Dạy học bài "Hệ trục tọa độ" bằng chương trình Microsoft Office PowerPoint 2003 thông qua máy chiếu projector

Mục lục

Trang
Phần I: Giới thiệu đề tài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
3
 I. Lí do chọn đề tài .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
 II. Phạm vi nghiên cứu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
3
 III. Mục đích nghiên cứu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
4
 IV. Phương pháp nghiên cứu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
4
Phần II. Nội dung nghiên cứu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
 I. Giáo án bài: Hệ trục tọa độ (tiết 2) . . . . . . . . . . . . . . . . . 
5
 II. Thực nghiệm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
14
 1. Giảng dạy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
14
 2. Kiểm tra đánh giá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
14
 3. Kết quả kiểm tra đánh giá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
15
 III. Kết kuận . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
16


	






Phần I: Giới thiệu đề tài
I. Lí do chọn đề tài.
	Năm học 2006 - 2007 là năm học đầu tiên Bộ giáo dục và Đào tạo tiến hành đổi mới sách giáo khoa lớp 10, cũng từ năm học này việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh là một công việc đương nhiên mang tính yêu cầu bắt buộc đối với mỗi giáo viên. Mặc dù sách giáo khoa đã biên soạn với tinh thần góp phần đổi mới phương pháo dạy học, hình thành cho học sinh phương pháp học tập tích cực thì để thực hiện tốt việc đổi mới phương pháp dạy học vào từng bài từng tiết cụ thể vẫn không phải là điều dễ dàng, nó đòi hỏi cần phải có một sự đầu tư nhiều về công sức, ý tưởng của mỗi giáo viên.
	Bên cạnh đó việc sử dụng các phương tiện hiện đại như: Ti vi, máy chiếu hắt, projector, overheat...vào dạy học cũng là xu hướng tất yếu và phổ biến trong dạy học. Đó là những phương tiện hỗ trợ rất tốt cho việc giảng dạy, tuy nhiên làm thế nào để có thể phát huy tốt những phương tiện đó trong từng bài giảng cụ thể thì còn tùy thuộc vào việc ta sử dụng chúng như thế nào. Nếu sử dụng chúng không hợp lí và không có sự tính toán cân nhắc thì rất có thể những phương tiện đó sẽ gây khó khăn cho chính người sử dụng. Tất nhiên nếu sử dụng hợp lí thì chúng chính là những yếu tố quan trọng giúp mỗi người giáo viên thực hiện tốt nhiệm vụ của mình.
	Vì vậy, tôi đã chọn đề tài " Dạy học bài "Hệ trục tọa độ" bằng chương trình Microsoft Office PowerPoint 2003 thông qua máy chiếu projector" làm đề tài nghiên cứu của mình.

II. Phạm vi nghiên cứu: Do điều kiện thời gian và kinh nghiệm có hạn nên đề tài chỉ dừng ở việc thiết kế một tiết dạy học bằng chương trình Microsoft Office PowerPoint 2003, đó là bài "Hệ trục tọa độ", tiết 2, sách Hình học 10..
III. Mục đích nghiên cứu: Đề xuất một số ý tưởng, kinh nghiệm cụ thể trong việc giảng dạy bài "Hệ trục tọa độ", tiết 2 bằng chương trình Microsoft Office PowerPoint 2003.

IV. Phương pháp nghiên cứu: Trong đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
	- Phương pháp nghiên cứu lí luận: Nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài như: Sách giáo khoa, các tài liệu về đổi mới phương pháp trong dạy học môn Toán, các bài giảng mẫu trong các tài liệu thay sách, các tài liệu hướng dãn sử dụng PowerPoint ...
	- Phương pháp điều tra quan sát: Tìm hiểu đổi mới phương pháp dạy học và sử dụng các phương tiện dạy học ỏ trường THPT Đông Sơn I và một số trường khác.
	- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tham dự các buổi họp chuyên môn, trao đổi ý kiến với các giáo viên ở trường THPT Đông Sơn I.
	- Phương pháp thực nghiệm: Tiến hành thực nghiệm bao gồm dạy và kiểm tra đối với các lớp 10A4 và 10A5 trường THPT Đông Sơn I. 


















Phần II : nội dung nghiên cứu
I. Giáo án bài: hệ trục tọa độ (Tiết 2)
	Sau đây là giáo án giảng dạy bài "Hệ trục tọa độ", tiết 2, sách Hình học 10. Trong giáo án chỉ nêu các hoạt động của giáo viên và học sinh và hình ảnh các slide sẽ được chiếu lên. Giáo án này đi kèm với 1 đĩa mềm chứa flie "He truc toa do.pps". 

A. Mục tiêu. Giúp cho học sinh:
1. Về kiến thức: 
- Nắm được biểu thức tọa độ của các phép toán về vectơ.
- Nắm được tọa độ trung điểm của đoạn thẳng, và tọa độ trọng tâm của tam giác.
2. Về kĩ năng: 
- Xác định được tọa độ trung điểm của đoạn thẳng, trọng tâm của tam giác. Sử dụng được biểu thức tọa độ của các phép toán vectơ.
- Phân tích một vectơ qua hai vectơ cho trước. 
	3. Về tư duy: Phát triển tư duy thuật toán, phán đoán, biết quy lạ về quen
4. Về thái độ: Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác.
B. Phương pháp
	-Trực quan, vấn đáp gợi mở, thảo luận theo nhóm nhỏ
C. Chuẩn bị
	- Học sinh: Cần nhớ những kiến thức đã học ở tiết trước. giấy trong và bút viết bảng.
	- Giáo viên: Các phiếu học tập, máy chiếu hắt, computer và projector
D. Tiến trình giờ học

Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
Hoạt động của học sinh
Hoạt động giáo viên
Trình chiếu
- Một học sinh trả lời câu hỏi theo yêu cầu của giáo viên, học sinh khác bổ sung nếu cần.
- Chiếu câu hỏi và gọi một học sinh trả lời (Slide 1).





- Thảo luận theo nhóm, một nhóm trả lời.



- Chiếu câu trả lời, sau đó chiếu tiếp câu hỏi tiếp theo (Slide 1)
- Chiếu câu trả lời.
(Slide 1)






- Học sinh trả lời tương tự câu hỏi trên.
- Chiếu câu hỏi tiêp theo (Slide 2).

- Đặt vấn đề dẫn đến phần 3 của bài (phần thứ nhất của tiết thứ 2)








Hoạt động 2 : Tọa độ của các vectơ 

Hoạt động của học sinh
Hoạt động giáo viên
Trình chiếu
- Củng cố và bước đầu ghi nhớ công thức.





- Học sinh ghi nhớ.
- Chiếu lại những kết quả mà học sinh vừa tìm ra, đồng thời cũng là nội dung kiến thức của phần 3 (Slide 3)


- Chiếu nhận xét









- Tìm hiểu đề bài.
- Chiếu ví dụ 
 (Slide 4)

-Phát phiếu học tập số 1 cho các nhóm học sinh.












- Thảo luận theo nhóm, các nhóm trình bày câu a lên giấy bóng trong, sau đó một nhóm chiếu lên phông theo yêu cầu của giáo viên. 
- Các nhóm khác theo dõi, nhận xét
- Chiếu lại câu a (Slide 5)
- Theo dõi và hướng dẫn các nhóm nếu cần.
- Nhận xét bài làm của học sinh (nếu cần)
- Chiếu lại lời giải, và lưu ý cho học sinh cách tính khác.




- Thảo luận theo nhóm, các nhóm trình bày câu b lên giấy trong, sau đó một nhóm chiếu lên bảng theo yêu cầu của giáo viên. 
- Các nhóm khác theo dõi, nhận xét
- Chiếu lại câu b (Slide 6)
- Theo dõi và hướng dẫn các nhóm nếu cần.
- Nhận xét bài làm của học sinh (néu cần)
- Chiếu lại lời giải.










Hoạt động 3 : Tọa độ trung điểm của đoạn thẳng. Tọa độ trọng tâm của tam giác
Hoạt động của học sinh
Hoạt động giáo viên
Trình chiếu
- Thảo luận theo nhóm, các nhóm trình bày trên giấy trong, một nhóm chiếu trên bảng. 
- Chiếu bài toán tìm trung điểm của một đoạn thẳng. (Slide 7).
- Nếu học sinh trả lời được thì bấm nút để đi đến bài toán tiếp theo.






- Nếu học sinh chưa trả lời được thì chiếu Slide 8 và Slide 26 (liên kết bởi nút ) để hướng dẫn học sinh trả lời.











- Học sinh thực hiện tương tự bài toán tìm trung điểm của một đoạn thẳng. 
- Một nhóm chiếu trên bảng.
- Các nhóm khác theo dõi, nhận xét.
- Chiếu Slide 9 và yêu cầu học sinh thực hiện.
- Theo dõi, hướng dẫn học sinh (nếu cần)









- Theo dõi và ghi nhớ bước đầu.
- Chiếu Slide 10 để kết luận.












- Thảo luận theo nhóm, các nhóm trình bày lần lượt từng câu trên giấy trong, một nhóm chiếu trên bảng. 
- Chiếu ví dụ 
 (Slide 11)
- Phát phiếu học tập số 2 cho học sinh.
- Theo dõi và hướng dẫn học sinh hoàn thành ví dụ.












- Theo dõi và liên hệ với những kết quả mà mình vừa tìm được.
- Chiếu minh họa câu a (Slide 12) 



















- Chiếu minh họa câu b (Slide 13)











- Chiếu hướng dẫn giải và minh họa câu c (Slide 14)










Hoạt động 4 : Luyện tập bằng câu hỏi trắc nghiệm khách quan.
Hoạt động của học sinh
Hoạt động giáo viên
Trình chiếu
- Thảo luận theo nhóm, các nhóm viết các phương án đúng trên giấy trong. 
- Các nhóm giải thích theo yêu cầu của giáo viên.
- Chiếu các câu hỏi trắc nghiệm khác quan. 
 (Slide 15)
- Phát phiếu học tập số 3 cho học sinh.
- Theo dõi và hướng dẫn học sinh hoàn thành các câu hỏi.











- Chiếu các Slide để giải thích lại từng câu cho học sinh cả lớp.




















- Lần lượt chiếu các Slide 18 và 26 ( theo các nút liên kết) để giải câu 3.




















Hoạt động 5 : Luyện tập bằng câu hỏi ghép đôi.
(Phần này tùy theo thời gian còn nhiều hay ít, giáo viên sẽ tiếp tục trình chiếu hoặc bỏ qua)

Hoạt động của học sinh
Hoạt động giáo viên
Trình chiếu
- Thảo luận theo nhóm, các nhóm viết các phương án đúng trên giấy trong. 

- Chiếu câu hỏi ghép đôi.
(Slide 20)
- Chiếu kết quả bằng cách nối các ô tương ứng với nhau. 










- Ghi nhớ bằng hình ảnh.
- Chiếu minh họa cho học sinh. 
(Slide 21)









Hoạt động 6 : Củng cố các kiến thức đã học.
- Giáo viên chiếu giới thiệu về cuộc đời và sự nghiệp nhà toán học Đecac, người sáng phát minh ra hệ trục tọa độ vuông góc, cơ sở của môn hình học giải tích. Những kết quả mà Đecac đạt được chủ yếu là do sự lao động say mê, nghiêm túc của ông. Từ đó nhắc nhở học sinh cần có sự say mê, nghiêm túc trong học tập để đạt được kết quả học tập tốt nhất. (Slide 22, 23, 24)	
- Chiếu lại những nội dung chính mà học sinh cần nhớ





















Phiếu học tập số 1

Cho các vectơ: = (1; - 1), = (2; 1), = (4 ;- 1) 
a) Tìm tọa độ của các vectơ ; 
b) Hãy phân tích vectơ theo và , vectơ theo và .
Các phiếu học tập sử dụng trong giờ dạy

Phiếu học tập số 3
Hãy chọn phương án đúng (mỗi câu chỉ có một phương án đúng duy nhất) 
Câu 1: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho A(2; -3), B(4; 7). Tọa độ trung điểm I của đoạn thẳng AB là:
	A. (6; 4)	B. (2; 10)	
	C. (3; 2)	D. (8; -21)
Câu 2: Cho tam giác ABC có A(3; 5), B(1; 2), C(5; 2). Trọng tâm của tam giác ABC là 
	A. G(- 3; 4)	B. G(4; 0)	
	C. G(2; 3)	D. G(3; 3)
Câu 3 : Cho tam giác ABC có B(9; 7), C(11; -1), M và N lần lượt là trung điểm của AB và AC. Tọa độ của vectơ là 
	A. (2; - 8)	B. (1; - 4)	
	C. (10; 3)	D(5; 3)
Câu 4: Cho . Hai vectơ cùng phương nếu số x là 
	A. - 2	B. 2	
	C. - 3	D. 3



Phiếu học tập số 2
 	Cho tam giác ABC có A(2; 0), B(0; 4), C(7; 3), gọi M, N, P lần là trung điểm của các đoạn thẳng AB, BC, CA.
a) Tìm tọa độ các điểm M, N, P.
b) Tìm tọa độ trọng tâm G và G’ của các tam giác ABC và MNP.
c) Tìm tọa độ điểm D sao cho D là đỉnh thứ tư của hình bình hành ABCD.


Phiếu học tập số 4
Hãy ghép mỗi ý ở cột trái với mỗi ý ở cột phải để được một mệnh đề đúng.
Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho điểm M(x0; y0).
a) Tọa độ điểm A đối xứng với M qua trục Ox là 

1) (- x0; y0)
b) Tọa độ điểm B đối xứng với M qua trục Oy là

2) (y0; - x0)
c) Tọa độ điểm C đối xứng với M qua gốc O là

3) (y0; x0)


4) (x0; - y0)



5) (- x0; - y0)





II. Thực nghiệm
1. Giảng dạy: 
Được sự giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường và các thầy cô giáo trong tổ Toán trường THPT Đông Sơn I, trong tuần 16 của học kì I, năm học 2006 - 2007, tôi đã tiến hành giảng dạy bài " Hệ trục tọa độ" , tiết 2 bằng chương trình Microsoft Office PowerPoint 2003 với thiết kế như đã nêu trên, thông qua máy projector. Lớp giảng dạy là lớp 10A4 và 10A5. Trong thời gian này do nhà trường chưa có máy projector nên BGH nhà trường đã liên hệ mượn dưới Sở Giáo dục và Đào tạo.
Các tiết dạy đã được đánh giá là thành công, đúng theo tinh thần đổi mới phương pháp, đã tạo ra được sự say mê, hứng thú học tập của học sinh, phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh. Đa số học sinh đã hiểu bài và biết vận dụng những kiến thức đã học vào giải các bài toán liên quan.
2. Kiểm tra, đánh giá: 
	 Sau khi dạy xong tiết 2 bài hệ trục tọa độ, ngay trong tiết chữa bài tập sau đó tôi đã tiến hành kiểm tra 15 phút bằng hình thức trắc nghiệm khách quan với 4 đề khác nhau(các đề này tương tự nhau), vì vậy dưới đây tôi chỉ nêu ra các câu hỏi của một đề.
Đề bài 
Trong mặt phẳng toạ độ Oxy cho hai điểm A(-2; 5) và B(0; -7). Khi đó toạ độ trung điểm của đoạn thẳng AB là: 
(A) (-2; 12)	(B) (-2; -2)	(C) (-1; -1)	(D) (-1;1)
Trong mặt phẳng toạ độ Oxy cho hai điểm A(-5; 3) và B(2; 6). Nếu C là điểm đối xứng với điểm A qua điểm B thì toạ độ của C là: 
(A) (9; 9)	(B) ()	(C) (-12; 0)	(D) (-3;9)
Trong mặt phẳng toạ độ Oxy cho ba điểm A(-3; 4), B(0; 5), C(3; -3). Khi đó trọng tâm của tam giác ABC có toạ độ là: 
(A) (0; 6)	(B) (0; 3)	(C) (0; 2)	(D) (0; 12)
Trong mặt phẳng toạ độ Oxy cho tam giác ABC với trọng tâm G. Biết A(0; 5), B(2; -3), G(-1; 2). Toạ độ đỉnh C là:
(A) (1; 4)	(B) (-5; 4)	(C) (-3; 0)	(D) (
Cho tam giác ABC có A(-5;4), B(1;6). Gọi M, N lần lượt là trung điểm của AC và BC. Toạ độ của vectơ là:
(A) (6;2)	(B) (3;1)	(C) (-4; 10)	(D) (-2;5)
Cho =(2; -3), =(4; 1). Toạ dộ của vectơ là:
(A) (6; - 2)	(B) (10; -1)	(C) (-2;-4)	(D) (3;-1)
Cho =(x;-4), =(0;1). Hai vectơ và cùng phương nếu số x là:
(A) 4	(B) -4	(C) 0	(D) 1 
Cho =(x;-3), =(5;4), =(x;-2). Vectơ nếu:
(A) x= -5	(B) x = -3	(C) x = 3	(D) 2
Trong mặt phẳng toạ độ Oxy cho hình bình hành ABCD với A(0; 5), B(2; -3), C(-1; 2). Toạ độ đỉnh D là:
(A) (3; - 6)	B(- 3; 6) 	(C)(3; 10)	(D) (- 3; 10)
Các điểm M(-1; 2), N(3;5), P(4;2) lần lượt là trung điểm các cạnh BC, CA, AB của tam giác ABC. Toạ độ đỉnh A của tam giác là:
(A) (6;5)	(B) (8;5)	(C) (4;)	(D) (3;)
 	3. Kết quả kiểm tra: 
Sau đây là kết quả của bài kiểm tra và điểm trung bình môn của học kì I, năm học 2006 - 2007. 
Lớp
Điểm TBM kì I
Kết quả bài kiểm tra

Giỏi
Khá
TB
Yếu
Giỏi
Khá
TB
Yếu
10A4
7%
20%
49%
24%
15%
45%
29%
11%
10A5
17%
49%
31%
3%
24%
61%
15%
0%

IiI. Kết luận:
Việc thiết kế một bài giảng phụ thuộc rất nhiều vào mỗi giáo viên, tùy theo đặc điểm tình hình lớp, từng bài học và theo kĩ năng sử dụng máy tính. Thiết kế bài giảng trên đây chưa dùng đến những kĩ thuật khó của Microsoft Office PowerPoint, nhưng cũng phải đòi hỏi người thiết kế nắm tương đối thành thạo các kĩ năng sử dụng. Về việc lưa chọn chương trình Power Point theo tôi nên sử dụng chương trình Microsoft Office PowerPoint 2003 vì chương trình này có những chức năng hơn hẳn so với các chương trình trước đó, ngoài ra chương trình này còn có thể cài đặt giao diện sử dụng bằng Tiếng Việt nên rất thuận tiện cho người sử dụng.
Việc sử dụng các thiết bị hiện đại vào giảng dạy đương nhiên là rất tốt, nhưng để có được một giáo án điện tử, mỗi người giáo viên sẽ phải bỏ ra không ít thời gian và công sức. Nếu xét về lâu dài thì điều này choàn toàn có thể làm được. Nhưng để nhanh chóng đưa các giáo án điện tử vào trong thực tế giảng dạy tôi thiết nghĩ các cấp lãnh đạo nên tổ chức định kì cuộc thi thiết kế bài giảng điện tử trong toàn tỉnh, để từ đó chọn ra những sản phẩm tốt đưa phổ biến để các giáo viên có thể sử dụng vào giảng dạy. Việc làm này sẽ phát huy được trí tuệ của tập thể và khuyến khích giáo viên đầu tư thời gian để nâng cao trình độ thiết kế giáo án và giảng dạy của mình.

Đông Sơn, tháng 5 năm 2007
Người viết
 Trần Đức Nội