Đề cương ôn thi hoc kỳ I môn ngữ văn 9
Bạn đang xem nội dung tài liệu Đề cương ôn thi hoc kỳ I môn ngữ văn 9, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ĐỀ CƯƠNG ÔN THI HOC KỲ I MÔN NGỮ VĂN 9 I - Tác giả, tác phẩm nội dung nghệ thuật văn học Việt Nam hiện đại HKI : TT Tªn bµi th¬ T¸c gi¶ N¨m s¸ng t¸c ThÓ th¬ Tãm t¾t néi dung §Æc s¾c nghÖ thuËt 1 §ång chÝ ChÝnh H÷u 1948 Tù do VÎ ®Ñp ch©n thùc gi¶n dÞ cña anh bé ®éi thêi chèng Ph¸p vµ t×nh ®ång chÝ s©u s¾c, c¶m ®éng. Chi tiÕt, h×nh ¶nh tù nhiªn, b×nh dÞ, c« ®éng gîi c¶m. 2 Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh Ph¹m TiÕn DuËt 1969 Tù do VÎ ®Ñp hiªn ngang, dòng c¶m cña ngêi lÝnh l¸i xe Trêng S¬n. Ng«n ng÷ b×nh dÞ, giäng ®iÖu vµ h×nh ¶nh th¬ ®éc ®¸o. §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ Huy CËn 1958 7 ch÷ VÎ ®Ñp tr¸ng lÖ, giµu mµu s¾c l·ng m¹n cña thiªn nhiªn, vò trô vµ con ngêi lao ®éng míi Tõ ng÷ giµu h×nh ¶nh, sö dông c¸c biÖn ph¸p Èn dô, nh©n ho¸. 4 BÕp löa B»ng ViÖt 1963 7 ch÷ vµ 8 ch÷ T×nh c¶m bµ ch¸u vµ h×nh ¶nh ngêi bµ giµu t×nh th¬ng, giµu ®øc hy sinh. Håi tëng kÕt hîp víi c¶m xóc, tù sù, b×nh luËn. 5 6 Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ NguyÔn Khoa §iÒm 1971 7 ch÷ vµ 8 ch÷ T×nh yªu th¬ng con vµ íc väng cña ngêi mÑ d©n téc Tµ ¤i trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ. Giäng th¬ tha thiÕt, h×nh ¶nh gi¶n dÞ, gÇn gòi. 8 ¸nh tr¨ng NguyÔn Duy 1978 5 ch÷ Gîi nhí nh÷ng n¨m th¸ng gian khæ cña ngêi lÝnh, nh¾c nhë th¸i ®é sèng "Uèng níc nhí nguån" Giäng t©m t×nh, hån nhiªn. H×nh ¶nh gîi c¶m. Lµng Kim L©n 1948 truyện ngắn Qua t©m tr¹ng ®au xãt, tñi hæ cña «ng Hai ë n¬i t¶n c khi nghe tin ®ån lµng m×nh theo giÆc, truyÖn thÓ hiÖn t×nh yªu lµng quª s©u s¾c, lßng yªu níc vµ tinh thÇn kh¸ng chiÕn cña ngêi n«ng d©n. Xây dựng tình huống , trong nghệ thuật miêu tả tâm lí và ngôn ngữ nhân vật hợp lí. LÆng lÏ SaPa NguyÔn Thµnh Long 1970 truyện ngắn Cuéc gÆp gì t×nh cê cña «ng ho¹ sÜ, c« kü s míi ra trêng víi ngêi thanh niªn lµm viÖc mét m×nh t¹i tr¹m khÝ tîng trªn nói cao SaPa. Qua ®ã, ca ngîi nh÷ng ngêi lao ®éng thÇm lÆng, cã c¸ch sèng ®Ñp, cèng hiÕn søc m×nh cho ®Êt níc. Xây dựng tình huống hợp lí, cách kể chuyện tự nhiên, có sự kết hợp giữa tự sự , trữ tình với bình luận. ChiÕc lîc ngµ NguyÔn Quang S¸ng 1966 truyện ngắn C©u chuyÖn Ðo le vµ c¶m ®éng vÒ hai cha con: «ng S¸u vµ bÐ Thu trong lÇn «ng vÒ th¨m nhµ ë khu c¨n cø. Qua ®ã, truyÖn ca ngîi t×nh cha con th¾m thiÕt trong hoµn c¶nh chiÕn tranh. Miêu tả tâm lí và xây dựng tính cách nhân vật trong những tình huống độc đáo II Tieng viet C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i. 1. Ph¬ng ch©m vÒ lîng. Khi giao tiếp, cần nãi cho cã nội dung; nội dung của lời nãi phải đ¸p ứng đóng yªu cầu của cuộc giao tiếp, kh«ng thiếu, kh«ng thừa - VÝ dô : "HÕt bao l©u" (truyÖn cêi T©y Ban Nha) Mét bµ giµ tíi phßng b¸n vÐ m¸y bay hái: - Xin lµm ¬n cho biÕt tõ Madrid tíi Mªhic« bay hÕt bao l©u? Nh©n viªn ®ang bËn ®¸p: - 1 phót nhÐ. - Xin c¶m ¬n! - Bµ giµ ®¸p vµ ®i ra. 2. Ph¬ng ch©m vÒ chÊt. Trong giao tiếp, đừng nãi những điều mà m×nh kh«ng tin là đóng hoặc kh«ng cã bằng chứng x¸c thực. Nãi đóng sự thật là phương ch©m về chất trong hội thoại. a. VÝ dô 1: Trong "B×nh Ng« ®¹i c¸o" , NguyÔn Tr·i viÕt: "VËy nªn Lu Cung tham c«ng nªn thÊt b¹i TriÖu TiÕt thÝch lín ph¶i tiªu vong Cöa Hµm Tö b¾t sèng Toa §« S«ng B¹ch §»ng giÕt t¬i ¤ M· ViÖc xa xem xÐt Chøng cø cßn ghi" NguyÔn Tr·i nªu nh÷ng chøng cø lÞch sö, ng«n ng÷ ®anh thÐp hïng hån, kh¼ng ®Þnh søc m¹nh, nh©n nghÜa §¹i ViÖt víi tÊt c¶ niÒm tù hµo. b. VÝ dô 2: Nh÷ng sù thËt lÞch sö kh«ng thÓ chèi c·i nh»m lªn ¸n, kÕt téi thùc d©n Ph¸p trong 80 n¨m thèng trÞ ®Êt níc ta: "Chóng lËp ra nhµ tï nhiÒu h¬n trêng häc. Chóng th¼ng tay chÐm giÕt nh÷ng ngêi yªu níc th¬ng nßi cña ta. Chóng t¾m nh÷ng cuéc khëi nghÜa cña ta trong nh÷ng bÓ m¸u. Chóng rµng buéc d luËn, thi hµnh chÝnh s¸ch ngu d©n Chóng dïng thuèc phiÖn, rîu cån lµm cho nßi gièng ta suy nhîc" (trÝch "Tuyªn ng«n ®éc lËp") c. Nh÷ng chuyÖn cêi ch©m biÕm nh÷ng kÎ ¨n nãi kho¸c l¸c ë ®êi: "Con r¾n vu«ng" "§i m©y vÒ giã" "Mét tÊc lªn giêi" 3. Ph¬ng ch©m quan hÖ. - Khi giao tiếp cần nãi đóng vào đề tài mà hội thoại đang đề cập, tr¸nh nãi lạc đề. VD: “Trèng ®¸nh xu«i, kÌn thæi ngîc” “¤ng ch¼ng bµ chuéc” 4. Ph¬ng ch©m c¸ch thøc. -Khi giao tiếp, cần chó ý nãi ngắn gọn, rành mạch ; tr¸nh c¸ch nãi mơ hồ VD: Trong truyÖn “§Æc s¶n T©y Ban Nha” Hai ngêi ngo¹i quèc tíi th¨m T©y Ban Nha nhng kh«ng biÕt tiÕng. Hä vµo kh¸ch s¹n vµ muèn ¨n mãn bÝt tÕt. Ra hiÖu, chØ trá, lÊy giÊy bót vÏ con bß vµ ®Ò mét sè “2” to tíng bªn c¹nh.Ngêi phôc vô “A” mét tiÕng vui vÎ vµ mang ra 2 chiÕc vÐ ®i xem ®Êu bß tãt. 5. Ph¬ng ch©m lÞch sù. - Khi giao tiếp cần tế nhị và t«n trọng người kh¸c - Trong øng xö, giao tiÕp ph¶i ®Æc biÖt coi träng ph¬ng ch©m lÞch sù, tõ ng«n ng÷ ®Õn cö chØ ph¶i tÕ nhÞ, khiªm tèn vµ biÕt t«n träng, kÝnh träng ngêi ®ang ®èi tho¹i víi m×nh. - Trong TiÕng ViÖt c¸c ®¹i tõ nh©n xng nh “«ng, bµ, anh, chÞ” cïng víi c¸c tiÕng nh “tha, kÝnh tha, v©ng, d¹” cã tÝnh biÓu c¶m ®Æc biÖt, thÓ hiÖn tÝnh c¸ch, th¸i ®é, quan hÖ th©n mËt gi÷a c¸c bªn trong ®èi tho¹i. - Ngêi ta coi lÞch sù nh mét chuÈn mùc x· héi. ChuÈn mùc x· héi giao tiÕp kh«ng chØ thÓ hiÖn ë lêi mµ con thÓ hiÖn ë giäng, ë ®iÖu. Chim kh«n kªu tiÕng r¶nh rang Ngêi kh«n nãi tiÕng dÞu dµng dÔ nghe - LÞch sù: TÕ nhÞ + khoan dung + khiªm tèn + c¶m th«ng ®Õn ngêi kh¸c. 6. Nh÷ng lêi rµo ®ãn trong giao tiÕp. a. Khi mét ngêi nhËn thÊy mèi nguy hiÓm cña sù vi ph¹m nguyªn t¾c vÒ chÊt, hä h¹n chÕ ph¸n ®o¸n cña m×nh b»ng c¸ch nãi. - NÕu t«i kh«ng lÇm th×. - T«i kh«ng nhí râ trong… - T«i kh«ng d¸m ch¾c trong… - T«i ®o¸n lµ (hai ®øa giËn nhau) b. NÕu kh«ng thÓ th«ng tin ®Çy ®ñ (vi ph¹m nguyªn t¾c vÒ lîng) th× ngêi ta cã thÓ quy sù bÊt lùc cho mét sè søc m¹nh bªn ngoµi vµ nãi: + T«i kh«ng ®îc phÐp tiÕt lé. + §ã lµ bÝ mËt quèc gia. - Khi mét ngêi nãi nhiÒu h¬n th«ng tin yªu cÇu, hä còng gi¶i thÝch sù vi ph¹m cña m×nh lµ hîp ph¸p. VD: + nh c¸c anh ®· biÕt. + Tãm l¹i lµ. + Xin lçi, t«i ®· nãi d«ng dµi. c. Khi muèn chuyÓn ®Ò tµi nãi cã thÓ dïng mét sè chiÕn lîc: + T«i muèn nãi thªm lµ… + Trë l¹i vÊn ®Ò mµ ta quan t©m… d. Khi mét ngêi cè ý vi ph¹m nguyªn t¾c vÒ c¸ch thøc, hä cã thÓ dõng gi÷a chõng vµ nãi: + T«i xin më ngoÆc ®¬n lµ… + Xin chê mét phót, t«i ®ang cè g¾ng suy nghÜ xem... e. Nguyªn t¾c lÞch sù: - Nãi cho bá ngoµi tai, anh nhµ chÞ côc tÝnh l¾m. - T«i hái thËt, anh cã m¾ng c« Êy kh«ng? 7. Quan hÖ gi÷a ph¬ng ch©m héi tho¹i vµ t×nh huèng giao tiÕp. - ViÖc sö dông c¸c ph ¬ng ch©m héi tho¹i cÇn ph¶i phï hîp víi ®Æc ®iÓm víi t×nh huèng giao tiÕp (®èi tîng, thêi gian, ®Þa ®iÓm, môc ®Ých). 1. Nh÷ng trêng hîp kh«ng tu©n thñ ph ¬ng ch©m héi tho¹i. - Ngêi nãi v« ý, vông vÒ, thiÕu v¨n ho¸ giao tiÕp. VD: Lóng bóng nh ngËm hét thÞ. - Ngêi nãi ph¶i u tiªn cho mét ph ¬ng ch©m héi tho¹i hoÆc mét yªu cÇu kh¸c quan träng h¬n. VD: Ngêi chiÕn sü kh«ng may r¬i vµo tay giÆc -> kh«ng khai b¸o. - Ngêi nãi muèn g©y ®îc sù chó ý, ®Ó ngêi nghe hiÓu c©u nãi theo mét hµm ý nµo ®ã. VD: - Anh lµ anh em vÉn lµ em (Xu©n DiÖu). - ChiÕn tranh lµ chiÕn tranh. - Nã lµ con bè nã c¬ mµ! C¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp. - Dẫn trực tiếp : là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người dẫn hoặc nhân vật, lời dẫn trực tiếp được đặt bên trong dấu ngoặc kép hoÆc xuèng dßng sau dÊu g¹ch ngang. VD : Mét h«m, c« t«i gäi t«i ®Õn bªn cêi hái: - Hång! Mµy cã muèn vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mÑ mµy kh«ng? - Dẫn gián tiếp : là thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có điều chỉnh cho thích hợp, lời dẫn gián tiếp không đặt trong dấu ngoặc kép. Cã thÓ dïng tõ lµ hoÆc r»ng ®Æt tríc lêi dÉn. VD: - Mét h«m, c« t«i gäi t«i ®Õn bªn cêi hái t«i r»ng cã muèn vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mÑ t«i kh«ng? Lu ý: Khi chuyÓn ®æi lêi dÉn trùc tiÕp thµnh lêi dÉn gi¸n tiÕp cÇn chó ý: - Bá dÊu hai chÊm vµ thay ®æi tõ xng h« cho thÝch hîp. Lîc bá c¸c t×nh th¸i tõ. Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng. I. HiÖn tîng tõ nhiÒu nghÜa - ChuyÓn nghÜa lµ hiÖn tîng thay ®æi nghÜa cña tõ. - Trong tõ nhiÒu nghÜa cã: + NghÜa gèc: lµ nghÜa xuÊt hiÖn tõ ®Çu, lµm c¬ së ®Ó h×nh thµnh c¸c nghÜa kh¸c. + NghÜa chuyÓn lµ nghÜa ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së cña nghÜa gèc ¬ Th«ng thêng trong c©u mét tõ chØ cã mét nghÜa. Mét sè trêng hîp tõ võa ®îc hiÓu ®îc theo nghÜa gèc võa hiÓu theo nghÜa chuyÓn. VÝ dô : Tõ xu©n trong 2 c©u : a. Lµn thu thñy nÐt xu©n s¬n. ->NghÜa gèc chØ mïa xu©n. b.Xu©n xanh xÊp xØ ®Õn tuÇn cËp kª. -> NghÜa chuyÓn chØ tuæi trÎ ->, NghÜa cña tõ biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn theo hai híng : - H×nh thµnh nghÜa míi vµ nghÜa cò mÊt ®i. - H×nh thµnh nghÜa míi cïng tån t¹i víi nghÜa gèc vµ cã quan hÖ víi nghÜa gèc. II, Ph¬ng thøc chuyÓn nghÜa cña tõ : Cã hai ph¬ng thøc - Èn dô : + H×nh thøc. Dùa vµo sù gièng nhau + C¸ch thøc. gi÷a hai sù vËt, hiÖn + Chøc n¨ng. tîng. + KÕt qu¶. - Ho¸n dô : +LÊy bé phËn chØ toµn thÓ. +VËt chøa ®ùng chØ vËt ®îc chøa ®ùng. + LÊy trang phôc thay cho ngêi. => C¶ hai ph¬ng thøc nµy ®Òu c¨n cø vµo quy luËt liªn tëng. VD : - Từ "tay" trong câu "giở kim thoa với khăn hồng trao tay" có nghĩa là một bộ phận của cơ thể người. - Từ "tay" trong câu "cũng phường bán thịt cũng tay bán người" có nghĩa chỉ "kẻ buôn người" ( Dùng bộ phận để chỉ toàn thể). => Hiện tượng chuyển nghĩa này được tiến hành theo phương thức hoán dụ IV. C¸c c¸ch ph¸t triÓn cña tõ vùng 1. T¹o tù míi: - T¹o tõ míi lµ mét c¸ch ®Ó ph¸t triÓn tõ vùng TiÕng ViÖt. VD : T¹o tõ ng÷ míi b»ng mÉu x + y (x, y lµ cã tõ ghÐp ®iÖn tho¹i à ®iÖn tho¹i di ®éng: ®iÖn tho¹i v« tuyÕn nhá + C¸c tõ cÊu t¹o theo m« h×nh: x + tÆc (x lµ tõ ®¬n) : H¶i tÆc. Kh«ng tÆc. - Cã 2 c¸ch t¹o tõ míi: + Ph¬ng thøc l¸y: VÝ dô: ®iÖu ®µ, ®iÖu ®µng, lØnh kØnh, lÞch kÞch.............. + Ph¬ng thøc ghÐp: c¸c tõ ng÷ míi chñ yÕu ®îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng l¹i víi nhau. VÝ dô: xe m¸y, xe t¨ng,.., c«ng n«ng...... - Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, ®Ó biÓu thÞ nh÷ng kh¸i niÖm míi xuÊt hiÖn trong ®êi sèng vµ ®¸p øng yªu cÇu giao tiÕp cña x· héi, tiÕng ViÖt mîn thªm nhiÌu tõ ng÷ cña c¸c níc ph¬ng T©y. 2. Mîn tõ ng÷ cña tiÕng níc ngoµi: Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, TiÕng ViÖt ®· mîn rÊt nhiÒu tõ ng÷ níc ngoµi ®Ó lµm phong phó cho vèn TiÕng ViÖt. Chñ yÕu lµ mîn tiÕng H¸n * VÝ dô: 1) Tõ cã nguån gèc tõ tiÕng H¸n: Thanh minh, tiÕt, lÔ, t¶o mé, héi, ®¹p thanh, yÕn thanh, bé hµnh, xu©n, tµi tö, giai nh©n. b¹c mÖnh, duyªn phËn, thÇn linh, chøng gi¸m, thiÕp, ®oan trang, tiÕt trinh, b¹ch, ngäc. 2) Tõ cã nguån gèc tõ tiÕng Anh: AIDS, Internet, Marketing - > Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, ®Ó biÓu thÞ nh÷ng kh¸i niÖm míi xuÊt hiÖn trong ®êi sèng vµ ®¸p øng yªu cÇu giao tiÕp cña x· héi, tiÕng ViÖt mîn thªm nhiÌu tõ ng÷ cña c¸c níc ph¬ng T©y Viết đoạn văn trình bày cảm nhận về một nhân vật văn học hoặc một đoạn thơ. Cảm nhận của em về nhân vật anh Thanh Niên trong “Lặng lẽ Sa pa” của Nguyễn Thành Long Cảm nhận của em về nhân vật anh Thanh Niên trong “Lặng lẽ Sa pa” của Nguyễn Thành Long Gấp lại truyện ngắn “Lặng lẽ Sa pa ”của Nguyễn Thành Long lòng ta cứ xao xuyến vấn vương trước vẻ đẹp của những con người ,trước những tình cảm chân thành, nồng hậu trong một cuộc sống đầy tin yêu .Dù được miêu tả ít hay nhiều nhân vật nào của “Lặng lẽ Sa pa” cũng hiện lên với nét cao quí đáng khâm phục.Trong đó anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ . Trước tiên anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời,yêu nghề ,ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình.Trong lời giới thiệu với ông hoạ sỹ già và cô gái,bác lái xe gọi anh là “người cô độc nhất thế gian”.Đã mấy năm nay anh “sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m bốn bề chỉ có cỏ cây và mây mù lạnh lẽo”.Công việc hàng ngày của anh là“đo gió,đo mưa ,đo chấn động mặt đất”rồi ghi chép,gọi vào máy bộ đàm báo về trung tâm.Nhiều đêm anh phải “đối chọi với gió tuyết và lặng im đáng sợ”.Vậy mà anh rất yêu công việc của mình.Anh quan niệm:“khi ta làm việc ta với công việc là đôi,sao gọi là một mình được?”Anh hiểu rõ : “Công việc của cháu gian khổ thế đấy,chứ cất nó đi,cháu buồn đến chết mất”.Sống một mình nhưng anh không đơn độc bởi “lúc nào tôi cũng có người để trò chuyện.Nghĩa là có sách ấy mà ”.Tuy sống trong điều kiện thiếu thốn nhưng người thanh niên ấy vẫn ham mê công việc,biết sắp xếp lo toan cuộc sống riêng ngăn nắp, ổn định.Anh nuôi gà, trồng hoa, đọc sách,thỉnh thoảng anh xuống đường tìm gặp bác lại xe cùng hành khách để trò chuyện cho vơi bớt nỗi nhớ nhà. Sống trong hoàn cảnh như thế sẽ có người dần thu mình lại trong nỗi cô đơn.Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi “ thèm người ”,lòng hiếu khách đến nồng nhiệt và sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo.Ngay từ những phút gặp gỡ ban đầu ,lòng mến khách ,nhiệt tình của anh đã gây được thiện cảm tự nhiên đối với người hoạ sỹ già và cô kỹ sư trẻ.Niềm vui được đón khách dào dạt trong anh,toát lên qua nét mặt,cử chỉ:anh biếu bác lái xe củ tam thất,mừng quýnh đón quyển sách bác mua hộ,hồ hởi đón mọi người lên thăm “nhà”,hồn nhiên kể về công việc,đồng nghiệp và cuộc sống của mình nơi Sa pa lặng lẽ.Khó người đọc nào có thể quên,việc làm đầu tiên của anh khi có khách lên thăm nơi ở của mình là:hái một bó hoa rực rỡ sắc màu tặng người con gái lần đầu quen biết.Bó hoa cho cô gái ,nước chè cho ông hoạ sỹ già, làn trứng ăn đường cho hai bác cháu…Tất cả không chỉ chứng tỏ đó là người con trai tâm lý mà còn là kỷ niệm của một tấm lòng sốt sắng , tận tình đáng quí . Công việc vất vả ,có những đóng góp quan trọng cho đất nước nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn.Anh cảm thấy đóng góp của mình bình thường,nhỏ bé so với bao ngừơi khác.Bởi thế anh ngượng ngùng khi ông hoạ sỹ già phác thảo chân dung mình vào cuốn sổ tay .Con người khiêm tốn ấy hào hứng giới thiệu cho ông hoạ sỹ những người khác đáng vẽ hơn mình:“Không,không ,bác đừng mất công vẽ cháu,để cháu giới thiệu cho bác những người khác đáng vẽ hơn.”Đó là ông kỹ sư ở vườn rau vượt qua bao vất vả để tạo ra củ su hào ngon hơn,to hơn.Đó là “người cán bộ nghiên cứu sét,11 năm không xa cơ quan lấy một ngày”…Dù còn trẻ tuổi,anh thấm thía cái nghiã,cái tình của mảnh đất Sa pa,thấm thía sự hy sinh lặng thầm của những con người đang ngày đêm làm việc và lo nghĩ cho đất nước . Bằng một cốt truyện khá nhẹ nhàng ,những chi tiết chân thực tinh tế ,ngôn ngữ đối thoại sinh động Nguyễn Thành Long đã kể lại một cuộc gặp gỡ tình cờ mà thú vị nơi Sa pa lặng lẽ.Chưa đầy 30 phút tiếp xúc với anh thanh niên,khiến người hoạ sỹ già thêm suy ngẫm về vẻ đẹp cuộc đời mà mình không bao giờ thể hiện hết được và còn làm cô kỹ sư trẻ lòng bao cảm mến bâng khuâng … Với truyện ngắn này ,phải chăng nhà văn muốn khẳng định:Cuộc sống của chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu,hy sinh lớn lao và thầm lặng?Những con người cần mẫn,nhiệt thành như anh thanh niên ấy, khiến cuộc sống này thật đáng trân trọng,thật đáng tin yêu . Cảm nghỉ về nhân vật Ông Hai trong tác phẩm “Làng ”của Kim Lân Kim Lân là nhà văn có vốn sống vô cùng phong phú và sâu sắc về nông thôn Việt Nam.Các sáng tác của ông đều xoay quanh cảnh ngộ và sinh hoạt của người nông dân. Văn bản “Làng” đươc sáng tác vào thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ,với nhân vật chính là ông Hai ,một lão nông hiền lành ,yêu làng ,yêu nước và gắn bó với kháng chiến . Ông Hai cũng như bao người nông dân quê từ xưa luôn gắn bó với làng quê của mình.Ông yêu quí và tự hào về làng Chợ Dầu và hay khoe về nó một cách nhiệt tình, hào hứng.Ở nơi tản cư ông luôn nhớ về làng,theo dõi tin tức kháng chiến và hỏi thăm về Chợ Dầu .Tình yêu làng của ông càng được bộc lộ một cách sâu sắc và cảm động trong hoàn cảnh thử thách . Kim Lân đã đặt nhân vật vào tình huống gay gắt để bộc lộ chiều sâu tình cảm của nhân vật.Đó là tin làng chợ Dầu lập tề theo giặc.Từ phòng thông tin ra,đang phấn chấn,náo nức vì những tin vui của kháng chiến thì gặp những người tản cư,nghe nhắc đến tên làng,ông Hai quay phắt lại,lắp bắp hỏi,hy vọng được nghe những tin tốt lành,nào ngờ biết tin dữ:“Cả làng Việt gian theo Tây ”.Tin bất ngờ ấy vừa lọt vào tai đã khiến ông bàng hoàng, đau đớn :“Cổ ông lão nghẹn ắng hẳn lại,da mặt tê rân rân ,ông lão lặng đi tưởng như đến không thở được,một lúc lâu ông mới rặn è è nuốt một cái gì vướng ở cổ.Ông cất tiếng hỏi,giọng lạc hẳn đi ”nhằm hy vọng điều vừa nghe không phải là sự thật.Trước lời khẳng định chắc chắn của những người tản cư,ông tìm cách lảng về.Tiếng **** văng vẳng của người đàn bà cho con bú khiến ông tê tái :“cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ,đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương,cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát”.Về đến nhà ông chán chường “nằm vật ra giường”,nhìn đàn con nước mắt ông cứ giàn ra “ chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư?Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư?”.Ông căm thù những kẻ theo Tây,phản bội làng,ông nắm chặt hai tay lại mà rít lên: “chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này ”.Niềm tin,nỗi ngờ giằng xé trong ông.Ông kiểm điểm lại từng người trong óc, thấy họ đều có tinh thần cả “có đời nào lại cam tâm làm cái điều nhục nhã ấy ”.Ông đau xót nghĩ đến cảnh “người ta ghê tởm,người ta thù hằn cái giống Việt gian bán nước”.Suốt mấy ngày liền ông chẳng dám đi đâu,“chỉ ở nhà nghe ngóng binh tình”,lúc nào cũng nơm nớp tưởng người ta đang để ý,đang bàn tán đến cái chuyện làng mình.Nỗi ám ảnh,day dứt,nặng nề biến thành sự sợ hãi thường xuyên trong ông.Ông đau đớn,tủi hổ như chính ông là người có lỗi... Tình thế của ông càng trở nên bế tắc,tuyệt vọng khi bà chủ nhà có ý đuổi gia đình ông với lý do không chứa người của làng Việt gian.Trong lúc tưởng tuyệt đường sinh sống ấy,ông thoáng có ý nghĩ quay về làng nhưng rồi lại gạt phắt ngay bởi “về làng tức là bỏ kháng chiến,bỏ Cụ Hồ ”,là “cam chịu quay trở lại làm nô lệ cho thằng Tây”. Tình yêu làng lúc này đã lớn rộng thành tình yêu nước bởi dẫu tình yêu,niềm tin và tự hào về làng Dầu có bị lung lay nhưng niềm tin và Cụ Hồ và cuộc kháng chiến không hề phai nhạt.Ông Hai đã lựa chọn một cách đau đớn và dứt khoát:“Làng thì yêu thật nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù!”.Dù đã xác định thế nhưng ông vẫn không thể dứt bỏ tình cảm của mình đối với quê hương.Bởì thế mà ông càng xót xa,đau đớn... Trong tâm trạng bị dồn nén và bế tắc ấy,ông chỉ còn biết tìm niềm an ủi trong lời tâm sự với đứa con trai nhỏ.Nói với con mà thực ra là đang trút nỗi lòng mình.Ông hỏi con những điều đã biết trước câu trả lời:“Thế nhà con ở đâu?”,“thế con ủng hộ ai ?”…Lời đứa con vang lên trong ông thiêng liêng mà giản dị:“Nhà ta ở làng Chợ Dầu”,“ủng hộ Cụ Hồ Chí Minh muôn năm !”…Những điều ấy ông đã biết,vẫn muốn cùng con khắc cốt ghi tâm.Ông mong “anh em đồng chí biết cho bố con ông, tấm lòng bố con ông là như thế đấy,có bao giờ dám đơn sai,chết thì chết có bao giờ dám đơn sai ”.Những suy nghĩ của ông như những lời nguyện thề son sắt.Ông xúc động,nước mắt “chảy ròng ròng trên hai má”.Tấm lòng của ông với làng,với nước thật sâu nặng,thiêng liêng.Dẫu cả làng Việt gian thì ông vẫn một lòng trung thành với kháng chiến,với Cụ Hồ … May thay,tin đồn thất thiệt về làng Chợ Dầu được cải chính .Ông Hai sung sướng như được sống lại.Ông đóng khăn áo chỉnh tề đi với người báo tin và khi trở về “cái mặt buồn thỉu mọi ngày bỗng tươi vui rạng rỡ hẳn lên ”.Ông mua cho con bánh rán đường rồi vội vã,lật đật đi khoe với mọi người.Đến đâu cũng chỉ mấy câu“Tây nó đốt nhà tôi rồi bác ạ !Đốt sạch !Đốt nhẵn ! Ông chủ tịch làng tôi vừa mới lên trên này cải chính.Cải chính cái tin làng chợ Dầu chúng tôi Việt gian theo Tây ấy mà .Láo!Láo hết! Toàn là sai sự mục đích cả .” “Ông cứ múa tay lên mà khoe với mọi người”.Ông khoe nhà mình bị đốt sạch,đốt nhẵn như là minh chứng khẳng định làng ông không theo giặc. Mất hết cả cơ nghiệp mà ông không hề buồn tiếc,thậm chí còn rất sung sướng,hạnh phúc.Bởi lẽ,trong sự cháy rụi ngôi nhà của riêng ông là sự hồi sinh về danh dự của làng chợ Dầu anh dũng kháng chiến.Đó là một niềm vui kỳ lạ,thể hiện một cách đau xót và cảm động tình yêu làng,yêu nước,tinh thần hy sinh vì cách mạng của người dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống kẻ thù xâm lược . Cách miêu tả chân thực,sinh động,ngôn ngữ đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm đa dạng,tự nhiên như cuộc sống cùng với những mâu thuẫn căng thẳng,dồn đẩy, bức bối đã góp phần không nhỏ tạo nên thành công của câu chuyện, đồng thời còn thể hiện sự am hiểu và gắn bó sâu sắc của nhà văn với người nông dân và công cuộc kháng chiến của đất nước. Qua nhân vật ông Hai ta hiểu thêm về vẻ đẹp tâm hồn của người nông dân Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược :Yêu làng,yêu nước và gắn bó với kháng chiến.Có lẽ vì thế mà tác phẩm “Làng ” xứng đáng là một trong những truyện ngắn xuất sắc của văn học Việt Nam hiện đại Cảm nhận về nhân vật ông Sáu- Chiếc lược ngà Như ta đã biết, ông Sáu là một trong hai nhân vật chính trong tác phẩn " Chiếc lược ngà" của nhà văn Nguyễn Quang Sáng.Ông có một cuộc sống bình thường như bao người dân bình thường khác sống trong thời kì lúc bấy giờ : cuộc sống bị chi phối bởi chiến tranh. Nhưng ở ông vẫn toát lên lòng yêu nước; lòng yêu thương vợ con, gia đình.Có lẽ bởi vậy mà ông Sáu đã để lại trong lòng người đọc những ấn tượng cũng như tình cảm sâu sắc. Như đã nói trên , ông Sáu là một trong hai nhân vật chính của tác phẩm.Nhân vật này được tác giả xây dưụng một cách khá công phu để qua đó xây dưụng chủ đề của tác phẩm : những đau thương và tình người trong chiến tranh. Ông Sáu đã trải qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ, đó là những ngày tháng không thể nào quên của ông Sáu cũng như của toàn nhân dân Việt Nam.Vì lòng yêu nước và vì độc lập của dân tộc mà ông Sáu đã ra đi để lại người vợ trẻ và đứa con nhỏ còn chưa biết gọi ba. Trong ông luôn thường trực nỗi nhớ nhà , nhớ con da diết.Với ba ngày phép, ông đã hi vọng được nghe tiếng ba từ đứa con gái bé bỏng của mình. Nhưng ông lại không đạt được mong ước nhỏ nhoi ấy. Tình cha con của ông với bé Thu bị chia cắt. Tại sao ư? Đó là bởi vết sẹo dài trên mặt ông. Vết sẹo ấy là hậu quả mà chiến tranh đã để lại trên khuôn mặt ông. NỖi khát khao. tình cha con của ông không được trọn vẹn. Đó phải chăng là một tội ác nữa của chiến tranh : chia cắt tình cảm cha con. VÀ rồi đến khi bé Thu nhận ông rồi, ông lại phải lên đường ngay. Lí do ở đây lại là chiến tranh. Chiến tranh, chiến tranh, chiến tranh. Sao cuộc đồi và số phận của ông Sáu lại đều do chiến tranh chi phối như vậy. Thật quá phi nghĩa. Chiến tranh- nó chỷ mang lại cho con người đau khổ mà thôi. Mà đâu chỷ ông Sáu mới phải chịu sự chi phối của chiến tranh, cuộc đời ông còn giống với rất rất nhiều những người dân Việt Nam khác nữa. Điều đó làm cho ta cảm thấy đau xót thay cho những cảnh đừoi bất hạnh trong chiến tranh và làm ta nhận ra sự phi nghĩa, sự phi nhân tính của chiến tranh. Có lẽ bởi vì cuộc đời và số phận bị chi phối bởi chiến tranh mà trong ông Sáu là một tình yêu nước tha thiết.Ông đã gạt bỏ tình riêng của mình để lên đường cứu quốc. Có được mấy người cha bỏ lại đứa con nhỏ của mình để lên đường tìm lại độc lập tự do dân tộc. Có được mấy người cha khi vừa mới được đứa con yêu quý của mình nhận làm ba đã lên đường ra mặt trận ngay. Không phải là ông sợ nếu như ở lại lâu hơ sẽ bị phạt mà bởi ông lo nếu như cso việc gấp ở mặt trận mà lại không có mặt thỳ không thể hiến sức mình để bảo vệ cho Tổ quốc được. Ông yêu nước. Điều đó không ai có thể phủ nhận đươc. Và chính điều đó đã làm cho người đọc cảm thấy khâm phục nơi con người ông vì ông đã quên đi cái tình riêng để cống hiến cho cái lớn lao hơn, cho cái tính yêu chung của cả dân tộc. Có lẽ rằng nổi bật nhất nơi con người ông không phải là tình yêu nước mà đó là tình yêu gia đình, đặc biệt là đứa con gái bé bỏng của ông. Khi được nghỉ phép về thăm nhà, ông đã không thể chờ đến khi ghe cập bến mà đã nhảy phắt lên bờ gọi con. Điều này cũng là lẽ tất nhiên thôi. Ông đã xa con gái, xa gia đình trong tám năm trời ròng rã. Tám năm là khoảng thời gian quá dài để kìm nén trong lòng một nỗi nhớ. Và rồi cuối cùng nỗi nhớ ấy cũng được bộc lộ. Ông chạy đến bên con, gọi con bằng tất cả tâấ lòng mình. Nhưng, nhưng và nhưng tình cảm nỗi nhớ của ông như rơi xuống vực thẳm. Bé Thu sợ hãi và chạy vút vào nhà khi vừa thấy ông. Chắc chắn rằng trong ông lúc đó là sự đau khổ đến tột cùng. Ông yêu con lắm nhưng nó có biết không. Nó đã bỏ ông lại với sự cô đơn mà ông không thể ngờ tới. Trong ba ngày phép ông đã cố gắng rất nhiều để được nghe một tiếng ba từ bé Thu. Nhưng những gì ông mong đợi dường như đều trở nên vô vong. Bé Thu cứng đầu, dứt khoát không chịu gọi ông là ba. Trong ông Sáu là sự thất vọng vô cùng.Và rồi đến tận ngày ông đi, bé Thu vẫn cứ khép mình ở một góc nhà, không chịu tạm biệt ba - con người mà đi rồi có lẽ sẽ không trở về. Và rồi đến khi ông Sáu mở lời trước, tạm biệt bé Thu trước, điều bất ngờ đã xảy ra. Thu ôm chầm lấy ba mà gọi tiếng ba. Tiếng Ba đã dồn nén từ tám năm nay.
File đính kèm:
De cuong on tap van 9.doc
