Đề cương lịch sử ôn tập học kì 1

§Ò c­¬ng lÞch sö «n tËp häc k× 1
C©u 1: LÞch sö lµ g×? Häc lÞch sö ®Ó lµm g×?
- LÞch sö lµ nh÷ng g× ®· diÔn ra trong qu¸ khø.
- LÞch sö lµ m«n khoa häc, cã nhiÖm vô t×m hiÓu vµ dùng l¹i qu¸ khø con ng­êi vµ x· héi loµi ng­êi.
- Häc lÞch sö ®Ó biÕt ®­îc céi nguån cña tæ tiªn, cha «ng, d©n téc m×nh.
- HiÓu ®­îc cuéc sèng ®Êu tranh cña cha «ng, d©n téc vµ x· héi loµi ng­êi ®· x©y dùng x· héi v¨n minh nh­ ngµy nay.
- HiÓu ®­îc nh÷ng g× chóng ta ®ang thõa h­ëng vµ biÕt lµm g× cho t­¬ng lai.
C©u 2: Con ng­êi ®· xuÊt hiÖn nh­ thÕ nµo? V× sao x· héi nguyªn thñy tan r·?
- C¸ch ®©y hµng chôc triÖu n¨m th× trªn Tr¸i §Êt ®· cã loµi v­în cæ sinh sèng, trong qu¸ tr×nh t×m kiÕm thøc ¨n, loµi v­în nµy ®· biÕt ®i b»ng 2 chi sau, 2 chi tr­íc cÇm n¾m thøc ¨n, ®ã lµ ng­êi tèi cæ.
- Thêi gian xuÊt hiÖn: c¸ch ®©y kho¶ng 3 ®Õn 4 triÖu n¨m.
§Þa ®iÓm: miÒn §«ng ch©u Phi, trªn ®¶o Gia-va(In - ®« - nª - xi - a), ë gÇn B¾c Kinh (Trung Quèc),
- Hä sèng theo bÇy, gåm vµi chôc ng­êi, ngñ trong c¸c hang ®éng, m¸i ®¸, biÕt dïng löa s­ëi Êm.
- “¡n l«ng ë læ” cuéc sèng rÊt bËp bªnh.
+ X· héi nguyªn thñy tan r· v×: 
- Vµo thiªn niªn kØ thø IV, con ng­êi ph¸t hiÖn ra kim lo¹i vµ sö dông kim lo¹i lµm c«ng cô.
- Nhê cã c«ng cô kim lo¹i, con ng­êi khai ph¸ ruéng ®Êt hoang, t¨ng thªm diÖn tÝch, ®Êt trång trät ra nhiÒu s¶n phÈm.
- X· héi xuÊt hiÖn cña c¶i d­ thõa, xuÊt hiÖn ph©n hãa ng­êi giµu, ng­êi nghÌo, nªn x· héi nguyªn thñy tan r·.
C©u 3: Sù kh¸c nhau gi÷a ng­êi tèi cæ vµ ng­êi tinh kh«n,(vÒ con ng­êi, vÒ c«ng cô s¶n xuÊt vµ tæ chøc x· héi?
Ng­êi tèi cæ
Ng­êi tinh kh«n
VÒ con ng­êi: C¬ thÓ cã 1 líp l«ng dµy, d¸ng khãm, thÓ tÝch hép sä nhá, bµn tay ch­a linh ho¹t, tr¸n bît ra phÝa sau.
VÒ c«ng cô: C«ng cô b»ng ®¸, ghÌ ®Ïo th« s¬.
Tæ chøc x· héi: Sèng theo bÇy, ®µn, trong hang ®éng ®¸, s¨n b¾t thó, t¹o ra löa.
VÒ con ng­êi: Líp l«ng Ýt, d¸ng th¼ng, thÓ tÝch hép sä lín, bµn tay linh ho¹t.

VÒ c«ng cô: C«ng cô s¾c bÐn( r×u, b«n, chµy,)
Tæ chøc x· héi: Sèng theo tõng nhãm nhá( thÞ téc), sèng trong c¸c tóp lÒu, trßng lóa,rau (nghÒ nghiÖp)
C©u 4: C¸c quèc gia cæ ®¹i ph­¬ng §«ng ®· h×nh thµnh ë ®©u vµ tõ bao giê?
- Cuèi thiªn niªn kØ 4, ®Çu thiªn niªn kØ 3 TCN c¸c quèc gia cæ ®¹i ph­¬ng §«ng h×nh thµnh.
- §Þa ®iÓm:trªn l­u vùc cña c¸c con s«ng:s«ng Nin ë Ai CËp,s«ng H»ng ë Ên §é,s«ng Hoµng Hµ ë Trung Quèc.
- §êi sèng kinh tÕ:
+ NghÒ trång lóa n­íc lµm nghÒ chÝnh
+ BiÕt lµm thñy lîi, ®µo kªnh,...
+ Thu ho¹ch lóa æn ®Þnh, n¨ng suÊt cao, nªn s¶n phÈm d­ thõa.
- XuÊt hiÖn ph©n hãa ng­êi giµu, nghÌo, nªn nhµ n­íc ra ®êi.
C©u 5: Nh÷ng thµnh tùu v¨n hãa vÒ quèc gia cæ ®¹i ph­¬ng §«ng?
- Lµm ra lÞch (©m lÞch): 1 n¨m cã 12 th¸ng, 1 th¸ng cã 29 ®Õn 30 ngµy. ChÕ t¹o ra ®ång hå ®o thêi gian.
- Ch÷ viÕt: ch÷ t­îng h×nh, m« pháng vËt thËt, nãi lªn ý nghÜa cña con ng­êi. ViÕt trªn giÊy Pa-pi-rót, mai rïa, ®Êt sÐt.
- To¸n häc: TÝnh ®­îc phÐp tÝnh tõ 0 ®Õn 10, sè pi 3,16.
- KiÕn tróc: Cã nhiÒu kiÕn tróc ®å sé ®éc ®¸o nh­ thµnh Ba-bi-lon ë L­ìng Hµ, kim tù th¸p ë Ai CËp,...
C©u 6: Nªu sù h×nh thµnh cña c¸c quèc gia cæ ®¹i ph­¬ng T©y. H·y nªu thµnh tùu vÒ v¨n hãa c¸c quèc gia cæ ®¹i ph­¬ng T©y?
- Kho¶ng ®Çu thiªn niªn kØ I TCN, trªn b¸n ®¶o B¨n C¨ng vµ I-ta-li-a h×nh thµnh 2 quèc gia Hi L¹p vµ R«-ma.
- §Êt ®ai kh« cøng, thuËn lîi cho viÖc trång nho, « liu.
- Cã nhiÒu h¶i c¶ng thuËn lîi cho viÖc bu«n b¸n ®­êng biÓn.
- Kinh tÕ: Ph¸t triÓn th­¬ng nghiÖp vµ thñ c«ng nghiÖp.
- Thñ c«ng nghiÖp: lµm gèm, ®å mÜ nghÖ, r­îu, nho.
+ Thµnh tùu v¨n hãa vÒ quèc gia ph­¬ng T©y lµ:
- Lµm ra lÞch(d­¬ng lÞch): 1 n¨m cã 12 th¸ng, 1 th¸ng cã 29 ®Õn 30 ngµy.
- Ch÷ viÕt: S¸ng t¹o ra hÖ ch÷ c¸i a,b,c,... gåm 26 ch÷ c¸i (la tinh) hiÖn nay cßn sö dông.
- Khoa häc: §¹t nhiÒu thµnh tùu trªn thÕ giíi nh­ Ta-lÐt, Pi-ta-go trong to¸n häc, ¸c-si-mÐt trong vËt lý, Pla-t«n, A-ri-xtèt trong triÕt häc,... 
- KiÕn tróc: cã nhiÒu nÒn kiÕn tróc næi tiÕng nh­ ®Òn P¸c-tª-n«ng trªn ®åi A-cr«-p«n ë A-ten, ®Êu tr­êng C«-li-dª ë R«-ma,... 
C©u 7: DÊu tÝch cña ng­êi Tèi Cæ ®­îc t×m thÊy ë ®©u trªn ®Êt n­íc ta?
+ DÊu tÝch cña ng­êi tèi cæ ®­îc tim thÊy ë nhiÒu n¬i nh­:
- MiÒn §«ng ch©u Phi, trªn ®¶o Gia-va(In - ®« - nª - xi - a), ë gÇn B¾c Kinh (Trung Quèc)
C©u 8: H·y nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ ®êi sèng vËt chÊt vµ ®êi sèng tinh thÇn cña ng­êi nguyªn thñy thêi Hßa B×nh, B¾c S¬n vµ S¬n Vi?
+ §êi sèng vËt chÊt: Ng­êi nguyªn thñy th­êng xuyªn c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng.
+ Thêi S¬n Vi: GhÌ ®Ïo hßn cuéi lµm c«ng cô(r×u)
+ Thêi Hßa B×nh-B¾c S¬n: mµi ®¸, dïng nhiÒu lo¹i ®¸ kh¸c nhau nh­ r×u, b«n, chµy.
- BiÕt sö dông ®å gèm - BiÕt dïng tre, x­¬ng s­êng lµm c«ng cô.
- BiÕt trång trät nh­ bÇu, bÝ, rau,... - Ch¨n nu«i nh­ chã,lîn.
- Nªn cuéc sèng cña hä ®· æn ®Þnh h¬n
+ §êi sèng vËt chÊt:
- BiÕt lµm ®å trang søc nh­ vßng tay, khuyªn tai,...
- VÏ nh÷ng h×nh ¶nh miªu t¶ cuéc sèng tinh thÇn.
- Phong tôc tËp qu¸n: ch«n l­ìi cuèc hay l­ìi r×u theo ng­êi chÕt.
C©u 9: NghÒ n«ng trång lóa n­íc ra ®êi ë ®©u vµ trong ®iÒu kiÖn nµo?
- Trªn c¸c di chØ ë Hoa Läc vµ Phïng Nguyªn ph¸t hiÖn nhiÒu l­ìi cuèc ®¸ m×a nh½n.
- Bªn c¹nh ®ã, ng­êi ta cßn t×m thÊy ë bªn c¹nh c¸c b×nh, vß ®Êt nung lín dÊu vÕt cña g¹o ch¸y, tõ ®ã nghÒ n«ng trång lóa n­íc ra ®êi.
C©u 10: Sù ph©n c«ng lao ®éng ®· ®­îc h×nh thµnh nh­ thÕ nµo, x· héi cã g× ®æi míi?
+ Sù ph©n c«ng lao ®éng ®­îc h×nh thµnh:
- ThuËt luyÖn kim vµ nghÒ n«ng trång lóa n­íc ra ®êi, ®ßi hái con ng­êi ph¶i lµm 1 c«ng viÖc nhÊt ®Þnh, x· héi cã sù ph©n c«ng lao ®éng.
+ Nam giíi: ®¸nh c¸, lµm ruéng,s¨n b¾n, chÕ t¸c c«ng cô lao ®éng.
+ Phô n÷: lµm viÖc nhµ, dÖt v¶i, lµm gèm.
- Nªn thñ c«ng nghiÖp t¸ch ra khái n«ng nghiÖp.
+ X· héi cã nh÷ng ®æi míi lµ:
- X· héi h×nh thµnh c¸c lµng, b¶n, chiÒng ch¹
- Ng­êi ®µn «ng cã vi trÝ cao, trong gia ®×nh 
=> ChÕ ®é phô hÖ thay thÕ cho chÕ ®é mÉu hÖ, x· héi cã sù ph©n hãa giµu nghÌo.
C©u 11: N­íc V¨n Lang ra ®êi trong hoµn c¶nh nµo? Nãi râ sù thµnh lËp cña c¸c nhµ n­íc V¨n Lang? H·y vÏ vµ m« t¶ tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc V¨n Lang? 
- Kho¶ng thÕ kØ 8 ®Õn thÕ kØ 7 TCN, ë vïng ®ång b»ng B¾c Bé vµ B¾c Trung Bé h×nh thµnh nh÷ng bé l¹c lín.
- S¶n xuÊt ph¸t triÓn, m©u thuÉn giµu nghÌo n·y sinh.
- N«ng nghiÖp trång lóa n­íc gÆp nhiÒu khã kh¨n( lò lôt,thiªn tai)
- Cã sù xung ®ét gi÷a c¸c bé l¹c víi nhau: ng­êi L¹c ViÖt vµ c¸c bé l¹c kh¸c.
- Nªn cÇn cã ng­êi ®øng ra gi¶i quyÕt c¸c cuéc xung ®ét vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trÞ thñy ®Ó b¶o vÖ mïa mµng.
+ N­íc V¨n Lang thµnh lËp:
- Bé l¹c V¨n Lang c­ tró trªn vïng ®Êt ven s«ng Hång, cã nghÒ ®óc ®ång ph¸t triÓn, d©n c­ ®«ng ®óc vµ lµ bé l¹c hïng m¹nh nhÊt thêi ®ã.
- ThÕ kØ 7 TCN: bé l¹c V¨n Lang thèng nhÊt c¸c bé l¹c kh¸c, thµnh lËp n­íc V¨n Lang.
- §øng ®Çu nhµ n­íc lµ Vua Hïng, ®ãng ®« ë B¹ch H¹c (Phó Thä)
+ Tæ chøc cña bé m¸y nhµ n­íc V¨n L¨ng lµ: 
+ ë trung ­¬ng: 
- §øng ®Çu nhµ n­íc lµ vua, gióp viÖc cho nhµ vua 
cã l¹c hÇu, l¹c t­íng.
+ ë ®Þa ph­¬ng ®Êt n­íc chia lµm 15 bé, d­íi bé 
lµ chiÒng ch¹.
- §øng ®Çu chiÒng ch¹ lµ bå chÝnh.
- Ch­a cã ph¸p luËt, qu©n ®é tæ chøc bé m¸y nhµ 
n­íc cßn ®¬n gi¶n.
C©u 12: Ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa cö daân Vaên Lang?
+ §êi sèng vËt chÊt:
- ë nhµ sµn cã m¸i cong h×nh thuyÒn, m¸i trßn h×nh thuyÒn lµm b»ng gç, tre, nøa.
- Sèng thµnh c¸c lµng ch¹, gåm vµi chôc gia ®×nh ë ven s«ng, ven ®åi.
- §i l¹i b»ng thuyÒn
- Thøc aên chÝnh lµ: côm neáp ,côm tÎ, rau thÞt c¸,...
- BiÕt lµm m¾m, muèi, dïng gõng lµm gia vÞ
- Trang phôc: + Nam ®èng khè, m×nh trÇn, ®i ch©n ®Êt
 + N÷ mÆc v¸y, ®eo ®å trang søc
+ §êi sèng tinh thÇn:
- Toå chöùc caùc leã hoäi vui chôi nh­: gi· g¹o, ®ua thuyÒn “mong möa thuaän gioù hoøa” -Choân ngöôøi cheát cuøng coâng cuï lao ñoäng vaø ñoà trang söùc.
Coù yù thöùc coäng ñoàng saâu saéc.
C©u 13: Nhµ n­íc ¢u L¹c ra ®êi nh­ thÕ nµo? VÏ vµ m« t¶ tæ chøc nhµ n­íc ¢u L¹c?
- Naêm 201 Thuïc phaùn phaûi buoäc Vua Hïng nhöôøng ngoâi, hôïp hai vuøng ñaát Taây ¢u vaø Laïc Vieät thaønh moät nöôùc coù teân laø ¢u Laïc 
- Thuïc phaùn töï xöng laø An Döông Vöông ñoùng ñoâ ôû Phong Kheâ ( Coå Loa- Ñoâng Anh –Haø Noäi )
+ Tæ chøc nhµ n­íc ¢u L¹c lµ: 
- §øng ®Çu nhµ n­íc lµ vua n¾m mäi quyÒn hµnh,
 gióp viÖc cho nhµ vua cã l¹c hÇu, l¹c t­íng.
+ §Êt n­íc chia lµm nhiÒu bé, ®øng ®Çu bé 
lµ l¹c t­íng.
- Lµng ch¹ do bå chÝnh cai qu¶n.
- QuyÒn hµnh nhµ n­íc cao h¬n, chÆt chÏ h¬n vua
 coù quyeàn hôn trong vieäc trò nöôùc.
C©u 14: §Êt n­íc ¢u L¹c cã g× ®æ thay vÒ n«ng nghiÖp vµ thñ c«ng nghiÖp?
+ N«ng nghiÖp:
- L­ìi cµy ®­îc c¶i tiÕn vµ dïng nhiÒu h¬n. - Ch¨n nu«i ®¸nh c¸ ph¸t triÓn.
- Lóa, g¹o, khoai,… ngµy mét nhiÒu h¬n.
+ Thñ c«ng nghiÖp:
- DÖt v¶i ®å trang søc ®ãng thuyÒn tiÕn bé. - X©y dùng, luyÖn kim ph¸t triÓn.
C©u 15: H·y m« t¶ cÊu tróc cña thµnh Cæ Loa? 
- An D­¬ng V­¬ng X©y dùng ë Phong Khª mét thµnh Cæ Loa.
-Thµnh cã 3 vßng khÐp kÝnh, chu vi 1600m cã h×nh xo¾n èc. 
- C¸c thµnh ®Òu cã hµo bao quanh vµ th«ng nhau.
- Bªn trong thµnh néi lµ n¬i lµm viÖc cña An D­¬ng V­¬ng, L¹c t­íng vµ L¹c hÇu.
=> Thµnh Cæ Loa lµ mét biÓu t­îng cña nÒn v¨n minh cña ng­êi ViÖt Cæ.
C©u 16: Nhµ n­íc ¢u L¹c sôp ®ç trong hoµn c¶nh nµo? Nªu nguyªn nh©n thÊt b¹i?
- N¨m 207 TCN Nhµ TÇn bÞ suy yÕu, TriÖu §µ ®· c¾t 3 quËn ë phÝa B¾c thµnh lËp mét riªng lµ Nam ViÖt ®­a qu©n x©m chiÕm ¢u L¹c 
- Nh©n d©n ¢u L¹c cã vò khÝ tèt, tinh thÇn chiÕn ®Êu dòng c¶m ®¸nh b¹i qu©n x©m l­îc cña Triªu §µ.
- TriÖu §µ gi¶ vê xin hµng, dïng m­u kÕ chia rÏ néi bé n­íc ta vµ khiÕn c¸c t­íng giái nh­ Cao Lç, Nåi HÇu ph¶i bá vÒ quª.
- N¨m 179 TCN, TriÖu §µ sai qu©n ®¸nh chiÕm ¢u L¹c.
- An D­¬ng V­¬ng kh«ng ®Ò phßng, mÊt t­íng giái, nªn bÞ thÊt b¹i nhanh chãng.
=> ¢u L¹c r¬i vµo ¸ch ®« hé cña nhµ TriÖu.