Đề thi chọn học sinh giỏi cấp huyện - Môn: Sinh vật

 UBND HUYỆN NINH HÒA ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
PHÒNG GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO NĂM HỌC: 2009-2010
MÔN: SINH HỌC
Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian phát đề)
Số BD: . Phòng: ..
Câu 1: (2,25đ) Sự tự thụ phấn có điểm bất lợi gì? Để cây giao phấn thuận lợi, người ta có thể làm gì?
Câu 2: (2,75đ) Nêu và giải thích các đặc điểm cấu tạo cơ thể giúp ếch thích nghi với đời sống ở nước.
Câu 3: (2đ) Trình bày khái niệm đông máu; cơ chế đông máu. Vì sao máu chảy trong hệ mạch không bị đông lại?
Câu 4: (2,5đ) So sánh nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức do thân tạo ra.
Câu 5: (2đ) Tại sao người ta có thể điều chỉnh tỷ lệ đực : cái ở vật nuôi? Điều đó có ý nghĩa gì trong thực tiễn?
Câu 6: (1,5đ) ARN được tổng hợp dựa trên những nguyên tắc nào? Nêu bản chất của mối quan hệ theo sơ đồ: gen → ARN.
Câu 7: (3,5đ) Thường biến là gì? Phân biệt thường biến với đột biến.
Câu 8: (3,5đ) Khi lai 1 gà trống lông trắng với 1 gà mái lông đen đều thuần chủng, người ta thu được các con lai đồng loạt có lông da trời.
	a) Tính trạng trên được di truyền theo kiểu nào?
	b) Cho những gà lông xanh da trời này giao phối với nhau, sự phân ly những tính trạng trong quần thể gà con thu được sẽ như thế nào? (Biết rằng màu lông do 1 gen quy định)
--- Hết ---
Chữ ký GT1: .. Chữ ký GT2: ..
 UBND HUYỆN NINH HÒA HƯỚNG DẪN VÀ BIỂU ĐIỂM CHẤM 
PHÒNG GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO KỲ THI CHỌN HSG CẤP HUYỆN
 NĂM HỌC: 2009-2010
MÔN: SINH HỌC
Câu
Nội dung – Yêu cầu
Điểm
1
2,25đ
- Sự tự thụ phấn có điểm bất lợi: Trong trồng trọt, nếu để cây tự thụ phấn qua nhiều đời sẽ bị thoái hóa dần, chất lượng cây giảm sút và năng suất thu hoạch kém.
- Để cây giao phấn thuận lợi, khi trồng cây, người ta có thể thực hiện một số biện pháp như sau:
+ Đối với cây thụ phấn nhờ gió cần trồng chỗ thoáng, ít chướng ngại để thuận lợi cho gió chuyển hạt phấn từ nơi này sang nơi khác.
+ Đối với cây thụ phấn nhờ sâu bọ, người ta nuôi ong ngay trong vườn cây hoặc mang đàn ong đến chỗ cây vào mùa hoa nở. Cách làm này vừa thu được nhiều quả, vừa thu được nhiều mật ong.
+ Có thể kết hợp với việc thụ phấn nhờ người để làm tăng hiệu quả và năng suất. 
0,5đ
0,5đ
0,75đ
0,5đ
2
2,75đ
Đặc điểm thích nghi
Giải thích
Đầu gắn với mình thành một khối và nhọn về phía trước
Giúp ếch rẽ nước dễ dàng khi bơi
Mắt, mũi ở vị trí cao trên đầu
Giúp ếch lấy được oxy khi khí cung cấp cho phổi hô hấp, đồng thời tăng khả năng quan sát môi trường khi bơi trong nước
Chi sau có màng nối các ngón
Giúp ếch đẩy nước khi bơi
Da có chất nhầy
Làm giảm bớt sức cản của nước tác dụng và giúp sự di chuyển các chất khí qua da tạo sự dễ dàng trong hô hấp
0,75đ
0,75đ
0,5đ
0,75đ
3
2đ
- Khái niệm đông máu: Đông máu là hiện tượng máu sau khi chảy ra khỏi mạch thì bị đông lại thành cục.
- Cơ chế đông máu: Khi mạch máu bị đứt sẽ dẫn đến tiểu cầu bị vỡ và giải phóng enzim làm biến đổi chất sinh tơ máu trong huyết tương thành tơ máu, các tơ máu đan kết lại và bao lấy các tế bào máu tạo cục máu đông lại.
- Máu chảy trong mạch không bị đông lại vì:
+ Thành trong của mạch rất nhẵn và trơn, do đó nếu các tơ máu có được tạo ra cũng không có chỗ bám lại để kết mạng với nhau.
+ Máu tuần hoàn và chảy liên tục trong mạch đẩy các tơ máu đi và sau đó làm tan chúng.
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
4
2,5đ
a) Những điểm giống nhau:
- Đều được tạo ra trong đơn vị chức năng của thận
- Đều có chứa nước và một số chất bã hòa tan giống nhau như urê, axit uric
b) Những điểm khác nhau:
Nước tiểu đầu
Nước tiểu chính thức
Tỷ lệ nước cao hơn so với nước tiểu chính thức
Tỷ lệ nước thấp hơn so với nước tiểu đầu
Nồng độ các chất bã thấp hơn
Nồng độ các chất bã cao hơn
Có chứa một số tế bào máu, prôteein, một số ion cần thiết của cơ thể và chất dinh dưỡng
Không có chứa tế bào máu, prôteein, chất dinh dưỡng
Được tạo ra từ quá trình lọc máu ở nang cầu thận, thuộc đoạn đầu của đơn vị thận
Được tạo ra sau quá trình hấp thu lại và bài tiết tiếp ở đoạn sau của đơn vị thận
0,25đ
0,25đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
5
2đ
- Do hiểu được cơ chế xác định giới tính và các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính, con người có thể chủ động điều chỉnh tỷ lệ đực : cái ở vật nuôi bằng việc tác động vào sự kết hợp giữa các giao tử trong thụ tinh hoặc điều chỉnh các yếu tố của môi trường trong quá trình sống của hợp tử, hay dùng hoocmôn sinh dục tác động vào giai đoạn còn non của sự phát triển cá thể.
- Việc chủ động điều chỉnh tỷ lệ đực : cái ở vật nuôi cho phù hợp với mục đích sản xuất; làm tăng hiệu quả kinh tế cao nhất cho con người.
1,5đ
0,5đ
6
1,5đ
- ARN được tổng hợp trên khuôn mẫu là một mạch của gen và diễn ra theo nguyên tắc bổ sung.
- Bản chất của mối quan hệ theo sơ đồ: gen → ARN là trình tự của nuclêôtit trên mạch khuôn của gen quy định trình tự các nuclêôtit trên mạch ARN. 
Cơ chế này diễn ra như sau: Sau khi hai mạch đơn của gen được tách dần ra, các nuclêôtit tự do trong môi trường nội bào đến liên kết với các nuclêôtit trên mạch khuôn của gen thành từng cặp theo đúng nguyên tắc bổ sung. Sau khi hoàn tất quá trình, phân tử ARN được tạo thành rời khỏi gen ra tế bào chất.
0,25đ
0,5đ
0,75đ
7
3,5đ
a) Thường biến là những biến đổi kiểu hình phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường sống. 
Thường biến là những biến đổi không di truyền, biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định tương ứng với điều kiện ngoại cảnh.
b) Phân biệt thường biến và đột biến:
Thường biến
Đột biến
Chỉ làm biến đổi kiểu hình, không làm thay đổi vật chất di truyền (NST và ADN)
Làm biến đổi vật chất di truyền (NST và ADN) từ đó dẫn đến thay đổi kiểu hình cơ thể
Do tác động trực tiếp của môi trường sống
Do tác động của môi trường ngoài hay rối loạn trao đổi chất trong tế bào và cơ thể
Không di truyền cho thế hệ sau
Di truyền cho thế hệ sau
Giúp cá thể thích nghi với sự thay đổi của môi trường sống, không phải là nguyên liệu của chọn giống do không di truyền
Phần lớn gây hại cho bản thân sinh vật. Là nguồn nguyên liệu cho quá trình chọn giống do di truyền
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
1
8
3,5đ
a) Xác định kiểu di truyền của tính trạng:
Các con lai F1 đồng loạt có lông xanh da trời, mang tính trạng trung gian của bố mẹ
Suy ra: - Lông đen là tính trạng trội không hoàn toàn
 - Lông trắng là tính trạng lặn
Vậy tính trạng màu lông được di truyền theo kiểu tính trội không hoàn toàn
Quy ước: kiểu gen AA quy định lông đen
 Aa quy định lông xanh da trời
 aa quy định lông trắng 
b) Cho gà lông xanh F1 giao phối với nhau:
 P: gà lông xanh x gà lông xanh
 Aa Aa
 G: A , a A , a
 F1: 1AA : 2Aa : 1aa
 1 lông đen : 2 lông xanh : 1 lông trắng
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,5đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ