Đề cương ôn tập học kì II – sinh học 6 năm học 2011-2012

PHÒNG GD&ĐT AN GIANG 
TRUNG TÂM GIA SƯ KHUYẾN HỌC
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HKII – SINH HỌC 6
Năm học 2011-2012
Chương VI: Hoa và sinh sản hữu tính
Nêu sự khác biệt giữa hoa thụ phấn nhờ gió và nhờ sâu bọ?
Đặc điểm
Hoa thụ phấn nhờ sâu bọ
Hoa thụ phấn nhờ gió
Bao hoa
Đầy đủ hoặc có cấu tạo phức tạp, thường có màu sặc sỡ.
Đơn giản hoặc tiêu biến, không có màu sặc sỡ.
Nhị hoa
Có hạt phấn to, dính và có gai.
Chỉ nhị dài, bao phấn treo lủng lẳng. Hạt phấn nhiều, nhỏ và nhẹ.
Nhụy hoa
Đầu nhụy thường có chất dính.
Đầu nhụy dài, bề mặt tiếp xúc lớn, thường có lông quét.
Đặc điểm khác
Có hương thơm, mật ngọt.
Không có hương thơm. 
Hoa thường mọc ở ngọn cây hoặc đầu cành.
Kể tên các loại hoa thụ phấn bằng sâu bọ, bằng gió mà em biết.
- Hoa thụ phấn nhờ sâu bọ: hoa chanh, hoa mướp, hoa mận, hoa trang, hoa quỳnh, hoa dạ hương...
- Hoa thụ phấn nhờ gió: hoa bắp (hoa ngô), phi lao...
Thụ tinh là gì?
- Thụ tinh là hiện tượng tế bào sinh dục đực (tinh trùng) của hạt phấn kết hợp với tế bào sinh dục cái (trứng) có trong noãn tạo thành một tế bào mới gọi là hợp tử.
- Sinh sản có hiện tượng thụ tinh là sinh sản hữu tính.
Nuôi ong trong các vườn cây ăn quả có lợi gì?
- Ong lấy phấn hoa sẽ giúp cho sự thụ phấn của hoa, quả đậu nhiều hơn, làm cho cây sai quả hơn.
- Ong lấy được nhiều phấn và mật hoa nên ong cũng làm được nhiều mật hơn, tăng nguồn lợi về mật ong. 
Phân biệt hiện tượng thụ phấn và thụ tinh? Thụ phấn có quan hệ gì với thụ tinh?
- Sự thụ phấn: Hạt phấn tiếp xúc với đầu nhuỵ
- Sự thụ tinh: Hạt phấn nảy mầm để đưa tế bào sinh dục đực của hạt phấn vào kết hợp với tế bào sinh dục cái của noãn tạo thành hợp tử.
- Sự thụ tinh xảy ra khi có sự thụ phấn và nảy mầm của hạt phấn. Như vậy thụ phấn là điều kiện của thụ tinh.
Chương VII: Quả và hạt
Phân biệt quả khô và quả thịt? kể tên ba loại quả khô, ba loại quả thịt có ở địa phương em?- 
Dựa vào đặc điểm của vỏ quả có thể chia quả thành hai nhóm chính:
- Quả khô: khi chín thì vỏ khô, cứng và mỏng. Quả khô gồm 2 loại: quả khô nẻ và quả khô không nẻ.
- Quả thịt: khi chín thì mềm, vỏ dày chứa đầy thịt quả. Quả thịt gồm 2 loại: quả mọng và quả hạch.
- Ba loại quả khô: quả cải, quả bông, quả me…
- Ba loại quả thịt: quả chuối, quả đu đủ, quả cam…
Hạt gồm những bộ phận nào? Có mấy loại hạt?
- Hạt gồm có vỏ, phôi và chất dinh dưỡng dự trữ.
+ Vỏ hạt bao bọc và bảo vệ hạt.
+ Phôi gồm rễ mầm, thân mầm, lá mầm và chồi mầm.
+ Chất dinh dưỡng dự trữcủa hạt chứa trong phôi nhũ hay trong lá mầm.
- Có 2 loại hạt:
+ Hạt Hai lá mầm: phôi của hạt có hai lá mầm.
+ Hạt Một lá mầm: phôi của hạt có một lá mầm.
Những điều kiện cần cho hạt nảy mầm là gì? Trong trồng trọt muốn cho hạt nảy mầm tốt cần phải làm gì ?
- Điều kiện bên ngoài: có đủ nước, không khí và nhiệt độ thích hợp.
- Điều kiện bên trong: hạt giống có chất luợng tốt, không bị sâu mọt, sứt sẹo hoặc mốc.
- Biện pháp :
 + Làm cho đất tơi, xốp, thoáng như cày cuốc, xới…. 
 + Tưới đủ nước cho đất hoặc ngâm hạt giống trước khi gieo, nếu bị ngập úng phải tháo hết nước. 
 + Gieo hạt đúng thời vụ, khi trời quá rét phải phủ rơm rạ lên hạt mới gieo. 
 + Chọn hạt giống và bảo quản hạt giống tốt
- Gieo hạt gặp mưa to ngập úng-> tháo nước để thoáng khí.
- Làm đất tơi sốp -> đủ không khí hạt nảy mầm tốt
- Trời sét phủ rơm rạ cho hạt gieo->giữ nhiệt độ thích hợp
-Phải bảo quản tốt hạt giống-> đảm bảo chất lượng hạt
Chương VIII: Các nhóm thực vật
Tảo là gì?
- Tảo là những thực vật bậc thấp, cơ thể gồm một hoặc nhiều tế bào cấu tạo rất đơn giản, có chất diệp lục. - Tảo có nhiều màu (lục, nâu, đỏ, vàng), và hầu hết tảo sống ở nước.
Nêu đặc điểm và cấu tạo của tảo xoắn.
- Đặc điểm: Cơ thể đa bào, mỗi sợi tảo gồm nhiều tế bào hình chữ nhật xếp sát nhau. Có 2 hình thức sinh sản. 
- Cấu tạo: Vách tế bào, thể màu và nhân.
Tại sao không thể coi rong mơ như một cây xanh thật sụ?
- Vì rong mơ chưa có rễ, thân, lá,… thật sự.Ở các bộ phận đó chưa phân biệt các loại mô, đặc biệt chưa có mô dẫn, bộ phận giống quả chỉ là những phao nổi, bên trong chứa khí (giúp rong mơ có thể sống trong nước).
Tại sao rêu ở cạn nhưng chỉ sống được ở chỗ ẩm ướt ? 
Rêu chưa có rễ chính thức, chưa có mạch dẫn → Chức năng hút và dẫn truyền chưa hoàn chỉnh 
Việc hút nước và chất khoáng hoà tan thực hiện bằng cách thấm qua bề mặt
Nhận biết được cây dương xỉ
Cơ quan sinh dưỡng của cây rêu và cây dương xỉ giống và khác nhau như thế nào?
- Giống nhau: có rễ, thân, lá.
- Khác nhau: 
+ Dương xỉ có cấu tạo phức tạp: rễ thân lá thật, có mạch dẫn.
+ Rêu có cấu tạo đơn giản, chưa có rễ chính thức, chưa có mạch dẫn. 
Vì sao trồng rau trên đất khô cằn, ít được tưới bón thì lá không xanh, tốt, cây chậm lớn, còi cọc, năng suất thu hoạch thấp? 
- cây chậm lớn vì rễ hoạt động kém, hút ít chất dinh dưỡng cần thiết, lá cây không tạo ra nhiều chất diệp lục nên lá không xanh tốt. Đồng thời cây quang hợp kém tạo ra ít chất hữu cơ, cây bị còi cọc, sinh trưởng yếu, năng suất thu hoạch thấp.
Cây có hoa có những loại cơ quan nào? Chúng có đặc điểm cấu tạo tương ứng với chức năng chính như thế nào?
- cây có hoa có các cơ quan sau: rễ, thân, lá (cơ quan sinh dưỡng), hoa, quả, hạt (cơ quan sinh sản)
- đặc điểm cấu tạo và chức năng các cơ quan của cây có hoa là:
Tên cơ quan
Đặc điểm chính về cấu tạo
Chức năng chính 
Rễ
Có các tế bào biểu bì kéo dài thành lông hút
Hấp thụ nước và muối khoáng hòa tan
Thân
Gồm nhiều bó mạch gỗ và mạch rây
Vận chuyển nước và muối khoáng hòa tan từ rễ lên lá, vận chuyển chất hữu cơ từ lá đến tất cả các bộ phận khác của cây
Lá
Những tế bào vách mỏng chứa nhiều lục lạp, trên lớp tế bào biểu bì có những lỗ khí đóng mở được
Thu nhận ánh sáng để chế tạo chất hữu cơ cho cây
Trao đổi khí với môi trường bên ngoài và thoát hơi nước
Hoa
Mang các hạt phấn chứa tế bào sinh dục đực và noãn chứa tế bào sinh dục cái
Thực hiện thụ phấn, thụ tinh, kết hạt và tạo quả
Quả
Gồm vỏ quả và hạt
Bảo vệ hạt và góp phần phát tán hạt
Hạt
Gồm vỏ, phôi và chất dinh dưỡng dự trữ
Nảy mầm thành cây con, duy trì và phát triển nòi giống
Phân biệt thực vật thuộc lớp một lá mầm và lớp hai lá mầm? Cho ví dụ? 
Lớp một lá mầm
Lớp hai lá mầm
- Rễ chùm
- Thân cỏ là chủ yếu
- Gân lá hình cung hoặc song song
- Hoa có 3 cánh hoặc 6 cánh.
- Phôi có một lá mầm.
- VD: lúa, ngô, cau, dừa, tre, nứa …
- Rễ cọc
- Thân gỗ, thân cỏ, thân leo
- Gân lá hình mạng
- Hoa có 4 cánh hoặc 5cánh.
- Phôi có hai lá mầm.
- VD: rau cải, bầu, bí, mướp, cá chua, cam, chanh, bưởi…
Thực vật được phân chia thành những ngành nào? Nêu đặc điểm chính mỗi ngành đó? 
Thực vật gồm các ngành: 
- Tảo- Rêu- Dương xỉ- Hạt trần- Hạt kín
Đặc điểm chính các ngành thực vật là: 
 - Ngành Tảo: Chưa có rễ thân lá. Sống chủ yếu ở dưới nước.
 - Ngành Rêu: Có thân lá đơn giản và rễ giả, sinh sản bằng bào tử, sống ở nơi ẩm ướt.
 - Ngành Dương xỉ: Có thân lá và rễ thật, sinh sản bằng bào tử, sống ở nhiều nơi.
 - Ngành Hạt trần: Có rễ, thân, lá phát triển, sống nhiều nơi, sinh sản bằng nón.
 - Ngành Hạt kín: Có rễ, thân, lá phát triển, đa dạng, phân bố rất rộng, có hoa và sinh sản bằng hoa, quả, có hạt kín.
Thực vật bậc cao gồm những ngành nào ? So với thực vật bậc thấp, thực vật bậc cao tiến hoá hơn ở những điểm nào ?
+ Gồm các nghành : rêu, quyết, hạt trần, hạt kín.+ Tiến hoá : có thân, lá, rễ.
Đặc điểm chung của thực vật hạt kín?
So sánh những điểm phân biệt giữa thực vật hạt trần và thực vật hạt kín, trong đó điểm nào là quan trọng nhất?
Chứng minh hạt kín tiến hóa hơn cả.
Cây trồng khác cây dại như thế nào? Do đâu có sự khác nhau đó? Cho ví dụ cụ thể.
- Cây trồng khác cây dại: cây trồng bộc lộ những đặc điểm tốt, phù hợp nhu cầu phục vụ đời sống con người.
- Cây trồng khác cây dại do con người đã chọn lọc và dùng nhiều phương pháp cải tiến làm thay đổi đặc tính cây dại trong quá trình chăm sóc, trồng trọt.
- Vd: 
+ cây cải dại là tổ tiên của các loại cải ngày nay như cải bắp, chou-fleur (súp-lơ), cải ngọt, cải xanh, củ su hào…
+ các loại cây trồng mới được tạo ra: các giống lê, táo, nho, các giống lúa cao sản, các loại hoa, rau bốn mùa…
 Vì sao thực vật hạt kín có thể phát triển đa dạng phong phú như ngày nay?	
- Có hoa với cấu tạo, hình dạng, màu sắc khác nhau thích hợp với nhiều cách thụ phấn.
- Noãn được bảo vệ tốt hơn ở trong bầu nhuỵ.
- Noãn thụ tinh biến thành hạt và được bảo vệ trong quả. Quả có nhiều dạng và có thể thích nghi với nhiều cách phát tán.
- Các cơ quan sinh dưỡng phát triển và đa dạng giúp cây có điều kiện sinh trưởng và phát triển tốt hơn.
Chương IX: Vai trò của thực vật
Tại sao người ta lại nói “ rừng cây như một lá phổi xanh ” của con người? 
- Rừng cân bằng lượng khí carbonic và khí oxi trong không khí.
- Rừng tham gia cản bụi, góp phần tiêu diệt một số vi khuẩn gây bệnh, làm giảm ô nhiễm môi trường.
- Tán lá rừng che bớt ánh nắng....góp phần làm giảm nhiệt độ của không khí và đem lại bóng mát.
Tại sao người ta nói nếu không có thực vật thì cũng không có loài người?
- Thiếu thực vật thì thiếu nguồn cung cấp oxi và thức ăn cho người và động vật
- Không có thực vật thì không có nguồn thức ăn cho động vật
- Không có thực vật và động vật thì con người không tồn tại.
Thế nào là thực vật quý hiếm? Nguyên nhân gì làm cho đa dạng thực vật ở Việt Nam bị giảm sút?
-Thực vật quý hiếm là những loài thực vật có giá trị kinh tế cao nhưng ngày càng ít đi do bị khai thác quá mức.
-Nguyên nhân làm tính đa dạng thực vật ở Việt Nam bị giảm sút là do nhiều loài cây bị khai thác bừa bãi, và môi trường sống của chúng bị tàn phá rất nhiều.
 Khi có mưa lớn thì đất ở đồi trọc bị xói mòn và gây ra những hậu quả tiếp theo là gì?
-Ở những nơi không có rừng, sau khi mưa đất bị xói mòn, rửa trôi làm lấp lòng sông, suối; nước không thoát kịp, tràn lên các vùng thấp, gây ngập lụt. Mặt khác, tại nơi đó đất không giữ được nước gây ra hạn hán.
Vai trò của thực vật (rừng) trong việc hạn chế lũ lụt, hạn hán?
-Rừng ngăn cản dòng nước khi mưa lớn, hạn chế dòng chảy ngăn cản lũ lụt.
Em hãy thay thế các từ động vật, thực vật bằng tên con vật, tên cây cụ thể.
 là thức ăn	là thức ăn
Thực vật 	Động vật ăn cỏ 	Động vật ăn thịt
 là thức ăn	là thức ăn
Thực vật 	 Động vật Người
Em cần làm gì để bảo vệ đa dạng thực vật ở Việt Nam?
- Không chặt phá, đốt rừng, ngăn chặn phá rừng.
- Hạn chế khai thác, không buôn bán, xuất khẩu các loài thực vật quý hiếm đặc biệt.
- Tuyên truyền cho mọi người trong nhân dân để cùng tham gia bảo vệ rừng.
- Tham gia trồng rừng, bảo vệ rừng và bảo vệ môi trường sống của thực vật
- Góp phần xây dựng và giữ gìn các vườn thực vật, vườn quốc gia, các khu bảo tồn…
- Luôn có ý thức yêu thiên nhiên.
Vì sao cần phải tích cực trồng cây gây rừng?
-Vì cây xanh điều hòa lượng khí oxi và khí cacbonic trong không khí, góp phần điều hòa khí hậu.
- Cây xanh quang hợp tổng hợp nên chất hữu cơ nuôi sống toàn bộ sinh giới. 
-………
Các em ôn tập nhũng hình vẽ sau: hình 30.3, 30.4, 31.1, 33.1, 33.2, 36.1, 37.1, 38.2, 39.2, 40.2, 40.3A, 40.3B, 42.1, sơ đồ các ngành thực vật, hình 44.1 sơ đồ phát triển của giới thực vật, 46.1 sơ đồ trao đổi khí, 51.1, 51.2, 51.3A, 52.2. 
☼ ☼ ☼ Chúc các em học sinh thi tốt ☼ ☼ ☼