Đề thi chọn giáo viên dạy giỏi - Môn: Lịch sử

PHÒNG GD&ĐT ĐÀ BẮC	 	 KỲ THI CHỌN GIÁO VIÊN DẠY GIỎI 
Đề chính thức
 NĂM HỌC 2012-2013
 	 	Môn : Lịch sử
 Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)
I. Phần Lịch sử Việt Nam. (13 điểm )
	Câu 1: (5 điểm)
Cơ sở hình thành nhà nước Văn Lang. Bộ máy nhà nước Văn Lang được tổ chức như thế nào ?
	Câu 2: (4 điểm)
Nêu những cống hiến to lớn của phong trào Tây Sơn đối với lịch sử dân tộc trong những năm 1771 - 1789.
	Câu 3: (4 điểm)
Phân tích thời cơ bùng nổ của Cách mạng tháng Tám năm 1945.
II. Phần Lịch sử thế giới. (5 điểm)
	Câu 4: (5 điểm)
Những sự kiện lịch sử nào chứng tỏ đến giữa thế kỷ XIX, chủ nghĩa tư bản đã thắng lợi trên phạm vi toàn thế giới ?
III. Phần phương pháp. (2 điểm)
	Câu 5: (2,0 điểm)
 	Nêu những định hướng đổi mới phương pháp dạy học lịch sử ở trường phổ thông.
....................................Hết..................................
Họ và tên thí sinh: ....................................................... Số báo danh .....................
h­íng dÉn chÊm lÞch sö
I. PhÇn kiÕn thøc
C©u 1
(5,0 ®)
C¬ së h×nh thµnh nhµ n­íc V¨n Lang. Bé m¸y nhµ n­íc v¨n Lang ®­îc tæ chøc nh­ thÕ nµo?
3,0
a.C¬ së h×nh thµnh:
 Vµo giai ®o¹n ®Çu cña v¨n ho¸ §«ng S¬n c¸c c«ng cô lao ®éng b»ng ®ång thau trë nen phæ biÕn ®ång thêi xuÊt hiÖn ®å s¾t, nhê vËy diÖn tÝch ®Êt canh t¸c trªn l­u vùc s«ng Hång, s«ng M·, s«ng C¶, kinh tÕ n«ng nghiÖp trång lóa n­íc ph¸t triÓn. NghÒ thñ c«ng còng dÇn xuÊt hiÖn vµ dÉn ®Õn sù ph©n c«ng lao ®éng gi÷a n«ng nghiÖp vµ thñ c«ng nghiÖp.
	Do cã sù chuyÓn biÕn vÒ kinh tÕ dÉn ®Õn chuyÓn biÕn trong x· héi gi÷a ng­êi giµu vµ kÎ nghÌo, m©u thuÉn gi÷a kÎ giµu vµ ng­êi nghÌo ngµy cµng s©u s¾c.
	ViÖc më réng nghÒ n«ng ë vïng ®ång b»ng ven c¸c con s«ng lín, dÉn ®Õn ®ßi hái cÊp thiÕt ph¶i cã ho¹t ®éng trÞ thuû, phôc vô s¶n xó©t n«ng nghiÖp.
	Cïng thêi gian nµy yªu cÇu chèng giÆc ngo¹i x©m còng ®­îc ®Æt ra. 
	Tõ nh÷ng yªu cÇu trªn dÉ ®Õn sù ra ®êi sím cña nhµ n­íc V¨n Lang.
2,0
b.Tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc:
Tæ chøc nhµ n­íc V¨n Lang cßn ®¬n gi¶n, s¬ khai. §øng ®Çu lµ vua Hïng, vua gi÷ mäi quyÒn hµnh trong n­íc. Gióp viÖc cho vua lµ L¹c hÇu vµ L¹c t­íng.
C¶ n­íc chia thµnh 15 bé, ®øng ®Çu c¸c bé lµ L¹c t­íng. D­íi bé lµ c¸c ChiÒng, Ch¹. §øng ®Çu ChiÒng Ch¹ lµ Bå chÝnh
C©u 2
(4,0 ®)
Nªu nh÷ng cèng hiÕn to lín cña phong trµo T©y S¬n ®èi víi lÞch sö d©n téc trong nh÷ng n¨m 1771 - 1789.
1,5
 N¨m 1771 ba anh em NguyÔn Nh¹c, NguyÔn HuÖ, NguyÔn L÷ lËp c¨n cø ë vïng T©y S¬n th­îng ®¹o,dùng cê khëi nghÜa chèng chÝnh quyÒn hä NguyÔn. §Õn n¨m 1777 nghÜa qu©n T©y S¬n lËt ®æ ®­îc chÝnh quyÒn hä NguyÔn ë §µng trong.
	N¨m 1786 nghÜa qu©n T©y S¬n kÐo qu©n ra B¾c h¹ thµnh Phó Xu©n vµ tiÕn ra Th¨ng Long tiªu diÖt c¸c tËp ®oµn phong kiÕn Lª - TrÞnh.
	Víi viÖc T©y S¬n tiªu diÖt c¸c tËp ®oµn phßng kiÕn §µng trong vµ §µng ngoµi ®· xo¸ bá t×nh tr¹ng chia c¾t ®Êt n­íc h¬n 200 n¨m, t¹o ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cho sù thèng nhÊt ®Êt n­íc, ®¸p øng ®­îc nguyÖn väng cña nh©n d©n c¶ n­íc.
2,0
 N¨m 1784 víi sù cÇu cøu cña NguyÔn ¸nh , vua Xiªm ph¸i 5 v¹n qu©n sang x©m l­îc n­íc ta theo hai ®­êng thuû-bé kÐo vµo CÇn Th¬ vµ Gia §Þnh. Qu©n T©y S¬n bè trÝ lùc l­îng nhö ®Þch vµo ®o¹n s«ng TiÒn gi÷a R¹ch GÇm vµ Soµi Mót råi bÊt ngê x«ng ra tiªu diÖt, qu©n Xiªm bÞ tiªu diÖt gÇn hÕt ph¶i ch¹y theo ®­ßng bé vÒ n­íc, giµnh chiÕn th¾ng oanh liÖt, ®Ëp tan ©m m­u x©m l­îc cña phong kiÕn Xiªm.
	N¨m 1788 víi sù cÇu cøu cña Lª Chiªu Thèng, 29 v¹n Qu©n Thanh kÐo sang xÇm l­îc n­íc ta, nhËn ®­îc tin b¸o NguyÔn HuÖ lªn ng«i hoµng ®Õ lÊy niªn hiÖu lµ Quang Trung, lËp tøc tiÕn qu©n ra B¾c. §Õn Tam §iÖp Quang Trung chia lµm 5 ®¹o qu©n tiÕn ra tiªu diÖt qu©n ®Þch. Mê s¸ng 5 tÕt kû DËu 1789, qu©n ta b¾t ®Çu ®ång lo¹t tÊn c«ng qu©n giÆc, ®Õn tr­a 5 vua Quang Trung tiÕn vµo thµnh Th¨ng Long trong sù hß reo chiÕn th¾ng cña nh©n d©n.
0,5
 Nh­ vËy trong vßng 17 n¨m liªn tôc chiÕn ®Êu, phong trµo T©y S¬n ®· ®ãng gãp vµo lÞch sö d©n téc ®ã lµ: LËt ®æ ®­îc chÝnh quyÒn phong kiÕn thèi n¸t NguyÔn - TrÞnh - Lª, xo¸ bá ranh giíi chia c¾t ®Êt n­íc, ®Æt nÒn t¶ng thèng nhÊt quèc gia; ®ång thêi phong trµo T©y S¬n ®· ®¸nh tan hai cuéc x©m l­îc cña qu©n Xiªm, Thanh, b¶o vÖ nÒn ®éc lËp vµ l·nh thæ cña tæ quèc.
C©u 3
(4,0 ®)
Ph©n tÝch thêi c¬ bïng næ cña C¸ch m¹ng th¸ng T¸m n¨m 1945
2,0
Tæng khëi nghÜa th¸ng T¸m 1945 næ ra trong nh÷ng ®iÒu kiÖn chñ quan vµ kh¸ch quan nh­ sau:
a. Chñ quan:
	Lùc l­îng c¸ch m¹ng ®· ®ñ m¹nh ®Ó cã thÓ næi dËy khëi nghÜa giµnh chÝnh quyÒn (bao gåm lùc l­îng chÝnh trÞ, lùc l­îng qu©n sù, c¨n cø ®Þa ®· ®­îc x©y dùng tõ Héi nghÞ Trung ­¬ng lÇn thø VIII (th¸ng 5/1941).
	Nhê cã sù chuÈn bÞ lùc l­îng trªn, §¶ng vµ mÆt trËn ViÖt Minh ®· kÞp thêi ph¸t ®éng cao trµo kh¸ng NhËt cøu n­íc ngay sau khi NhËt ®¶o chÝnh Ph¸p 9/3/1945.
	Lùc l­îng c¸ch m¹ng ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong thêi kú kh¸ng NhËt cøu n­íc.
2,0
b. Kh¸ch quan:
	CTTG thø II b­íc vµo giai ®o¹n kÕt thóc: 5/1945 ph¸t xÝt §øc bÞ tiªu diÖt; 8/1945 ph¸t xÝt NhËt ®Çu hµng §ång minh.
	ë §«ng D­¬ng, qu©n NhËt mÊt tinh thÇn, chÝnh phñ bï nh×n TrÇn Träng Kim hoang mang tét ®é...
	Trong ®iÒu kiÖn chñ quan vµ kh¸ch quan nh­ trªn, cã thÓ nãi thêi c¬ “ngµn n¨m cã mét” ®Ó ph¸t ®éng Tæng khëi nghÜa giµnh chÝnh quyÒn ®· xuÊt hiÖn, thêi c¬ tæng khëi nghÜa chØ tån t¹i trong kho¶ng thêi gian tõ sau khi NhËt ®Çu hµng §ång minh ®Õn khi qu©n T­ëng kÐo vao Hµ Néi (9/1945)
C©u 4
(5,0 ®)
Nh÷ng sù kiÖn lÞch sö nµo chøng tá ®Õn gi÷a thÕ kû XIX, chñ nghÜa t­ b¶n ®· th¾ng lîi trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi.
2,0
 Sang thÕ kû XIX, do sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña kinh tÕ TBCN, phong trµo GPDT DC ë c¸c n­íc ¢u MÜ ngµy cµng d©ng cao, tÊn c«ng m¹nh mÏ vµo thµnh tr× cña chÕ ®é phong kiÕn.
	Do t¸c ®éng cña chiÕn tranh giµnh ®éc lËp ë B¾c MÜ vµ CMTS Ph¸p cuèi TK XVIII, nh©n lóc TD T©y Ban Nha vµ Bå §µo Nha suy yÕu, thuéc ®Þa cña hai n­íc nµy ë khu vùc MÜlatinh ®· næi dËy ®Êu tranh giµnh ®éc lËp, dÉn ®Õn sù ra ®êi cña mét lo¹t quèc gia t­ s¶n míi.
	ë ch©u ¢u 7/1830 phong trµo CMTS næ ra ë Ph¸p lËt ®æ nÒn thèng trÞ cña Buèc b«ng. Sau ®ã CM lan nhanh sang c¸c n­íc BØ, §øc, Italia, Ba lan, Hi L¹p...
2,5
 ë Italia tõ n¨m 1859 - 1870, quµn chóng nh©n d©n d­íi sù l·nh ®¹o Ga-ri-ban-®i vµ Ca vua ®· thèng nhÊt 7 quèc gia trªn b¸n ®¶o nµy.
	ë §øc tõ 1864 - 1871, n­íc §øc ®­îc thèng nhÊt tõ 38 quèc gia b»ng cuéc chiÕn tranh chinh phôc d­íi sù l·nh ®¹o cña quý téc qu©n phiÖt Phæ.
	ë Nga d­íi ¸p lùc cña n«ng n« diÔn ra dån dËp trong nh÷ng n¨m 1858 - 1860. Th¸ng 2/1861, Nga hoµng ban bè s¾c lÖnhgi¶i phãng n«ng n«. Cuéc c¶i c¸ch mang tÝnh chÊt t­ s¶n nµy ®· më ®­êng cho n­íc Nga tiÕn nhanh sang con ®­êng TBCN.
	ë NhËt B¶n n¨m 1868, thiªn hoµng Minh TrÞ ®· thùc hiÖn mét lo¹t cuéc c¶i c¸ch ®­a ®Êt n­íc tho¸t khái l¹c hËu, ph¸t triÓn theo con ®­êng c¸c n­íc t­ b¶n ph­¬ng T©y. Sau c¶i c¸ch nµy nÒn kinh tÕ TBCN ë NhËt ph¸t triÓn nhanh chãng.
0,5
 Nh­ vËy b­íc sang thÕ kû XIX, hµng lo¹t c¸c cuéc ®Êu tranh GPDT, c¸c cuéc c¶i c¸ch mang tÝnh chÊt t­ s¶n vµ cuéc ®Êu tranh thèng nhÊt diÔn ra ë nhiÒu n­íc ®· më ®­êng cho CNTB ph¸t triÓn vµ giµnh th¾ng lîi ë nhiÒu n­íc tõ ch©u ¢u, ch©u MÜ ®Õn ch©u ¸. Qu¸ ®ã kh¼ng ®Þnh r»ng ®Õn kho¶ng gi÷a TK XIX, CNTB ®· th¾ng lîi trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi.
II. PhÇn ph­¬ng ph¸p
C©u 5
(2,0 ®)
Nªu nh÷ng ®Þnh h­íng ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc lÞch sö ë tr­êng phæ th«ng.
1,0
 - Kh¾c phôc t×nh tr¹ng “thÇy gi¶ng, trß ghi” mµ ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong häc tËp trªn líp, ë nhµ, c¸c ho¹t ®éng ngo¹i kho¸, b»ng c¸ch h­íng dÉn tæ chøc viÖc tù häc cña c¸c em.
 - Chó träng tÝnh cô thÓ cña nh÷ng kiÕn thøc lÞch sö qu¸ khø mµ häc sinh thu nhËn: bëi v× do ®Æc tr­ng c¬ b¶n hiÖn thùc lÞch sö vµ nhËn thøc lÞch sö lµm cho c¸c em “trùc quan sinh ®éng” ®Ó t¹o biÓu t­îng, trªn c¬ së Êy h×nh thµnh kh¸i niÖm, nªu quy luËt, rót ra bµi häc kinh nghiÖm lÞch sö
1,0
- T¨ng c­êng tÝnh thùc hµnh trong d¹y häc bé m«n, chó ý hai mÆt quan träng:
+ Thùc hµnh bé m«n ( ®äc, sö dông, vÏ c¸c lo¹i ®å dïng trùc quan quy ­íc, lËp niªn biÓu, hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc, sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn kÜ thuËt hiÖn ®¹i...)
+ Sö dông kiÕn thøc lÞch sö ®· häc vµo ho¹t ®éng thùc tiÔn, b¶o ®¶m quan ®iÓm, t­ t­ëng chÝnh trÞ trong nhËn thøc vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn.