân cuõng suy tính laäp luaän raát roõ khi noùi veà söï hoaøi troâng cuûa nhöõng keû xaáu trong xaõ hoäi.
" Ngöôøi ta noùi ... Ngöôøi toâi theá toát laém "
3. Ñoaïn vaên sau ñaây trích trong baøi "hai caây phong"coù söû duïng laäp luaän ñeå noùi leân loøng bieát ôn cuûa hoïa só laø ngöôøi hoïc troø cuûa thaày ÑuySen ngöôøi thaày ñaàu tieân cuûa hoï. Baøi hoïc
" Aên quaû nhôù ngöôøi troàng caây " moät caùch thaém thía ngaây thô.
" Toâi laéng nghe hai caây phong rì raøo... toâi goïi laø höôùng ñaèng sau "
4. Cuoái caûnh baùo aân baùo oaùn laø lôøi phaùt bieåu thi haøo Nguyeãn Du veà soá phaän cuûa boïn aùc ñoäc, tinh ma ôû ñôøi khaúng ñònhqui luaät"aùcgiaû aùc baùo"
Theå hieän:
"Tröôùc laø Baïc Haïnh, Baïc Haø
Beân laø Öng Khuyeån,beân laø Sôû Khanh
Tuù baø cuøng maõ Giaùm Sinh....
Thanh thieân baïch nhöït roõ ngöôøi cho coi"
5. Luyeän taäp :
Ñoaïn vaên"Kieàu baùo oaùn"thoaét troâng naøng ñaõ chaøo thöa.......
Truyeàn quaân leänh xuoáng tröôùng tieàn tha ngay.
a.Trong maáy caâu thô ñaàu Kieàu ñaõ noùi vôùi Hoaïn Thö nhöõng gì? Haõy chuyeån lôøi noùi cuûa Kieàu thaønh ñoaïn vaên laäp luaän
b. Hoaïn Thö ñaõ boäc baïch vôùi Kieàu nhö theá naøo maø Kieàu phaûi khen raèng"Khoân ngoan ñeán möc,noùi naêng phaûi lôøi"Haõy ñoaùn bieát noäi dung lí leõcuûa Hoaïn Thö kieán cho Kieàu tha boãng.
Traû lôøi:
Trong 5 caâu thô ñaàu ghi laïi nhöõng lôøi Kieàu noùi vôùi Hoaïn Thö tröôùc phaùp tröôøng baùo oaùn thaønh moät ñoaïn vaên coù tính laäp luaän.
Teân toäi phaïm Hoaïn Thö ñöa ra phaùp tröôøng. Kieàu ñaõ chaøo thöa
Hai tieáng"tieåu thö"mæa mai Kieàu ñaõ nhôù roõ Hoïan Thö laø ngöôøi ñaøn baø gheâ tôûm ít coù trong cuoäc ñôøi xöa nay, naøng ñaõ gaây ra bao oan nguyeät ñau khoå ... phaûi bò tröøng phaït naëng neà. Vaäy lôøi noùi cuat Thuùy Kieàu vöøa maùt meõ vöøa ñay nghieán.
Nguyeãn Du duøng hai caâu thô dieãn taû lôøi bieän luaän cuûa Hoaïn Thö, lôøi boäc baïch döôùi daïng vaên xuoâi nhö sau :
Toâi laø moät ngöôøi ñaøn baø bình thöông, ghen tuoâng laø söï thöôøng tình cuûa ñaøn baø. Vaû laïi kieáp choàng chung khoâng ai chòu ai.
"Choàng chung chöa deã ai chieàu cho ai"
Ñoái vôùi Kieàu toâi ñaõ troùt gaây ra nhieàu choâng gai ñ au khoå, cho neân toâi chæ coøn troâng vaøo löôïng thöù bao dung ñoä löôïng cuûa naøng.
Suy ra caùch bieän luaän cuûa Hoaïn Thö vöøa coù tình vöøa coù lyù ñaùnh ñuùng taâm lyù vaø loøng nhaân haäu cuûa Kieàu neân nghe xong Kieàu chæ khen raèng : "Khoân ngoan ñeán möïc noùi naêng phaûi lôøi" Kieàu xöû theo ñaïo lyù truyeàn thoáng daân gian tha cho Hoaïn Thö.
Tieát 5,6 : Baøi kieåm tra
Ñeà : Ñoùng vai oâng hai keå laïi dieãn bieán taâm traïng khi nghe tin laøng mình laøm vieät gian.
( Laøng cuûa Kim Laân)
Caâu 2: Ñoùng vai ngöôøi hoïa só giaø keå laïi cuoäc gaëp gôõ giöõa nhaø hoïa só vôùi anh thanh nieân "Laëng leõ SaPa".
(Vieát thaønh ñoaïn vaên coù chöùa yeáu toá nghò luaän, mieâu taû noäi taâm)
Ñaùp aùn :
Caâu 1 : Ñoùng vai oâng hai trình baøy dieãn bieán taâm traïng khi hay tin Laøng Chôï Daàu laøm vieäc gian chuù yù vaên töï söïcoù keát hôïp yeáu toá nghò luaän vaø yeáu toá mieâu taû noäi taâm. Trình baøy ñaày ñuû dieãn bieán söï vieäc töø khi hay tin ñeán luùc oâng hai minh oan cho mình ... khaêc hoïa tính caùch yeâu laøng, yeâu khaùng chieán, yeâu nöôùc cuûa oâng hai.
Caâu 2 : Ñoùng vai oâng hoïa só giaø trong chieán ñi thöïc teá cuoái cuøng ñeå veû moät böùc hoïa tröôùc khi nghæ höu ñaõ gaëp anh thanh nieân coâng taùc khí töôïng kim vaät lyù ñòa caàu ôû ñænh Yeân Sôn cao 2.600m taát caû dieãn bieát söï vieäc trong cuoäc gaëp gôõ giöõa hai ngöôøi trình baøy ñaày ñuû söï vieäc coù söû duïng yeáu toá nghò luaän vaø mieâu taû noäi taâm khaéc hoïa phaåm chaát nhaân sinh quan caùch maïng XHCN cuûa anh thanh nieân.
CHUÛ ÑEÀ 4:
NGHÒ LUAÄN VEÀ MOÄT SÖÏ VIEÄC HIEÄN TÖÔÏNG TRONG ÑÔØI SOÁNG
A. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT :
Giuùp hoïc sinh hieåu moät hình thöùc nghò luaän phoå bieát trong ñôøi soáng nghò luaän veà moät söï vieäc hieän töôïng trong ñôøi soáng.
Hoïc sinh bieát caùch laøm baøi veà moät söï vieäc hieän töôïng trong ñôøi soáng.
Vaän duïng phöông phaùp kyõ naêng laøm toát theå loaïi treân.
B. THÔØI GIAN : 6 TIEÁT
C. TÖ LIEÄU : SGK, SHD, moät soá tö lieäu khaùc coù lieân quan ñeán nghò luaän veà moät söï vieäc hieän töôïng trong ñôøi soáng ...
Tieát 1,2 : Nghò luaän veà moät söï vieäc hieän töôïng trong ñôøi soáng
I. OÂn laïi caùc kieán thöùc ñaõ hoïc :
1. Theá naøo laø nghò luaän veà söï vieäc, hieän töôïng ...
Nghò luaän veà moät söï vieäc hieän töôïng trong ñôøi soáng XH laø baøn veà moät söï vieäc, hieän töôïng coù yù nghóa ñoái vôùi XH, ñaùng khen, ñaùng cheâ, hay coù vaán ñeà ñaùng suy nghó.
Yeâu caàu noäi dung cuûa baøi nghò luaän naøy laø phaûi neâu leân ñöôïc söï vieäc hieän töôïng coù vaán ñeà phaân tích maët sai, maët ñuùng, maët lôïi, maët haïi cuûa noù. Chæ ra nguyeân nhaân vaø baøy toû thaùi ñoä yù kieán cuûa ngöôøi vieát.
Veà hình thöùc baøi vieát phaûi coù boá cuïc maïch laïc, coù luaän ñieåm roõ raøng, luaän cöù xaùc thöïc, pheùp laäp luaän phuø hôïp, lôøi vaên chính xaùc soáng ñoäng.
2. Muoán laøm toát baøi vaên nghò luaän veà söï vieäc, hieän töôïng trong ñôøi soáng XH. Laäp daøn yù, vieát baøi vaø söõa chöõa sau khi vieát.
Daøn baøi chung : Môû baøi : Giôùi thieäu söï vieäc, hieän töôïng coù vaán ñeà
Thaân baøi : Lieân heä thöïc teá phaân tích caùc maët ñaùnh giaù nhaän ñònh.
Keát baøi : Khaúng dònh, phuû ñònh lôøi khuyeân
Baøi laøm caàn löïa choïn goùc ñoä rieâng ñeå phaân tích nhaän ñònh, ñöa ra yù kieán , coù suy nghó vaø caûm thuï cuûa ngöôøi vieát.
3. Khaûo saùt ñeà nghò luaän :
Höôùng daãn hoïc sinh phaân tích ñeà, laäp daøn yù vaø trình baøy baøi laøm
Ñeà : Tröôøng em coù nhieàu hoïc sinh vöôït khoù hoïc toát. Em haõy vieát baøi vaên nghò luaän veà söï vieäc hieän töôïng treân, coù trình baøy suy nghó cuûa em.
Daøn yù :
Môû baøi : Giôùi thieäu söï vieäc hieän töôïng coù vaán ñeà
Thaân baøi : Trình baøy luaän ñieåm moät hoïc sinh vöôït khoù ôû tröôøng em (hoaëc lôùp em). -> hoaøn caûnh gia ñình, boá meï anh chò em, cuoäc soáng kinh teá gia ñình, söï tham gia ñoùng goùp coâng söùc cuûa em ñoái vôùi kinh teá gia ñình, ñaûm baûo cuoäc soáng gia ñình vaø caùc anh chò em ñeàu ñöôïc ñi hoïc ...
Trình baøy luaän ñieåm hoïc toát cuûa baïn hoïc sinh -> moät buoåi hoïc ôû tröôøng veà nhaø moät buoåi giuùp ñôõ boá meï laøm vöôøn, toái ñeán môùi coù thôøi gian laøm baøi, soaïn baøi, laøm baøi. Ñeán lôùp ñoaøn keát giuùp ñeå baïn, coù yù thöùc xaây döïng baøi, tham gia toát caùc hoaït ñoäng cuûa tröôøng, lôùp, suoát 4 naêm ñeàu ñaït hoïc sinh gioûi cuûa tröôøng.
Keát baøi : Noi göông vöôït khoù hoïc toát ôû baïn
Caàn yù thöùc veà taám göông cuûa baïn vaän duïng trong ñôøi soáng hoïc taäp cuûa mình.
Döïa daøn yù giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh laøm töøng phaàn coù nhaän xeùt, ñaùnh giaù...
Tieát 3,4 :
Hoïc sinh taäp vieát ñeà vaên treân.
Môû baøi : ( Coù raát nhieàu caùch vaøo ñeà. Giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh caùch vaøo ñeà sau :
Tröôøng THCS Nhôn an

File đính kèm:

giao an tu chon ngu van 9 chuyen de bam sat.doc