Đề cương học ôn tập môn Ngữ văn 10 - Học kì II - Năm học 2007-2008

ÑEÀ CÖÔNG HOÏC OÂN TAÄP MOÂN NGÖÕ VAÊN 10-HOÏC KÌ II 
NAÊM HOÏC 2007 – 2008

I/ PHAÀN VAÊN HOÏC

MOÄT SOÁ NEÙT CHÍNH VEÀ NOÄI DUNG VAØ NGHEÄ THUAÄT CUÛA NHÖÕNG TAÙC PHAÅM ÑAÕ HOÏC
1/ Baøi “Phuù Soâng Baïch Ñaèng”
 a. Hình töôïng nhaân vaät “khaùch” : 
 - Laø ngöôøi öa ngao du, coù traùng chí, coù hoaøi baõo, ham hieåu bieát. 
 - Taâm traïng cuûa “khaùch” tröôùc böùc tranh soâng Ñaèng : vui, töï haøo tröôùc caûnh huøng vó cuûa soâng Ñaèng gaén vôùi nhöõng chieán coâng oanh lieät…; ngaäm nguøi, tieác thöông veà quaù khöù oanh lieät moät thôøi ñaõ qua.=> Taâm traïng hoaøi coå ( nhôù xöa ). 
 b. Hình töôïng caùc boâ laõo : 
- Laø nhöõng ngöôøi ñaïi dieän cho nhaân daân ñòa phöông (coù theå laø chöùng nhaân cuûa traän Baïch Ñaèng oanh lieät naêm xöa).
-Chieán thaéng Baïch Ñaèng qua lôøi keå cuûa caùc boâ laõo : 
 + Quyeát lieät, caêng thaúng. Cuoái cuøng ta
 + Soáng ñoäng, haøo huøng . thaéng, giaëcthua
Baïch Ñaèng trôû thaønh moät ñieån tích môùi tieâu bieåu cho söùc maïnh , tö theá ñaáu tranh ngoan cöôøng cuûa quaân vaø daân ta. 
Chieán thaéng Baïch Ñaèng nhö moät cuoäc “sinh nôû vó ñaïi” laàn thöù hai cuûa vuõ truï saùng taïo ra ñaát nöôùc. 
 c. Lôøi bình luaän vaø ngôïi ca veà chieán thaéng Baïch Ñaèng : 
 - Caùc boâ laõo khaúng ñònh : chieán thaéng soâng Ñaèng laø chieán thaéng ngang taàm nhöõng traän ñaùnh oanh lieät nhaát trong lòch söû coå ñaïi Trung Quoác.
- Nguyeân nhaân laøm neân chieán thaéng : Thieân thôøi- ñòa lôïi- nhaân hoøa ( trong ñoù yeáu toá nhaân hoøa laø quyeát ñònh). 
- Hình töôïng soâng Ñaèng qua baøi ca cuûa caùc boâ laõo luoân vónh haèng nhö söï vónh haèng cuûa chaân lyù : nhöõng keû baát nghóa seõ tieâu vong, ngöôøi anh huøng seõ löu dnh maõi maõi. 
- Lôøi ca cuûa nhaø thô cuoái baøi cuûa nhaø thô laø söï theå hieän leõ soáng vaø khaùt voïng hoøa bình cuûa daân toäc Vieät Nam. 
2/ Nhöõng neùt cô baûn veà cuoäc ñôøi Nguyeãn Traõi:
- Nguyeãn Traõi sinh (1340- 1442)
- Là một anh hùng dân tộc, một nhân vật toàn đức, toàn tài hiếm có, một danh nhân văn hóa thế giới 
- Là người phải chịu nỗi oan khiên thảm khốc do chế độ phong kiến gây ra.
3 Sự nghiêp thơ văn của Nguyễn Trãi:
 a. Những tác phẩm chính:
* Xuất sắc ở nhiều thể loại, cả chữ Hán và chữ Nôm, văn chính luận hay thơ trữ tình.
 b. Nguyễn Trãi- nhà văn chính luận kiệt xuất:
- Số lượng tác phẩm thể chính luận lớn, mang tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước, thương dân và tính chiến đấu cao thời Trung đại.
 - Đạt trình độ nghệ thuật điêu luyện, mẫu mực (xác định đối tượng, kết cấu chặt chẽ, lập luận sắc bén, vừa có lí vừa có tình,…)
 c. Nguyễn Trãi- nhà thơ trữ tình sâu sắc:
- Yêu thiên nhiên, rung cảm, hòa nhập tinh tế với thiên nhiên.
- Gắn bó , yêu quê hương, gia đình, bà con thân thuộc, bè bạn, tình nghĩa vua tôi, cha con,…
- Thiết tha với lí tưởng nhân nghĩa và tư tưởng yêu nước, thương dân; đấu tranh chống xâm lược và cường quyền bạo ngược.
* Là sự kết hợp hài hòa giữa người anh hùng vĩ đại và “ con người trần thế”, đau nỗi đau của con người và yêu tình yêu của con người.
4 Baøi “ Ñaïi caùo bình Ngoâ”
a Khẳng định tư tưởng nhân nghĩa và chân lí độc lập dân tộc của Đại Việt:
- “ Việc nhân nghĩa” là “yên dân, trừ bạo”: Quan niệm tích cực, mang ý nghĩa lí tưởng xã hội lớn lao, không còn là một đạo đức hạn hẹp
- Tự hào, khẳng định về tư cách độc lập, bình đẳng của nước Đại Việt.
* Lập luận chắc chắn, dẫn chứng cụ thể, xác đáng từ thực tế lịch sử từ đó khẳng định về quyền độc lập chính đáng như một chân lí. 

Ca ngợi phẩm chất người anh hùng áo vải, có tài thao lược, trí tuệ sáng suốt, xứng đáng là linh hồn cuộc khởi nghĩa đồng thời đề cao vai trò, sức mạnh của nhân dân.
 b. Lược thuật quá trình kháng chiến:
 	- Giặc thất bại thảm hại . Tố cáo tội ác giặc xâm lược:
- Nhân… , thừa cơ…: Cách dùng từ chính xác bóc trần âm mưu xâm lược, luận điệu gỉa nhân, giả nghĩa 
- Nướng dân đen…, vùi con đỏ…, dối trời lừa dân…, bại nhân nghĩa…, nặng thuế khóa …, tàn hại cả giống côn trùng cây cỏ,…: Sử dụng một loạt động từ mạnh có giá trị gợi hình tượng cao, lên án chủ trương cai trị thâm độc, tố cáo mạnh mẽ những tội ác ghê rợn cuả kẻ thù , nhất là với những người “ dân đen, con đỏ”
*Giọng văn đanh thép, thống thiết đứng trên lập trường dân tộc và nhân bản tố caó đanh thép tội ác của giặc trên mọi phương diện . . Thuật lại quá trình kháng chiến gian khổ từ buổi đầu cho đến thắng lợi, đề cao sức mạnh của tư tưởng nhân nghĩa và lòng yêu nước:
 * Nghệ thuật liệt kê dồn dập, so sánh cường điệu, mô tả chiến sự theo chiều không gian và thời gian, toàn cảnh và tiêu biểu , tương phản giữa ta và giặc, thể hiện niềm tự hào về khí thế tiến công vũ bão của quân ta và sự thất bại thảm hại, nhục nhã của quân thù.
 “Ñaïi caùo bình ngoâ” laø baûnTuyêeân ngôn độc lập:
- Giọng văn sang sảng, khoan thai,tuyên bố trịnh trọng về nền độc lập dân tộc đã được lập lại.
.	 - Rút ra bài học lịch sử:
 Khẳng định nguyên nhân thắng lợi mang tính qui luật, đúc kết từ sức mạnh truyền thồng và thời đại.
Chủ đề: Tổng kết quá trình kháng chiến, tuyên bố nền độc lập dân tộc qua đó rút ra ý nghĩa vĩ đại của chiến thắng; tự hào, đề cao tư tưởng nhân nghĩa của dân tộc.
 5/ Baøi Töïa “Trích dieãm thi taäp” cuûa Hoaøng Ñöùc Löông: 
 a/ Ñoäng cô thoâi thuùc taùc giaû bieân soaïn Trích dieãm thi taäp:
 Thöïc traïng taùc phaåm thô ca ñöôïc löu truyeàn ít oûi ,khoâng xöùng vôùi beà daøy vaên hieán cuûa daân toäc .
 - Ngöôøi hoïc laøm thô laïi phaûi troâng vaøo thô vaên nhaø Ñöôøng .
=> Taùc giaû caûm thaáy xoùt xa ,thöông tieác cho di saûn vaên thô cuûa cha oâng bò thaát laïc ,caàn phaûi söu taàm ñeå cho ngöôøi Vieät Nam coù theå hoïc hoûi töø di saûn ñoù maø khoâng bò phuï thuoäc vaøo thô vaên cuûa ngöôøi Trung Quoác 
b/Hoaøng Ñöùc Löông ñaõ laøm gì ñeå söu taàm thô vaên cuûa tieàn nhaân ? Em coù caûm nghó gì veà coâng vieäc söu taàm ,bieân soaïn thô vaên cuûa oâng ?.Taùc phaåm ñöôïc keát caáu nhö theá naøo ?
Quùa trình söu taàm , bieân soaïn raát khoù khaên vaát va ûnhöng oâng ñaõ vöôït qua ñöôïc nhöõng khoù khaên aáy ñeå bieân soaïn saùch ñeå laïi cho ñôøi sau .
-Keát caáu taùc phaåm : Saùch coù teân Trích dieãm thi taäp ,goàm 6 quyeån ,chia laøm 2 phaàn :Phaàn chính laø thô ca cuûa caùc taùc giaû töø ñôøi Traàn ñeán ñôøi Haäu Leâ.Phaàn cuoái laø nhöõng baøi thô cuûa chính taùc giaû.
6/ Taùc phaåm “Hieàn taøi laø nguyeân khí cuûa quoác gia”(Thaân Nhaân Trung”
 a/ Taàm quan troïng cuûa hieàn taøi vôùi ñaát nöôùc :
* Hieàn taøi : laø ngöôøi taøi cao , coù kieán thöùc roäng , coù naêng löïc. Khí chaát ban ñaàu laøm neân söï soáng coøn , thònh vöôïng cuûa ñaát nöôùc .
 b/ Caùch khuyeán khích hieàn taøi cuûa cho oâng ta :
- Boài döôõng , keùn choïn keû só , cho khoa danh , ñeà cao baèng töôùc baät , môû yeán tieät , ghi teân ôû baûng vaøng , cho vinh qui baùi toå ( ñaõ laøm)
- Khaéc bia ñaù tieán syõ ( ñang laøm ).
à Cha oâng quùi troïng hieàn taøi vaø bieát caùch söû duïng hieàn taøi ñeå phaùt trieån ñaát nöôùc –ñaët giaùo duïc laø nhieäm vuï quan troïng 
 c/ YÙ nghóa , taùc duïng cuûa vieäc khaéc bia :
- Ñoái vôùi ñöông thôøi :
 	 + Laøm cho keû só phaán khôûi
 	 + Reøn luyeän danh tieát 
 	 + Gaéng söùc giuùp vua
 à Xaây döïng, phaùt trieån ñaát nöôùc , laøm cho ñaát nöôùc höng thònh , reøn giuõa danh tieáng cho só phu .
 	 + Neâu göông hieàn taøi, traùnh ñieàu aùc
- Ñoái vôùi theá heä sau : giaùo duïc, nhaéc nhôû con chaùu bieát toân troïng nhaân taøi phaùt huy truyeàn thoáng hieáu hoïc cuûa daân toäc.
d/ Baøi hoïc lòch söû ruùt ra töø vieäc khaéc bia tieán só :
- Thôøi ñaïi naøo thì hieàn taøi cuõng laø nguyeân khí cuûa quoác gia – phaûi bieát quyù troïng nhaân taøi.
- Hieàn taøi co moái quan heä soáng coøn ñoái vôùi söï thònh suy cuûa ñaát nöôùc (thôøi ñaïi Leâ Thaùnh Toâng laø thôøi ñaïi hoaøng kim nhaát trong lòch söû phong kieán Vn vì bieát coi troïng nhaân taøi)
- Nhaø nöôùc ta tieáp tuïc keá thöøa vaø phaùt huy truyeàn thoáng ñaày tính nhaân vaên vaø coù tính chaát chieán löôïc ñoù ñeå phat trieàn ñaát nöôùc : “ giaùo duïc laø quoác saùch” . Thaám nhuaàn quan ñieåm cuûa Baùc : “moät daân toäc doát laø moät daân toäc yeáu”
 7 / Taùc phaåm”Höng Ñaïo Ñaïi Vöông Traàn Quoác Tuaán” - Ngoâ Só Lieân
 Phaåm chaát cuûa nhaân vaät Traàn Quoác Tuaán :
*Phaåm chaát cuûa Traàn Quoác Tuaán ñöôïc theå hieän sinh ñoäng vaø cuï theå qua 4 caâu chuyeän veà OÂNG :
a. Caâu chuyeän veà keá saùch giöõ nöôùc cuûa Traàn Quoác Tuaán vôùi vua : 
 - Saùch löôïc uyeån chuyeån, binh phaùp linh hoïat, khoâng cöùng nhaéc, maùy moùc.
 - Giö moái ñoøan keát toøan daân .
 - “Khoan thö söùc daân” .
* Toùm laïi, Höng Ñaïo Ñaïi Vöông Traàn Quoác Tuaán laø moät vò töôùng coù taøi möu löôïc vaø giaøu loøng yeâu nöôùc thöông daân. 
 b.Caâu chuyeän veà loøng trung nghóa cuûa Traàn Quoác Tuaán 
 - Noäi dung lôøi cha daën tröôùc khi qua ñôøi : “Haõy vì cha maø laáy ñöôïc thieân haï” ( phaûn laïi vua ) .
- Thaùi ñoä vaø haønh ñoäng cuûa Traàn Quoác Tuaán :
 + Ghi giöõ lôøi cha daën trong loøng nhöng khoâng cho ñoù laø phaûi .
 + Hoûi yù kieán cuûa 2 gia noâ ( Daõ Töôïng vaø Yeát Kieâu) vaø hai con trai ñeå laøm pheùp thöû vaø tham khaûo. 
à TQT thaät söï tin vaø coù ñieàu kieän hieåu theâm ngöôøi döôùi quyeàn vaø tö töôûng tình caûm cuûa con trai mình , ñoàng thôøi oâng ñaõ khaúng ñònh ñöôïc vieäc laøm vaø söï löïa choïn cuûa mình laø ñuùng.
* Toùm laïi, HÑÑV TQT laø moät vò töôùng coù loøng trung nghóa saùng ngôøi ( deïp thuø rieâng ñeå phuïng söï ñaát nöôùc), moät ngöôøi thaúng thaén, chaân thaønh( vôùi gia noâ), moät ngöôøi cha nghieâm khaéc trong giaùo duïc con. 
 c. Caâu chuyeän veà coâng lao – ñöùc ñoä cuûa Traàn Quoác Tuaán :
- Coâng lao giöõ nöôùc : lieân tieáp hai laàn ñaùnh baïi quaân Nguyeân.
- Coâng lao döïng nöôùc : tieán cöû ngöôøi taøi cho ñaát nöôùc; soaïn saùch ñeå daïy caùc tì töôùng.
- Ñöùc ñoä lôùn : luoân kính caån, khieâm nhöôøng giöõ tieát vua toâi, khoâng laïm duïng quyeàn löïc, bieát phoøng xa coâng vieäc haäu söï…
* Laø moät ngöôøi luoân vì nöôùc vì daân, soáng coù traùch nhieäm vôùi ñaát nöôcù, ñeå laïi taám göôùng saùng veà ñaïo laøm ngöôøi.
---------------------------------------------------------------------
d. Caâu chuyeän veà söï linh öùng cuûa Traàn Höng Ñaïo sau khi oâng maát: 
-Loøng caûm phuïc, yeâu kính vaø ngöôõng moä cuûa nhaân daân vôùi Traàn Höng Ñaïo ñeán möùc thaàn thaùnh hoùa.
- Taám loøng yeâu nöôùc, thöông daân , khí phaùch anh huøng cuûa Traàn Höng Ñaïo ñaõ trôû thaønh baát töû. 
2/ Ngheä thuaät keå chuyeän vaø khaéc hoïa nhaân vaät : 
a. Ngheä thuaät khaéc hoïa nhaân vaät: 
- Taùc giaû ñaët nhaân vaät trong nhieàu moái quan heä vaø nhöõng tình huoáng lòch söû gaây caán, coù tính thöû thaùch … ñeå laøm noåi baät nhöõng phaåm chaát cao quyù cuûa HÑ ÑVTQT. 
 b. Ngheä thuaät keå chuyeän :
 	 - Caùch keå töï nhieân, khoâng ñôn ñieäu theo trình töï thôøi gian .
 - Maïch keå khuùc chieát, neâu ñöôïc nhöõng vaán ñeà then choát veà phaåm chaát cuûa nhaân vaät. 
- Kyõ thuaät keå chuyeän phöùc ñieäu, kheùo leùo trong söï ñan xen giöõa hoài öùc vôùi lôøi nhaän xeùt tinh teá ñeå ñònh höôùng cho ngöôøi ñoïc; moãi moät söï kieän, chi tieát ñeàu töông öùng vôùi moät caâu chuyeän sinh ñoäng…coù taùc duïng laøm noåi baät chaân dung cuûa nv lòch söû.
8/ Baøi ñoïc theâm “Thaùi sö Traàn Thuû Ñoä”
 a/ Vai troø cuûa Traàn Thuû Ñoä ñoái vôùi nhaø Traàn:
 	- Laø ngöôøi goùp phaàn thuùc ñaåy vai troø lòch söû cuûa nhaø Lyù sang nhaø Traàn.
 - Laø ngöôøi khai saùng vaø laø trôï thuû ñaéc löïc cho vua Traàn.
 	- Laø vò quan ñaàu trieàu coù taøi, coù möu trí laïi trung thaønh, taän tuïy giuùp vua Traàn döïng nghieäp lôùn, choáng ngoaïi xaâm, giöõ gìn ñaát nöôùc. 
 b/ Nhaân caùch cuûa Traàn Thuû Ñoä : 
- Laø moät ngöôøi “Phuù quyù baát naêng daâm- baàn tieän baát naêng di- uy vuõ baát naêng khuaát” .
- Laø moät ngöôøi chí coâng voâ tö.
- Laø ngöôøi coù caùch öùng xöû kheùo leùo , vöøa teá nhò- vöøa nghieâm khaéc.
- Laø ngöôøi khoâng tö lôïi, luoân ñaët vieäc coâng leân treân lôïi ích gia toäc.
* Toùm laïi, Traàn Thuû Ñoä laø moät ngöôøi thaúng thaén, caàu thò, ñoä löôïng, nghieâm minh, chí coâng voâ tö à phaåm chaát ñaùng quyù.
c/ Ngheä thuaät keå chuyeän vaø khaéc hoïa nhaân vaät: 
- Caùch vieát kieäm lôøi, khoâng mieâu taû, phaân tích taâm lyù maø tính caùch nv vaãn ñöôïc theå hieän saâu saéc.
- Lôøi keå khaùch quan, trung thaønh vôùi söï thaät.Caùch keå haáp daãn vì luoân gaây ñöôïc nhöõng yeáu toá baát ngôø vôùi ngöôøi ñoïc.
9/ Baøi“ Chuyeän chöùc phaùn söï ñeàn Taûn Vieân” ( Nguyeãn Döõ”
a/ Nhaân vaät Ngoâ Töû Vaên : 
	- Phaåm chaát : Laø ngöôøi khaûng khaùi ,chính tröïc vaø duõng caûm ñaáu tranh vì chính nghóa .
	- Hành động :Baèng chính nghóa vaø söï duõng caûm ,cöông tröïc ,Töû Vaên ñaõ chieán thaéng caùi aùc ,caùi xaáu vaø trôû thaønh ngöôøi ñaûm ñöông nhieäm vuï giöõ gìn coâng lí. 
* YÙ nghóa: Ñeà cao söï kieân ñònh chính nghóa cuûa keû só nöôùc Vieät,khaúng ñònh nieàm tin chính nhaát ñònh thaéng taø.Truyeän coøn theå hieän tinh thaàn daân toäc maïnh meõ ,söï ñaáu tranh choáng laïi caùi xaáu ,caùi aùc ñeå baûo veä daân ,baûo veä chính nghiaõ.
b/ Nguï yù pheâ phaùn:
- Caùi tham lam, hung aùc ñaùng bò vaïch maët vaø tröøng trò. 
- Söï baát coâng töø coõi traàn ñeán coõi aâm gaây bao noãi khoå cho ngöôøi daân löông thieän.
c/ Ngheä thuaät keå chuyeän :Ñaëc saéc vaø haáp daãn :
-Duøng yeáu toá kì aûo laøm phöông thöùc phaûn aùnh hieän thöïc.
.-Keát caáu chuyeän giaøu kòch tính vôùi nhöõng tình tieát loâi cuoán .
-Caùch daãn truyeän kheùo leùo ,caùch keå vaø taû sinh ñoäng , haáp daãn .
10. Baøi Hoài troáng Coå Thaønh(La Quaùn Trung)
 1.Neâu vaøi neùt veà taùc giaû?(sgk)
 2.Taùc phaåm “Tam quoác chí dieãn nghóa”:
 Theåloaïi:tieåuthuyeátchöonghoài. * Noäi dung: Phaûn aùnh cuoäc phaân tranh giöõa ba taäp ñoaøn phong kieán quaân phieät: Nguî Thuïc, Ngoâ, trong gaàn 100 naêm ôû nöôùc Trung Quoác (theá kæ II-III).
 * Hoaøn caûnh saùng taùc: Ra ñôøi vaøo ñaàu thôøi Minh(1368-1644).
 * Dung löôïng:120 hoài.
 * Giaù trò: - Phôi baøy cuïc dieän chính trò TH, maø noåi baät laø caûnh caù lôùn nuoát caù beù, chieán tranh lieân mieân nhaândaânñoùikhoå.	 - Theå hieän nguyeän voïng cuûa nhaân daân : öôùc mô moät vò vuahieàn, moät trieàu ñình nhaân nghóa.
	 - Ñaït ñöôïc nhieàu thaønh coâng trong vieäc xaây döïng tình huoáng, caùc maãu nhaân vaät ñieån hình.
 3. Ñoaïn trích “Hoài troáng Coå Thaønh”
 * Vò trí: trích töø hoài 28(xem chi tieát sgk).
 * ND:
- Hình töôïng nhaân vaät tröông Phi: Tính caùch thoâ loã maø tinh teá (Noùng naûy trong haønh xöû, tö töoûng nhaát quaùn ñeán möùc ñôn giaûn, nhöng cuõng bieát xeùt vieäc caån troïng).
- Hình töôïng Quan Coâng: Moät vò töôùng taøi ba phi thöôøng, nhaãn nhòn vaø töø toán.
- Hoài troáng Coå Thaønh:
- Laø linh hoàn cuûa ñoaïn trích.
- Taïo dö vò tam quoác: khoâng khí haøo huøng, gay caán vaø haáp daãn.
- Laø hoài troáng taùch thöùc, minh oan vaø ñoaøn tuï.
 * NT:
- Khaéc hoaï nhaân vaät qua haønh ñoäng.
- Loái keå chuyeän ñôn giaûn maø haáp daãn, do xaây döïng caùc tình huoáng giaøu kòch tính vaø giaûi quyeát moät caùch nhanh goïn taïo neân maøn kòch hoaøn chænh.
11. Baøi: Taøo Thaùo uoáng röôïu luaän anh huøng.
 1. Vò trí ñoaïn trích: trích töø hoài 21. Luùc naøy ba anh em Löu-Quan-Tröông ñang nöông naùu treân ñaát Taøo, nhaãn nhòn chôø thôøi ñeå möu ñoà nghieäp lôùn.
 2. Noäi dung, ngheä thuaät cuûa ñoaïn trích:
 * Nd:
- Nhaân vaät Löu Bò: traàm tónh, khoân kheùo che ñaäy taâm traïng, chí lôùn cuûa mình tröôùc keû thuø.
- Nhaân vaät Taøo Thaùo: Gian huøng(ña nghi, baûn lónh, xaûo quyeät), kieâu ngaïo.
 * NT:
- Xaây döïng nhaân vaät qua lôøi noùi.
- Xaây döïng tình huoáng, chi tieát kheùo leùo, töï nhieân.
12. Baøi:Tình caûnh leû loi cuûa ngöôøi chinh phuï(Baûn dòch Noâm cuûa Ñoaøn Thò Ñieåm).
 1. Vaøi neùt veà taùc giaû vaø dòch giaû:
 * Taùc giaû Ñaëng Traàn Coân:
- Ngöôøi laøng Nhaân Muïc, huyeän Thanh Trì, nay thuoäc phöôøng Nhaân Chính, quaän Thanh Xuaân, Haø Noäi. Soáng khoaûng nöûa ñaàu theá kæ XVIII.
- Ngoaøi Chinh phuï ngaâm, oâng coøn laøm thô vaø vieát moät soá baøi phuù baèng chöõ Haùn.
 
 * Dòch giaû:
- Ñoaøn Thò Ñieåm: (xem sgk).
- Phan Huy Ích: (sgk).
 2. Vaøi neùt veà taùc phaåm “Chinh phuï ngaâm”:
 - HCST: ñaàu thôøi Leâ Hieån Toâng.
 - Dung löôïng: 748.
 - Theå loaïi: + Nguyeân taùc: theo theå khuùc ngaâm vieát theo theå tröôøng ñoaïn cuù.
	 + Baûn dòch: theo theå khuùc ngaâm theo loái song thaát luïc baùt.
 - Noäi dung:Taâm traïng coâ ñôn, nhôù nhung, saàu muoän cuûa ngöôøi chinh phuï khi chôø ñôïi choàng chinh chieán nôi xa.
3.Ñoaïn trích “Tình caûnh leû loi cuûa ngöôøi chinh phuï”:
 * ND:
- Ñoaïn trích theå hieän taâm traïng cuûa ngöôøi chinh phuï: qua haønh ñoäng, ngoaïi caûnh.
-> taâm traïng coâ ñôn, buoàn khoå trong caûnh soáng tuø tuùng, beá taéc, noãi nhôù nhung nung naáu traøo daâng.
 * NT: Taû caûnh nguï tình.
13.Baøi: Nguyeãn Du(ND)
 1. Cuoäc ñôøi:
 - Naêm sinh, naêm maát, queâ quaùn, thôøi ñaïi, nhöõng chaëng ñöôøng ñôøi.
 - Nhöõng yeáu toá treân aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán söï ngieäp, taøi naêng vaên chöông cuûa oâng?(Gôïiyù: tieáp nhaän tinh hoa truyeàn thoáng cuûa nhieàu vuøng vaên hoaù khaùc nhau, coù ñieàu kieän hoïc haønh trau doài taøi naêng, thaáy ñöôïc baûn chaát thaät söï cuûa cheá ñoä phong kieán, Coù ñieàu kieän ñeå traûi nghieäm, suy ngaãm veà xaõ hoäi, con ngöôøi treân nhieàu phöông dieän).
2.Nhöõng neùt chính trong söï nghieäp vaên hoïc cuûa Nguyeãn Du:
 * Caùc taùc phaåm chính:
 - Taùc phaåm baèng chöõ Haùn(hoaøn caûnh saùng taùc – xem sgk):
 + Thanh Hieân thi taäp.
 + Nam trung taïp ngaâm. 
 + Baéc haønh taïp luïc.
 - Taùc phaåm baèng chöõ Noâm(xem chi tieát -sgk):
 + Ñoaïn tröôøng taân thanh(Truyeän Kieàu).
 + Vaên chieâu hoàn(Vaên teá thaäp loaïi chuùng sinh).
 - Ñaëc ñieåm noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa thô vaên Nguyeãn Du:
 + Ñaëc ñieåm noäi dung:
· Caûm thoângsaâu saéc vôùi cuoäc soáng con ngöôøi, ñaëc bieät laø nhöõng con ngöôøi beù nhoû, baát haïnh, ngöôøi phuï nöõ -> mang tính khaùi quaùt, tính trieát lyù vaø thaám ñaãm tính caûm xuùc.
· Khaùi quaùt baûn chaát taøn baïo cuûa CÑPK baát coâng chaø ñaïp leân quyeàn soáng cuûa con ngöôøi.
· Traân troïng, thöông yeâu con ngöôøi. Ñeà cao quyeàn soáng khaùt voïng töï do, haïnh phuùc löùa ñoâi.
=> Thô ND tieâu bieåu cho traøo löu nhaân ñaïo chuû nghóa trong vaên hoïc cuoái theá kæ XVIII ñaàu theá kæ XIX.
+ Ñaëc ñieåm ngheä thuaät:
· Söû duïng thaønh coâng nhieàu theå thô( Nguõ ngoân, thaát ngoân, ca, haønh, luïc baùt…).
· Ñöa thô luïc baùt leân ñænh cao, coù khaû naêng truyeàn taûi caû noäi dung töï söï vaø tröõ tình cuûa theå loaïi truyeän thô.
· Vieät hoaù ngoân ngöõ ngoaïi nhaäp, vaän duïng saùng taïo vaø thaønh coâng lôøi aên tieáng noùi daân gian.
14. Baøi: Trao Duyeân.
 1. Xaùc ñònh vò trí ñoaïn trích: töø caâu 723 ñeán caâu 756.
 2. Noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa ñoaïn trích:
 * ND:
- Kieàu trao duyeân cho Thuyù Vaân:
+ Töø duøng ñaét “Caäy/ chòu”, haønh ñoäng baát ngôø “laïy/ thöa” -> thaùi ñoä kính caån, chòu ôn, taïo khoâng khí trang nghieâm.
+ Kieàu kheùo leùo thuyeát phuïc Vaân chaáp nhaän gaù nghóa cuøng Kim Troïng, ñöa Thuyù Vaân vaøo chuyeän ñaõ roài, khieán naøng phaûi maëc nhieân chaáp nhaän (Nhaéc laïi moái tình saâu ñaäm cuûa mình vaø Kim Troïng, nhöng vì chöõ hieáu phaûi hy sinh chöõ tình, nay vì tình maùu muõ , Kieàu heát loøng tin töôûng, bieát ôn vaø mong Vaân keát duyeân cuøng chaøng Kim).
- Kieàu trao kæ vaät cho em:
+ Trao kæ vaät cho em, Kieàu soáng laïi vôùi nhöõng kæ nieäm thieâng lieâng.
+ Taâm traïng ñaày maâu thuaãn (trao kæ vaät nhöng ñau ñôùn nuoái tieác, lôøi noùi nöûa tænh nöûa meâ, daèn vaët, ñau ñôùn, töï cho mình laø ngöôøi meänh baïc baát haïnh).
- Kieàu vôùi noãi ñau thöïc taïi:
+ Noãi ñau cuûa söï dang do maát maùt khoâng theå haøn gaén.
+ Caûm thaáy coù loãi vôùi Kim Troïng.
=> Ñaây laø bi kòch ñaàu tieân cuûa ñôøi Kieàu, Moät naøng Kieàu vôùi tình yeâu maõnh lieät, ñöùc hi sinh, söï khieâm nhöôøng.
 * NT:
- Mieâu taû noäi taâm nhaân vaät saâu saéc (qua vieäc chuyeån ñoåi ñoái töôïng ñoái thoaïi moät caùch lieân tuïc).
- Thaønh coâng trong vieäc vaän duïng uyeån chuyeån ngoân ngöõ daân toäc vaø ngoân ngöõ baùc hoïc (töø, thaønh ngöõ, ñieån tích…).
- Xaây döïng moái quan heä hôïp lyù giöõa tình caûm vaø lí trí, giöõa nhaân caùch vaø thaân phaän cuûa nhaân vaät.
15. Baøi: Noãi thöông mình.
 1. Vò trí ñoaïn trích: töø caâu 1229 ñeán caâu 1248.
 2. Noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa ñoaïn trích:
 * ND:
- tình caûnh trôù treâu cuûa Kieàu: Caûnh soáng laàu xanh xa hoa maø oâ nhuïc, nhaøn nhaõ maø ñau khoå.
-> ñöôïc mieâu taû baèng nhöõng hình aûnh mang tính öôùc leä, ñieån tích -> chaân dung cao ñeïp, thaùi ñoä traân troïng vaø caûm thoâng cuûa taùc giaû vôùi naøng Kieàu.
- Taâm traïng noãi nieàm cuûa naøng Kieàu: Caùi “giaät mình” yù thöùc veà nhaân caùch, phaåm giaù cuûa baûn thaân. Noãi ñau khoå, coâ ñôn khoâng ngöôøi chia seû.
=> Taâm traïng aáy laøm saùng leân nhaân caùch cao ñeïp cuûa Kieàu.
*NT: - Taïo nhöõng veá ñoái xöùng trong cuïm töø, trong caâu. Vaän duïng thaønh coâng caùc bieän phaùp tu töø: hình aûnh öôùc leä, caâu hoûi tö töø, pheùp ñieäp… ñeå khaéc hoaï thaønh coâng taâm traïng cuûa Kieàu.
 16.Baøi: Chí khí anh huøng.
1. Vò trí ñoaïn trích: töø caâu 2213 ñeán caâu 2230.
2. Noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa ñoaïn trích: 
* ND:
- theå hieän tính caùch vaø chí khí anh huøng cuûa Töø Haûi:
+ ngöôøi anh huøng mang taàm voùc vuõ truï.
+ Ngöôøi anhn huøng coù chí lôùn vaãy vuøng trong boán bieån.
+ Baét ñaàu söï nghieäp khoù khaên, nhöng coù quyeát taâm vaø yù chí saét ñaù.
-> Xaây döïng maãu anh huøng lyù töôûng thôøi trung ñaïi.
- Moät ngöôøi choàng taâm lí.
 * NT:
- Buùt phaùp xaây döïng nhaân vaät: öôùc leä, lí töôûng hoaù, laõng maïn hoaù vôùi caûm höùng vuõ truï, ca ngôïi baèng nhöõng hình aûnh thieân nhieân kì vó.
17. Baøi: Theà nguyeàn.
 1. Vò trí ñoaïn trích: töø caâu 431 ñeán caâu 452.
 2. Noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa ñoaïn trích:
 * ND:
- Ñeâm traêng theà nguyeàn lung linh, huyeàn moäng vaø thanh cao, trang troïng.
- Tình yeâu maõnh lieät, taùo baïo maø trong saùng.
-> moät quan nieäm môùi meû cuûa Nguyeãn Du veà tình yeâu.
 * NT:
- Ngoân ngöõ giaøu hình aûnh, gôïi caûm.
 PHAÀN II: TIEÁNG VIEÄT
BAØI 1: Khaùi quaùt veà lòch söû tieáng Vieät.
Nguoàn goác vaø quan heä hoï haøng cuûa tieáng Vieät.
Lòch söû phaùt trieån cuaû t ieáng Vieät
BAØI 2 : NHÖÕNG YEÂU CAÀU VEÀ SÖÛ DUÏNG TIEÁNG VIEÄT
1. Söû duïng ñuùng theo caùc chuaån möïc cuûa tieáng Vieät.
+ Veà ngöõ aâm vaø chöõ vieát.
+ Veà töø ngöõ.
+ Veà ngöõ phaùp.
+ Veà phong caùch ngoân ngöõ.
2. Söû duïng hay, ñaït hieäu quaû giao tieáp cao.
BAØI 3 : Phong caùch ngoân ngöõ ngheä thuaät.
Ngoân ngöõ ngheä thuaät : 
* Khaùi nieäm: bao goàm: 
+ Ngoân ngöõ töï söï.
+ Ngoân ngöõ thô.
+ Ngoân ngöõ saân khaáu.
Phong caùch ngoân ngöõ ngheä thuaät : coù 3 daëc tröng cô baûn:
 * Tính hình töôïng.
 * Tính truyeàn caûm
 * Tính caù theå hoaù.
 BAØI 4: Caùc pheùp tu töø : pheùp ñieäp vaø pheùp ñoái.
 + Ñònh nghóa.
 + Nhaän bieát vaø phaân tích giaù trò cuûa pheùp ñieäp vaø pheùp ñoái trong thô vaên.

 PHAÀN III : LAØM VAÊN
 1. Vaên thuyeát minh.
 2. Vaên nghò luaän. 

 	-HEÁT-
* LÖU YÙ: ÑEÀ CÖÔNG TREÂN ÑAÂY CHÆ COÙ TÍNH ÑÒNH HÖÔÙNG, HOÏC SINH CAÀN KEÁT HÔÏP VÔÙI KIEÁN THÖÙC CUÏ THEÅ ÑAÕ ÑÖÔÏC HOÏC ÑEÅ OÂN TAÄP.
Chuùc caùc em thaønh coâng!


ÑEÀ CÖÔNG HOÏC OÂN TAÄP MOÂN GDCD 10-HOÏC KÌ II 
NAÊM HOÏC 2007 – 2008


Caâu 1: Quan nieäm veà ñaïo ñöùc:
- Khaùi nieäm: ÑÑ laø heä thoáng caùc quy taéc, chuaån möïc xaõ hoäi maø nhôø ñoù con ngöôøi töï giaùc ñieàu chænh haønh vi cuûa mình………….( Cho ví duï veà nhöõng haønh vi ÑÑ).
Caùc quy taéc, chuaån möïc bieán ñoåi phuø hôïp vôùi söï vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa lòch söû.
Neàn ñaïo ñöùc nöôùc ta hieän nay laø neàn ñaïo ñöùc tieán boä, phuø hôïp vôi yeâu caàu cuûa söï nghieäp CNH-HÑH ñaát nöôùc.
- Phaân bieät ñaïo ñöùc vôùi phaùp luaät vaø phong tuïc taäp quaùn ………. Laáy ví duï minh hoaï…….
- Vai troø cuûa ñaïo ñöùc:
+ Ñoái vôùi caù nhaân: goùp phaàn hoaøn thieän nhaân caùch. Moät caù nhaân thieáu ñaïo ñöùc thì moïi phaåm chaát, naêng löïc khaùc seõ khoâng coøn yù nghóa.
+ Ñoái vôùi gia ñình: laø neàn taûng cuûa gia ñình, taïo neân söï oån ñònh vaø phaùt trieån vöõng chaéc cuûa gia ñình, laø nhaân toá xaây döïng gia ñình haïnh phuùc.
+ Ñoái vôùi xaõ hoäi: XH seõ phaùt trieån beàn vöõng neáu caùc quy taéc, chuaån möïc ñaïo ñöùc trong xaõ hoäi luoân ñöôïc toân troïng vaø cuûng coá phaùt trieån.

Caâu 2: Moät soá phaïm truø cô baûn cuûa ñaïo ñöùc hoïc:
- Nghóa vuï:
+ Khaùi nieäm: NV laø traùch nhieäm cuûa caù nhaân ñoái vôùi yeâu caàu, lôïi ích chung cuûa coäng ñoàng, cuûa XH . Cho VD. 
+ Caù nhaân phaûi ñaët nhu caàu, lôïi ích cuûa XH leân treân, phaûi bieát hi sinh quyeàn lôïi cuûa mình vì quyeàn lôïi chung….
+ Nghóa vuï cuûa ngöôøi thanh nieân VN hieän nay? ( Lieân heä baûn thaân).
- Löông taâm:
+ Khaùi nieäm: LT laø naêng löïc töï ñaùnh giaù vaø ñieàu chænh haønh vi ñaïo ñöùc cuûa baûn thaân……Cho VD…
+ Löông taâm