Đề cương ôn tập học kỳ I – Môn: Ngữ văn lớp 6

 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KỲ I – MÔN: NGỮ VĂN 6
A.PHẦN VĂN BẢN
1.Các thể loại truyện dân gian: (định nghĩa)
 Truyền thuyết:Loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo. Truyền thuyết thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử được kể.
 Cổ tích : Loại truyện dân gian kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuộc:
- Nhân vật bất hạnh (như: Người mồ côi, người con riêng, người có hình dạng xấu xí);
- Nhân vật dũng sĩ và nhân vật có tài năng kì lạ;
- Nhân vật thông minh và nhân vật ngốc nghếch;
- Nhân vật là động vật (con vật biết nói năng, hoạt động, tính cách như con người).
Truyện cổ tích thường có yếu tố hoang đường, thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, cái tốt đối với cái xấu, sự công bằng đối với sự bất công.
 Truyện ngụ ngôn.
Là loại truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần , mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc về chính con người để nói bóng gió , kín đáo chuyện con người , nhằm khuyên nhủ, răn dạy người ta bài học nào đó trong cuộc sống 
 Truyện cười: Loại truyện kể về những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống nhằm tạo ra tiếng cười mua vui hoặc phê phán những thói hư, tật xấu trong xã hội.
2.Nội dung chính các truyện dân gian đã học
1.Truyền thuyết:
a. Thánh Gióng: Hình tượng Thánh Gióng với nhiều màu sắc thần kì là biểu tượng rực rỡ của ý thức và sức mạnh bảo vệ đất nước, đồng thời là sự thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân ta ngay từ buổi đầu lịch sử về người anh hùng cứu nước chống ngoại xâm.
b. Sơn Tinh,Thủy Tinh: Là câu chuyện tưởng tượng kì ảo, giải thích hiện tượng lũ lụt và thể hiện sức mạnh, ước mong của người Việt cổ muốn chế ngự thiên tai, đồng thời suy tôn, ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng.
2.Truyện cổ tích
a.Thạch Sanh: Là truyện cổ tích về người dũng sĩ diệt chằn tinh, diệt đại bàng cứu người bị hại, vạch mặt kẻ vong ân bội nghĩa và chống quân xâm lược. Truyện thể hiện ước mơ, niềm tin về đạo đức, công lí xã hội và lí tưởng nhân đạo, yêu hòa bình của nhân dân ta. Truyện có nhiều chi tiết tưởng tượng thần kì độc đáo và giàu ý nghĩa( như sụ ra đời và lớn lên kì lạ của Thạch Sanh, cung tên vàng, cây đàn thần, niêu cơm thần)
b.Em bé thông minh: Đây là truyện cổ tích về nhân vật thông minh- kiểu nhân vật rất phổ biến trong truyện cổ tích Việt Nam và thế giới. Truyện đề cao sự thông minh và trí khôn dân gian( qua hình thức giải những câu đố, vượt những thách đố oái oăm,)từ đó tạo nên tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên trong đời sống hành ngày.
3.Truyện ngụ ngôn
a.Ếch ngồi đáy giếng: Từ câu chuyện về cách nhìn thế giới bên ngoài chỉ qua miệng giếng nhỏ hẹp của chú ếch, truyện Ếch ngồi đáy giếng ngụ ý phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp mà lại huênh hoang, khuyên nhủ người ta phải cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của mình, không được chủ quan, kiêu ngạo.
b.Thầy bói xem voi: Từ câu chuyện chế giễu cách xem và phán về voi của năm ông thầy bói, truyện Thầy bói xem voi khuyên người ta: muốn hiểu biết sự vật, sự việc phải xem xét chúng một cách toàn diện.
4.Truyện cười:
Treo biển: Mượn câu chuyện nhà hàng bán cá nghe ai “góp ý” về cái tên biển cũng làm theo, truyện tạo nên tiếng cười vui vẻ, có ý nghĩa phê phán nhẹ nhàng những người thiếu chủ kiến khi làm việc, không suy xét kĩ khi nghe những ý kiến khác.
3. Chỉ ra điểm giống và khác nhau giữa truyền thuyết với cổ tích; giữa truyện ngụ ngôn với truyện cười.
*So sánh truyền thuyết và truyện cổ tích.
Giống nhau:
Đều có yếu tố hoang đường, kì ảo.
Đều có mô típ như sự ra đời kì lạ và tài năng phi thường của nhân vật chính 
Khác nhau: 
- Nếu truyền thuyết kể về các nhân vật, sự kiện lịch sử và cách đánh giá của nhân dân đối với những nhân vật, sự kiện được kể thì truyện cổ tích kể về cuộc đời của các nhân vật nhất định và thể hiện niềm tin, ước mơ của nhân dân về công lí xã hội.
*So sánh truyện ngụ ngôn với truyện cổ tích 
Giống nhau: 
- Đều có chi tiết gây cười, tình huống bất ngờ.
Khác nhau: 
- Nếu mục đích của truyện ngụ ngôn là khuyên nhủ, răn dạy người ta một bài học trong cuộc sống thì mục đích của truyện cười là mua vui, phê phán, chế giễu những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống. 
*Văn học trung đại:
Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng.
a-Nghệ thuật:
-Tạo nên tình huống truyện gay cấn
-Sáng tạo nên các sự kiện có ý nghĩa so sánh, đối chiếu
-Xây dựng đối thoại sắc sảo có tác dụng làm sáng lên chủ đề truyện (nêu cao gương sáng về một bậc lương y chân chính)
b-Ý nghĩa:
- Truyện ngợi ca vị Thái y lệnh, không những giỏi về chuyên môn mà còn có tấm lòng nhân đức, thương xót người bệnh.
- Câu chuyện là bài học về y đức cho những người làm nghề y hôm nay và mai sau.
*Lưu ý: Phần tóm tắt văn bản: các em đọc lại văn bản và tóm tắt theo cách ngắn gọn nhất 
B.PHẦN TIẾNG VIỆT
I. Từ và cấu tạo từ tiếng Việt:
 1.Từ là gì? 
 -Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt câu.
 - Từ đơn là từ chỉ có một tiếng, VD: Bàn, ghế, tủ, sách
 - Từ phức là từ có 2 tiếng trở lên, từ phức gồm có:
+ Từ ghép: Ghép các tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa, VD: Bàn ghế, bánh chưng, ăn ở, mệt mỏi
Cấu tạo từ
Cấu tạo từ
+ Từ láy: Có quan hệ láy âm giữa các tiếng với nhau, VD: ầm ầm, sạch sành sanh, trồng trọt,
 2.Mô hình:
Từ phức 
Từ đơn 
Từ láy 
Từ ghép 
3. Baøi taäp :
3.1/ Ñoïc caâu vaên sau vaø traû lôøi caâu hoûi beân döôùi : 
Ngöôøi Vieät Nam ta – con chaùu vua Huøng – khi nhaéc ñeán nguoàn goác cuûa mình, thöôøng xöng laø con Roàng chaùu Tieân.
	a. Caùc töø nguoàn goác, con chaùu thuoäc kieåu caáu taïo töø naøo ?
	b. Tìm töø ñoàng nghóa vôùi töø nguoàn goác.
	c. Tìm theâm töø gheùp chæ quan heä thaân thuoäc.
F Gôïi yù :
	a. Caùc töø nguoàn goác, con chaùu thuoäc kieåu caáu taïo töø gheùp
	b. Töø ñoàng nghóa vôùi töø nguoàn goác : coäi nguoàn, goác gaùc,  
	c. Töø gheùp chæ quan heä thaân thuoäc : oâng baø, cha meï, anh em, con chaùu,  
3.2/ Tìm töø laùy :
	F Gôïi yù :
	a. Taû tieáng cöôøi : khanh khaùch, ha haû, hoâ hoá, hì hì, 
	b. Taû tieáng noùi : oàm oàm, khaøn khaøn, thoû theû, laàu baàu, 
	c. Taû daùng ñieäu : lom khom, laû löôùt, ngheânh ngang, 
3.3/ Xaùc ñònh töø trong caâu cho saün.
F Gôïi yù :
- Thaàn/daïy/ daân/ caùch /troàng troït,/ chaên nuoâi /vaø/ caùch/ aên ôû.
- Töø /ñaáy,/nöôùc/ ta /chaêm /ngheà /troàng troït,/ chaên nuoâi /vaø /coù/ tuïc/ ngaøy/ Teát/ laøm / baùnh chöng, /baùnh giaày.
cII. Từ mượn:
 1. Từ thuần việt: là những từ do nhân dân ta tự sáng tạo ra.
 2. Từ mượn: (vay mượn hay từ ngoại lai) Là những từ của ngôn ngữ nước ngoài được nhập vào ngôn ngữ của ta để biểu thị những sự vật, hiện tượng, đặc điểm,mà tiếng ta chưa có từ thật thích hợp để biểu thị.
- Bộ phận từ mượn quan trọng nhất trong tiếng việt là từ mượn tiếng Hán (gồm từ gốc Hán và từ Hán việt).
- Ngoài ra còn mượn từ của một số ngôn ngữ khác Anh, Pháp,
 3.Cách viết các từ mượn:
 +Đối với từ mượn đã được Việt hoá hoàn toàn thì viết như tiếng Việt:
 +Đối với từ mượn chưa được Việt hoá thì dùng gạch nối để nối các tiếng với nhau.(Sin-ga-po, Ma-lai-xi-a)
 3.Nguyên tắc mượn từ: Tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại. Giữ gìn bản sắc dân tộc.Không mược từ một cách tuỳ tiện.
Phân loại từ theo nguồn gốc
Mô hình: 
Từ mượn 
Từ thuần việt 
Từ mượn 
Tiếng Hán 
Từ mượn 
Các ngôn từ khác 
Từ gốc Hán
Từ Hán Việt 
4. Baøi taäp: 
4.1/ Xaùc ñònh töø möôïn trong caâu:
 a. Ñuùng ngaøy heïn, baø meï voâ cuøng ngaïc nhieân vì trong nhaø töï nhieân coù bao nhieâu laø sính leã.
 b. Ngaøy cöôùi, trong nhaø Soï Döøa coã baøn thaät linh ñình, gia nhaân chaïy ra chaïy vaøo taáp naäp.
c. OÂng vua nhaïc poáp Mai-côn Giaéc-xôn ñaõ quyeát ñònh nhaûy vaøo laõnh ñòa in-tô-neùt vôùi vieäc môû moät trang chuû rieâng.
4.2/ Keå moät soá töø möôïn maø em bieát :
F Gôïi yù :
	a. Haùn Vieät : giang sôn, söù giaû, traùng só, 
	b. Ngoân ngöõ khaùc : ti vi, xaø phoøng, mít tinh, ra-ñi-oâ, ga, xoâ vieát, in-tô-neùt, 
	- Ñôn vò ño löôøng : meùt, lít, kí loâ gam, 
	- Teân boä phaän xe ñaïp : ghi ñoâng, líp, seân, 
	- Teân moät soá ñoà vaät : caùt seùt, ti vi, vi oâ loâng, 
III. Nghĩa của từ:
 1. Nghĩa của từ :là nội dung mà từ biểu thị.
 2. Các giải thích nghĩa của từ: 2 cách.
 - Trình bày khái niệm mà từ biểu thị, VD: Tập quán: là thói quen của.
 - Đưa ra những từ đồng nghĩa hoặc trái nghĩa với từ cần giải thích.
Ví dụ: Lẫm liệt: Hùng dũng, oai nghiêm
 Nao núng: Lung lay, không vững lòng nay ở mình nữa.
3. Baøi taäp :
3.1/Giaûi thích nghóa cuûa caùc töø:
F Gôïi yù :
- hoïc taäp : hoïc vaø luyeän taäp ñeå coù hieåu bieát, coù kó naêng.
- hoïc loûm : nghe hoaëc thaáy ngöôøi ta laøm roài laøm theo, chöù khoâng ñöôïc ai tröïc tieáp daïy baûo.
- hoïc hoûi : tìm toøi, hoûi han ñeå hoïc taäp.
- hoïc haønh : hoïc vaên hoùa coù thaày, coù chöông trình, coù höôùng daãn.
- trung bình : ôû vaøo khoaûng giöõa trong baäc thang ñaùnh giaù, khoâng khaù cuõng khoâng keùm, khoâng cao cuõng khoâng thaáp.
- trung gian : ôû vò trí chuyeån tieáp hoaëc noái lieàn giöõa hai boä phaän, hai giai ñoaïn, hai söï vaät, 
- trung nieân : ñaõ quaù tuoåi thanh nieân nhöng chöa ñeán tuoåi giaø.
 - gieáng : hoá ñaøo saâu vaøo loøng ñaát thaúng ñöùng ñeå laáy nöôùc.
- rung rinh : chuyeån ñoäng qua laïi nheï nhaøng, lieân tieáp.
 - heøn nhaùt : khoâng duõng caûm, thieáu can ñaûm, ñaùng khinh bæ.
IV. Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ:
 1. Từ có thể có một nghĩa hay nhiều nghĩa. (ví dụ: Toán học, Văn học, Vật lí họctừ có một nghĩa); chân, mắt, mũitừ có nhiều nghĩa)
 2. Từ nhiều nghĩa là kết quả của hiện tượng chuyển nghĩa.
 - Nghĩa gốc: Là nghĩa xuất hiện từ đầu, làm cơ sở để hình thành các nghĩa khác.
 - Nghĩa chuyển là nghĩa được hình thành trên cơ sở của nghĩa gốc.
Ví dụ: Mũi (mũi kim, mũi dao, mũi bút), chân (chân trời, chân mây, chân tường, chân đê,), mắt (mắt nứa, mắt tre, mắt na),đầu (đầu giường, đầu đường, đầu sông,...)
3. Baøi taäp : 
3.1/ Tìm töø chæ boä phaän cô theå ngöôøi vaø keå ra töø chuyeån nghóa cuûa chuùng :
F Gôïi yù :
	- chaân : chaân baøn, chaân nuùi, chaân trôøi, chaân ñeâ, 
	- tai : tai aám, tai naám, 
3.2/ Tìm töøø chæ boä phaän caây coái ñöôïc chuyeån nghóa ñeå caáu taïo chæ boä phaän cô theå ngöôøi 
F Gôïi yù : laù phoåi, quaû tim, 
3.3/ Moät soá hieän töôïng chuyeån nghóa:
 	a. Chæ söï vaät chuyeån thaønh haønh ñoäng : 
	- caùi cöa ¦ cöa goã
	- hoäp sôn¦ sôn cöûa
	- caùi baøo¦ baøo goã
 	 b. Chæ haønh ñoäng chuyeån thaønh chæ ñôn vò :
	- boù luùa¦ moät boù luùa
	- naém côm¦ moät naém côm
V. Lỗi dùng từ:
 1- Các lỗi dùng từ: 
 + Lỗi lặp từ.
Ví dụ: 
(1) Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian.
 (2) Bạn Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp ai cũng đều rất lấy làm quý mến bạn Lan.(từ gạch chân là từ lặp nên loại bỏ để viết lại cho đúng)
 =>Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp đều quý mến. 
 + Lỗi lẫn lộn các từ gần âm.
Ví dụ:
Ngày mai, chúng em sẽ đi thăm quan Viện bảo tàng của tỉnh.
Ông hoạ sĩ già nhấp nháy bộ ria mép quen thuộc.
Tiếng Việt có khả năng tả linh động mọi trạng thái tình cảm của con người.
Có một số bạn còn bàng quang với lớp.
Vùng này còn khá nhiều thủ tục như: ma chay, cưới xin đều cỗ bàn linh đình; ốm đau không đi bệnh mà ở nhà cúng bái,
Những từ gạch chân là từ lặp, nên thay bằng các từ sau: (1)tham quan, (2)mấp máy, (3)sinh động, (4)bàng quan,(5) hủ tục.
 + Lỗi dùng từ không đúng nghĩa.
Ví dụ:
(1) Mặc dù còn một số yếu điểm, nhưng so với năm học cũ, lớp 6B đã tiến bộ vượt bậc.
(2) Trong cuộc họp lớp, Lan đã được các bạn nhất trí đề bạt làm lớp trưởng.
(3) Nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã tận mắt chứng thực cảnh nhà tan cửa nát của những người nông dân.
(4) Làm sai thì cần thực thà nhận lỗi, không nên bao biện.
(5) Chúng ta có nhiệm vụ giữ gìn những cái tinh tú của văn hoá dân tộc.
Sử lại bằng những từ sau : (1) điểm yếu hoặc nhược điểm,(2) bầu hoặc chọn, (3)chứng kiến, (4) thành khẩn và nguỵ biện, (5) tinh tuý
IV. Từ loại và cụm từ.
 1.Danh từ: 
 a.Nghĩa khái quát: Là những từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm
 b.Đặc điểm ngữ pháp của danh từ:
 -Khả năng kết hợp:Danh từ có thể kết hợp với từ chỉ số lượng ở phía trước, các từ này, nọ, ấy, kia,và một số từ khác ở sau để tạo thành cụm danh từ.
 -Chức vụ ngữ pháp của danh từ: 
 +Điển hình là làm chủ ngữ: Công nhân này// đang làm việc.	
 +Khi làm vị ngữ phải có từ là đi kèm :Tôi// là người Việt Nam.
 -Các loại danh từ: Xem mô hình danh từ sau:
 +Danh từ đơn vị:nêu tên đơn vị dùng để tính đếm, đo lường sự vật
 +Danh từ chỉ sự vật:dùng để nêu tên từng loại hoặc từng cá thể người, vật, hiện tượng, khái niệm
 .Danh từ chung : là tên gọi một loại sự vật
 .Danh từ riêng:tên riêng của từng người, từng vật, từng địa phương
Danh từ
Danh từ chỉ sự vật 
Danh từ chỉ đơn vị 
Danh từ chung
Đơn vị tự nhiên 
Danh từ riêng
Đơn vị quy ước 
Ước chừng 
Chính xác 
-Cách viết hoa danh từ riêng. (Quy tắc viết hoa ) ghi nhớ sgk T-109
 2. Cụm danh từ:
 a.Nghĩa khái quát:Là tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
 b.Đặc điểm ngữ nghĩa của cụm danh từ: nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn một danh từ (công nhân/chú công nhân kia)	
 c.Chức vụ ngữ pháp của cụm danh từ: giống như danh từ
*Mô hình cụm danh từ đầy đủ:
Phần trước
Phần trung tâm
Phần sau
t2
t1
T1
T2
s1
s2
Tất cả
những
em
học sinh
yêu quý
kia
 Vd: Tìm cuïm danh töø trong caùc caâu : 
 a. Vua cha yeâu thöông Mò Nöông heát möïc, muoán keùn cho con moät ngöôøi choàng thaät xöùng ñaùng.
 b. Gia taøi chæ coù moät löôõi buùa cuûa cha ñeå laïi .
 c. Ñaïi baøng nguyeân laø moät con yeâu tinh ôû treân nuùi, coù nhieàu pheùp laï.
Ñieàn cuïm danh töø vaøo moâ hình cuïm danh töø.
Phaàn tröôùc
( Töø chæ soá löôïng )
Phaàn trung taâm
(Danh töø )
Phaàn sau
Ñaëc ñieåm, vò trí cuûa söï vaät
moät
moät 
moät
ngöôøi choàng
löôõi buùa
con yeâu tinh 
thaät xöùng ñaùng
cuûa cha ñeå laïi
ôû treân nuùi, coù nhieàu pheùp laï
 3.Số từ và lượng từ:
 * Số từ: Là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật.
 -Khi biểu thị số lượng sự vật, số từ thường đứng trước danh từ (ví dụ: hai con gà, ba học sinh). 
 -Khi biểu thị số thứ tự, số từ đứng sau danh từ (ví dụ: Canh bốn canh năm vừa chợp mắt; Tôi // là con thứ nhất.)
Lưu ý: phân biệt số từ với danh từ đơn vị (số từ không trực tiếp kết hợp với chỉ từ, trong khi đó danh từ đơn vị có thể trực tiết kết hợp được với số từ ở phía trước và chỉ từ ở phía sau)
Ví dụ: không thể nói: một đôi con trâu, mà có thế nói là:một đôi gà kia. 
 * Lượng từ: Là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.
Lượng từ được chia thành hai nhóm: 
+ Lượng từ chỉ ý nghĩa toàn thể: tất cả, tất thảy, cả,
+ Lượng từ chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối: những, mỗi, mọi, từng, các,
 *Phân biệt số từ và lượng từ:
- Số từ chỉ số lượng cụ thể và số thứ tự (một, hai, ba, bốn, nhất, nhì)
- Lượng từ chỉ lượng ít hay nhiều (không cụ thể: Những, mấy, tất cả, dăm, vài)
Vd: Caùc töø in ñaäm trong hai doøng thô sau ñöôïc duøng vôùi yù nghóa nhö theá naøo ?
	Con ñi traêm nuùi ngaøn khe
	Chöa baèng muoân noãi taùi teâ loøng baàm.
	F traêm, ngaøn, muoân : chæ soá löôïng nhieàu, raát nhieàu ( löôïng töø )
	2.3. Xaùc ñònh löôïng töø trong caùc caâu:
a. Thaàn duøng pheùp laï boác töøng quaû ñoài, dôøi töøng daõy nuùi
b. Moät hoâm, bò giaëc ñuoåi, Leâ Lôïi vaø caùc töôùng ruùt lui moãi ngöôøi moät ngaû.
 4. Chỉ từ:
 * Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí (định vị) của sự vật trong không gian hoặc thời gian.
 * Hoạt động của chỉ từ trong câu:
 + Làm phụ ngữ S2 ở sau trung tâm cụm danh từ (theo dõi chỉ từ “kia” ở mô hình cụm danh từ trên)
 + Làm chủ ngữ hoặc trạng ngữ trong câu.
Ví dụ: Chỉ từ (đó) làm chủ ngữ và định vị sự vật trong không gian 
(Đó // là quê hương của tôi.)	
 C V
Ví dụ: Chỉ từ (ấy) làm trạng ngữ và định sự vật trong thời gian 
(Năm ấy, tôi// vừa tròn ba tuổi.) 
 TN C V
 5. Động từ: 
 - Động từ là những từ chỉ hành động, trạng thái của sự vật.
 - Động từ thường kết hợp với các từ đã, sẽ, đang, cũng, vẫn, hãy, đừng, chớ để tạo thành cụm động từ.
 - Chức vụ ngữ pháp của động từ:
 + Chức vụ điển hình là làm vị ngữ.
 + Khi làm chủ ngữ, động từ thường mất hết khả năng kết hợp với các từ đã, sẽ, đang, hãy.
 -Động từ chia làm hai loại:
 +Động từ tình thái (thường đòi hỏi có động từ khác đi kèm:
 +Động từ chỉ hành động, trạng thái : động từ chỉ hành động (đi, đững, nằm, hát) và động từ trạng thái(yêu, ghét, hờn, giận, vỡ, gãy, nát)
 6.Cụm động từ: 
 *Cụm động từ là tổ hợp từ do động từ một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành (đang học bài,)
 Đt
 *Cụm động từ có ý nghĩa đầy đủ và có cấu tạo phức tạp hơn một động từ
 *Chức vụ ngữ pháp của cụm động từ:giống như động từ
 -Làm vị ngữ
 -Làm chủ ngữ: không có phụ ngữ trước (ví dụ:Đi // là hành động quả quyết.)
 -Cụm động từ có cấu tạo đầy đủ gồm ba phần: Xem SGK/148 
 *Mô hình sau:
Phần trước
Phần trung tâm
Phần sau
cũng/còn/đang/chưa
tìm
được/ngay/câu trả lời
Baøi taäp : 
1. Tìm cuïm ñoäng töø trong caùc caâu sau:
	a. Em beù coøn ñang ñuøa nghòch ôû sau nhaø .
	b. Vua cha yeâu thöông Mò Nöông heát möïc, muoán keùn cho con moät ngöôøi choàng thaät xöùng ñaùng.
	c. Cuoái cuøng, trieàu ñình ñaønh tìm caùch giöõ söù thaàn ôû coâng quaùn ñeå coù thì giôø ñi hoûi yù kieán cuûa em beù thoâng minh noï.
	2.3. Ñieàn cuïm ñoäng töø vaøo moâ hình cuïm ñoäng töø. ( Chuù yù ñoäng töø chính laøm trung taâm ).
Phaàn tröôùc
Phaàn trung taâm
( Ñoäng töø )
Phaàn sau
coøn ñang
ñuøa nghòch 
yeâu thöông 
muoán keùn 
ñaønh tìm 
coù 
ñi hoûi 
ôû sau nhaø
Mò Nöông heát möïc
cho con moät ngöôøi choàng thaät xöùng ñaùng
caùch giöõ söù thaàn ôû coâng quaùn ñeå coù thì giôø ñi hoûi yù kieán cuûa em beù thoâng minh noï.
thì giôø ñi hoûi yù kieán cuûa em beù thoâng minh noï.
yù kieán cuûa em beù thoâng minh noï
 7.Tính từ và cụm tính từ:
 - Tính từ là những từ chỉ đặc điểm, tính chất của sự vật, hành động, trạng thái.
 - Các loại tính từ: Tính từ chỉ đặc điểm tuyệt đối: trắng bóc, đỏ chót. (không kết hợp với các từ chỉ mức độ,), tính từ chỉ đặc điểm tương đối: đỏ, xanh, vàng (kết hợp được với từ chỉ mức độ)
 - Tính từ và cụm tính từ có thể làm vị ngữ, chủ ngữ trong câu. Khả năng làm vị ngữ của tính từ hạn chế hơn động từ.
 Ví dụ: Vàng // là màu của lá.
 tt
 - Cụm tính từ ở dạng đầy đủ nhất gồm 3 phần: (Có thể vắng phụ trước, phụ sau nhưng phần TT không thể vắng mặt)
+ Phụ ngữ ở phần trước;
+ Phần trung tâm;
+ Phần sau.
BT : 1.Xaùc ñònh tính töø trong caùc caâu ñaõ cho :
 - EÁch cöù töôûng baàu trôøi treân ñaàu chæ beù baèng chieác vung vaø noù thì oai nhö moät vò chuùa teå.
 - Naéng nhaït ngaû maøu vaøng hoe. Trong vöôøn, laéc lö nhöõng chuøm quaû xoan vaøng lòm . Töøng chieác laù mít vaøng oái. Taøu ñu ñuû, chieác laù saén heùo laïi môû naêm caùnh vaøng töôi.
	2.Tìm cuïm tính töø trong caâu cho saün :
a. Noù sun sun nhö con ñæa.
	b. Noù chaàn chaãn nhö caùi ñoøn caøn.
	c. Noù beø beø nhö caùi quaït thoùc.
	d. Noù söøng söõng nhö caùi coät ñình.
	ñ. Noù tun tuûn nhö caùi choåi seå cuøn.
TẬP LÀM VĂN
ĐÊ 1: Em hãy kể về một người thầy ( cô) mà em kính yêu nhất.
A. Mở bài: 
- Giới hiệu chung về thầy (cô) giáo mà em quý mến.
- Cho người đọc biết thầy cô là người như thế nào.
- Giới thiệu hoàn cảnh (hoặc một đặc điểm nào đó của người thầy hoặc cô giáo) để lại cho bản thân ấn tượng sâu đậm nhất.
B. Thân bài.
- Kể một số việc làm: ý thức, tính nết, tình cảm của thầy cô đối với em.
- Kể những việc làm, chi tiết cụ thể.
- Chú ý các sự việc, chi tiết phải được lựa chọn đề thể hiện tập trung gây ấn tượng(yêu nghề, nhiệt tình giảng dạy, yêu thương chăm sóc học sinh, quan tâm học sinh yếu kém và cá biệt) cụ thể đối với em.
- Có thề kỉ niệm đối với em, từ đó mà em quý mến.
- Miêu tả một vài nét về người thầy (hoặc người cô) mà em yêu quý (chú ý nhấn mạnh những nét riêng, những nét gây ấn tượng).
- Kể về một nét nào đó đặc biệt trong tính cách (hoặc tác phong, hoặc tình thương yêu đối với học trò,).
- Đối với riêng bản thân em, kỉ niệm sâu sắc nhất đối với người thầy (hay người cô giáo) đó là gì?
- Tình cảm của em đối với thầy giáo hay cô giáo đó ra sao?
C. Kết bài.
- Nêu tình cảm và ý nghĩ của em đối với thầy(cô).
- Nay tuy không còn được học thầy (cô) đó nữa nhưng em vẫn nhớ về thầy (cô) đó bằng một sự kính trọng và yêu mến sâu sắc ra sao?
 =============================
Bài mẫu 1: 
 Tôi yêu những giọt mồ hôi lấm tấm trên vầng trán thầy.Sau mỗi lần giảng bài trên khuân mặt tươi tắn của thầy xuất hiện những giọt nước lăn tăn , vào hôm có những bài khó hiểu hoặc có những bạn chưa chuẩn bị bài kịp thầy phải tận tâm giảng giải nhiều hơn, không chỉ có mồ hôi trán mà thẫm cả vạt lưng áo thầy.
 Tôi vốn là đứa trẻ nhút nhát, học kém hơn các bạn cùng lứa, thấy thầy vất vả trong mỗi bài giảng, tôi cũng đã cố gắng học nhiều hơn, tập trung nghe giảng chăm chú hơn nhưng có những bài khó hoặc những kiến thức căn bản tôi còn thiếu muốn hỏi thầy vào giờ ra chơi lắm nhưng sợ thầy mệt, tôi chần chừ  mãi cũng không giám hỏi.
Thầy như có phép thần thông, đã đọc được ý định của tôi, những trăn trở của tôi. Vào giờ ra chơi nọ khi các bạn ra sân chơi, trong lớp chỉ còn lại tôi và thầy, bất chợt tôi nghe thấy: " Gia Anh, em có gì chưa hiểu hay việc gì mà không ra chơi ?" Tôi nghe tơi đây như bị điện giật vậy, tôi ấp úng đứng lên và thưa: " Dạ không, thưa thầy! "
Không có gì thì tốt, nhưng thầy thấy con có vấn đề gì đó phải không ? Lại đây với thầy.
Tôi rón rén bước lại bên thầy, tim tôi còn đập thình thịch, tai tôi thì lùng bùng, thầy nói và hỏi gì đó tôi không còn nhớ nữa, nhưng kể từ buổi được ở bên thầy, lòng tôi vui sướng được thầy quan tâm, cũng thấy cởi mở, bớt căng thẳng khi gặp thầy. Tôi được thầy tận tình hướng dẫn cách học, xóa dần những lỗi căn bản của người học trò, rồi từ từ từng bước tôi mạnh dạn, hiểu bài nhiều hơn.
 Đến nay những ngày thời tiết oi bức hay trở trời, tôi luôn nhớ về thầy tôi đang giảng bài cho các em, những giọt mồ hôi lăn trên khuân mặt nhăn nheo của thầy, những vạt áo ướt thẫm mồi hôi. Tôi lại phải quyết tâm hơn nữa để đáp lại sự hy sinh của thầy giành thế cho hệ chúng tôi và đặc biệt cho tôi, cũng ở thầy mà tôi có ngày hôm nay, có những dòng chữ này để gửi đến thầy lời tri ân sâu sắc. Dù có đi nơi đâu, em sẽ trở về thăm lại Ông đồ xưa, ông giáo làng của em năm nào.
Bài mẫu 2: 
Nếu ai đó hỏi em: Từ lúc đi học đến giờ, em học qua bao nhiêu thầy cô giáo - chắc chắn em không thể nào nhớ được. Nhưng nếu hỏi: Thầy cô nào để lại cho em nhiều ấn tượng nhất? Em sẽ ngay lập tức nêu ra những cái tên. Song trong suốt sáu năm cắp sách tới trường, em chưa bao giờ dám nghĩ rằng, có một thầy giáo chỉ dạy em mỗi một tiết văn thôi mà để lại cho em một ấn tượng khó phai về sự kính yêu đến vậy.
Chuyện xảy ra vào tuần đầu tiên của năm học lớp sáu này. Bước vào ngôi trường mới, lạ thầy, lạ bạn, chúng em hồi hộp đợi mong những tiết học đầu tiên trong một cảm giác vui mừng xen lẫn những điều bí ẩn. Sau mỗi tiếng trống tùng và mỗi tràng vỗ tay rộn rã, chúng em lại được làm quen với một thầy giáo mới. Những người mà trước đó chúng em chưa bao giờ thấy mặt, biết tên, chưa bao giờ được nghe lời giảng với bao kiến thức mới lạ và xa xôi.
Ngày học thứ nhất trôi qua vội vàng và ồn ã. Lớp học bước vào ngày học thứ hai bằng một tiết ngữ văn. Tiếng trồng vào giờ cao điểm, thầy giáo bước vào trong sự ngỡ ngàng của bao đôi mắt trẻ thơ. Chả là với hầu hết các bạn lớp em, đây là lần đầu tiên môn văn được một thầy giáo dạy .
Thầy bước vào giờ giảng nhẹ nhàng và trầm ấm vô cùng. Tiết dạy đầu tiên, thầy dành hơn mười phút để giới thiệu toàn bộ chương trình ngữ văn lớp sáu. Không khí lớp không hiểu tại sao tự nhiên sôi nổi hẳn lên. Thầy vẫn nói về bài giảng nhưng lại gợi trong chúng em bao ấn tượng xốn xang. Thầy kể về kỷ niệm ngày đầu tiên thầy bước vào ngôi trường học cấp hai. Thầy mới, bạn mới và những bải giảng mới nhanh chóng cuốn hút niềm đam mê văn học của thầy. Thế là từ ngày đó lúc nào thầy cũng mơ ước trở thành một thầy giáo dạy văn để được truyền dạy cho học sinh những cảm giác sâu lắng được dồn tụ qua từng trang sách. Chúng em tròn mắt hớp lấy từng lời giảng của thầy một cách say sưa. Sao kỷ niệm của thầy giống tâm trạng của chúng em lúc này đến vậy. Chúng em càng ngỡ ngàng, nhưng cũng ngây ngất và vui mừng lăm . Bài giảng của thầy cứ diễn ra trọn vẹn một giờ trước những khuôn mặt ngây thơ đang ngày càng trở nên tươi tắn. Ôi! cuộc sống sao còn nhiều niềm vui, nhiều mơ ước, nhiều chân trời lạ thế. Đó cũng là những nơi xa lạ, đẹp đẽ và huyền bí. Mảnh đất ấy chùng em chưa từng đến bao giờ. Nhưng những ước mơ chinh phục của chúng em thì hình như đang bắt đầu được thầy thắp sáng.
Nhưng đúng là tiếc nuối vô cùng! Không ngờ tiết văn ấy lại là tiết văn duy nhất thầy Bình dạy chúng em. Sau tuần ấy tuần được cử lên trường của tỉnh. Thầy ơi! Bao giờ chúng em mới được gặp lại thầy. Người đã dạy chúng em bao điều mới lạ, dạy chúng em ước mơ bằng chính những ước mơ có thực của thầy.
ĐỀ 2: KỂ VỀ NGƯỜI THÂN TRONG GIA ĐÌNH
A. Mở bài.
- Giới thiệu sơ lược về người