Chuyên đề : khả năng khai thác giáo dục môi trường (gdmt) trong các môn giảng dạy trên lớp
Bạn đang xem nội dung tài liệu Chuyên đề : khả năng khai thác giáo dục môi trường (gdmt) trong các môn giảng dạy trên lớp, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Chuyeân ñeà : KHAÛ NAÊNG KHAI THAÙC GIAÙO DUÏC MOÂI TRÖÔØNG (GDMT) TRONG CAÙC MOÂN GIAÛNG DAÏY TREÂN LÔÙP A. PHAÀN MÔÛ ÑAÀU Lí Do Choïn Chuyeân Ñeà: Hieän nay vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng phaàn naøo ñang xaûy ra ôû xung quanh ta, do ñoù moïi ngöôøi caàn coù yù thöùc baûo veä noù. Thöïc teá ôû tröôøng THCS Taân Thaïnh chuùng ta yù thöùc baûo veä moâi tröôøng cuûa hoïc sinh ña soá chöa cao. Toâi muoán goùp phaàn giaùo duïc caùc em vaø nhaéc nhôû moïi ngöôøi haõy naâng cao yù thöùc giöõ gìn vaø baûo veä moâi tröôøng. Töø nhöõng lí do treân neân toâi choïn chuyeân ñeà naøy. Muïc Ñích Nghieân Cöùu: Xaùc ñònh nhöõng khaû naêng khai thaùc GDMT trong caùc moân giaûng daïy treân lôùp. Ñoái Töôïng Nghieân Cöùu: Khaû naêng khai thaùc GDMT trong caùc moân giaûng daïy treân lôùp ôû tröôøng THCS Taân Thaïnh –Giaù Rai –Baïc Lieâu. IV. Nhieäm Vuï Nghieân Cöùu: - Khaûo saùt hoïc sinh khoái 9 naêm hoïc 2005-2006 coù 67,76% HS nhaän thöùc quaù ñôn giaûn veà moâi tröôøng(ña soá khoâng chuù yù veà moâi tröôøng ). Nguyeân nhaân laø yù thöùc cuûa caùc em coøn thaáp, phaàn lôùn quí thaày coâ ít khai thaùc GDMT qua baøi daïy treân lôùp. Sinh hoaït ngoaïi khoùa ít, coù ñeà caäp veà moâi tröôøng nhöng caùc em coøn thôø ô coi nheï. - Khaû naêng khai thaùc GDMT trong caùc moân giaûng daïy treân lôùp. V. Phöông Phaùp Nghieân Cöùu: - Phöông phaùp nghieân cöùu lí luaän: tham khaûo saùch cuûa Boä Giaùo Duïc & ÑaøoTaïo Döï aùn VIE/98/018 (chöông trình phaùt trieån lieân hôïp quoác(UNDP) vaø DANIDA). Phöông phaùp ñieàu tra hoïc sinh, döï giôø giaùo vieân treân lôùp, quan saùt, trao ñoåi. VI. Phaïm Vi, Giôùi Haïn Nghieân Cöùu: Giôùi haïn noäi dung: Khaû naêng khai thaùc GDMT trong caùc moân giaûng daïy treân lôùp. Giôùi haïn ñòa baøn: Tröôøng THCS Taân Thaïnh. B. PHAÀN NOÄI DUNG VAØ KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Chöông I: NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ LÍ LUAÄN: GDMT laø moät quaù trình nhaèm phaùt trieån ôû ngöôøi hoïc söï hieåu bieát vaø quan taâm tröôùcnhöõng vaán ñeà moâi tröôøng goàm: kieán thöùc, thaùi ñoä, haønh vi, traùch nhieäm vaø kó naê q ñeå töï mình vaø cuøng taäp theå ñöa ra giaûi phaùp nhaèm giaûi quyeát vaán ñeà moâi tröôøng tröôùc maét cuõng nhö laâu daøi. Heä quaû cuûa GDMT laø mang laïi cho caùc theá heä thanh thieáu nieân tình caûm vaø traùch nhieäm ñoái vôùi moâi tröôøng, baét ñaàu baèng vieäc xaùc ñònh caùc vaán ñeà moâi tröôøng vaø tìm ra caùc giaûi phaùp, ñoùng goùp cho caùc quyeát ñònh cuûa moâi tröôøng ôû caùc phaïm vi vaø möùc ñoä khaùc nhau. Muïc tieâu cuûa GDMT: giuùp cho moãi caù nhaân vaø coäng ñoàng coù söï hieåu bieát vaø söï nhaïy caûm ñoái vôùi caùc vaán ñeà veà moâi tröôøng (nhaän thöùc), nhöõng khaùi nieäm cô baûn veà moâi tröôøng vaø baûo veä moâi tröôøng (kieán thöùc), nhöõng tình caûm, moái quan taâm trong vieäc caûi thieän vaø baûo veä moâi tröôøng (thaùi ñoä, haønh vi), nhöõng kó naêng giaûi quyeát cuõng nhö thuyeát phuïc caùc thaønh vieân khaùc cuøng tham gia(kyõ naêng), tinh thaàn traùch nhieäm tröôùc nhöõng vaán ñeà moâi tröôøng vaø coù nhöõng haønh ñoäng thích hôïp giaûi quyeát vaán ñeà Tham gia tích cöïc) (Theo Boä GD&ÑT/ chöông trình phaùt trieån lieân hôïp quoác, 1998). Giaûi thích moät soá khaùi nieäm trong chuyeân ñeà: Oâ nhieãm moâi tröôøng : theo ñònh nghóa cuûa toå chöùc y teá theá giôùi, söï oâ nhieãm (hoaëc söï nhieãm baån) laø vieäc chuyeån caùc chaát thaûi hoaëc naêng löôïng vaøo moâi tröôøng ñeán möùc coù khaû naêng gaây taùc haïi ñeán söùc khoûe con ngöôøi, ñeán söï phaùt trieån sinh vaät hoaëc laøm giaûm chaát löông moâi tröôøng. Ñaïo ñöùc moâi tröôøng : laø moät thoáng caùc giaù trò (haønh vi, öùng xöû, söï toân troïng, chaáp haønh, ….maø con ngöôøi theå hieän vôùi nhau vaø vôùi thieân nhieân. Ngoøai ra coøn moät soá ñònh nghóa maø cuùng ta ñaõ khaù quen thuoäc: Caân baèng sinh thaùi, heä sinh thaùi, quaàn theå, kinh teá, coâng nheä MT… NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ MOÂI TRÖÔØNG HIEÄN NAY: . Khai thaùc quaù möùc taøi nguyeân thieân nhieân phuïc vuï nhu caàu cuûa con ngöôøi. . Nhöõng vaán ñeà m, i tröôøng toaøn caàu( noùng leân toaøn caàu, nöôùc bieån daâng,, El Nino, vaø LaNina, suy giaûm taàng Ozon…) . Tieâu thuï naêng löôïng. . OÂ nhieãm khoâng khí, nöôùc vaø ñaát. . Raùc thaûi, chaát thaûi raén. . Naïn ñoùi vaø khan hieám nöôùc ngoït. . Suy giaûm ña daïng sinh hoïc. . Sa maïc hoùa. . … CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG VEÀ NHAÄN THÖÙC CUÛA HOÏC SINH ÑOÁI VÔÙI MOÂI TRÖÔØNG Döï giôø cuûa giaùo vieân (thôøi ñieåm töø 12/2005 ñeán 02/2006): Töø keát quaû treân cho thaáy gv daïy lôùp phaàn lôùn chæ taäp trung vaøo chuyeân moân chöù chöa chuù yù ñeán GDMT cho HS chuùng ta. Keát quaû khaûo saùt hoïc sinh (thôøi ñieåm töø 12/2005 ñeán 02/2006): Nhö ñaõ neâu ôû nhieäm vuï nghieân cöùu chuyeân ñeà, soá HS naém veà moâi tröôøng quaù ñôn giaûn vaø chöa coù nhaän thöùc saâu saéc veà MT. Baûn thaân toâi ñaõ tieán haønh khai thaùc GDMT qua moät soá baøi giaûng moân hoùa 9 töø thaùng 3/2006 ñeán 5/2006, khi khaûo saùt laïi khoái 9 thì keá t quaû nhö sau: Roõ raøng coù GDMT qua baøi giaûng treân lôùp thì nhaän thöùc cuûa hs veà moâi tröôøng ñuùng ñaén hôn. Töø tæ leä 32.34% ban ñaàu chöa khai thaùc GDMT, qua khai thaùc GD thì naâng leân 90.20%, neáu ta khai ta thaùc heát ôû caùc baøi cuûa caùc moân coù theå GDMT thöôøng xuyeân thì tæ leä naøy coøn ñöôïc duy trì vaø naâng cao hôn nöõa. Moät soá Bieåu baûng maø toâi ñaõ tieán haønh ñieàu tra: Baûng 1: Baûng 2: Baûng 3: Chöông III: XAÙC ÑÒNH KHAÛ NAÊNG KHAI THAÙC GIAÙO DUÏC MOÂI TRÖÔØNG (GDMT) TRONG CAÙC MOÂN GIAÛNG DAÏY TREÂN LÔÙP Töø nhöõng thöïc traïng neâu treân toâi ñöa ra nhöõng khaû naêng khai thaùc GDMT cho HS theo hai caùch sau: Khai thaùc qua baøi giaûng treân lôùp (neáu coù noäi dung). Thieát keá rieâng ñeå sinh hoaït ngoøai giôø leân lôùp (phuø hôïp vôùi chuû ñieåm). Khi thieát keá GDMT phaûi goàm coù 4 ñaëc tröng cô baûn: + Chöùa ñöïng moät taäp hôïp nhöõng vieâïc laøm GDMT ñöôïc caáu truùc xung quanh moät noäi dung coù saün trong SGK. + Coù muïc tieâu roõ raøng, deã daøng ñaùnh giaù vaø giaùm saùt. + Coù söï thoáng nhaát trong hoaït ñoäng daïy, hoïc vaø kieåm tra ñaùnh giaù(lieân heä ngöôïc ) + Coù tính meàm deûo, thích öùng vôùi nhieàu con ñöôøng lónh hoäi, theo nhöõng caùch thöùc khaùc nhau nhöng ñieàu ñi ñeán ñaït muïc tieâu chung. Coù theå thieát keá theo maãu sau cho 45’ ngoaøi giôø leân lôùp: Teân hoaït ñoäng Muïc tieâu Thôøi gian Cô sôû vaät chaát Chuaån bò Caùc böôùc tieán haønh Caâu hoûi thaûo luaän Ñaùnh giaù (phaûi theo chuû ñieåm) Gôïi yù moät soá chuû ñeà thöôøng ñöôïc khai thaùc trong caùc hoaït ñoäng GDMT NGLL: Moät soá kieán thöùc sinh thaùi cô baûn Doøng naêng löôïng trong sinh quyeån Söû duïng naêng löôïng Oâ nhieãm Daân soá Caùc nhu caàu cô baûn cuûa con ngöôøi Söùc khoûe vaø MT Caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân: taøi nguyeân röøng, taøi nguyeân nöôùc, taøi nguyeân ñoäng vaät hoang daõ, caùc taøi nguyeân ñaát, Caùc bieän phaùp phoøng ngöøa vaø caûi thieän MT. Sau ñaây laø moät baøi maø toâi khai thaùc giaùo duïc moâi tröôøng ôû moät ñôn vò kieán thöùc raát ñôn giaûn: Baøi: Hôïp chaát cao phaân töû Polime: GV chuaån bò baûng phuï hoaëc tôø rôi coù daïng sau: Saûn xuaát saûn phaåm VD:tuùi ñöïng, ñoà duøng baèng nhöïa … PVC, PE Tieâu duøng Taùi cheá Thaûi loaïi 7% troïng löôïng vaø 20% khoái löôïng raùc thaûi cuûa caùc hoä gia ñình laø nhöïa toång hôïp. PVC(PoliVynilClorua), PE(PoliEtilen) laø moät chaát trô khoù muïc naùt. PVC, moät loaïi nhöïa duøng trong bao bì ñoùng goùi, laø moät nguoàn coù chöùa clo lôùn trong chaát thaûi. Neáu Clo ñöôïc ñoát chaùy seõ gaây oâ nhieãm Mt. Neáu choân vaøo ñaát lamd ñaát bò xoí moøn, bò hoang hoùa do nöôùc khoâng theå chaûy qua daãn ñeán suy kieät ñoä muøn cuûa ñaát. Chính caùc chaát maøu khi theâm vaøo trong bao bì ñoùng goùi gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa con ngöôøi. Heä Thoáng laøm vieäc cho ñôn vò kieán thöùc naøy ñöôïc thieát keá nhö sau: + GV ñaët caâu hoûi thaûo luaän: Hieän nay chaát thaûi PVC, PE (chuû yeáu laø tuùi ni lon) ñöôïc duøng vaøo nhöõng vieäc gì trong ñôøi soáng haøng ngaøy. Noù coù öu, nhöôïc ñieåm gì? + HS(2 em caïnh nhau) cuøng trao ñoåi. Sau ñoù duøng tôø rôi ñeå thaáy ñöôïc nhöõng tính cuûa PVC vaø PE, töø ñoù ruùt ra keát luaän veà taùc haïi cuûa caùc pheá thaûi töø PVC, PE. + GV hoûi: ÔÛ ñòa phöông em, caùc chaát thaûi ñöôïc xöû lí nhö theá naøo? Coù ñöôïc phaân loaïi ñeå xöû lí vaø taùi xöû duïng khoâng? Moät soá moân coù khaû naêng khai thaùc GDMT: Moân GD NGLL vaø moät soá moân khaùc Hoùa Sinh Ñòa Vaên söû Baøi Coù taøi lieäu keøm theo // // // // // Chöông IV: Keát Luaän Keát Luaän: Thöïc teá Mt cuûa Vieät Nam noùi chung, tröôøng THCS Taân Thaïnh noùi rieâng chöa oâ nhieãm. Nhöng caàn ñöôïc giaùo duïc thoâng qua baøi giaûng treân lôùp ñeå töø ñoù caùc em coù yù thöùc vaø nhaéc nhôû moïi ngöôøi giöõ gìn vaø baûo veä moâi tröôøng. Khuyeán nghò: Hieäu tröôûng nhaø tröôøng môû nhieàu hôn caùc buoåi sinh hoaït ngoaïi khoùa veà GDMT. GV daïy boä moân vaø daïy GDNGLL caàn chuù yù khai thaùc trieät ñeå nhöõng baøi coù noäi dung GDMT. TIEÂU CHUAÅN XAÂY DÖÏNG TRÖÔØNG :” XANH -–SAÏCH -ÑEÏP”” Noäi dung xaây döïng tröôøng xanh, saïch, ñeïp Xanh - Troàng caây: + Troàng caây boùng maùt ( ñieäp , phöông , xaø cöø, vieát, baèng laêng …) caây coù taùn, khoâng saâu, boùng maùt nhieàu muøa. + Caây caûnh, chaäu caûnh ( tuøng, cau caûnh, döøa caûnh, mai…) + Caây buïi moïc töï nhieân ñöôïc caét tæa. - Troàng coû: + Troàng thaønh thaûm coû hình vuoâng, hình chöõ nhaät… + Troàng coû thaønh haøng daøihai beân loái ñi. + Troàng coû döôùi goác caây boùng maùt. +Loaïi coû ba laù deã troàng, deã soáng, deã coù ôû ñòa phöông. + Loaïi coû maøu. - Troàng hoa: + Troâng boàn, troàng chaäu, troàng giaøn, troàng thaûm + Caùc loaïi : Hoa trang, hoa giaáy, hoaøng haäu, hoàng, daï lyù höông,möôøi giôø… + Xanh hoùa phoøng hoïc, haønh lang, phoøng laøm vieäc… + Xaây döïng vöôøn tröôøng (nôi coù ñieàu kieän) + Tuøy vaøo ñieàu kieän ñòa lí töøng tröôøng hoïc ôû ñòa phöông choïn löïa caùc hình thöùc troàng caây cho phuø hôïp. Saïch : - Xöû lí raùc thaûi : +Thuøng raùc ôû haønh lang , ôû saân tröôøng, coù naép ñaäy. + Phaân loaïi raùc : * Giaáy vuïn, giaáy bìa, giaáy baùo. * Nhöïa ni noâng, kim loaïi, voû chai, ( chuyeån thuøng raùc ñòa phöông ) * Laù caây, traùi caây,… ( uû laøm phaân boùn caây) + Nôi coù ñieàu kieän thì taùi cheá, taùi söû duïng ñeå giaûm löôïng raùc thaûi - Xöû lí heä thoáng coáng raûnh, nöôùc thaûi : + Xöû lí ngaàm khoâng gaây muøi hoâi. + Coáng raûnh phaûi coù ñan an toaøn + Khoâng coù hoá nöôùc ñoïng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng vaø muoãi sinh saûn. - Coù nguoàn nöôùc saïch: + Nöôùc uoáng cho hoïc sinh ( bình noùng laïnh, bình nöôùc khoaùng ). + Nöôùc röûa maët, tay chaân tröôùc khi vaøo lôùp hoïc ( 10 voøi cho 500 hoïc sinh ). - Giaûi quyeát toát khu veä sinh cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh: + Taùch rieâng khu veä sinh giaùo vieân, hoïc sinh. + Coù theå troàng hoa, caây caûnh taïi khu veä sinh. + Khu veä sinh coù maùi che ( neáu coù ñieàu kieän ), coù loái ñi saïch seõ noùi vôùi haønh lang lôùp hoïc. + Ñaùp öùng soá löôïng hoïc sinh cuûa tröôøng. + Luoân giöõ saïch seõ khu veä sinh. - Xöû lí tieáng oàn: + Boá trí saân chôi, baõi taäp hôïp lyù. + Saép xeáp phoøng hoïc, phoøng laøm vieäc. phoøng thöïc haønh. + Quy ñònh giôø ra chôi, giôø chuyeån tieát. - Ñaûm baûo aùnh saùng trong phoøng hoïc, phoøng laøm vieäc. - Baàu khoâng khí trong laønh. 3. Ñeïp : - Tröôøng coù qui hoaïch toång theå hôïp lyù. - Coù moâi tröôøng xanh vaø saïch. - Caûnh quan haøi hoøa, coù tính thaåm myõ vaø coù tính giaùo duïc. - Loái soáng tieát kieäm. - Theå hieän söï phaùt trieån beàn vöõng. TIEÂU CHUAÅN ÑAÙNH GIAÙ TRÖÔØNG HOÏC XANH, SAÏCH, ÑEÏP Troàng caây Xaùc ñònh nhöõng vò trí trong tröôøng neân troàng caây. Choïn caây thích hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa tröôøng hoïc vaø ñieàu kieän ñaát troàng ôû ñòa phöông. Troàng caùc thaûm hoa, caây caûnh laøm taêng veû ñeïp cuûa tröôøng. Coù theå troàng treân neàn ñaát hoaëc treân chaäu hoa, caây caûnh. Taïo ñieàu kieän ñeå moïi ngöôøi höôûng boùng maùt; ngaém hoa, caây caûnh. Söûa sang, chaêm töôùi thöôøng xuyeân. Xaây döïng vöôøn caây hoïc taäp Xaây döïng vöôøn tröôøng hoaëc khu vöïc caây phuïc vuï hoïc taäp. Ghi teân vaø coâng duïng cuûa töøng loaïi caây ñaõ troàng. Giaûm thieåu xoùi moøn ñaát Keø baûo veä caùc khu vöïc ñaát coù theå bò xoùi moøn. Phuû co,û troàng caùc loaïi caây giöõ ñaát. Quaûn lí raùc thaûi Duøng caùc loaïi thuøng raùc khaùc nhau ñeå chöùa raùc khaùc nhau. Thuøng neân coù hình thöùc ñeïp, ñaët ôû nôi thuaän tieän. Xöû lyù raùc thöôøng xuyeân vaø ñuùng nôi quy ñònh. Khu vöïc veä sinh Xaây döïng khu vöïc veä sinh ñuùng tieâu chuaån, thuaän tieän cho giaùo vieân, hoïc sinh. Soá löôïng nhaø veä sinh ñuû cho hoïc sinh söû duïng. Laøm veä sinh saïch seõ, thöôøng xuyeân cho khu vöïc veä sinh. Tieát kieäm ñieän, nöôùc Laép ñaët heä thoáng ñieän, nöôùc ñuùng tieâu chuaån ñaûm baûo ñuû nöôùc saïch vaø giaõm thieåu thaát thoaùt ñieän, nöôùc. Thoâng baùo tieàn ñieän, tieàn nöôùc (neáu nöôùc duøng phaûi traû tieàn) phaûi traû töøng thaùng nhaèm muïc ñích loâi cuoán hoïc sinh vaøo vieäc quaûn lí vaø söû duïng tieát kieäm. Aùp duïng caùc bieän phaùp tieát kieäm ñieän, nöôùc do hoïc sinh ñeà xuaát. Xanh hoùa lôùp hoïc vaø caùc phoøng laøm vieäc cuûa tröôøng Caây caûnh troàng chaäu vaø treo töôøng caàn ñöôïc boá trí thích hôïp trong lôùp hoïc vaø caùc phoøng laøm vieäc cuûa tröôøng. Ñeo khaåu trang khi laøm veä sinh tröôøng, lôùp. Duøng phaán khoâng buïi khi vieát baûng. Trang trí ñeïp, baøi trí khoa hoïc cho caùc lôùp hoïc, phoøng laøm vieäc cuûa tröôøng. Caùc hoaït ñoäng vì moâi tröôøng Veõ tranh, laøm baùo töôøng, taäp sang veà moâi tröôøng. Coù theå veõ nhöõng böùc bích hoïa lôùn (ñaûm baûo tính myõ thuaät) treân moät soá böùc töôøng cuûa tröôøng. Toå chöùc caùc buoåi noùi chuyeän chuyeân ñeà, dieãn ñaøn vôùi chuû ñeà moâi tröôøng. Tham gia caùc chieán dòch naâng cao nhaän thöùc moâi tröôøng. Toå chöùc caùc buoåi daõ ngoaïi sinh hoaït moâi tröôøng. Theo doõi söï thay ñoåi moâi tröôøng cuûa nhaø tröôøng Ghi cheùp, chuïp aûnh ñoái chieáu ñeå thaáy roõ nhöõng thay ñoåi moâi tröôøng cuûa nhaø tröôøng qua töøng naêm. Tröng baøy nhöõng ghi cheùp, chuïp aûnh ñoù. Ñoäng vieân, khuyeán khích moïi ngöôøi tham gia chaêm soùc, caûi taïo moâi tröôøng cuûa nhaø tröôøng. Phaùt huy aûnh höôûng tích cöïc cuûa nhaø tröôøng vôùi coäng ñoàng Môøi caùc chuyeân gia cuûa ñòa phöông giuùp nhaø tröôøng ñeå toå chöùc, thöïc hieän caùc coâng vieäc treân. Tham gia tuyeân truyeàn, coå ñoäng, naâng cao nhaän thöùc trong coäng ñoàng; caùc chieán dòch laøm saïch moâi tröôøng cuûa ñòa phöông. Giao löu veà moâi tröôøng vôùi caùc cô quan, ñôn vò coäng ñoàng. Nôi coù ñieàu kieän Laøm moät caùi ao sinh thaùi ( coù theå laø ao raát nhoû ) hoaëc khu vöïc non boä ñeïp. Laøm moät khoaûng röøng töï nhieân trong tröôøng. Öôm caây gioáng, uû phaân höõu cô duøng trong tröôøng vaø cung caáp cho coäng ñoàng. ÑAÙNH GIAÙ TRÖÔØNG XANH, SAÏCH, ÑEÏP Loaïi toát Tröôøng thöïc hieän ñöôïc 9 tieâu chí trôû leân. Trong ñoù phaûi thöïc hieän ñöôïc tieâu chí 1, 2, 4, 5, 7, 10. Loaïi khaù Tröôøng thöïc hieän ñöôïc 7 tieâu chí trôû leân. Trong ñoù phaûi thöïc hieän ñöôïc tieâu chí 1, 4, 5, 7. Loaïi trung bình Tröôøng thöïc hieän ñöôïc 5 tieâu chí trôû leân. Loaïi yeáu Tröôøng thöïc hieän ñöôïc döôùi 5 tieâu chí.
File đính kèm:
- chuyen de giao duc moi truong.doc