Đề cương ôn tập câu hỏi môn Sinh 8
Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Đề cương ôn tập câu hỏi môn Sinh 8, để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
DANH SAÙCH HOÏC SINH ÑAÊNG KÍ THAM GIA HOÏC BOÀI DÖÔÕNG MOÂN SINH 8 - Naêm hoïc 2009-2010 TT Hoï vaø teân Lôùp Ñieän thoaïi Hoïc löïc lôùp 7 Keát quaû khaûo saùt Laàn 1 Laàn 2 Laàn 3 Laàn 4 Laàn 5 TBC 1 Ñaëng Trung Bin 8A1 0954823992 Gioûi 2 Traàn Ñöùc Khoa 8A2 01659581650 Gioûi 3 Traàn Thò Hoaøng My 8A3 0987956601 Gioûi 4 Ñaëng VaênThaïch 8A4 01678113669 Gioûi 5 Voõ Ngoïc Vuõ 8A5 0563858137 Gioûi ÑEÀ CÖÔNG OÂN TAÄP CAÂU HOÛI – TRAÛ LÔØI THEO CHÖÔNG (DAØNH CHO HOÏC SINH GIOÛI) Chöông I: KHAÙI QUAÙT VEÀ CÔ THEÅ NGÖÔØI Caâu 1*: Haõy ñieàn noäi dung cô baûn vaøo baûng sau: Baûng : Khaùi quaùt veà cô theå ngöôøi Caáp ñoä cô theå Ñaëc ñieåm Caáu taïo Vai troø Teá baøo Moâ Cô quan Heä cô quan Traû lôøi: Baûng : Khaùi quaùt veà cô theå ngöôøi Caáp ñoä cô theå Ñaëc ñieåm Caáu taïo Vai troø Teá baøo Goàm maøng, chaát TB vôùi caùc baøo quan chuû yeáu (ti theå, löôùi noäi chaát, boä maùy goân gi) vaø nhaân Laø ñôn vò caáu taïo vaø chöùc naêng cuûa cô theå Moâ Taäp hôïp caùc TB chuyeân hoùa, coù caáu taïo gioáng nhau Tham gia caáu taïo neân caùc cô quan Cô quan Ñöôïc taïo neân bôõi caùc moâ khaùc nhau Tham gia caáu taïo vaø thöïc hieän moät chöùc naêng nhaát ñònh cuûa heä cô quan Heä cô quan Goàm caùc cô coù moái lieân heä veà chöùc naêng Thöïc hieän moät chöùc naêng nhaát ñònh cuûa cô theå Caâu 2: Haõy hoaøn thaønh noäi dung ôû baûng sau: Baûng: Thaønh phaàn , chöùc naêng cuûa caùc heä cô quan Heä cô quan Caùc cô quan trong töøng heä cô quan Chöùc naêng cuûa heä cô quan Heä vaän ñoäng Heä tieâu hoùa Heä tuaàn hoaøn Heä hoâ haáp Heä baøi tieát Heä thaàn kinh Traû lôøi Heä cô quan Caùc cô quan trong töøng heä cô quan Chöùc naêng cuûa heä cô quan Heä vaän ñoäng Cô vaø xöông Vaän ñoäng, naâng ñôõ Heä tieâu hoùa Mieäng, oáng tieâu hoùa vaø caùc tuyeán tieâu hoùa. Tieáp nhaän vaø bieán ñoåi thöùc aên thaønh chaát dinh döôõng cung caáp cho cô theå. Heä tuaàn hoaøn Tim vaø heä maïch Vaän chuyeån chaát dinh döôõng, O2 tôùi caùc teá baøo vaø vaän chuyeån chaát thaûi, CO2 töø teá baøo tôùi cô quan baøi tieát. Heä hoâ haáp Muõi, khí quaûn, pheá quaûn, 2 laù phoåi. Thöïc hieän trao ñoåi khí O2, CO2 giöõ cô theå vôùi moâi tröôøng. Heä baøi tieát Thaän, oáng daãn tieåu, boùng ñaùi Baøi tieát nöôùc tieåu Heä thaàn kinh Naõo, tuûy soáng, daây thaàn kinh, haïch thaàn kinh. Tieáp nhaän vaø traû lôøi caùc kích thích cuûa moâi tröôøng, ñieàu hoøa hoaït ñoäng caùc cô quan Caâu 3: Trình baøy moái lieân heä veà chöùc naêng giöõa caùc heä cô quan ñaõ hoïc ( Heä vaän ñoäng, heä tuaàn hoaøn, heä hoâ haáp, heä tieâu hoùa, heä baøi tieát ). Traû lôøi: Moái lieân heä veà chöùc naêng giöõa caùc heä cô quan ñaõ hoïc ( Heä vaän ñoäng, heä tuaàn hoaøn, heä hoâ haáp, heä tieâu hoùa, heä baøi tieát ) ñöôïc phaûn aùnh qua sô ñoà sau: Heä vaän ñoâïng Heä tuaàn hoaøn Heä hoâ haáp Heä tieâu hoùa Heä baøi tieát Giaûi thích: + Boä xöông taïo khung cho toaøn boä cô theå, laø nôi baùm cuûa heä cô vaø laø giaù ñôõ cho caùc heä cô quan khaùc. + Heä cô hoaït ñoäng giuùp xöông cöû ñoäng. + Heä tuaàn hoaøn ñaãn maùu ñeán taát caû caùc heä cô quan, giuùp caùc heä naøy trao ñoåi chaát. + Heä hoâ haáp laáy oâxy töø moâi tröôøng cung caáp cho caùc heä cô quan vaø thaûi cacbonic ra moâi tröôøng thoâng qua heä tuaàn hoaøn. + Heä tieâu hoùa laáy thöùc aên töø moâi tröôøng ngoaøi vaø bieán ñoåi chuùng thaønh caùc chaát dinh döôõng ñeå cung caáp cho taát caû caùc heä cô quan thoâng qua heä tuaàn hoaøn + Heä baøi tieát giuùp thaûi caùc chaát caën baõ, thöøa trong trao ñoåi chaát cuûa taát caû caùc heä cô quan ra moâi tröôøng ngoaøi thoâng qua heä tuaàn hoaøn. Caâu 4: So sánh tế bào động vật và tế bào thực vật? ( HS phải nêu được giống nhau và khác nhau những điểm nào) Điểm giống và khác nhau đó nói lên điều gì? Traû lôøi: A) Giống nhau: - Đếu là đơn vị cấu trúc và ñơn vị chức năng của TB. - Đều có các thành phần: Màng, chất TB , nhân và các bào quan như: ti thể; thể gôn gi; lưới nội chất; riboxom B) Khác nhau: Đặc điểm phân biệt TB động vật TB thực vật Màng tế bào - Không có màng bằng Xenlulozơ - Có màng làm bằng Xenlulozơ Tế bào chất - Không có lạp thể - diệp lục - Không bào bé hoặc không có - Hình dạng không ổn định - Có trung thể - Có lạp thể - diệp lục. - Không bào lớn - Hình dạng ổn định. - Không có C) + Ý nghĩa của sự giống nhau: Chứng tỏ ĐV và TV có cùng nguồn gốc trong quá trình phát sinh + Ý nghĩa sự khác nhau: Tuy cùng nguồn gốc chung nhưng phân hóa theo 2 hướng khác nhau, chuyên hóa và thích nghi với lối sống khác nhau Caâu 5: Haõy neâu caùc thaønh phaàn caáu taïo teá baøo ? Qua ñoù giaûi thích moái quan heä thoáng nhaát veà chöùc naêng giöõa maøng sinh chaát, chaát teá baøo vaø nhaân? Traû lôøi: * Caùc thaønh phaàn caáu taïo teá baøo -Maøng teá baøo : giuùp teá baøo trao ñoåi chaát . -Chaát teá baøo : thöïc hieän caùc hoaït ñoäng soáng cuûa teá baøo . +Löôùi noäi chaát : toång hôïp vaø vaän chuyeån caùc chaát +Riboxom : nôi toång hôïp protein +Ti theå : tham gia hoâ haáp giaûi phoùng naêng löôïng +Boä maùy Gongi : thu nhaän , hoaøn thieän , phaân phoái caùc saûn phaåm , baøi tieát chaát baõ ra ngoaøi. +Trung theå : tham gia quaù trình phaân chia teá baøo . -Nhaân teá baøo : ñieàu khieån moïi hoaït ñoäng soáng cuûa teá baøo . +Nhieãm saéc theå : chöùa ADN qui ñònh toång hôïp protein , quyeát ñònh trong di truyeàn . +Nhaân con : toång hôïp rARN * Keát luaän: Maøng sinh chaát thöïc hieän trao ñoåi chaát ñeå toång hôïp neân nhöõng chaát rieâng cuûa teá baøo. Söï phaân giaûi vaät chaát taïo naêng löôïng caàn cho moïi hoaït ñoäng soáng cuûa teá baøo ñöôïc thöïc hieän nhôø ti theå. Nhieãm saùc theå trong nhaân qui ñònh ñaëc ñieåm caáu truùc proteâin ñöôïc toång hôïp trong TB nhôø riboâxoâm. Nhö vaäy caùc baøo quan trong teá baøocoù söï phoái hôïp hoaït ñoäng ñeå TB thöïc hieän chöùc naêng soáng. Caâu 6: Chöùng minh teá baøo laø ñôn vò caáu taïo caø cuõng laø dôn vò chöùc naêng cuûa cô theå? Traû lôøi: * Teá baøo ñöôïc xem laø ñôn vò caáu taïo cuûa cô theå : Vì moïi cô quan cuûa cô theå ñeàu ñöôïc caáu taïo töø teá baøo . Cơ thể người trưởng thaønh öôùc tính coù khoaûng 6.1013 teá baøo . Moãi ngaøy coù haøng tæ teá baøo bò cheát ñi vaø ñöôïc thay theá. * Chöùc naêng cuûa teá baøo laø thöïc hieän söï trao ñoåi chaát vaø naêng löôïng (qua ñoàng hoùa vaø dò hoùa), cung caáp naêng löôïng cho moïi hoaït ñoäng soáng cuûa cô theå. Ngoaøi ra, söï lôùn leân vaø phaân chia cuûa teá baøo (goïi laø söï phaân baøo) giuùp cô theå lôùn leân, tôùi giai ñoaïn tröôûng thaønh coù theå tham gia vaøo quaù trình sinh saûn; teá baøo coøn coù khaû naêng tieáp nhaän vaø phaûn öùng laïi vôùi caùc kích thích lí – hoùa cuûa moâi tröôøng giuùp cô theå thích nghi vôùi moâi tröôøng. Nhö vaäy, moïi hoaït ñoäng soáng cuûa cô theå ñeàu lieân quan ñeán hoaït ñoäng soáng cuûa teá baøo neân teá baøo laø ñôn vò chöùc naêng cuûa cô theå. Caâu 7: Trình baøy caáu taïo chung vaø thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa teá baøo trong cô theå. Teá baøo coù nhöõng ñaëc ñieåm naøo theå hieän tính chaát soáng cuûa noù? Traû lôøi: 1- Caáu taïo chung cuûa teá baøo: Taát caû caùc teá baøo trong cô theå (tröø TB hoàng caàu) ñeàu coù caáu truùc chung laø coù maøng sinh chaát, chaát teá baøo vaø nhaân. Trong chaát TB coù caùc baøo quan nhö ribosom, löôùi noäi chaát, ti theå, boä maùy goângi, trung theå, ARN. Trong nhaân mang thoâng tin di truyeàn laø AND naèm trong caùc NST. 2- Thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa teá baøo: Chaát höõu cô: -Protein caáu taïo goàm caùc nguyeân toá hoùa hoïc C, H, O, N, S, P. Trong ñoù nitolaø chaát ñaëc tröng cho söï soáng - Gluxit caáu taïo goàm 3 nguyeân toá hoùa hoïc C, H, O trong ñoù tæ leä H :O luoân baèng 2: 1 - Lipit caáu taïo goàm 3 nguyeân toá C, H, O trong ñoù tæ leä H : O thay ñoåi tuøy theo loaïi lipit -A xit nucleic goàm 2 loaïi AND vaø ARN ñöôïc caáu taïo töø caùc nguyeân toáC, H, O, N, P Chaát voâ cô: Goàm nöôùc vaø caùc muoái khoaùng coù chöùa Ca, K, Na, Fe, Cu, 3- Nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn theå hieän tính chaát soáng: - TB thöôøng xuyeân TÑC vôùi moâi tröôøng trong cô theå (maùu, nöôùc moâ) thoâng qua maøng TB baèng cô cheá thaåm thaáu vaø khueách taùn -Sinh saûn: TB lôùn leân ñeán möùc naøo ñoù thì phaân chia goïi laø söï phaân baøo. Vì theá TB luoân ñoåi môùi vaø taêng veà soá löôïng - Caûm öùng: Laø khaû naêng tieáp nhaän vaø phaûn öùng laïi caùc kích thích lí , hoùa cuûa moâi tröôøng xung quanh TB (VD: TB cô laø söï co ruùt vaø TB TK laø höng phaán vaø daãn truyeàn) Caâu 8: Moâ laø gì? Haõy neâu ñaëc ñieåm caáu taïo vaø chöùc naêng caùc loaïi moâ? Traû lôøi: 1- Khaùi nieäm Moâ: Moâ laø taäp hôïp caùc teá baøo chuyeân hoùa coù caáu truùc gioáng nhau , cuøng thöïc hieän moät chöùc naêng nhaát ñònh ( ôû moät soá loaïi moâ coøn coù theâm caùc yeáu toá phi baøo ) 2- Caáu taïo vaø chöùc naêng caùc loaïi moâ: Cô theå coù 4 loaïi moâ chính laø: -Moâ bieåu bì: caùc teá baøo xeáp saùt nhau -> coù chöùc naêng baûo veä, haáp thuï, tieát. -Moâ lieân keát: caùc teá baøo naèm raûi raùc trong chaát phi baøo -> coù chöùc naêng naâng ñôõ, vaän chuyeån , lieân keát caùc cô quan . -Moâ cô goàm cô vaân, cô trôn, cô tim: caùc teá baøo hình sôïi daøi -> coù chöùc naêng co daõn. + Cô vaân: taïo thaønh caùc baép cô trong heä vaän ñoäng, teá baøo coù nhieàu nhaân, coù vaân ngang, vaän ñoäng theo yù muoán + Cô trôn: coù phaàn lôùn ôû caùc noäi quan, ngaén hôn cô vaân, coù 1 nhaân, khoâng coù vaân ngang, vaän ñoäng khoâng theo yù muoán + Cô tim: caáu taïo neân thaønh tim, teá baøo phaân nhaùnh, coù nhieàu nhaân, vaän ñoäng khoâng theo yù muoán . -Moâ thaàn kinh :goàm teá baøo thaàn kinh (Nôron) vaø caùc teá baøo thaàn kinh ñeäm taïo neân heä thaàn kinh coù chöùc naêng tieáp nhaän kích thích , xöû lí thoâng tin , ñieàu khieån söï hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan ñeå traû lôøi caùc kích thích cuûa moâi tröôøng . +Nôron goàm thaân vaø caùc tua. Thaân vaø tua ngaén => chaát xaùm ôû naõo, tuûy vaø haïch thaàn kinh; tua daøi => chaát traéng ôû naõo, tuûy vaø caùc daây thaàn kinh. µ Hoaëc coù theå ra kieåu: Caâu 8: So saùnh 4 loaïi moâ theo maãu ôû baûng sau: Baûng: so saùnh caùc loaïi moâ Moâ bieåu bì Moâ lieân keát Moâ cô Moâ thaàn kinh Ñaëc ñieåm caáu taïo Chöùc naêng Traû lôøi: Baûng: so saùnh caùc loaïi moâ Moâ bieåu bì Moâ lieân keát Moâ cô Moâ thaàn kinh Ñaëc ñieåm caáu taïo Teá baøo xeáp xít mhau Teá baøo naèm trong chaát cô baûn Teá baøo daøi xeáp thaønh lôùp, thaønh boù Nôron coù thaân noái vôùi sôïi truïc vaø sôïi nhaùnh Chöùc naêng Baûo veä , haáp thu, tieát (moâ sing saûn laøm nhieäm vuï sinh saûn)ï Naâng ñôõ (maùu vaän chuyeån caùc chaát) Co , daõn taïo neân söï vaän ñoäng cuûa caùc cô quan vaø vaän ñoäng cuûa cô theå -Tieáp nhaän kích thích -Daãn truyeàn xung thaàn kinh -Xöû li thoâng tin -Ñieàu hoøa hoaït ñoäng caùc cô quan Caâu 9: Cung phaûn xaï, voøng phaûn xaï laø gì? Haõy phaân bieät cung phaûn xa vaø voøng phaûn xaï? Traû lôøi: * Cung phaûn xaï : laø con ñöôøng maø xung thaàn kinh truyeàn töø cô quan thuï caûm qua trung öông thaàn kinh ñeán cô quan phaûn öùng . - Moät cung phaûn xaï goàm 5 yeáu toá: cô quan thuï caûm, Nôron höôùng taâm , trung öông thaàn kinh (Nôron trung gian cuøng thaân vaø tua ngaén cuûa Nôron vaän ñoäng) , Nôron vaän ñoäng , cô quan phaûn öùng * Voøng phaûn xaï : laø luoàng thaàn kinh bao goàm cung phaûn xaï vaø ñöôøng phaûn hoài . (Khi kích thích vaøo teá baøo cô -> cô co coù phaûi laø phaûn xaï khoâng, vì sao? (Khoâng phaûi. Vì khoâng ñaày ñuû caùc yeáu toá cuûa 1 phaûn xaï maø chæ laø söï caûm öùng cuûa caùc sôïi thaàn kinh vaø cuûa teá baøo cô ñoái vôùi kích thích maø thoâi) * Phaân bieät cung phaûn xa vaø voøng phaûn xaïF Neân keõ baûng ñeå phaân bieät Ñaëc ñieåm phaân bieät Cung phaûn xaï Voøng phaûn xaï Con ñöôøng ñi Soá löôïng nô ron tham Ñoä chính xaùc Möùc ñoä Thôøi gian thöïc hieän Ngaén hôn Ít Ít chính xaùc Ñôn giaûn Nhanh hôn Daøi Nhieàu Chính xaùc hôn Phöùc taïp hôn Laâu hôn Caâu 10: LËp b¶ng ph©n biÖt c¸c lo¹i m« c¬. T¹i sao ngêi ta l¹i gäi lµ c¬ v©n? B¶n chÊt vµ ý nghÜa cña sù co c¬. Traû lôøi: B¶ng ph©n biÖt c¸c lo¹i m« c¬. §Æc ®iÓm M« c¬ v©n M« c¬ tr¬n M« c¬ tim H×nh d¹ng H×nh trô dµi H×nh thoi, ®Çu nhän H×nh trô dµi CÊu t¹o TÕ bµo cã nhiÒu nh©n, cã v©n ngang TÕ bµo cã mét nh©n, kh«ng cã v©n ngang TÕ bµo ph©n nh¸nh, cã nhiÒu nh©n Chøc n¨ng T¹o thµnh b¾p c¬ g¾n víi x¬ng trong hÖ vËn ®éng Thµnh phÇn cÊu tróc mét sè néi quan CÊu t¹o nªn thµnh tim TÝnh chÊt Ho¹t ®éng theo ý muèn Ho¹t ®éng kh«ng theo ý muèn Ho¹t ®éng kh«ng theo ý muèn Mçi sîi c¬ cã c¸c t¬ c¬ m¶nh, t¬ c¬ dµy xen kÏ t¹o ra c¸c ®o¹n mµu s¸ng vµ sÉm xen kÏ nhau. TËp hîp c¸c ®o¹n s¸ng, sÉm cña tÕ bµo c¬ t¹o thµnh c¸c v©n ngang nªn ngêi ta gäi lµ c¬ v©n. B¶n chÊt cña sù co c¬: C¸c t¬ c¬ m¶nh xuyªn s©u vµo vïng ph©n bè cña t¬ c¬ dµylµm tÕ bµo c¬ ng¾n l¹i. ý nghÜa cña sù co c¬ trong c¬ thÓ: C¸c t¬ c¬ m¶nh xuyªn s©u vµo vïng ph©n bè cña t¬ c¬ dµylµm tÕ bµo c¬ ng¾n l¹ià bã c¬ ng¾n l¹ià b¾p c¬ co ng¾n, bông c¬ ph×nh to àx¬ng cö ®éng à c¬ thÓ ho¹t ®éng. Caâu 11 H·y vÏ vµ ghi chó s¬ ®å cung ph¶n x¹. Nªu c¸c thµnh phÇn cÊu t¹o cung ph¶n x¹ vµ chøc n¨ng tõng thµnh phÇn. Ph©n biÖt ph¶n x¹ víi c¶m øng ë thùc vËt. Traû lôøi: 1.VÏ ®óng, ®ñ thµnh phÇn s¬ ®å cung ph¶n x¹ - ghi chó s¬ ®å cung ph¶n x¹. (h×nh 6.2- trang 21 sgk) 2. Nªu c¸c thµnh phÇn cÊu t¹o cung ph¶n x¹ chøc n¨ng tõng thµnh phÇn: Cung ph¶n x¹ gåm 5 thµnh phÇn: C¬ quan thô c¶m: Thu nhËn kÝch thÝch. N¬ ron híng t©m: DÉn truyÒn xung thÇn kinh tõ c¬ quan thô c¶m à trung ¬ng thÇn kinh. Trung ¬ng thÇn kinh: TiÕp nhËn kÝch thÝch tõ c¬ quan thô c¶m truyÒn vÒ, sö lý th«ng tin vµ ph¸t lÖnh ph¶n øng. N¬ ron ly t©m :DÉn truyÒn xung thÇn kinh tõ trung ¬ng thÇn kinh à c¬ quan ph¶n øng. C¬ quan ph¶n øng: Ph¶n øng l¹i c¸c kÝch thÝch nhËn ®îc . 3. Ph©n biÖt ph¶n x¹ víi c¶m øng ë thùc vËt. - Ph¶n x¹ lµ ph¶n øng cña c¬ thÓ cã sù tham gia ®iÒu khiÓn cña hÖ thÇn kinh. - c¶m øng ë thùc vËt lµ ph¶n øng cña c¬ thÓ kh«ng do hÖ thÇn kinh ®iÒu khiÓn. Caâu 12: Töø moät ví duï cuï theå, haõy phaân tích ñöôøng ñi cuûa xung thaàn kinh trong phaûn xaï ñoù. Traû lôøi: Cho ví duï: Khi coân truøng caén ngöùa (kích thích) sau löng (cô quan thuï caûm) è TWTK ètay gaõi (cô quan phaûn öùng)luùc sau heát ngöùa. Phaân tích: Cô quan thuï caûm (döôùi da ôû löng) nhaän kích thích cuûa moâi tröôøng(coân truøng caén) seõ phaùt xung TK theo daây höôùng taâm veà TWTK, töø trung öông phaùt ñi xung TK theo daây li taâm tôùi cô quan phaûn öùng (tay gaõi). Keát quaû cuûa söï phaûn öùng ñöôïc thoâng baùo ngöôïc veà trung öông theo daây höôùng taâm, neáu phaûn xaï chöa chính xaùc hoaëc ñaõ ñaày ñuû thì phaùt leänh ñieàu chænh, nhôø daây li taâm tôùi cô quan phaûn öùng. Nhôø vaäy maø cô theå coù theå phaûn öùng chính xaùc ñoái vôùi kích thích (tay ñieàu chænh vò trí hay cöôøng ñoä gaõi), sô ñoà voøng phaûn xaï: Cô quan thuï caûm Trung öông thaàn kinh Cô quan phaûn öùng (1) (3) (4) (2) Xung thaàn kinh höôùng taâm ; (2) Xung thaàn kinh li taâm (3) Xung thaàn kinh thoâng baùo ngöôïc ; (4) Xung thaàn kinh li taâm ñieàu chænh Caâu 13: Veõ caùc sô ñoà veà cung phaûn xaï, voøng phaûn xaï, söï tuaàn hoaøn maùu, cô cheá söï ñoâng maùu, sô ñoà truyeàn maùu, sô ñoà veà söï trao ñoåi khí ôû phoåi vaø ôû teá baøo, sô ñoà bieán ñoåi caùc chaát trong thaønh phaàn thöùc aên Cô quan thuï caûm Trung öông thaàn kinh Cô quan phaûn öùng Traû lôøi: 1/ Cung phaûn xaï: (1) (2) (1)Xung thaàn kinh höôùng taâm (2)Xung thaàn kinh li taâm Cô quan thuï caûm Trung öông thaàn kinh Cô quan phaûn öùng 2/ Voøng phaûn xaï: (1) (3) (4) (2) Xung thaàn kinh höôùng taâm ; (2) Xung thaàn kinh li taâm (3) Xung thaàn kinh thoâng baùo ngöôïc ; (4) Xung thaàn kinh li taâm ñieàu chænh 3/ Söï tuaàn hoaøn maùu : TTP PHOÅI TNT CQ TNP TTT Ñoäng maïch phoåi Tónh maïch phoåi Maùu ñoû thaãm Maùu ñoû töôi E Voøng tuaàn hoaøn nhoû Tónh maïch chuû Ñoäng maïch chuû Maùu ñoû thaãm Maùu ñoû töôi E Voøng tuaàn hoaøn lôùn 4/ Cô cheá söï ñoâng maùu: 5/ Sô ñoà truyeàn maùu: A A O O AB AB B B Phoåi -Laáy khí O2 -Thaûi khí CO2 Teá baøo -Laáy O2 ñeå oxi hoùa chaát d2 -Thaûi khí CO2 Tim Söï trao ñoåi khí ôû phoài Maùu ñoû thaãm nhieàu CO2 ít O2 Maùu ñoû töôi nhieàu O2 vaø ít CO2 K2 hít vaøo nhieàu O2 vaø ít CO2 Söï trao ñoåi khí ôû teá baøo K2 thôû ra nhieàu CO2 vaø ít O2 Maùu ñoû thaãm nhieàu CO2 ít O2 Maùu ñoû töôi nhieàu O2 vaø ít CO2 O2 CO2 CO2 O2 6/ Sô ñoà trao ñoåi khí: 7/ Sô ñoà bieán ñoåi caùc chaát trong thaønh phaàn thöùc aên : Ôû khoang mieäng: pH = 7,2 ; t0 =370c amilaza Tinh boät (chín) Mantoâzô Ôû daï dayø: pepsin + HCL Protein Protein (chuoãi daøi) (chuoãi ngaén) Ôû ruoät non: Enzim Enzim Enzim Dòch maät Enzim Enzim *Tinh boät vaø ñöôøng ñoâi ø Ñöôøng ñôn Ñöôøng ñôn * Protein peptit Axit amin *Lipit Caùc gioït li pit nhoû Axit beùo vaø glixerin Caâu 14: Moâ taû caáu taïo (veõ hình minh hoïa) vaø neâu roõ chöùc naêng cuûa moät noron ñieån hình. So saùnh caùc loaïi nôron. Traû lôøi: a/ Moâ taû caâuù taïoàVeõ theo hình 6-1 trg 20 – SGK b/ Chöùc naêng cô baûn cuûa nôron: caûm öùng vaø daãn truyeàn xung thaàn kinh - Caûm öùng laø khaû naêng tieáp mhaän caùc kích thích vaø phaûn öùng laïi caùc kích thích baèng hình thöùc phaùt sinh xung thaàn kinh - Daãn truyeàn xung thaàn kinh laø khaû naêng lan truyeàn xung thaàn kinh theo moät chieàu nhaát ñinh töø nôi phaùt sinh hoaëc tieáp nhaän veà thaân nô ron vaø truyeàn doïc theo sôïi truïc c/ Caùc loaïi nôron: Caên cöù vaøo chöùc naêng ngöôøi ta phaân bieät 3 loaïi nô ron: Nô ron höôùng taâm (noron caûm giaùc) coù thaân naèm ngoaøi TWTK, ñaûm nhieäm chöùc naêng truyeàn xung TK veà TWTK Nô ron trung gian (noron lieân laïc) naèm trong TWTK, ñaûm nhieäm lieân heä giöõa caùc nôron Nô ron li taâm (noronvaän ñoäng) coù thaân naêm trong TWTK (hoaëc ôû caùc haïch thaàn kinh sinh döôõng) , sôïi truïc höôùng ra cô quan phaûn öùng. Chöông II: VAÄN ÑOÄNG Caâu 1: Haõy ñieàn caùc noäi dung cô baûng phuø hôïp vaøo baûng sau: Baûng : Söï vaän ñoäng cuûa cô theå Cô quan thöïc hieän vaän ñoäng Ñaëc ñieåm ñaëc tröng Chöùc naêng Vai troø chung Boä xöông Heä cô Traû lôøi: Baûng : Söï vaän ñoäng cuûa cô theå Cô quan thöïc hieän vaän ñoäng Ñaëc ñieåm ñaëc tröng Chöùc naêng Vai troø chung Boä xöông - Goàm nhieàu xöông lieân keát vôùi nhau qua caùc khôùp - Coù tính chaát cöùng raén vaø ñaøn hoài. Taïo boä khung cô theå : + Baûo veä + Nôi baùm cuûa cô. Giuùp cô theå hoaït ñoäng ñeå thích öùng vôùi moâi tröôøng Heä cô - Teá baøo cô daøi. - Coù khaû naêng co daõn Cô co, daõn giuùp caùc cô quan hoaït ñoäng Caâu 2: a/ Chöùng minh raèng: Trong thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa xöông coù caû chaát höõu cô vaø chaát voâ cô laøm xöông beàn chaét vaø meàn deûo? b/ Haõy giaûi thích vì sao ngöôøi giaø deã bò gaõy xöông vaø khi gaõy xöông thì söï phuïc hoài xöông dieãn ra chaäm, khoâng chaéc chaén? Traû lôøi: a/ Thaät vaäy: qua 2 thí nghieäm sau seõ chöùng minh ñieàu ñoù. Laáy 1 xöông ñuøi eách tröôûng thaønh ngaâm trong coác ñöïng dung dòch a xít clohyñric 10 % ta thaáy nhöõng boït khí noåi leân töø xöôngàñoù laø do phaûn öùng giöõa HCl vôùi chaát voâ cô ( CaCO3) taïo ra khí CO2 . Sau 10-15 phuùt boït khí khoâng noåi leân nöõa, laáy xöông ra, röûa saïch ta thaáy xöông trôû neân meøâm deûoà chaát höõu cô Ñoát 1 xöông ñuøi eách khaùc treân ngoïn löûa ñeøn coàn cho ñeán khi xöông khoâng coøn chaùy nöõa, khoâng coøn thaáy khoùi bay leânà chaát höõu cô ñaõ chaùy heát. Boùp nheï phaàn xöông ñaõ ñoát ta thaáy doøn vaø bôû raàcho vaøo coác HCl 10%, ta thaáy chuùng tan ra vaø noåi boït khí gioáng nhö treân, chöùng toû xöông coù chaát voâ cô Xöông keát hôïp giöõa 2 thaønh phaàn chaát treân neân coù tính beàn chaét vaø meàn deûo b/ Vì ngöôøi giaø söï phaân huûy hôn söï taïo thaønh, ñoàng thôøi tæ leä chaát coát giao giaûm vì vaäy xöông gioøn, xoáp neân deã bò gaõy vaø khi bò gaõy xöông thì söï phuïc hoài dieãn ra raát chaäm, khoâng chaéc chaén. Caâu 3: Neâu ñaëc ñieåm caáu taïo cuûa xöông phuø hôïp vôùi Chöùc naêng naâng ñôõ vaø vaän ñoäng Traû lôøi: Caáu taïo phuø hôïp vôùi Chöùc naêng naâng ñôõ vaø vaän ñoäng laø : * Caáu taïo phuø hôïp vôùi Chöùc naêng vaän ñoäng : - Boä xöông khoaûng 206 chieác gaén vôùi nhau nhôø caùc khôùp , coù 3 loaïi khôùp : +Khôùp baát ñoäng : gaén chaët caùc xöông vôùi nhau -> baûo veä naâng ñôõ . VD khôùp xöông soï , maët , ñai hoâng +Khôùp baùn ñoäng : khaû naêng hoaït ñoäng haïn cheá ñeå baûo veä caùc cô quan nhö tim , phoåi VD khôùp ôû coät soáng , loàng ngöïc +Khôùp ñoäng : khaû naêng hoaït ñoäng roäng , chieám phaàn lôùn trong cô theå -> cho cô theå vaän ñoäng deã daøng .VD khôùp xöông chi * Tính vöõng chaéc ñaûm baûo Chöùc naêng naâng ñôõ : - TP hoùa hoïc : goàm chaát voâ cô vaø höõu cô . Chaát voâ cô giuùp xöông cöùng raén choáng ñôõ ñöôïc söùc naëng cuûa cô theå vaø troïng löôïng mang vaùc . Chaát höõu cô laøm cho xöông coù tính ñaøn hoài choáng laïi caùc löïc taùc ñoäng , laøm cho xöông khoâng bò gioøn , bò gaõy - Caáu truùc : xöông coù caáu truùc ñaûm baûo tính vöõng chaéc laø : hình oáng , caáu taïo baèng moâ xöông cöùng ôû thaân xöông daøi , moâ xöông xoáp goàm caùc nan xöông xeáp voøng cung . Caâu 4*: Neâu söï khaùc nhau giöõa boä xöông ngöôøi vaø boä xöông thuù. Baûng 11. Söï khaùc nhau giöõa boä xöông ngöôøi vôùi boä xöông thuù Caùc phaàn so saùnh Boä xöông ngöôøi Boä xöông thuù Tæ leä soï naõo / maët Loài caêm xöông maët Lôùn Phaùt trieån Nhoû Khoâng coù Coät soáng Loàng ngöïc Cong ôû 4 choã Nôû sang 2 beân Cong hình cung Nôû theo chieàu löng-buïng Xöông chaäu Xöông ñuøi Xöông baøn chaân Xöông goùt Nôû roäng Phaùt trieån, khoûe Xöông ngoùn chaân ngaén, baøn chaân hình voøm Lôùn, phaùt trieån veà phía sau Heïp Bình thöôøng Xöông ngoùn daøi , baøn chaân phaúng Nhoû Caâu 5: Neâu ñaëc ñieåm tieán hoaù cuûa boä xöông ngöôøi so voùi boä xöông thuù. Traû lôøi: Ñaëc ñieåm tieán hoaù cuûa boä xöông ngöôøi so voùi boä xöông thuù: Ñaëc ñieåm tieán hoùa cuûa boä xöôngtheå hieän ôû söï phaân hoùa chi treân – chi döôùi ; coät soáng , loàng ngöïc ; hoäp soï vaø loái ñính soï vaøo coät soáng . - Chi treân : xöông nhoû , khôùp linh hoaït ->giuùp cô theå caân baèng trong tö theá ñöùng vaø ñi baèng 2 chaân; ñaëc bieät ngoùn caùi ñoái dieän ñöôïc vôùi caùc ngoùn khaùc -> thuaän lôïi caàm naém coâng cuï lao ñoäng - Chi döôùi : xöông chaäu nôû roäng, xöông ñuøi to khoeû -> choáng ñôõ vaø di chuyeån . Baøn chaân voøm, xöông goùt phaùt trieån ra sau -> choáng ñôõ toát , di chuyeån deõ daøng - Loàng ngöïc nôû roäng 2 beân -> ñöùng thaúng - Coät soáng cong 4 choã -> daùng ñöùng thaúng , giaûm chaán ñoäng - Xöông ñaàu : tæ leä xöông soï lôùn hôn xöông maët vì naõo phaùt trieån con ngöôøi bieát cheá taïo vaø söû duïng vuõ khí töï veä khoâng phaûi duøng boä haøm ñeå choáng keû thuø nhö ñoäng vaät . - Coät soáng ñính vaøo xöông soï hôi luøi veà tröôùc trong khi naõo phaùt trieån ra sau taïo cho ñaàu ôû vò trí caân baèng trong tö theá ñöùng thaúng . Loài caèm phaùt trieån laø choã baùm cho caùc cô löôõi söû duïng trong phaùt aâm ôû ngöôøi . Caâu 6: Haõy chöùng minh : “Xöông laø moät cô quan soáng” . Nhöõng ñaëc ñieåm naøo trong thaønh phaàn hoaù hoïc vaø caáu truùc cuûa xöông baûo ñaûm cho xöông coù ñoä vöõng chaéc cao maø laïi töông ñoái nheï? Taïi sao löùa tuoåi thanh thieáu nieân laïi caàn chuù yù reøn luyeän , giöõ gìn ñeå boä xöông phaùt trieån bình thöôøng? Traû lôøi: a/ Xöông laø moät cô quan soáng: Xöông caáu taïo bôõi caùc phieán voâi do moâ lieân keát bieán thaønh, trong chöùa caùc TB xöông. TB xöông coù ñaày ñuû caùc ñaëc tính cuûa söï soáng: dinh döôõng, lôùn leân, hoâ haáp, baøi tieát, sinh saûn, caûm öùng nhö caùc loaïi teá baøo khaùc. Söï hoaït ñoäng cuûa caùc thaønh phaàn cuûa xöông nhö sau: + Maøng xöông sinh saûn taïo ra moâ xöông cöùng , moâ xöông xoáp. + Oáng xöông chöùa tuyû ñoû, coù khaû naêng sinh ra hoàng caàu. + Xöông taêng tröôûng theo chieàu daøi vaø theo chieàu ngang. b/ Ñaëc ñieåm cuûa xöông: Xöông coù nhöõng ñaëc ñieåm veà thaønh phaàn hoaù hoïc vaø caáu truùc baûo ñaûm ñoä vöõng chaéc maø laïi töông ñoái nheï: *Ñaëc ñieåm veà thaønh phaàn hoaù hoïc cuûa xöông: - ÔÛ ngöôøi lôùn, xöông caáu taïo bôõi 1/3 chaát höõu cô, 2/3 chaát voâ cô. -Chaát höõu cô laøm cho xöông dai vaø coù tính ñaøn hoài. - Chaát höõu cô laøm xöông cöùng nhöng deã gaõy. Söï keát hôïp 2 loaïi chaát naøy laøm cho xöông vöøa deûo vöøa vöõng chaéc. *Ñaëc ñieåm veà caáu truùc cuûa xöông: -Caáu truùc hình oáng cuûa xöông daøi giuùp cho xöông vöõng chaéc vaø nheï. -Moâ xöông xoáp caáu taïo bôõi caùc nan xöông xeáp theo höôùng cuûa aùp löïc maø xöông phaûi chòu, giuùp cho xöông coù söùc chòu ñöïng cao. c/ Reøn luyeän, giöõ gìn boä xöông phaùt trieån bình thöôøng: ÔÛ löùa tuoåi thanh
File đính kèm:
ON THEO CHUONG.doc
