Đề kiểm tra chọn học sinh giỏi Tiếng việt Khối 5

đề thi chọn học sinh giỏi lớp 4
Môn tiếng việt
Thời gian làm bài 90 phút
*********
Bài 1. (1,5 điểm) Trong từ “tự trọng” :
a) Nghĩa của tiếng “tự” là gì ? 
b) Nghĩa của tiếng “trọng” là gì? 
c) Nghĩa của từ Tự trọng” là gì ?
Bài 2. (1,5 điểm) Điền từ thích hợp vào chỗ . . . 
a) . . . là tài năng điêu luyện trong nghề nghiệp.
b) . . . là tài năng và trí tuệ nói chung.
c) . . . là giỏi và khéo đến mức đáng khâm phục khi làm việc.
d) . . . năng lực xuất sắc, khả năng làm giỏi và sáng tạo.
e) . . . là tài giỏi trong nhiều lĩnh vực.
g) . . . là tài trong lĩnh vực nghệ thuật văn chương.
(các từ cần điền là : tài năng, tài hoa, tài trí, tài tình, tài ba, tài nghệ)
Bài 3. (2 điểm) Chia các từ ghép (in nghiêng) trong đoạn văn sau thành 2 nhóm : 
từ ghép tổng hợp và từ ghép phân loại.
a) Lấp lánh dưới ánh nắng mặt trời là màu xanh mượt mà đằm thắm phủ lên thành quách, cung điện, nhà cửa, soi mình trên bóng nước Hương Giang. Cỏ cây, hoa lá có mặt khắp nơi làm tăng nét dịu dàng, quyến rũ của Huế, làm con người hoà nhập với thiên nhiên.
b) Đôi mắt ông lão đỏ đọc và giàn giụa nước mắt. Đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi thảm hại ...Chao ôi! Cảnh nghèo đói đã gặm nát con người đau khổ kia thành xấu xí biết nhường nào! Ông già chìa trước mặt tôi bàn tay sưng húp, bẩn thỉu. Ông rên rỉ cầu xin cứu giúp.
Bài 4. (1,5 điểm) Cho các từ láy sau: chói chang, ngoan ngoãn, long lanh, lành lạnh, xập xình, lang thang, thơm tho, nhè nhẹ, rào rào, lạt xạt, lao xao, lủng củng, đủng đỉnh, xinh xinh, phất phơ, lồng lộng, xinh xắn, đèm đẹp, bồn chồn, hồi hộp, í ới, ì ạch, ầm ĩ, 
 Hãy xếp các từ trên thành 3 nhóm:
a/ Từ láy có 2 tiếng giống nhau ở phụ âm đầu.
b/ Từ láy có 2 tiếng giống nhau ở phần vần.
c/ Từ láy có 2 tiếng giống nhau ở cả âm đầu và vần.
Bài 5. (1,5 điểm) Câu "Cái giàn mướp trên mặt ao soi bóng xuống làn nước lấp lánh hoa vàng." là câu kể Ai-làm gì ? hay câu kể Ai-thế nào ? Vì sao em biết ?
Bài 6. (4 điểm) Đọc đoạn thơ sau:
Sáng Bé đi nhà trẻ,
Mặt Trời cười theo đi.
Nắng mai hồng rực rỡ,
Cành xanh nghiêng bóng che...
Trưa Bé vào lòng mẹ,
Bóng Mặt Trời tròn theo.
Bé thương Mặt Trời lắm
Mẹ Mặt Trời ở đâu ?
(Ngô Minh)
 Em có cảm xúc như thế nào khi đọc đoạn thơ này ?
Bài 7. Tập làm văn (8 điểm)
Vào những ngày vui, gia đình em thường cắm một lọ hoa đẹp. Hãy tả lại lọ hoa đó và nêu cảm nghĩ của em.
Hướng dẫn chấm 
*********
Bài 1. (1,5 điểm) Trong từ “tự trọng” :
a) Nghĩa của tiếng “tự” là mình, chính mình 
b) Nghĩa của tiếng “trọng” là coi là nặng, coi là quý 
c) Nghĩa của từ Tự trọng” là coi trọng và giữ gìn tư cách và phẩm giá của bản thân mình.
Bài 2. (1,5 điểm) Điền từ thích hợp vào chỗ . . . 
a) . . . là tài năng điêu luyện trong nghề nghiệp. (tài nghệ)
b) . . . là tài năng và trí tuệ nói chung. (tài trí)
c) . . . là giỏi và khéo đến mức đáng khâm phục khi làm việc. (tài tình)
d) . . . năng lực xuất sắc, khả năng làm giỏi và sáng tạo. (tài năng)
e) . . . là tài giỏi trong nhiều lĩnh vực. (tài ba)
g) . . . là tài trong lĩnh vực nghệ thuật văn chương. (tài hoa)
(các từ cần điền là : tài năng, tài hoa, tài trí, tài tình, tài ba, tài nghệ)
- Điền đúng mỗi từ cho 0.5 điểm
Bài 3. (2 điểm) Chia các từ ghép (in nghiêng) trong đoạn văn sau thành 2 nhóm : 
từ ghép tổng hợp và từ ghép phân loại.
a) Lấp lánh dưới ánh nắng mặt trời là màu xanh mượt mà đằm thắm phủ lên thành quách, cung điện, nhà cửa, soi mình trên bóng nước Hương Giang. Cỏ cây, hoa lá có mặt khắp nơi làm tăng nét dịu dàng, quyến rũ của Huế, làm con người hoà nhập với thiên nhiên.
b) Đôi mắt ông lão đỏ đọc và giàn giụa nước mắt. Đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi thảm hại ...Chao ôi! Cảnh nghèo đói đã gặm nát con người đau khổ kia thành xấu xí biết nhường nào! Ông già chìa trước mặt tôi bàn tay sưng húp, bẩn thỉu. Ông rên rỉ cầu xin cứu giúp.
Từ ghép tổng hợp (1 điểm)
Từ ghép phân loại (1 điểm)
a) đằm thắm, thành quách, cung điện, nhà cửa, cỏ cây, hoa lá, quyến rũ, hoà nhập, thiên nhiên.
b) áo quần, thảm hại, nghèo đói, đau khổ, bẩn thỉu, cầu xin, cứu giúp. 
ánh nắng, mặt trời, màu xanh, bóng nước, con người.
ông lão, đỏ đọc, nước mắt, tái nhợt, con người, bàn tay, sưng húp.
Bài 4. (1,5 điểm) Cho các từ láy sau:, 
 Hãy xếp các từ trên thành 3 nhóm:
a/ Từ láy có 2 tiếng giống nhau ở phụ âm đầu : chói chang, long lanh, xập xình, thơm tho, đèm đẹp, đủng đỉnh, phất phơ, xinh xắn, hồi hộp, ì ạch, í ới, ầm ĩ. (0.5 đ)
b/ Từ láy có 2 tiếng giống nhau ở phần vần: 
lang thang, lạt xạt, lao xao, lủng củng, bồn chồn. (0.5 đ)
c/ Từ láy có 2 tiếng giống nhau ở cả âm đầu và vần : 
ngoan ngoãn, , lành lạnh, nhè nhẹ, rào rào, xinh xinh, lồng lộng, (0.5 đ)
Bài 5. (1,5 điểm) Câu "Cái giàn mướp trên mặt ao soi bóng xuống làn nước lấp lánh hoa vàng." là câu kể Ai-thế nào ? 
Vì Chủ ngữ của câu là Cái giàn mướp chỉ vật (không phải chỉ người hay động vật) (1 đ)
Vì câu trên trả lời cho câu hỏi : Cái giàn mướp thế nào ? (0.5 đ)
Bài 6. (4 điểm) Đọc đoạn thơ sau:
Sáng Bé đi nhà trẻ,
Mặt Trời cười theo đi.
Nắng mai hồng rực rỡ,
Cành xanh nghiêng bóng che...
Trưa Bé vào lòng mẹ,
Bóng Mặt Trời tròn theo.
Bé thương Mặt Trời lắm
Mẹ Mặt Trời ở đâu ?
(Ngô Minh)
 Em có cảm xúc như thế nào khi đọc đoạn thơ này ?
- Bài thơ nói lên những ý nghĩ ngây thơ, hồn nhiên và ngộ nghĩnh của em bé lứa tuổi nhà trẻ. (0.5)
- Trong bài thơ em bé đã nhân hoá mặt trời bằng cách viết hoa từ Mặt Trời, và các động từ "cười, theo đi, theo" và Bé nghĩ Mặt Trời cũng có "mẹ" , sao "mẹ Mặt Trời" không đưa Mặt Trời đi học. (2 điểm)
- Qua cách nói ấy Bé càng cảm thấy tự hào vì mình có mẹ, tự hào vì mình được đi học. (0.5 điểm)
- Em cảm thấy bài thơ rất hay bởi những chi tiết ngộ nghĩnh ấy. (0.5 đ)
Bài 7. Tập làm văn (8 điểm)
Vào những ngày vui, gia đình em thường cắm một lọ hoa đẹp. Hãy tả lại lọ hoa đó và nêu cảm nghĩ của em.
- Viết đúng thể loại văn miêu tả - kiểu bài tả đồ vật.
- Về nội dung, cần làm rõ :
* Vẻ đẹp về màu sắc, hương thơm, đặc điểm nổi bật khác của những bông hoa trong lọ : nhìn bao quát tổng thể, nhận xét chung rồi sau đó đi vào tả chi tiết (chất liệu gồm những loại hoa gì ? Số lượng bông và kiểu dáng của từng bông thế nào ? Sự phối hợp các màu sắc thế nào ?...)
* Tả vẻ đẹp của cái lọ đựng những bông hoa: hình dáng, kích thước, các hoạ tiết trang trí bên ngoài lọ làm tôn thêm sự hài hoà của lọ hoa.
- Về dàn bài: theo dàn bài chung bài văn tả đồ vật.
Mở bài - Giới thiệu lọ hoa em sẽ tả (1 điểm)
Thân bài :
1 - Vẻ đẹp về màu sắc, hương thơm, đặc điểm nổi bật khác của những bông hoa trong lọ : nhìn bao quát tổng thể, nhận xét chung rồi sau đó đi vào tả chi tiết (chất liệu gồm những loại hoa gì ?) 
- Số lượng bông và kiểu dáng của từng bông thế nào ? 
- Sự phối hợp các màu sắc thế nào ?... (3 điểm)
2 - Tả vẻ đẹp của cái lọ đựng những bông hoa: hình dáng, kích thước, các hoạ tiết trang trí bên ngoài lọ làm tôn thêm sự hài hoà của lọ hoa. (3 điểm)
Kết bài : Cảm nghĩ của em về ý nghĩa của hoa và lọ hoa đẹp trong nhà em. (1 điểm)