Đề cương về ôn thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm học 2008 - 2009 môn: ngữ văn

SỞ GD & ĐT TỈNH BÌNH PHƯỚC
 TRƯỜNG PT DÂN TỘC NỘI TRÚ TỈNH
TỔ: VĂN - GDCD




ĐỀ CƯƠNG

 ÔN THI TỐT NGHIỆP
THPT NĂM HỌC 2008 - 2009

 MÔN: NGỮ VĂN
 c{d



 GIÁO VIÊN: HỒ HẢI NAM





















































CẤU TRÚC ĐỀ THI TỐT NGHIỆP THPT


Câu I. (2,0 điểm): Tái hiện kiến thức về giai đoạn văn học, tác giả, tác phẩm văn học Việt Nam và tác giả, tác phẩm văn học nước ngoài.
VĂN HỌC VIỆT NAM 
	- Khái quát văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến hết thế kỉ XX	
	- Tuyên ngôn Độc lập - Hồ Chí Minh
-Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh
- Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc - Phạm Văn Đồng	
	- Tây Tiến – Quang Dũng	
	- Việt Bắc (trích) - Tố Hữu
	- Đất Nước (trích Trường ca Mặt đường khát vọng) - Nguyễn Khoa Điềm	
	- Sóng – Xuân Quỳnh
	- Dàn ghi ta của Lor-ca – Thanh Thảo	
	- Người lái đò Sông Đà (trích) - Nguyễn Tuân
	- Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trích) - Hoàng Phủ Ngọc Tường	
	- Vợ nhặt – Kim Lân	
	- Vợ chồng A Phủ (trích) - Tô Hoài	
	- Rừng xà nu - Nguyễn Trung Thành
	- Những đứa con trong gia đình (trích)- Nguyễn Thi	
- Chiếc thuyền ngoài xa - Nguyễn Minh Châu	
- Hồn Trương Ba, da hàng thịt (trích) – Lưu Quang Vũ
VĂN HỌC NƯỚC NGOÀI	
	- Thuốc - Lỗ Tấn	
	- Số phận con người (trích) – Sô-lô-khốp	
	- Ông già và biển cả (trích) – Hê-minh-uê.	
Câu II. (3,0 điểm): Vận dụng kiến thức xã hội và đời sống để viết bài nghị luận xã hội ngắn (không quá 400 từ).
	- Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí.
	- Nghị luận về một hiện tượng đời sống.	
Câu III.(5,0 điểm).Vận dụng khả năng đọc - hiểu và kiến thức văn học để viết bài NL văn học.
Thí sinh học chương trình nào thì chỉ được làm câu dành riêng cho chương trình đó.
	- Tuyên ngôn Độc lập - Hồ Chí Minh
	- Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc - Phạm Văn Đồng	
	- Tây Tiến – Quang Dũng	
	- Việt Bắc (trích) - Tố Hữu	
	- Đất Nước (trích trường ca Mặt đường khát vọng) - Nguyễn Khoa Điềm	
	- Sóng - Xuân Quỳnh
	- Đàn ghi ta của Lor-ca – Thanh Thảo	
	- Người lái đò Sông Đà (trích) - Nguyễn Tuân	
	- Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trích) - Hoàng Phủ Ngọc Tường
	- Vợ nhặt – Kim Lân	
	- Vợ chồng A Phủ (trích) - Tô Hoài	
	- Rừng xà nu - Nguyễn Trung Thành
	- Những đứa con trong gia đình (trích) - Nguyễn Thi	
	- Chiếc thuyền ngoài xa - Nguyễn Minh Châu
	- Hồn Trương Ba, da hàng thịt (trích) – Lưu Quang Vũ.
(Nguồn từ “Cấu trúc đề thi TN THPT của Bộ giáo dục & Đào tạo”)

ChuyÊN ĐỀ NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
1- NghÞ luËn vÒ mét t­ t­ëng ®¹o lÝ
 1- Kh¸i niÖm: Qu¸ tr×nh kÕt hîp nh÷ng thao t¸c lËp luËn ®Ó lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ trong cuéc ®êi. 
- T­ t­ëng, ®¹o lÝ trong cuéc ®êi bao gåm: 
+ LÝ t­ëng (lÏ sèng) 
+ C¸ch sèng
+ Ho¹t ®éng sèng 
+ Mèi quan hÖ trong cuéc ®êi gi÷a con ng­êi víi con ng­êi (cha con, vî chång, anh em vµ nh÷ng ng­êi th©n thuéc kh¸c). ë ngoµi x· héi cã c¸c quan hÖ trªn, d­íi, ®¬n vÞ, t×nh lµng nghÜa xãm, thÇy trß, b¹n bÌ...
 2-Yªu cÇu 
a . HiÓu ®­îc vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn lµ g×. 
b. Tõ vÊn ®Ò nghÞ luËn ®· x¸c ®Þnh, ng­êi viÕt tiÕp tôc ph©n tÝch, chøng minh nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ cña vÊn ®Ò, thËm chÝ so s¸nh, bµn b¹c, b¸c bá... nghÜa lµ biÕt ¸p dông nhiÒu thao t¸c lËp luËn. 
c. Ph¶i biÕt rót ra ý nghÜa vÊn ®Ò
 3- C¸ch lµm 
- Tr­íc khi t×m hiÓu ®Ò ph¶i thùc hiÖn ba thao t¸c 
+ §äc kÜ ®Ò bµi 
+ G¹ch ch©n c¸c tõ quan träng 
+ Ng¨n vÕ (nÕu cã) 
- T×m hiÓu ®Ò 
a1. T×m hiÓu vÒ néi dung (®Ò cã nh÷ng ý nµo) 
a2. Thao t¸c chÝnh (Thao t¸c lµm v¨n) 
a3. Ph¹m vi x¸c ®Þnh dÉn chøng cña ®Ò bµi 
 - LËp dµn ý 
+ Më bµi ® Giíi thiÖu ®­îc hiÖn t­îng ®êi sèng cÇn nghÞ luËn. 
+ Th©n bµi ® KÕt hîp c¸c thao t¸c lËp luËn ®Ó lµm râ c¸c luËn ®iÓm vµ bµn b¹c hoÆc phª ph¸n, b¸c bá. 
- Gi¶i thÝch kh¸i niÖm cña ®Ò bµi 
- Gi¶i thÝch vµ chøng minh vÊn ®Ò ®Æt ra 
- Suy nghÜ (c¸ch ®Æt vÊn ®Ò Êy cã ®óng? hay sai). Më réng bµn b¹c b»ng c¸ch ®i s©u vµo vÊn ®Ò nµo ®ã - mét khÝa c¹nh. PhÇn nµy ph¶i cô thÓ, s©u s¾c tr¸nh chung chung.
+ KÕt bµi ® Nªu ra ph­¬ng h­íng, mét suy nghÜ míi tr­íc hiÖn t­îng ®êi sèng.
 ĐỀ 1:“ Duy chỉ có gia đình, người ta mới tìm được chốn nương thân để chống lại tai ương của số phận ” (Euripides)
Anh (chị) nghĩ thế nào về câu nói trên?
1/ Giải thích khái niệm của đề bài (câu nói)
GT câu nói: “Tại sao chỉ có nơi gia đình, người ta mới tìm được chốn nương thân để chống lại tai ương số phận ?” Vì gia đình có giá trị bền vững và vô cùng to lớn không bất cứ thứ gì trên cõi đời này sánh được, cũng như không có bất cứ vật chất cũng như tinh thần nào thay thế nổi. Chính gia đình là cái nôi nuôi dưỡng, chở che cho ta khôn lớn?” 
- Suy ra vấn đề cần bàn bạc ở đây là: Vai trò, giá trị của gia đình đối với con người.
2/ Giải thích, chứng minh vấn đề: Có thể triển khai các ý:
+ Mỗi con người sinh ra và lớn lên, trưởng thành đều có sự ảnh hưởng, giáo dục to lớn từ truyền thống gia đình (dẫn chứng: văn học, cuộc sống).
+ Gia đình là cái nôi hạnh phúc của con người từ bao thế hệ: đùm bọc, chở che, giúp con người vượt qua được những khó khăn, trở ngại trong cuộc sống.
3/ Khẳng đinh, bàn bạc mở rộng vấn đề:
+ Khẳng định câu nói đúng. Bởi đã nhìn nhận thấy được vai trò, giá trị to lớn của gia đình đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của con người, là nền tảng để con người vươn lên trong cuộc sống. Tuy nhiên, câu nói chưa hoàn toàn chính xác. Bởi trong thực tế cuộc sống, có rất nhiều người ngay từ khi sinh ra đã không được sự chở che, đùm bọc, giáp dục, nâng đỡ của gia đình nhưng vẫn thành đạt, trở thành con người hữu ích của XH. 
+ Câu nói trên đã đặt ra vấn đề cho mỗi con người, XH: Bảo vệ, xây dựng gia đình ấm no, bình đẳng, hạnh phúc. Muốn làm được điều đó cần: trong GD mọi người phải biết thương yêu, đùm bọc chở che nhau; phê phán những hành vi bạo lực gia đình, thói gia trưởng….
ĐỀ 2: Anh / chị nghĩ như thế nào về câu nói: “Đời phải trải qua giông tố nhưng không được cúi đầu trước giông tố” ( Trích Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm)
1/ Giải thích khái niệm của đề bài (câu nói)
+ Giông tố ở đây dùng để chỉ cảnh gian nan đầy thử thách hoặc việc xảy ra dữ dội .
+ Câu nói khẳng định: cuộc đời có thể trải qua nhiều gian nan nhưng chớ cúi đầu trước khó khăn, chớ đầu hàng thử thách, gian nan. ( Đây là vấn đề nghị luận)
2/ Giải thích, chứng minh vấn đề: Có thể triển khai các ý:
+ Cuộc sống nhiều gian nan, thử thách nhưng con người không khuất phục.
+ Gian nan, thử thách chính là môi trường tôi luyện con người.
3/ Khẳng đinh, bàn bạc mở rộng vấn đề:
+ Câu nói trên là tiếng nói của một lớp trẻ sinh ra và lớn lên trong thời đại đầy bão táp, sống thật đẹp và hào hùng.
+ Câu nói thể hiện một quan niệm nhân sinh tích cực : sống không sợ gian nan , thử thách , phải có nghị lực và bản lĩnh.
+ Câu nói gợi cho bản thân nhiều suy nghĩ: trong học tập, cuộc sống bản thân phải luôn có ý thức phấn đấu vươn lên. Bởi cuộc đời không phải con đường bằng phẳng mà đầy chông gai, mỗi lần vấp ngã không được chán nản bi quan mà phải biết đứng dậy vươn lên. Để có được điều này thì cần phải làm gì?
ĐỀ 3: “LÝ t­ëng lµ ngän ®Ìn chØ ®­êng . kh«ng cã lÝ t­ëng th× kh«ng cã ph­¬ng h­íng kiªn ®Þnh, mµ kh«ng cã ph­¬ng h­íng th× kh«ng cã cuéc sèng » (LÐp-T«i-xt«i ) . Anh (chÞ )hiÓu c©u nãi Êy thÕ nµo vµ cã suy nghÜ g× trong qu¸ tr×nh phÊn ®Êu tu d­ìng lÝ t­ëng cña m×nh. 
Sau khi vµo ®Ò bµi viÕt cÇn ®¹t ®­îc c¸c ý
1/ Giải thích:
- Gi¶i thÝch lÝ t­ëng lµ g× ( §iÒu cao c¶ nhÊt, ®Ñp ®Ï nhÊt, trë thµnh lÏ sèng
mµ ng­êi ta mong ­íc vµ phÊn ®Êu thùc hiÖn).
 - T¹i sao kh«ng cã lÝ t­ëng th× kh«ng cã ph­¬ng h­íng
 + Kh«ng cã môc tiªu phÊn ®¸u cô thÓ
 + ThiÕu ý chÝ v­¬n lªn ®Ó giµnh ®iÒu cao c¶
 + Kh«ng cã lÏ sèng mµ ng­êi ta m¬ ­íc
 - T¹i sao kh«ng cã ph­¬ng h­íng th× kh«ng cã cuéc sèng
 + Kh«ng cã ph­¬ng h­íng phÊn ®Êu th× cuéc sèng con ng­êi sÏ tÎ nh¹t, sèng v« vÞ, kh«ng cã ý nghÜa , sèng thõa
 + Kh«ng cã ph­¬ng h­íng trong CS gièng ng­êi lÇn b­íc trong ®ªm tèi kh«ng nh×n thÊy ®­êng.
 + Kh«ng cã ph­¬ng h­íng, con ng­êi cã thÓ hµnh ®éng mï qu¸ng nhiÒu khi sa vµo vßng téi lçi ( chøng minh )
 - Suy nghÜ nh­ thÕ nµo ?
 + VÊn ®Ì cÇn b×nh luËn : con ng­êi ph¶i sèng cã lÝ t­ëng. Kh«ng cã lÝ t­ëng, con ng­êi thùc sù sèng kh«ng cã ý nghÜa.
 + VÊn ®Ò ®Æt ra hoµn toµn ®óng.
+ Më réng :
 * Phª ph¸n nh÷ng ng­êi sèng kh«ng cã lÝ t­ëng
 * LÝ t­ëng cña thanh niªnta ngµy nay lµ g× ( PhÊn ®Êu ®Î cã néi lùc m¹nh mÏ, giái giang ®¹t ®Ønh cao trÝ tuÖ vµ lu«n kÕt hîp víi ®¹o lÝ)
 * Lµm thÕ nµo ®Ó sèng cã lÝ t­ëng
 + Nªu ý nghÜa cña c©u nãi.
ĐỀ 4: Gèt nhËn ®Þnh : Mét con ng­êi lµm sao cã thÓ nhËn thøc ®­îc chÝnh m×nh . §ã kh«ng ph¶i lµ viÖc cña t­ duy mµ lµ cña thùc tiÔn . H·y ra søc thùc hiÖn bæn phËn cña m×nh, lóc ®ã b¹n lËp tøc hiÓu ®­îc gi¸ trÞ cña chÝnh m×nh
Anh (chÞ ) hiÓu vµ suy nghÜ g× .
 Sau khi vµo ®Ò bµi viÕt cÇn ®¹t ®­îc c¸c ý
- HiÓu c©u nãi Êy nh­ thÕ nµo ?
 + ThÕ nµo lµ nhËn thøc ( thuéc ph¹m trï cña t­ duy tr­íc cuéc sèng. NhËn thøc vÒ lÏ sèng ë ®êi, vÒ hµnh ®éng cña ng­êi kh¸c, vÒ t×nh c¶m cña con ng­êi).
 + T¹i sao con ng­êi l¹i kh«ng thÓ nhËn thøc ®­îc chÝnh m×nh l¹i ph¶i qua thùc tiÔn .
 * Thùc tiÔn lµ kÕt qu¶ ®Î ®¸nh gi¸, xem xÐt mét con ng­êi .
 * Thùc tiÔn còng lµ c¨n cø ®Ó thö th¸ch con ng­êi .
 * Nãi nh­ Gít : “Mäi lÝ thuyÕt chØ lµ mµu x¸m, chØ cã c©y ®êi m·i m·i xanh t­¬i.
 - Suy nghÜ
+ VÊn ®Ò b×nh luËn lµ : Vai trß thùc tiÔn trong nhËn thøc cña con ng­êi.
+ Kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò : ®óng
+ Më réng : Bµn thªm vÒ vai trß thùc tiÔn trong nhËn thøc cña con ng­êi.
 * Trong häc tËp, chon nghÒ nghiÖp. 
 * Trong thµnh c«ng còng nh­ thÊt b¹i, con ng­oiõ biÕt rót ra nhËn thøc cho m×nh ph¸t huy chç m¹nh. HiÓu chÝnh m×nh con ng­êi míi cã c¬ may thnµh ®¹t.
 + Nªu ý nghÜa lêi nhËn ®Þnh cña Gít
ĐỀ 5:B¸c Hå d¹y :Chóng ta ph¶i thùc hiÖn ®øc tÝnh trong s¹ch, chÊt ph¸c, h¨ng h¸i, cÇn kiÖm, xãa bá hÕt nh÷ng vÕt tÝch n« lÖ trong t­ t­ëng vµ hµnh ®éng. Anh (chÞ ) hiÓu vµ suy nghÜ g× 
 Sau khi vµo ®Ò bµi viÕt cÇn ®¹t ®­îc c¸c ý
 - HiÓu c©u nãi Êy nh­ thÕ nµo ?
 + Gi¶i thÝch c¸c kh¸i niÖm.
 * ThÕ nµo lµ ®øc tÝnh trong s¹ch ( gi÷ g×n b¶n chÊt tèt ®Ñp, kh«ng lµm viÖc xÊu ¶nh h­ëng®Õn ®¹o ®øc con ng­êi.)
 * ThÕ nµo lµ chÊt ph¸c ( ch©n thËt, gi¶n dÞ hßa víi ®êi th­êng, kh«ng lµm viÖc xÊu ¶nh h­ëng tíi ®¹o ®øc con ng­êi)
 * ThÕ nµo lµ ®øc tÝnh cÇn kiÖm ( siªng n¨ng, t»n tiÖn)
 + T¹i sao con ng­êi ph¶i cã ®øc tÝnh trong s¹ch, chÊt ph¸c h¨ng h¸i cÇn kiÖm?
 * §©y lµ ba ®øc tÝnh quan träng cña con ng­êi : cÇn kiÖm, liªm chÝnh, ch©n thËt.
 * Ba ®øc tÝnh Êy gióp con ng­êi hµnh tr×nh trong cuéc sèng.
 * Ba ®øc tÝnh Êy lµm nªn ng­êi cã Ých.
 - Suy nghÜ
 + VÊn ®Ì cÇn b×nh luËn lµ g× ? B¸c nªu phÈm chÊt quan träng, cho ®ã lµ môc tiªu ®Ó mäi ng­êi phÊn ®Êu rÌn luyÖn. §ång thêi Ng­êi yªu cÇu xãa bá nh÷ng biÓu hiÖn cña t­ t­ëng, hµnh ®éng n« lÖ, cam chÞu trong mçi chóng ta.
 + Kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò : ®óng
 + Më réng :
 * Lµm thÕ nµo ®Ó rÌn luyÖn 3 ®øc tÝnh B¸c nªu vµ xãa bá t­ t­ëng, hµnh ®éng n« lÖ.
 * Phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn sai tr¸i
 * Nªu ý nghÜa vÊn ®Ò.
 ĐỀ: 6 “Một quyển sách tốt là một người bạn hiền”
Hãy giải thích và chứng minh ý kiến trên
I/ Mở bài:
Sách là một phwong tiện quan trọng giúp ta rất nhiều trong quá trình học tập và rèn luyện, giúp ta giải đáp thắc mắc, giải trí…Do đó, có nhận định” Một quyển sách tốt là người bạn hiền
II/ Thân bài
1/ Giải thích Thế nào là sách tốt và tại sao ví sách tốt là người bạn hiền
+ Sách tốt là loại sách mở ra co ta chân trời mới, giúp ta mở mang kiến thức về nhiều mặt: cuộc sống, con người, trong nước, thế giới, đời xưa, đời nay, thậm chí cả những dự định tương lai, khoa học viễn tưởng.
+ Bạn hiền đó là người bạn có thể giúp ta chia sẻ những nỗi niềm trong cuộc sống, giúp ta vươn lên trong học tập, cuộc sống. Do tác dụng tốt đẹp như nhau mà có nhận định ví von “Một quyển sách tốt là một người bạn hiền”.
2/ Phân tích, chứng minh vấn đề
+ Sách tốt là người bạn hiển kể cho ta bao điều thương, bao kiếp người điêu linh đói khổ mà vẫn giữ trọn vẹn nghĩa tình: 
- Ví dụ để hiểu được số phận người nông dân trước cách mạng không gì bằng đọc tác phẩm tắt đèn của Ngô Tất Tố, Lão Hạc của Nam Cao.
- Sách cho ta hiểu và cảm thông với bao kiếp người, với những mảnh đời ở những nơi xa xôi, giúp ta vươn tới chân trời của ước mơ, ước mơ một xã hội tốt đẹp.
+ Sách giúp ta chia sẻ, an ủi những lúc buồn chán: Truyện cổ tích, thần thoại,…
3/ Bàn bạc, mở rộng vấn đề
+ Trong xã hội có sách tốt và sách xấu, bạn tốt và bạn xấu.
+ Liên hệ với thực tế, bản thân:
ĐỀ 7: Có người yêu thích văn chương, có người say mê khoa học. Hãy tìm nội dung tranh luận cho hai người ấy.
I/ Mở bài: Giới thiệu vai trò, tác dụng của văn chương và khoa học. Nêu nội dung yêu cầu đề
II/ Thân bài:
1/ Tìm lập luận cho người yêu khoa học
+ Khoa học đạt được những thành tựu rực rỡ với những phát minh có tính quyết định đưa loài người phát triển.
- Hàng trăm phát minh khoa học: máy móc, hạt nhân,…Tất cả đã đẩy mạnh mọi lĩnh vực sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, văn hóa, giáo dục,…
- Ví dụ: Sách vở nhờ kĩ thuật in ấn, con người mới ghi chép được
+ Nhờ khoa học mà con người mới khám phá ra được những điều bí ẩn trong vũ trụ, về con người. Đời sống con người mới phát triển nâng cao.
+ Trái với lợi ích của khoa học, văn chương không mang lại điều gì cho xã hội: lẫn lộn thực hư, mơ mộng viển vông; chỉ để tiêu khiển, đôi khi lại có hại…
2/ Lập luận của người yêu thích văn chương
+ Văn chương hình thành và phát triển đạo đức con người, hướng con người đến những điều: chân, thiện, mỹ.
+ Văn chương hun đúc nghị lực, rèn luyện ý chí, bản lĩnh cho ta
+ Văn chương còn là vũ khí sắc bén để đấu tranh cho độc lập dân tộc.
+ Trái với mọi giá trị về tư tưởng, tình cảm mà văn chương hình thành cho con người. KHKT chỉ mang lại một số tiến nghi vật chất cho con người, mà không chú ý đến đời sống tình cảm, làm con người sống bàng quang, thờ ơ, lạnh lùng. Hơn nữa KHKT có tiến bộ như thế nào mà không được soi rọi dưới ánh sáng của lương tri con người sẽ đẩy nhân loại tới chỗ bế tắc.
III/ Kết luận: Khẳng định vai trò cả hai (Vật chất và tinh thần)
ĐỀ 8: “Điều gì phải thì cố làm cho kì được dù là điều phải nhỏ. Điều gì trái thì hết sức tránh, dù là một điều trái nhỏ”
Suy nghĩ về lời dạy của Bác Hồ.
I/ Mở bài:
Giới thiệu lời dạy của Bác.
II/ Thân bài
1/ Giải thích câu nói
+ Điều phải là gì? Điều phải nhỏ là gì? Điều phải là những điều đúng, điều tốt, đúng với lẽ phải, đúng với quy luật, tốt với xã hội với mọi người, với tổ quốc, dân tộc. Ví dụ
+ Điều trái là gì? Điều trái nhỏ là gì?
=> Lời dạy của Bác Hồ: Đối với điều phải, dù nhỏ, chúng ta phải cố sức làm cho kì được, tuyệt đối không được có thái độ coi thường những điều nhỏ. Bác cũng bảo chúng ta: đối với điều trái, dù nhỏ cũng phải hết sức tránh tức là đừng làm và tuyệt đối không được làm.
2/ Phân tích chứng minh vấn đề
+ Vì sao điều phải chúng ta phải cố làm cho kì được, dù là nhỏ? Vì việc làm phản ánh đạo đức của con người. Nhiều việc nhỏ hợp lại sẽ thành việc lớn.
+ Vì sao điều trái lại phải tránh. Vì tất cả đều có hại cho mình và cho người khác. Làm điều trái, điều xấu sẽ trở thành thói quen.
3/ Bàn bạc mở rộng vấn đề
+ Tác dụng của lời dạy: nhận thức, soi đường.
+ Phê phán những việc làm vô ý thức, thiếu trách nhiệm.
ĐỀ SÔ 9: “ Sự cẩu thả trong bất cứ nghề gì cũng là một sự bất lương”.
 (Nam Cao)
	 Suy nghĩ của anh, chị về ý kiến trên.
1/: Giải thích ý kiến của Nam Cao:
 Cẩu thả: làm việc thiếu trách nhiệm, vội vàng, hời hợt, không chú ý đến kết quả. Bất lương: không có lương tâm.
 Nam Cao phê phán với một thái độ mạnh mẽ, dứt khoát (dùng câu khẳng định): cẩu thả trong công việc là biểu hiện của thái độ vô trách nhiệm, của sự bất lương.( Vấn đề cần nghị luận)
2/ Phân tích, chứng minh, bàn luận vấn đề: Vì sao lại cho rằng cẩu thả trong công việc là biểu hiện của thái độ vô trách nhiệm, của sự bất lương. Vì:
 	+Trong bất cứ nghề nghiệp, công việc gì, cẩu thả, vội vàng cũng đồng nghĩa với gian dối, thiếu ý thức, 
+ Chính sự cẩu thả trong công việc sẽ dẫn đến hiệu quả thấp kém, thậm chí hư hỏng, dẫn đến những tác hại khôn lường.
 3/ Khẳng định, mở rọng vấn đề:
 	Mỗi người trên bất cứ lĩnh vực, công việc gì cũng cần cẩn trọng, có lương tâm, tinh thần trách nhiệm với công việc; coi kết quả công việc là thước đo lương tâm, phẩm giá của con người.
Thực chất, Nam Cao muốn xây dựng, khẳng định một thái độ sống có trách nhiệm, gắn bó với công việc, có lương tâm nghề nghiệp. Đó là biểu hiện của một nhân cách chân chính.
Đối với thực tế, bản thân như thế nào?

NGHỊ LUẬN VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
1- Kh¸i niÖm 
- Sö dông tæng hîp c¸c thao t¸c lËp luËn ®Ó lµm cho ng­êi ®äc hiÓu râ, hiÓu ®óng, hiÓu s©u ®Ó ®ång t×nh tr­íc nh÷ng hiÖn t­îng ®êi sèng, cã ý nghÜa XH. §ã lµ NL vÒ mét hiÖn t­îng ®êi sèng 
2-Yªu cÇu 
a. Ph¶i hiÓu râ, hiÓu ®óng, hiÓu s©u b¶n chÊt hiÖn t­îng. Muèn vËy ph¶i ®i s©u t×m tßi, gi¶i thÝch. 
b. Qua hiÖn t­îng ®ã chØ ra vÊn ®Ò cÇn quan t©m lµ g×? Trªn c¬ së nµy mµ ph©n tÝch, bµn b¹c hoÆc so s¸nh, b¸c bá.... NghÜa lµ ph¶i biÕt phèi hîp nhiÒu thao t¸c lËp luËn chØ ra ®óng, sai, nguyªn nh©n c¸ch kh¾c phôc, bµy tá th¸i ®é cña m×nh. 
3-C¸ch lµm
 + X¸c ®Þnh vÊn ®Ò cÇn nghị luận.
+ Giải thích, chứng minh vấn đề: Có thể triển khai các ý:
+ Suy nghÜ vµ hµnh ®éng nh­ thÕ nµo trước vấn đề?
ĐỀ 1: Anh ( chÞ ) cã suy nghÜ vµ hµnh ®éng nh­ thÕ nµo tr­íc t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng hiÖn nay. 
 a- Sau khi vµo ®Ò bµi viÕt cÇn ®¹t ®­îc c¸c ý.
1/ X¸c ®Þnh vÊn ®Ò cÇn nghị luận.
+ Tai n¹n giao th«ng ®©y lµ vÊn ®Ò bøc xóc ®Æt ra ®èi víi mäi ph­¬ng tiÖn, mäi ng­êi tham ra giao th«ng nhÊt lµ giao th«ng trªn ®­êng bé.
+ VÊn ®Ò Êy ®Æt ra ®èi víi tuæi trÎ häc ®­êng. Chóng ta ph¶i suy nghÜ vµ hµnh ®éng nh­ thÕ nµo ®Ó lµm gi¶m tíi møc tèi thiÓu tai n¹n giao th«ng.
 VËy vÊn ®Ò cÇn bµn luËn lµ: Vai trß tr¸ch nhiÖm tõ suy nghÜ ®Õn hµnh ®éng cña tuæi trÎ häc ®­êng gãp phÇn lµm gi¶m thiÓu tai n¹n giao th«ng.
2/ Giải thích, chứng minh vấn đề: Có thể triển khai các ý:
+ Tai n¹n giao th«ng nhÊt lµ giao th«ng ®­êng bé ®ang diÔn ra thµnh vÊn ®Ò lo ng¹i cña x· héi.
+ C¶ XH ®ang hÕt søc quan t©m. Gi¶m thiÓu TNGT ®©y lµ cuéc vËn ®äng lín cña toµn x· héi.
+ Tuæi trÎ häc ®­êng lµ mét lùc l­îng ®¸ng kÓ trùc tiÕp tham gia giao th«ng. Vi thÕ tuæi trÎ häc ®­êng cÇn suy nghÜ vµ hµnh ®éng phï hîp ®Ó gãp phÇn lµm gi¶m thiÓu tai n¹n giao th«ng.
3/ Suy nghÜ vµ hµnh ®éng nh­ thÕ nµo trước vấn đề?
	+ An toµn giao th«ng gãp phÇn gi÷ g×n an ninh trËt tù x· héi vµ ®¶m b¶o h¹nh phóc gia ®×nh. BÊt cø tr­êng hîp nµo, ë ®©u ph¶i nhí “an toµn lµ b¹n tai n¹n lµ thï”.
	+ An toµn giao th«ng kh«ng chØ cã ý nghÜa x· héi mµ cßn cã ý nghÜa quan hÖ quèc tÕ nhÊt lµ trong thêi buæi héi nhËp nµy.
	+ B¶n th©n chÊp hµnh tèt luËt lÖ giao th«ng ( kh«ng ®i dµn hµng ngang ra ®­êng, kh«ng ®i xe m¸y tíi tr­êng, kh«ng phãng xe ®¹p nhanh hoÆc v­ît Èu, chÊp hµnh c¸c tÝn hiÖu chØ dÉn trªn ®­êng giao th«ng. Ph­¬ng tiÖn b¶o ®¶m an toµn…
	+ VËn ®éng mäi ng­êi chÊp hµnh luËt lÖ giao th«ng. Tham ra nhiÖt t×nh vµo c¸c phong trµo tuyªn truyÒn cæ ®éng hoÆc viÕt b¸o nªu ®iÓn h×nh ng­êi tèt , viÖc tèt trong viÖc gi÷ g×n an toµn giao th«ng.
ĐỀ 2:Anh ( chÞ ) cã suy nghÜ g× vµ hµnh ®éng nh­ thÕ nµo tr­íc hiÓm ho¹ cña c¨n bÖnh HIV/AIDS.
	- Giíi thiÖu vÊn ®Ò: ë thÕ kØ 21 chóng ta chøng kiÕn nhiÒu vÊn ®Ò hÖ träng. Trong ®ã hiÓm häa c¨n bÖnh HIV/AIDS lµ ®¸ng chó ý.
- Nh÷ng con sè biÕt nãi.
+ Mçi phót ®ång hå cña mét ngµy tr«i ®i cã kho¶ng 10 ng­êi bÞ nhiÔm HIV.
+ ë nh÷ng n¬i bÞ ¶nh h­ëng nÆng nÒ, tuæi thä cña ng­êi d©n bÞ gi¶m sót nghiªm träng.
+ HIV dang l©y lan b¸o ®éng ë phô n÷, chiÕm mét nö sè ng­êi bÞ nhiÔm trªn toµn thÕ giíi.
+ Khu vùc §«ng ¢u vµ toµn bé Ch©u ¸.
- Lµm thÕ nµo ®Ó ng¨n chÆn hiÓm häa nµy?
+ §­a vÊn ®Ò AIDS lªn vÞ trÝ hµng ®Çu trong ch­¬ng tr×nh nghÞ sù cña mçi quèc gia.
+ Mçi ng­êi ph¶i tù ý thøc ®Ó tr¸nh xa c¨n bÖnh nµy.
+ Kh«ng k× thÞ ph©n biÖt ®èi xö víi nh÷ng ng­êi m¾c bÖnh AIDS.
+ Më réng m¹ng l­íi tuyªn truyÒn.
	ĐỀ 3: M«i tr­êng sèng ®ang hñy ho¹Þ
 Sau khi vµo ®Ò bµi viÐt cÇn ®¹t ®­îc c¸c ý.
 - M«i tr­êng sèng bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò g× (nguån n­íc, nguån thøc ¨n, bÇu kh«ng khÝ, c©y xanh trªn mÆt ®Êt).
- M«i tr­êng sèng ®ang bÞ ®e däa nh­ thÕ nµo?
+ Nguån n­íc.
+ Nguån thøc ¨n.
+ BÇu kh«ng khÝ.
+ Rõng ®Çu nguån.
- Tr¸ch nhiÖm cña mçi chóng ta.
 ĐỀ SỐ 4:
 “Trong thế giới AIDS khốc liệt này không có khái niệm chúng ta và họ. Trong thế giới đó, im lặng đồng nghĩa với cái chết” 
 (Thông điệp nhân Ngày Thế giới phòng chống AIDS, 1-12-2003 – Cô-phi An-nan. Theo Ngữ văn 12, tập một, trang 82,NXB Giáo dục, 2008)
 Anh/ chị suy nghĩ như thế nào về ý kiến trên?
Yêu cầu về kiến thức:
- Nhận thức rõ nguy cơ của đại dịch AIDS đang hoành hành trên thế giới.
	+ Mçi phót ®ång hå cña mét ngµy tr«i ®i cã kho¶ng 10 ng­êi bÞ nhiÔm HIV.
	+ ë nh÷ng n¬i bÞ ¶nh h­ëng nÆng nÒ, tuæi thä cña ng­êi d©n bÞ gi¶m sót nghiªm träng.
	+ HIV dang l©y lan b¸o ®éng ë phô n÷, chiÕm mét nö sè ng­êi bÞ nhiÔm trªn toµn thÕ giíi.
	+ Khu vùc §«ng ¢u vµ toµn bé Ch©u ¸.
- Lµm thÕ nµo ®Ó ng¨n chÆn hiÓm häa nµy?
+ Thái độ đối với những những người bị HIV/AIDS: không nên có sự ngăn cách, sự kỳ thị phân biệt đối xử (không có khái niệm chúng ta và họ). Lấy dẫn chứng cụ thể.
+ Phải có hành động tích cực bởi im lặng là đồng nghĩa với cái chết.( tự nêu phương hướng hành động: đưa vÊn ®Ò AIDS lªn vÞ trÝ hµng ®Çu trong ch­¬ng tr×nh nghÞ sù cña mçi quèc gia; Mçi ng­êi ph¶i tù ý thøc ®Ó tr¸nh xa c¨n bÖnh nµy; kh«ng k× thÞ ph©n biÖt ®èi xö víi nh÷ng ng­êi m¾c bÖnh AIDS; më réng m¹ng l­íi tuyªn truyÒn…)
	ĐỀ SỐ 5:
 Một người đi du lịch bốn phương, khi trở về quê nhà, bạn bè, người thân hỏi anh: nơi nào trên đất nước mình đẹp nhất, anh đã trả lời:
 “ Không nơi nào đẹp bằng quê hương”
Ý kiến của anh, chị.
1/ Giải thích vấn đề: Đây là cảm nhận của một người đã từng đi khắp đó đây, thưởng thức cảnh đẹp 4 phương nhưng anh vẫn khẳng định quê hương mình đẹp nhất.
2/ Phân tích, chứng minh, bàn luận vấn đề: Vì sao quê hương mình lại đẹp nhất, vì: 
-Quê hương là nơi sinh ra lớn lên trưởng thành,in dấu bao kỉ niệm buồn vui...
-Quê hương có người thân với những tình cản yêu thương gắn bó...
-Quê hương còn là những cảnh sắc thiên nhiên đẹp đẽ,bình dị mà nên thơ,là sản vật đặc trưng với hương vị quê nhà đậm đà khó quên...
3/ Khẳng đinh, mở rộng vấn đề: Một câu nói có ý nghĩa:
-Thể hiện lòng tự hào kiêu hãnh về quê hương
-Thể hiện tình yêu quê hương đất nước đằm thắm thuỷ chung...
-Nhắn nhủ con người có ý thức xây dựng bảo vệ quê hương.
- Liên hệ thực tế. (Ngày nay đất nước đang trong thời kì hội nhập, câu nói có ý nghĩa gì? Đối với bản thân, câu nói có ý nghĩa gì?)

































VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG 8-1945 ĐẾN 1975

1. Hoàn cảnh lịch sử
- Nước ta hoàn toàn độc lập. Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời.
- 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp. Chiến thắng Điện Biên Phủ.
- Đất nước bị chia cắt làm 2 miền. Kháng chiến chống Mĩ và bè lũ tay sai, để giành thống nhất Tổ quốc (1955 – 1975). Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử toàn thắng 30-4-1975.
- Hai nhiệm vụ chiến lược: vừa sản xuất, vừa chiến đấu, xây dựng và bảo vệ miền Bắc hậu phương, chi viện cho miền Nam tiền tuyến lớn anh hùng.
- Hiện thực cách mạng ấy đã tạo nên sức sống mạnh mẽ và phong phú của nền Văn học Việt Nam hiện đại từ sau Cách mạng tháng Tám.
2. Những đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam từ 1945 đến 1975
 a. Một nền văn học thống nhất chặt chẽ dưới sự lãnh đạo của Đảng, phục vụ chính trị và cổ vũ chiến đấu.
b. Một nền văn học hướng về đại chúng trước hết là công nông binh.
- Công nông binh (nhân dân lao động) là động lực của cách mạng và kháng chiến, trong sản xuất và chiến đấu.
- Một nền VH nói về họ và vì họ, phản ánh tâm tư, tình cảm, ước mơ, nguyện vọng của họ.
- Hình ảnh con người mới, cuộc sống mới trong thơ văn.
c. Một nền văn học đậm đặc khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn.
- Đề cập những đề tài có ý nghĩa lịch sử và có tính chất toàn dân.
- Những hình tượng anh hùng, những tính cách, sự tích anh hùng mang tầm vóc thời đại. Giọng điệu anh hùng ca.
- Lạc quan trong máu lửa, tin tưởng mãnh liệt vào tương lai tươi sáng và chiến thắng.
3. Những nét lớn về thành tựu
 	 a. Đội ngũ nhà văn ngày một đông đảo, xuất hiện nhiều thế hệ nhà văn trẻ tài năng. Nhà văn mang tâm thế: nhà văn - chiến sĩ.
 	 b. Về mặt tư tưởng 
 	 - Lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, truyền thống anh hùng của đất nước và con người Việt Nam.
 	 - Tình nhân ái, mối quan hệ cộng đồng tốt đẹp của con người mới.
 	 - Lý tưởng Độc lập dân tộc và Chủ nghĩa xã hội. 
 	 c. Về mặt hình thức thể loại 
 	 - Tiếng Việt hiện đại giàu có, trong sáng, nhuần nhị, lối diễn đạt khúc chiết, thanh thoát
 	 - Thơ là thành tựu nổi bật nhất. Thơ anh hùng ca, thơ trữ tình. Chất trí tuệ, trong thơ. Mở rộng câu thơ. Hình tượng người lính và người phụ nữ trong thơ.
 	 - Truyện ngắn, tiểu thuyết, các loại ký… phát triển mạnh, có nhiều tác phẩm hay nói về con người mới trong sản xuất, chiến đấu, trong tình yêu. Nghệ thuật kể chuyện, bố cục, xây dựng nhân vật… đổi mới và hiện đại…
 	 - Nghiên cứu, phê bình