Đề luyện thi học sinh giỏi Tiếng việt Lớp 4,5 - Phạm Khắc Lập

ĐỀ LUYỆN SỐ 3
Thứ ......, ngày .......tháng ........năm...........
PHẦN THỨ NHẤT : ĐỌC HIỂU
HỬNG NẮNG
Bé tỉnh dậy. Vừa mở mắt anh đã vội nhắm nghiền lại. Một tia nắng xuyên qua bụi cây, dọi xống mắt anh: Nắng rồi. Hàng tháng mưa tầm, mưa tã mới có một ngày nắng đây. Chiếc áo choàng đục trắng mà bầu trời đang khoác dầm dề cả tháng nay đã bị cuốn phăng đi. Những vạt xanh chợt hé trên bầu trời loang rất nhanh, phút chốc choáng ngợp hết cả. Nổi lên trên cái nền trời xanh thẳm đó là ngồn ngộn một sắc bông trắng trôi băng băng. Vầng thái dương vừa mới hiện ra hối hả trút xuống mặt đất nguồn ánh sáng và sức nóng đến vô tận của mình. Đồng ruộng, xóm làng, dòng sông và những đỉnh núi ướt sũng nước, ngập trong nắng, xả hơi ngùn ngụt. 
Theo Trần Mai Hạnh
Trích “ Nắng Thu Bồn”
1. Bài văn trên tả gì? Vì sao em biết?
2. Những chi tiết nào miêu tả sự xuất hiện của ánh nắng?
3. Nắng lên đã làm mọi vật biến đổi như thế nào?
4. Em thích hình ảnh nào nhất trong bài? Vì sao?
5. Tìm 5 từ láy có trong bài văn trên.
PHẦN THỨ HAI: LUYỆN TỪ VÀ CÂU
1. Hãy xác định chủ ngữ (CN) và Vị ngữ ( VN):
a) - Những vạt xanh chợt hé trên bầu trời loang rất nhanh, phút chốc choáng ngợp hết cả. 
b) - Nổi lên trên cái nền trời xanh thẳm đó là ngồn ngộn một sắc bông trắng trôi băng băng.
c) - Vầng thái dương vừa mới hiện ra hối hả trút xuống mặt đất nguồn ánh sáng và sức nóng đến vô tận của mình.
d) - Đồng ruộng, xóm làng, dòng sông và những đỉnh núi ướt sũng nước, ngập trong nắng, xả hơi ngùn ngụt. 
2. Tìm những từ đồng nghĩa với các từ in đậm:
 a) - choáng ngợp ...........................................................................................................
 b) - ngồn ngộn ...............................................................................................................
 c) - vầng thái dương ................................................................................................
 d) - Bóng tre trùm lên âu yếm làng tôi.
 - âu yếm ..................................................................................................................
 - làng ......................................................................................................................
 e) Đứa bé chóng lớn, người tiều phu chăm nom như con đẻ của mình.
 - tiều phu ..................................................................................................................
 - chăm nom ..............................................................................................................
g) Giữa bãi, một túp lều tranh nhỏ xiêu vẹo, trơ trọi trong gió.
 - xiêu vẹo...................................................................................................................
 - trơ trọi .....................................................................................................
3. Cho các câu sau:
 - Những bông hoa huệ ...................... toả hương thơm ngát cả khu vườn.
 - Trên cánh đồng xanh lúa, đàn cò .......................... đang dập dờn dưới ánh nắng chiều.
 - Hoa ban nở ......................... cả cánh rừng.
 - Hạt gạo ....................và mọng căng trông thật ngon.
 - Chị ấy có khuôn mặt ....................... , cái răng thì..........................trông thật khiếp sợ.
a) - Tìm những từ chỉ màu trắng thích hợp để điền vào chỗ trống.
b) - Hãy nêu sắc thái nghĩa của các từ chỉ màu trắng đó
4. Chọn các từ thích hợp trong các từ sau để điền vào chỗ trống: cho, biếu, tặng, truy tặng, cấp phát, ban, dâng, hiến.
a) - Bác gửi ....... các cháu nhiều cái hôn thân ái.
b) - ............. chị Võ Thị Sáu danh hiệu anh hùng.
c) - Ăn thì no, ........... thì tiếc.
d) - Lúc bà về, mẹ lại ........... một gói trà mạn ướp nhị sen thơm phưng phức.
e) - Đức cha ngậm ngùi đưa tay ................phước.
g) - Nhà trường ........................ học bổng cho sinh viên xuất sắc.
h) - Ngày mai trường ........................ bằng tốt nghiệp cho sinh viên.
i) - Thi đua lập công ................. Đảng.
k) - Sau hoà bình, ông Đỗ Đình Thiện đã .........................toàn bộ đồn điền này cho Nhà nước.
PHẦN THỨ BA: CẢM THỤ VĂN HỌC VÀ TẬP LÀM VĂN 
1. Cho đoạn thơ sau:
“Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
Cánh cò bay lả dập dờn
Mây mù che đỉnh Trường Sơn sớm chiều.”
 ( Nguyễn Đình Thi)
 Nêu những cảm xúc của em khi đọc đoạn thơ trên.
2. Hãy viết một đoạn văn tả cảnh thanh bình trên quê hương em.
ĐỀ LUYỆN SỐ 4
Thứ ......, ngày .......tháng ........năm...........
PHẦN THỨ NHẤT : ĐỌC HIỂU
BÃO
Buổi chiều hôm ấy, không khí nặng nề như ngâm hơi ước. Trời tối sẫm. Những đám mây đen trông gần ta hơn. Gió trước còn hiu hiu mát mẻ, sau bỗng ào ào kéo đến như tiếng thác chảy nghe tận đằng xa. 
Đến nửa đêm thì bốn phương trời đều như có gió nổi lên, họp thành một luồng mạnh gớm ghê. Thỉnh thoảng, luồng đông nam gặp luồng tây bắc quay cuồng, vật lộn như giận dữ, hò reo, một lúc lại tan như mưa đang to bỗng tạnh. Gió lại im như trốn đâu mất. Rồi đột nhiên lại kéo đến rất mau, chốc chốc lại rít lên những tiếng ghê sợ trên các ngọn cây. Vạn vật dường như sụp đổ dưới cơn bão loạn cuồng. 
Mãi đến sáng hôm sau, cơn bão mới ngớt. Một cảnh tượng tang thương hiện ra. Cây nào, cây nấy cành lá xơ xác; lá rụng đầy vườn. Gốc bưởi bên bể nước bật rễ lên, nằm ngang trên mặt đất, quả lăn lông lốc khắp sân.
- Hàn Thế Du -
1. Bài văn trên tả gì? Vì sao em biết?
2. Bài văn có mấy đoạn.? Nêu ý chính của từng đoạn?
3. Những chi tiết nào miêu tả sự xuất hiện của cơn bão sắp tới?
4. Liệt kê các từ ngữ miêu tả sức mạnh của cơn bão?
5. Câu văn nào tả cảnh tang thương của cảnh vật sau cơn bão?
6. Em thích hình ảnh nào nhất trong bài? Vì sao?
7. Tìm các động từ có trong đoạn 2?
PHẦN THỨ HAI: LUYỆN TỪ VÀ CÂU
1. Hãy chọn từ ngữ thích hợp nhất trong các từ đồng nghĩa để hoàn thành đoạn văn sau:
Hồ về thu, nước (1)......................,(2)........................ . Trăng toả sáng rọi vào các gợn sóng ( 3) .............. . Bây giờ, sen trên đã gần tàn nhưng còn (4) ...........mấy đoá hoa nở muộn. Mùi hương thơm đưa theo chiều gió (5) ...................... . Thuyền theo gió từ từ mà đi ra giữa khoảng (6) .......................... . Đêm thanh, cảnh vắng bốn bề (7)............... . 
 Theo Phan Kế Bính
1. trong veo, trong lành, trong trẻo, trong vắt, trong sáng.
2. bao la, bát ngát, thênh thang, mênh mông, rộng rãi.
3. nhấp nhô, lan toả, lan rộng, lăn tăn, li ti.
4. thưa thớt, lưa thưa, lác đác, lơ thơ, loáng thoáng.
5. thoang thoảng, ngào ngạt, thơm phức, thơm ngát, ngan ngát.
6. trống trải, bao la, mênh mang, mênh mông.
7. yên tĩnh, yên lặng, im lìm, vắng lặng, lặng ngắt như tờ.
 2. Tìm các từ không cùng nghĩa với các từ trong nhóm:
a) - tổ quốc, tổ tiên, đất nước, giang sơn, sông núi, nước nhà, non sông, nước non, non nước. 
b) - quê hương , quê quán, quê cha đất tổ, quê hương bản quán, quê mùa, quê hương xứ xở, nơi chôn rau cắt rốn.
c) - anh hùng, trung dũng, chăm chỉ, chiến đấu,chất phác, hiền lành, yêu nước thương nòi, chịu thương chịu khó.
	c) tài giỏi, tài tình, tài ba, tài chính, tài năng, tài đức, tài hoa, tài đức.
3. Xác định chủ ngữ(CN), vị ngữ(VN) trong các câu văn sau:
 a) – Tính thật thà của chị Loan khiến ai cũng mến. .............................................................................................................................
 b) - Chị Loan rất thật thà.
...............................................................................................................................
 c) - Thật thà là phẩm chất đáng quý của chị Loan. ........................................................................................................................
 d) - Tôi rất thích những sự thật thà của chị Loan. ......................................................................................................................................
4. Hãy xác định từ loại ( danh từ, động từ, tính từ) của từ “thật thà” trong các câu trên:
- Trong câu a, từ “thật thà” là.............................. 
- Trong câu b, từ “thật thà” là.............................. 
- Trong câu c, từ “thật thà” là.............................. 
- Trong câu d, từ “thật thà” là.............................. 
4. Tìm các từ trái nghĩa trong các câu tục ngữ, thành ngữ sau:
a) – Đoàn kết là sống, chia rẽ là chết. 
b) - Tốt gỗ hơn tốt nước sơn
 Xấu người đẹp nết còn hơn đẹp người.
c) - Chết vinh còn hơn sống quỳ.
d) - Chết vinh còn hơn sống đục.
e) - Chết trong còn hơn sống đục.
g) - Ngày nắng đêm mưa.
h) - Khôn nhà dại chợ.
i) - Chân cứng đá mềm.
k) - Việc nhỏ nghĩa lớn. 
PHẦN THỨ BA: CẢM THỤ VĂN HỌC VÀ TẬP LÀM VĂN 
1. Cho đoạn thơ sau:
“ Bão bùng thân bọc lấy thân
Tay ôm , tay níu tre gần nhau thêm
Thương nhau tre chẳng ở bên
Luỹ thành từ đó mà nên hỡi người”
 ( Nguyễn Duy)
Trong đoạn thơ trên, tác giả đã sử dụng phép tu từ nào để ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của cây tre: sự đùm bọc, đoàn kết? Nêu những cảm xúc của em khi đọc đoạn thơ trên.
2. Sau bao ngày nắng gắt, cây cối khô héo xác xơ. Vạn vật đều lả đi vì nóng nực.
 Thế rồi cơn mưa cũng đến. Cây cối hả hê, vạn vật được thêm sức sống. Em hãy tả cơn mưa tôt lành đó.