Đề cương ôn thi ngữ văn 7 học kì 2

ĐỀ CƯƠNG ÔN THI NGỮ VĂN 7 HỌC KÌ 2
I/ ÔN TẬP VĂN BẢN
 1 TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN TA :
a. Tác giả : Hồ Chí Minh, Nguyễn ái Quốc (1890-1969), quê Kim Liên- Nam Đàn- Nghệ an.
- Là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, là nhà văn, nhà thơ, là danh nhân văn hóa thế giới.
b. Tác phẩm: Trích từ văn kiện: Báo cáo chính trị do Chủ tịch HCM trình bày tại Đại hội lần thứ II của Đảng lao động Việt Nam. Họp tại Việt Bắc vào tháng 2/1951
c. Thể loại : văn nghị luận 
* Nội dung : 
A, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta:
 - Nhận định: “ Dân ta có một lòng nòng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quý báo của ta ”
àtruyền thống đó được thể hiện từ xưa đến nay.
B, Chứng minh Tinh thần yêu nước của nhân dân ta:
- Lòng yêu nước trong lịch sử có các cuộc kháng chiến vẻ như: Bà Trưng , Bà Triệu, Lê Lợi, Trần Hưng Đạo…
- Lòng yêu nước ngày nay cũng xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước như: từ các cụ già, các cháu nhi đồng, kiều bào ở nước ngoài, các chiến sĩ… đều ghét giặc. 
è Dẫn chứng được sắp xếp theo trình tự thời gian từ quá khứ đến hiện tại.
C, Phát huy tinh thần yêu nước:
Chúng ta phải biết phát huy tinh thần yêu nước làm cho nó ngày càng ngời sáng.
D, Nghệ thuật: Bố cục chặt chẽ, dẫn chứng chọn lọc, được sắp xếp hợp lí, hình ảnh so 
 2 ĐỨC TÍNH GIẢN DỊ CỦA BÁC HỒ :
a. Tác giả: 
- Phạm Văn Đồng (1906 - 2000) – một cộng sự gần gũi của chủ tịch Hồ Chí Minh.
- Là thủ tướng chính phủ trên ba mươi năm.
- Là nhà hoạt động văn hóa nổi tiếng.
- Các tác phẩm có tư tưởng sâu sắc, tình cảm sôi nổi, lời văn trong sáng.
b. Tác phẩm : Trích từ diễn văn “Chủ tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại” – đọc trong Lễ kỉ niệm 80 năm ngày sinh chủ tịch Hồ Chí Minh (1970).
c. Thể loại : văn nghị luận 
*Nội dung :
	A, Đức tính giản dị của Bác Hồ :
- Luận điểm : Đức tính giản dị của Bác Hồ ( trình bày dưới dạng nhan đề)
- Đức tính giản dị của Bác Hồ  thể hiện qua các phương diện :
+ Bác giản dị trong tác phong sinh hoạt.
+ Bác giản dị trong quan hệ với mọi người:
+ Bác giản dị trong cách nói và viết.
 B, Chứng minh Đức tính giản dị của Bác Hồ :
	 ▲ Bác giản dị trong tác phong sinh hoạt.
+ Bữa cơm : đạm bạc, tiết kiệm chỉ có vài ba món dân dã...
+ Cái nhà : sàn gỗ thoáng mát, chỉ có vaio2 ba phòng.
+ Lối sống : Tự mình làm việc từ lớn đến nhỏ. 
 ▲ Bác giản dị trong quan hệ với mọi người:
+ Viết thư cho một đồng chí.
+ Nói chuyện với các cháu miền Nam.
+ Đi thăm nhà tập thể của công nhân.
+ Đặt tên cho người phục vụ.
▲ Bác giản dị trong cách nói và viết.
Những câu nói nổi tiếng của Bác : 
* Không có gì quý hơn độc lập, tự do.
* Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một, sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lí ấy không bao giờ thay đổi.
 C, Nghệ thuật :Dẫn chứng cụ thể, xác thực, toàn diện, kết hợp giải thích và bình luận, lời văn giản dị mà giàu hình ảnh.
 3 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG :
a. Tác giả ; 
- Hoài Thanh (1909 - 1982).
- Là nhà phê bình văn học xuất sắc ở thế kỉ XX.
- Là tác giả của Tập thi nhân Việt Nam – một công trình nghiên cứu nổi tiếng về phong trào Thơ mới.
b. Tác phẩm: Viết 1936, in trong sách "Văn chương và hành động". 
c. Thể loại : văn nghị luận 
*Nội dung :
A, Nguồn gốc của văn chương :
- Bắt nguồn từ lòng thương người .
- Lòng thương cả muôn vật, muôn loài.
	B, Ý nghĩa của văn chương :
- Văn chương là hình ảnh của sự sống và sáng tạo ra sự sống.
- Gây cho ta những tình cảm mới, luyện những tình cảm vốn có.
- Văn chương làm cho đời sống trở nên phong phú.
 - Xóa bỏ văn chương con người sẽ nghèo nàn, lạc hậu.
 C, Nghệ thuật :Trình bày những vấn đề phức tạp một cách ngắn gọn, giản dị, sáng sủa, kết hợp với cảm xúc, giàu hình ảnh.
4: SỐNG CHẾT MẶC BAY.
a. Tác giả: Phạm Duy Tốn (1883-1924), quê Thờng Tín, Hà Tây.
- Ông là 1 cây bút tiên phong và xuất sắc của khuynh hướng hiện thực ở những năm đầu TK XX.
- Truyện ngắn của ông chuyên về phản ánh hiện thực XH.
b. Tác phẩm: Sáng tác 7.1918. “Như bông hoa đầu mùa của truyện ngắn hiện đại VN”
c. Thể loại: truyện ngắn hiện đại.
* NỘI DUNG:
- Tác phẩm hiện lên bức tranh hiện thực:
+ Gần 1 giờ đêm.Trời ma tầm tã, nước sông Nhị Hà lên to.Khúc sông làng X, thuộc phủ X, hai ba đoạn đã thẩm lậu.
+ Kẻ thì thuổng, người thì cuốc,... bì bõm dưới bùn lầy... người nào người nấy ướt như chuột lột.
=> cảnh tượng nhốn nháo, hối hả, chen chúc căng thẳng vì thiên tai đang đe dọa đến c/ sống của con người.
Thái độ của quan phủ:
+ Bình thản, lạnh lùng, vô trách nhiệm của bọn quan lại, đặc biệt là quan phụ mẫu.
+ Quan cáu mặt, gắt: “Mặc kệ”
Đê vỡ ông cắt cổ, bỏ tù chúng mày.
=> Vô trách nhiệm mất hết nhân tính.
 - Thái độ của tác giả: 
* Giá trị hiện thực : Phản ánh cuộc sống ăn chơi hưởng lạc vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền và cảnh sống thê thảm của người dân trong XH cũ.
*Giá trị nhân đạo: Lên án kẻ cầm quyền thờ ơ vô trách nhiệm với tính mạng người dân.
Nghệ thuật:
- xây dựng tình huống tương phản và tăng cấp, ngôn ngữ đối thoại ngắn gọn.
- Miêu tả sinh động tính cách của nhân vật sinh động.
- Lựa chọn ngôi kể khách quan.
5. CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG:
Tác giả – Tác phẩm:
 Văn bản Ca Huế trên sông Hương của tác giả Hà ánh Minh, in trên báo Người HN.
* NỘI DUNG:
a. Huế - cái nôi của dân ca:
 - Huế là một trong những cái nôi dân ca nổi tiếng ở nước ta.
- Dân ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung đình .
- Dân ca Huế mang đậm bản sắc dân tộc.
Các làn điệu dân ca Huế:
 -Chèo cạn, bài thai, hò đưa linh: buồn bã
 -Hò giã gạo, ru em, ... : náo nức, nồng hậu tình người
 -Hò lơ, hò ô, ...: khao khát mong chờ, hoài vọng, thiết tha
 -Nam ai, nam bình, quả phụ: buồn man mác, thương cảm, bi ai
 -Tứ đại cảnh: không vui cũng không buồn
=> Đa dạng và phong phú, mang đặc trưng riêng.
 b. Những đặc sắc của ca Huế.
- Các nhạc cụ: đàn tranh, nguyệt, tì bà, nhị…
- Các ca công còn trẻ: nam mặc áo dài the , quần thụng. Nữ mặc áo dài khăn đóng.
- Thưởng thức ca Huế trên sông, trực tiếp nhìn các ca công biểu diễn.
=> Ca Huế thanh cao, lịch sự, nhã nhặn, sang trọng...
C Nghệ thuật: Dùng phép liệt kê kết hợp với lời giải thích, bình luận.
II. TIẾNG VIỆT
1. CÂU ĐẶC BIỆT:
Khái niệm: là loại câu không cấu tạo theo mô hình CN-VN.
Tác dụng của câu đặc biệt.
+ xác định thời gian, nơi chốn.
+ liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng.
+ Hỏi - đáp.
+ bộc lộ cảm xúc.
Ví dụ: + Trời ơi ! -> bộc lộ cảm xúc.
 + Sơn ! Em Sơn ! Sơn ơi ! -> Hỏi - đáp.
2. THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU:
- Về ý nghĩa, trạng ngữ được thêm vào trong câu để:
+ Xác định: thời gian , nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức diễn ra sự việc đã nêu trong câu.
- Về hình thức:
+ TN có thể đứng ở đầu câu, cuối câu hay giữa câu.
+ Giữa TN, chủ ngữ và vị ngữ thường có một quãng nghỉ khi nói hoặc 1 dấu phẩy khi viết.
Ví dụ: Hôm qua, tôi đi xem phim 3D rất hay.
	TN
- Công dụng TN:
+ Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu, góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ, chính xác.
+ Nối kết các câu, các đoạn lại với nhau, góp phần làm cho đoạn văn, bài văn được mạch lạc.
- Cách tách TN:
+ để nhấn mạnh ý, chuyển ý, hoặc thế hiện những tình huống, cảm xúc nhất định, người ta có thể tách riêng TN , đặc biệt là TN đứng cuối câu thành câu riêng.
Chỉ ra trạng ngữ trong đoạn văn sau:
	“ Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần đầu tiên chập chững biết đi, bạn đã bị ngã. Lần đầu tiên đi bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối phải không ? Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng không ? Không sao đâu! Vì lúc còn học phổ thông, Lu-I Pa-xtơ chỉ là một học sinh trung bình …”
Khái niệm: Là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay tư tưởng, tình cảm.
	Ví dụ: Tôi thích hoa hồng,huệ,lan,cúc,mai…
3. LIỆT KÊ:





Các kiểu liệt kê:
	- Liệt kê từng cặp và liệt kê không theo từng cặp.
	Ví dụ: + tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải. (liệt kê không theo từng cặp )
	+ 	tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải. (Liệt kê từng cặp )
	- Liệt tăng tiến với liệt kê không tăng tiến.
	Ví dụ: + Thằng bé ho, ho rũ rượi, ho xé phổi, ho ra máu. (Liệt tăng tiến )	
	 + Trên mặt đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị… (liệt kê không tăng tiến )
4. DẤU CHẤM LỬNG :
 	Công dụng của dấu chấm lửng:
	- Còn nhiều sự vật hiện tượng chưa liệt kê.
	Ví dụ: Tôi thích hoa hồng, lan, mai, huệ…
	- Thể hiện lời nói bị bỏ dở, ngập ngừng hay ngắt quãng.
	Ví dụ: Con đi học chạy xe …
	- Chuẩn bị cho sự xuất hiện bất ngờ, hài hước và châm biếm.
	Ví dụ: Bình hoa ở trên… ly.
5. DẤU CHẤM PHẨY:
	Công dụng của dấu chấm phẩy:
	- Đánh dấu ranh giới các vế của câu ghép có cấu tạo phức tạp.
	Ví dụ: Sáng tạo là vấn đề quan trọng; không sáng tạo không làm cách mạng được.
	- Đánh dấu các yếu tố trong chuỗi liệt kê có cấu tạo phức tạp.
6. DẤU GẠCH NGANG:
	Công dụng của dấu gạch ngang:
	- Đặt giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích.
	Ví dụ: Chồng chị - anh Nguyễn Văn Tùng.
Đặt đầu câu để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật.
 Ví dụ: - Chị Loan ơi! 
 - Có gì không An?
Dùng để nối các bộ phận trong liên danh.
	Ví dụ: Tàu Hà Nội – Vinh khởi hành lúc 21 giờ.
7.DẤU GẠCH NỐI:
	Công dụng của dấu gạch nối:
Nối các tiếng tên riêng nước ngoài. 
Ví dụ : Ra-đi-ô, Va-ren…
- Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang.
	Lưu ý: về nhà học thêm các phần trong sách giáo khoa.



III. TẬP LÀM VĂN: ( DÀN BÀI THAM KHẢO)
DÀN BÀI CHỨNG MINH :
1. Đề 1.
Hãy chứng minh rằng bảo vệ rừng là bảo vệ cuộc sống của chúng ta.
* Tìm hiểu đề.
- Yêu cầu chứng minh tác dụng to lớn có tính chất quyết định của rừng đến sự sống của con người.
- Rút ra bài học về việc bảo vệ rừng và phát triển rừng.
* Dàn bài.
a. Mở bài:
- Giới thiệu về rừng và khái quát vai trò của rừng đối với cuộc sống con người: là đối tượng rất được quan tâm, đặc biệt trong thời gian gần đây.
- Sơ lược về vấn đề bảo vệ rừng: là nhiệm vụ cấp bách, liên quan đến sự sống còn của nhân loại, nhất là trong những năm trở lại đây.
b. Thân bài:
* Nêu định nghĩa về rừng: là hệ sinh thái, có nhiều cây cối lâu năm, nhiều loài động vật quý hiếm...
* Lợi ích của rừng:
- Cân bằng sinh thái:
+ Là nguồn chủ yếu cung cấp ô-xi cho con người, làm sạch không khí....
+ Là nhân tố tự nhiên chống xói mòn đất, bảo vệ đất....
* Bảo vệ rừng là bảo vệ cuộc sống của chúng ta:
- Bảo vệ rừng là bảo vệ nguồn dưỡng khí cho sự sống.
- Bảo vệ rừng là bảo vệ con người khỏi những thiên tai.
- Bảo vệ rừng là đang gìn giữ cho những lợi ích lâu dài của cả cộng đồng...
* Rút ra bài học về bảo vệ rừng:
- Trong những năm gần đây rừng đang bị tàn phá nghiêm trọng.
- Bảo vệ rừng trở thành nhiệm vụ cấp bách.
- Cần bảo vệ rừng bằng nhiều biện pháp: chống phá rừng, trồng rừng...
c. Kết bài:
- Trách nhiệm của bản thân đối với việc bảo vệ rừng: đó là trách nhiệm của tất cả mọi người.
2. Đề 2.
Hãy chứng minh rằng đời sống của chúng ta sẽ bị tổn hại rất lớn nếu mỗi người không có ý thức bảo vệ môi trường sống
* Tìm hiểu đề.
- Vai trò của môi trường đối với con người.
- Khẳng định tính cấp bách của việc bảo vệ môi trường sống.
* Dàn bài.
a. Mở bài:
- Giới thiệu vai trò của môi trường sống đối với đời sống con người; vai trò quan trọng, giành được nhiều sự quan tâm của con người.
b. Thân bài:
- Môi trường sống là gì? ( những điều kiện vật chất bao quanh sự sống của con người: đất, nước, không khí...)
- Vai trò của môi trường sống đối với đời sống con người:
+ Tạo điều kiện vật chất cho cuộc sống con người: không khí để thở, nước để uống, cây xanh cung cấp ô-xi...
+ Bảo vệ sức khỏe con người: Môi trường trong lành ngăn cản sự phát triển của các vi sinh vật có hại ( không khí sạch ngăn cản vi khuẩn, virus, nước sạch ngăn cản của bọ gậy, muỗi...)
- Những hành động thiếu ý thức của con người làm tổn hại đến môi trường sống và tác hại của chúng:
+ Xả rác bừa bãi làm ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm không khí.
+ Rác thải công nghiệp làm ô nhiễm không khí, thủng tầng ô-zôn, xói mòn đất...
- Tính cấp thiết của việc bảo vệ, gìn gữ môi trường sống trong lành: môi trường sống trong nhiều năm trở lại đây bị ô nhiễm và tổn hại nghiêm trọng vì vậy đòi hỏi con người phải có những biện pháp cấp thiết bảo vệ môi trường sống.
c. Kết bài:
- Bài học rút ra cho bản thân, những hành động thiết thực để bảo vệ môi trường sống: không xả rác bừa bãi, bảo vệ rừng và cây xanh...
DÀN BÀI GIẢI THÍCH :
§Ò bµi 1 
“ Mïa xu©n lµ TÕt trång c©y
Lµm cho ®Êt n­íc cµng ngµy cµng xu©n”
Em hiÓu 2 c©u th¬ trªn cña B¸c nh­ thÕ nµo?
LËp dµn ý
1/ Më bµi: - Giíi thiÖu vÊn ®Ò: Mïa xu©n rÊt ®Ñp...
 - Nªu giíi h¹n vÊn ®Ò: V× thÕ B¸c ph¸t ®éng phong trµo trång c©y...
2/ Th©n Bµi
 a/ Gi¶i thÝch s¬ l­îc vÊn ®Ò
Mïa xu©n:…TÕt:…
Cµng xu©n: HiÓu nh­ thÕ nµo?
b/ V× sao ra tham gia phong trµo trång c©y nµy? V× :
C©y xanh lµ l¸ phæi cña thiªn nhiªn nã gióp ta ®iÒu hoµ kh«ng khÝ nh­ hót khÝ CO2 nh¶ khÝ O2...
Ng¨n chÆn lò lôt
T« ®iÓm mµu xanh cho ®Êt n­íc thªm ®Ñp
c/ Lµm nh­ thÕ nµo ®Ó thùc hiÖn lêi d¹y cña B¸c
Chèng ph¸ ho¹i rõng xanh
Ch¨m sãc vµ b¶o vÖ c©y xanh n¬i em sinh sèng…
Gi÷ g×n rõng nguyªn sinh vµ rõng ®Çu nguån
3/ KÕt bµi:
- Thùc hÞªn lêi d¹y cña B¸c mïa xu©n nµo nh©n d©n ta còng trång c©y ®Çu xu©n…
 - B¶n th©n em ý thøc nh­ thÕ nµo?
 - Tham gia nhiÖt t×nh viÖc trång c©y ë nhµ, ë tr­êng…
Bµi lµm tham kh¶o
MB: Sinh thêi, B¸c Hå lu«n quan t©m ®Õn mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi. Ng­êi còng rÊt quan t©m ®Õn m«i tr­êng vµ hiÓu ®­îc ý nghÜa thiÕt thùc cña m«i tr­êng sèng nªn B¸c ®· ®éng viªn toµn thÓ quÇn chóng nh©n d©n tÝch cùc trång c©y lµm cho ®Êt nø¬c thªm xanh, thªm ®Ñp, thªm giµu søc sèng:
“Mïa xu©n lµ tÕt trång c©y,
Lµm cho ®Êt n­íc cµng ngµy cµng xu©n”
TB : Hai c©u th¬ cña B¸c ®· kh¼ng ®Þnh viÖc trång c©y ®· trë thµnh mét phong tôc míi trong ngµy TÕt cæ truyÒn cña d©n téc ta. ViÖc trång c©y thùc sù ®· trë thµnh ngµy héi n¸o nøc, mét viÖc lµm cã ý nghÜa ®Ó cho m«i tr­êng ngµy cµng xanh t­¬i, “lµm cho ®Êt n­íc cµng ngµy cµng xu©n”.Tõ “xu©n” B¸c dïng ë c©u th¬ nµy ®­îc hiÓu víi nh÷ng hµm ý kh¸c nhau. Tr­íc hÕt, ta thÊy tõ “xu©n” ë dßng thø nhÊt chØ mïa b¾t ®Çu cña mét n¨m. Tõ “xu©n” thø hai víi nghÜa t­îng tr­ng lµ nãi vÒ søc sèng, vÎ t­¬i ®Ñp. Víi c©u nãi ®Çy h×nh ¶nh ®ã, B¸c khuyªn mäi ng­êi khi mïa xu©n tíi h·y tÝch cùc trång c©y. ViÖc trång c©y sÏ gãp phÇn lµm cho quª h­¬ng, ®Êt n­íc ngµy cµng t­¬i ®Ñp h¬n. 
Chóng ta ®· hiÓu lêi khuyªn cña B¸c,vËy th× v× sao viÖc trång c©y trong mïa xu©n cña ®Êt trêi l¹i cã thÓ gãp phÇn lµm nªn mïa xu©n cña ®Êt n­íc? §ã lµ v×, mïa xu©n cã tiÕt trêi Êm ¸p, khÝ hËu «n hoµ rÊt phï hîp víi sù sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y cèi. TÕt trång c©y ®Çu n¨m cã ý nghÜa hÕt søc to lín, nã t¹o nªn mét m«i tr­êng sèng trong s¹ch vµ tèt ®Ñp h¬n; con ng­êi ®­îc sèng trong bÇu kh«ng khÝ trong lµnh, tho¶i m¸i. ViÖc trång c©y phñ xanh ®åi nói träc hay nh÷ng vïng ven biÓn ®ang bÞ c¸t lÊn cã t¸c dông ng¨n ®­îc b·o lò, chèng xãi mßn, gi¶m bít nh÷ng hËu qu¶ do thiªn tai mang l¹i, gãp phÇn lµm giµu cho quª h­¬ng, ®Êt n­íc. Trång c©y cho chóng ta mét nguån tµi nguyªn phong phó ®Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp gç, s¶n xuÊt ra nh÷ng ®å vËt h÷u dông trong gia ®×nh,..Trång c©y sÏ t¹o ra ®­îc nh÷ng quang c¶nh ®Ñp h¬n, t¹o nªn c¶nh quan kiÕn tróc th¬ méng, t«n thªm vÎ ®Ñp cña n¬i ë. H¬n n÷a ,c©y xanh cßn cã t¸c dông ®iÒu hoµ kh«ng khÝ, chèng lò, b¶o vÖ ®Êt ®ai vµ gãp phÇn mang l¹i lîi Ých cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Kh«ng cã c©y xanh, chóng ta khã cã thÓ tån t¹i mét c¸ch b×nh yªn vµ khoÎ m¹nh ®­îc. Trång c©y, lµm cho c©y xanh t­¬i vµ n¬i nµo còng cã c©y xanh th× ®Êt n­íc sÏ xanh t­¬i, kh¾p n¬i sÏ trµn ®Çy sù sèng. Nh­ thÕ, viÖc trång c©y thùc sù ®· vµ sÏ gãp phÇn lµm cho ®Êt n­íc “cµng ngµy cµng xu©n” .
KB: Qua lêi th¬, ta thÊy r»ng, tÕt trång c©y lµ mét viÖc lµm ý nghÜa, trë thµnh mét thuÇn phong mÜ tôc tèt ®Ñp trong x· héi chóng ta. Lµ mét häc sinh, chóng ta ph¶i lµm theo lêi B¸c d¹y. Chóng ta trång mét c©y xanh nghÜa lµ chóng ta ®· th¾p mét nÐn h­¬ng th¬m ®Ó t­ëng nhí tíi B¸c Hå kÝnh yªu.

Đề 2
 Nhiễu điều phủ lấy giá gương
 Người trong một nước phải thương nhau cùng.
Người xưa muốn nhắn nhủ điều gì trong câu ca dao ấy?
a. Mở bài:
- Giới thiệu truyền thống tương thân, tương ái của dân tộc: là truyền thống lâu đời, thể hiện những đạo lí tốt đẹp của dân tộc.
- Giới thiệu, trích dẫn bài ca dao.
b. Thân bài:
* Giải thích ý nghĩa của câu ca dao.
- Nghĩa đen: Nhiễu điều: tấm vải đỏ, nhiễu điều phủ lấy giá gương tấm vải đỏ che phủ, bao bọc, bảo vệ gương.
- Nghĩa bóng: Lời khuyên của dân gian: Mọi người phải biết đoàn kết, thương yêu nhau. Tinh thần đoàn kết thương yêu nhau là truyền thống của dân tộc.
* Tại sao lại phải sống đoàn kết, thương yêu nhau?
- Đề cùng chia sẻ những khó khăn trong cuộc sống lao động: chống bão lũ, hạn hán....
- Để cùng chống giặc ngoại xâm...
- Để cùng chia sẻ những khó khăn trong cuộc sống sinh hoạt: những người nghèo, nạn nhân chất độc màu da cam, những trẻ em mắc bệnh tim bẩm sinh, trẻ em ung thư....( có thể dẫn một số câu tục ngữ, ca dao có nội dung tương tự)
* Cần phải làm gì để thực hiện lời dạy của người xưa?
- Thương yêu đùm bọc và sống có trách nhiệm với chính những người thân yêu trong gia đình, hàng xóm...
- Sống có trách nhiệm với cộng đồng: tham gia các phong trào ủng hộ, các hoạt động từ thiện....
* Liên hệ bản thân:
- Là học sinh, em có thể làm gì để thực hiện lời khuyên của dân gian ( yêu thương đoàn kết với bạn bè trong lớp, tham gia các hoạt động ủng hộ, quyên góp...)
c. Kết bài:
- khẳng định giá trị của bài ca dao: Thể hiện được truyền thống tương thân tương ái quý báu của dân tộc.
- Khẳng định rằng truyền thống tốt đẹp ấy sẽ được thế hệ trẻ hôm nay tiếp nối và phát huy.
Bµi lµm tham kh¶o:
1/ Më bµi: 
D©n téc ta vèn cã truyÒn thèng ®oµn kÕt, yªu th­¬ng ®ïm bäc lÉn nhau. §Ó diÔn ®¹t t×nh nghÜa tha thiÕt nµy, ca dao cã c©u:
“NhiÔu ®iÒu phñ lÊy gi¸ g­¬ng
Ng­êi trong mét n­íc ph¶i th­¬ng nhau cïng.”
2/ Th©n bµi: 
Gi¶i thÝch:
 Nh÷ng h×nh ¶nh trong c©u ca dao thËt dÔ hiÓu nh­ng ý nghÜa cña nã th× thËt lµ s©u s¾c. “NhiÔu ®iÒu” lµ tÊm v¶i ®á; “gi¸ g­¬ng” lµ gi¸ ®ì tÊm g­¬ng. H×nh ¶nh “NhiÔu ®iÒu phñ lÊy gi¸ g­¬ng” cã nghÜa ®en lµ tÊm v¶i ®á che phñ, gi÷ cho s¹ch vµ lµm ®Ñp cho gi¸ g­¬ng cïng c¶ tÊm g­¬ng. Hai tiÕng “phñ lÊy” nh¾c nhë, thÓ hiÖn sù g¾n bã kh«ng t¸ch rêi gi÷a gi¸ g­¬ng vµ nhiÔu ®iÒu. H×nh ¶nh ®ã cßn gîi lªn nghÜa bãng ®ã lµ sù yªu th­¬ng, ®ïm bäc, che chë. LÊy nghÜa bãng ®ã, d©n gian muèn nh¾n nhñ mäi ng­êi trong cïng mét céng ®ång cÇn ph¶i biÕt yªu th­¬ng, ®ïm bäc, che chë cho nhau: “Ng­êi trong mét n­íc ph¶i th­¬ng nhau cïng”. §ã lµ mét lêi khuyªn nhñ ®Ëm ®µ t×nh nghÜa.
b)VËy th× t¹i sao ng­êi trong mét n­íc ph¶i yªu th­¬ng gióp ®ì lÉn nhau? Trong t©m thøc mçi ng­êi ViÖt Nam ®Òu tin c¸c d©n téc trªn ®Êt n­íc ta lµ anh em. Con ng­êi cïng mét n­íc, cã cïng chung mét nguån gèc lÞch sö. Mäi ng­êi trong cïng céng ®ång, cïng lµng, cïng n­íc,… ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn lu«n g¾n bã víi nhau, rÊt cÇn ®Õn sù quan t©m ®éng viªn gióp ®ì lÉn nhau; nhÊt lµ lóc cã ai ®ã gÆp khã kh¨n ho¹n n¹n. H¬n n÷a, kh«ng ai cã thÓ sèng lÎ loi trong x· héi mµ ph¶i hoµ nhËp vµo céng ®ång. Th­¬ng yªu, ®ïm bäc gióp ®ì lÉn nhau lµ lÏ sèng cña mçi ng­êi, nã ®· trë thµnh mét truyÒn thèng ®¹o lÝ tèt ®Ñp cña d©n téc ta. T×nh c¶m yªu th­¬ng ®oµn kÕt t¹o nªn søc m¹nh vËt chÊt vµ tinh thÇn sÏ gióp con ng­êi v­ît qua bao khã kh¨n, chiÕn th¾ng kÎ thï vµ thiªn tai, ®i tíi cuéc sèng tèt ®Ñp h¬n. Cã thÓ kÓ ®Õn c¸c cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m l­îc cña nh©n d©n ta. Råi nh÷ng tÊm lßng h¶o t©m ®ãng gãp vµo c¸c quü tõ thiÖn ®· gióp nhiÒu ng­êi nghÌo khã, bÖnh tËt kh¾c phôc ®­îc hoµn c¶nh, v­ît qua bÖnh tËt hiÓm nghÌo trë vÒ víi cuéc sèng b×nh th­êng.
c)Chóng ta ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó ph¸t huy ®­îc ®¹o lÝ tèt ®Ñp ®ã? Chóng ta cÇn tr¸nh quan ®iÓm : “§Ìn nhµ ai ng­êi Êy r¹ng.”, cã th¸i ®é döng d­ng ®øng tr­íc nçi ®au khæ cña hä hµng, lµng xãm, d©n téc. Vµ yªu th­¬ng gióp ®ì lÉn nhau ph¶i xuÊt ph¸t tõ lßng ch©n thµnh, tù nguyÖn th× ®ã míi lµ nghÜa cö cao ®Ñp, ®¸ng tr©n träng. §Ó ph¸t huy ®­îc ®¹o lÝ tèt ®Ñp cña nh©n d©n ViÖt Nam, chóng ta ph¶i biÕt quan t©m, gióp ®ì nh÷ng ng­êi xung quanh khi hä gÆp khã kh¨n ho¹n n¹n víi th¸i ®é ch©n thµnh, kÞp thêi. Th­¬ng yªu, ®ïm bäc lÉn nhau lµ biÓu hiÖn sù ®oµn kÕt d©n téc. Mçi ng­êi cÇn ph¶i biÕt gi÷ g×n vµ ph¸t huy truyÒn thèng tèt dÑp ®ã.
3/ KB:
ý nghÜa cña c©u ca dao ®· trë nªn mu«n ®êi. V× ®ã lµ bµi häc ®· ®óc kÕt b»ng t©m huyÕt cña nh©n d©n ta. H¬n bao giê hÕt, chóng ta ph¶i biÕt ph¸t huy m¹nh mÏ truyÒn thèng tèt ®Ñp ®ã.

Đề 3
Hãy giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ: Thất bại là mẹ thành công.
a. Mở bài:
- Trong cuộc sống, tất cả mọi người đều mong muốn đạt được thành công, nhưng thực tế trước khi đến với thành công ta thường phải trải qua khó khăn, thậm chí thất bại.
- Giới thiệu trích dẫn câu tục ngữ: Thất bại là mẹ thành công.
b. Thân bài:
* Giải thích câu tục ngữ:
- Thất bại là nguồn gốc, động lực của thành công. Nói cách khác, có thất bại mới thành công.
* Tại sao nói : Thất bại là mẹ thành công:
- Thất bại giúp cho ta có được những kinh nghiệm quý giá cho lần sau, thất bại khiến cho ta hiểu được nguyên nhân vì sao ta chưa thành công, từ đó tìm cách khắc phục.
- Thất bại là động lực để con người cố gắng, nỗ lực cho lần sau: Thất bại khiến cho con người càng khao khát thành công hơn, càng cố gắng nghiên cứu tìm tòi.
* Nêu một vài dẫn chứng để lời giải thích có tính thuyết phục.
c. Kết bài:
- Khẳng định giá trị của câu tục ngữ: là lời khuyên đúng đắn, chỉ ra động lực, nguồn gốc của thành công.
- Liên hệ bản thân: Gặp thất bại nhưng không nản chí mà tiếp tục học hỏi để tiến bộ và vươn đến thành công.
Bµi lµm tham kh¶o:
MB: Trong häc tËp, lao ®éng h»ng ngµy ta th­êng gÆp nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i, thËm chÝ cã lóc bÞ thÊt b¹i. Song chÝnh sù thÊt b¹i ®· lµm cho con ng­êi tr­ëng thµnh, giµu kinh nghiÖm vµ v÷ng vµng ®i tíi chiÕn th¾ng. V× thÕ, tôc ng÷ x­a ®· cã c©u:
“ThÊt b¹i lµ mÑ thµnh c«ng”
 TB: C©u tôc ng÷ thËt ng¾n gän nh­ng ®· sö dông c¸ch nãi so s¸nh. So s¸nh thÊt b¹i – kh«ng ®¹t ®ù¬c môc ®Ých, víi thµnh c«ng- thùc hiÖn ®ù¬c môc ®Ých ®Ò ra. Lêi nãi trªn míi nghe nh­ chøa mét m©u thuÉn. Nh­ng nÕu gi¶i thÝch ta cã mét ý nghÜa rÊt thùc tÕ. ThÊt b¹i lµ kÕt qu¶ xÊu, lµ thiÖt h¹i, h­ háng. “MÑ” ë ®©y cã ý nãi lµ lín, lµ ®Çy hiÖu lùc. §ã lµ mét lêi khuyªn ®Ó mäi ng­êi v÷ng chÝ bÒn lßng, kiªn tr× kh«ng n¶n tr­íc khã kh¨n thÊt b¹i. NÕu biÕt häc tËp rót kinh nghiÖm th× “thÊt b¹i” sÏ d¹y cho ta c¸ch ®¹t tíi kÕt qu¶ cao h¬n. 
V× sao l¹i nãi “ThÊt b¹i lµ mÑ thµnh c«ng”? §èi víi ng­êi n¶n chÝ th× kh«ng ®óng nh­ vËy, nh­ng ®èi víi nh÷ng ng­êi bÒn chÝ, kiªn tr× th× qu¶ lµ ®óng. V× sau thÊt b¹i, ng­êi ta sÏ rót ra ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u ®Ó kh«ng cßn thÊt b¹i n÷a. Ngoµi ra, thÊt b¹i cßn rÌn luyÖn ý chÝ v­¬n lªn cho mçi ng­êi. ®· bao lÇn b¹n vÊp ng· mµ cã thÓ b¹n kh«ng hÒ nhí. LÇn ®Çu tiªn chËp ch÷ng b­íc ®i, b¹n ®· bÞ vÊp ng·. LÇn ®Çu tiªn ch¬i bãng bµn, b¹n cã ®¸nh tróng bãng kh«ng?...BÊt cø mét kÕt qu¶ nµo còng cã nh÷ng nguyªn nh©n, lÝ do riªng do ®ã thÊt b¹i còng cã lÝ do riªng. Muèn ®æi thÊt b¹i thµnh c«ng th× ph¶i lÊy sù thÊt b¹i lµm bµi häc cho m×nh, rót kinh nghiÖm cho m×nh. Tuy nhiªn ®Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã ng­êi ta ph¶i thËt sù nç lùc häc hái, tÝch luü kinh nghiÖm cho b¶n th©n. Cã nh­ vËy chóng ta míi kh«ng vÊp ng· nh÷ng lÇn tiÕp theo.
VËy t¹i sao ta ph¶i kiªn tr× bÒn bØ tr­íc nh÷ng khã kh¨n thÊt b¹i? §ã lµ v× cuéc sèng khã tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n. Khi ta lµm mét viÖc lín th× khã kh¨n l¹i cµng lín. Khã kh¨n cã thÓ do chñ quan hoÆc kh¸ch quan g©y nªn. Khi gÆp khã kh¨n, thÊt b¹i mµ ng· lßng th× sÏ thÊt b¹i hoµn toµn, mÊt hÕt ý chÝ, ¶nh h­ëng ®Õn c«ng viÖc vµ cuéc ®êi. Ng­îc l¹i, nÕu v÷ng vµng, lÊy thÊt b¹i lµm bµi häc ®Ó rót kinh nghiÖm th× ý chÝ v÷ng vµng, kinh nghiÖm dµy dÆn h¬n, tiÕp tôc v­¬n lªn vµ ®¹t ®­îc thµnh c«ng. Thùc tÕ cuéc sèng ®· thÓ hiÖn ®iÒu ®ã. 
KB: VËy xin chí lo thÊt b¹i. ®iÒu ®¸ng sî h¬n lµ chóng ta bá qua nhiªï c¬ héi chØ v× kh«ng cè g¾ng hÕt m×nh. Lêi khuyªn ®ã gióp ta v÷ng vµng trong cuéc sèng. Chóng ta cÇn ph¶i rÌn luyÖn ý chÝ, sù kiªn tr× ngay tõ khi cßn nhá, c¶ nh÷ng viÖc b×nh th­êng trong cuéc sèng.

Đề 4
Hãy giải thích lời khuyên của Lê-nin: Học, học nữa, học mãi.
a. Mở bài:
- Giới thiệu vai trò của việc học tập đối với mỗi con người: Là công việc quan trọng, không học tập không thể thành người có ích.
- Đặt vấn đề : Vậy cần học tập như thế nào?
- Giới thiệu và trích dẫn lời khuyên của Lê-nin.
b. Thân bài:
* Học, học nữa, học mãi nghĩa là như thế nào?
- Lời khuyên ngắn gọn như một khẩu hiệu thúc giục mỗi người học tập.
Lời khuyên chia thành ba ý mang tính tăng cấp:
+ Học: Thúc giục con người bắt đầu công việc học tập, tìm hiểu và chiếm lĩnh tri thức.
+ Học nữa: Vế trức đã thúc giục ta bắt đầu học tập, vế thứ hai thúc giục ta tiếp tục học tập, học nữa mang hàm ý là đã học rồi, nhưng cần tiếp tục học thêm nữa.
+ Học mãi: Vế thứ ba khẳng định một vấn đề quan trọng về công việc học tập. Học tập là công việc suốt đời, mãi mãi, con người cần phải luôn luôn học hỏi ngay cả khi mình đã có được một vị trí nhất định trong xã