Đề thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh lớp 9 - Môn thi: Sinh vật

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH LỚP 9 THCS
ĐỀ CHÍNH THỨC
 TUYÊN QUANG 	 Năm học 2009-2010 	 	 MÔN THI: SINH HỌC 
 Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề )
 (Đề này có 01 trang)
Câu 1: (2 điểm). Đột biến gen là gì? Tại sao đột biến gen thường có hại đối với sinh vật? Ý nghĩa của đột biến gen trong thực tiễn sản xuất.
Câu 2: (2 điểm). 
	a) Sự giống nhau và khác nhau cơ bản về cấu trúc của ADN với mARN? 
b) Giải thích vì sao hai ADN con được tạo ra qua cơ chế nhân đôi lại giống hệt ADN mẹ? Có trường hợp nào qua nhân đôi ADN con lại khác ADN mẹ không?
Câu 3: (3 điểm). 
	a) Tr×nh bµy sù biÕn ®æi h×nh th¸i cña nhiÔm s¾c thÓ (NST) trong qu¸ tr×nh nguyªn ph©n? ý nghÜa cña sù biÕn ®æi h×nh th¸i NST?
b) H·y nªu c¸c tÝnh chÊt ®Æc tr­ng cña nhiÔm s¾c thÓ. NhiÔm s¾c thÓ giíi tÝnh cã nh÷ng tÝnh chÊt nµo kh¸c so víi nhiÔm s¾c thÓ th­êng ?
Câu 4: (2 điểm). Ưu thế lai là gì? Tại sao không dùng cơ thể lai F1 để nhân giống? Muốn duy trì ưu thế lai thì phải dùng biện pháp gì?
Câu 5: (3 điểm). 
Mét xÝ nghiÖp vÞt gièng mét lÇn ra lß ®· thu ®­îc 5400 vÞt con gièng Anh §µo. Nh÷ng kiÓm tra sinh häc cho biÕt r»ng hiÖu suÊt thô tinh 100% vµ tØ lÖ në so víi trøng cã ph«i lµ 90%. TÝnh sè l­îng tÕ bµo sinh tinh vµ sè l­îng tÕ bµo sinh trøng ®Ó t¹o ra ®µn vÞt nãi trªn.
Câu 6: (3 điểm). 
Cho cµ chua th©n cao, qu¶ vµng lai víi cµ chua th©n thÊp qu¶ ®á. F1 thu ®­îc toµn cµ chua th©n cao, qu¶ ®á. Cho F1 tù thô phÊn thu ®­îc F2 cã 918 c©y th©n cao, qu¶ ®á; 305 c©y th©n cao, qu¶ vµng; 320 c©y th©n thÊp, qu¶ ®á vµ 100 c©y th©n thÊp, qu¶ vµng. 
H·y biÖn luËn vµ viÕt s¬ ®å lai tõ P ®Õn F2?
T×m kiÓu gen vµ kiÓu h×nh cña P ®Ó ngay F1 cã sù ph©n ly tÝnh tr¹ng lµ: 1 : 1: 1: 1. 
Câu 7: (3 điểm). Cho hai gen có chiều dài bằng nhau. Khi phân tích gen I người ta thấy trên mạch đơn thứ nhất có số nuclêotit loại A là 200, loại G là 400; trên mạch đơn thứ hai có số nuclêotit loại A là 400, loại G là 500. Gen II có 3600 liên kết hiđrô.
Tính số lượng, tỉ lệ phần trăm từng loại nuclêotit của mỗi gen.
Câu 8: (2 điểm). Ở ruồi giấm, phân tử prôtêin biểu hiện tính trạng đột biến mắt trắng so với phân tử prôtêin biểu hiện tính trạng mắt đỏ thì kém 1 axit amin và có 2 axit amin mới. Hãy cho biết:
Những biến đổi xảy ra trong gen qui định mắt đỏ.
Gen qui định mắt đỏ dài hơn gen qui định mắt trắng bao nhiêu Ăngxtrông?
Nếu gen mắt trắng ít hơn gen mắt đỏ 8 liên kết hiđrô, tự nhân đôi 4 lần thì nhu cầu từng loại nuclêôtit đòi hỏi môi trường nội bào cung cấp giảm đi bao nhiêu so với gen mắt đỏ? 
 .Hết
ĐÁP ÁN
Câu
Nội dung
Điểm
Câu 1
2 điểm
Câu 2
2 điểm
Câu 3 
3 điểm
Câu 4
2 điểm
Câu 5
3 điểm
Câu 6
3 điểm
Câu 7 
3 điểm
Câu 8
2 điểm
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới một hoặc một vài cặp nu của phân tử ADN do ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong và ngoài cơ thể
- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hoà trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin.
- Chúng có ý nghĩa trong chăn nuôi và trồng trọt vì trong thực tế có những đột biến gen có lợi cho con người.
a) 
* Giống nhau : 
- Đều có cấu tạo theo nguyên tắc đa phân 
Mỗi đơn phân gồm 3 thành phần cơ bản là : đường 5C, H3PO4, bazơ Nitric 
Trên mạch đơn của ADN và mARN các Nu liên kết với nhau bằng LK hoá trị bền vững 
Đặc trưng bởi số lượng, thành phần, trật tự sắp xếp của các đơn phân
* Khác nhau : 
ADN
mARN
Đại phân tử có kích thước và khối lượng lớn 
Có cấu trúc mạch kép 
Xây dựng từ 4 loại Nu ( A,T,G,X)
Trong mối Nu có đường C5H10O4
- Có kích thước và khối lượng bé 
Có cấu trúc mạch đơn
Xây dựng từ 4 laọi Nu A,U,G,X
Trong mỗi Nu có đường C5H10O5
b) Hai ADN con sau nhân đôi giống ADN mẹ do quá trình nhân đôi diễn ra theo các nguyên tắc:
- Nguyên tắc khuôn mẫu: nghĩa là mạch mới tạo ADN con được tổng hợp dựa trên mạch khuôn của ADN mẹ.
- NT Bổ sung: Sự liên kết các nu. ở mạch khuôn với các nu. tự do là cố định: A liên kết với T hay ngược lại; G liên kết với X hay ngược lại.
- Nguyên tắc giữ lại một nửa (bán bảo toàn): trong mỗi ADN con có 1 mạch của ADN mẹ (mạch cũ) , còn 1 mạch mới được tổng hợp.
- Có trường hợp ADN con khác ADN mẹ nếu xảy ra đột biến trong qua trình nhân đôi.
a) Sù biÕn ®æi h×nh th¸i NST trong qu¸ tr×nh nguyªn ph©n:	
+ Kú trung gian: NST ë d¹ng sîi dµi m¶nh duçi xo¾n. 
+ Kú ®Çu: C¸c NST b¾t ®Çu ®ãng xo¾n vµ co ng¾n.
+ Kú gi÷a: C¸c NST ®ãng xo¾n cùc ®¹i, cã h×nh th¸i râ rÖt. 
+ Kú sau: C¸c NST b¾t ®Çu th¸o xo¾n trë vÒ d¹ng sîi dµi vµ m¶nh. 
+ Kú cuèi: C¸c NST th¸o xo¾n trë vÒ d¹ng sîi m¶nh nh­ ë kú trung gian. 
KÕt luËn: Sù biÕn ®æi h×nh th¸i NST qua nguyªn ph©n cã tÝnh chu kú, ®ãng xo¾n ë kú ®Çu ®Õn kú gi÷a sau ®ã th¸o xo¾n ë kú sau vµ kú cuèi.
* ý nghÜa cña sù biÕn ®æi h×nh th¸i NST.
+ Sù th¸o xo¾n tèi ®a ë tr¹ng th¸i sîi m¶nh t¹o ®iÒu kiÖn cho sù tù nh©n ®«i cña NST. Sù ®ãng xo¾n tèi ®a t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph©n ly cña NST
+ Do cã sù biÕn ®æi h×nh th¸i cña NST mµ nã ®· thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng di truyÒn lµ vËt chÊt di truyÒn ë cÊp ®é tÕ bµo
* TÝnh chÊt cña NST:
- §Æc tr­ng vÒ sè l­îng
- §Æc tr­ng vÒ h×nh th¸i
-§Æc tr­ng vÒ cÊu tróc
* TÝnh chÊt cña NST GT kh¸c NST th­êng:
- ChØ cã mét cÆp NST GT
- Khi ®ång d¹ng, khi kh«ng ®ång d¹ng tuú theo giíi tÝnh,loµi...
- Mang gen quy ®Þnh giíi tÝnh
- ưu thế lai là hiện tượng cơ thể lai F1 khoẻ hơn, sinh trưởng nhanh, phát triển 	mạnh, chống chịu tốt, các tính trạng hình thái và năng suất cao hơn trung bình giữa hai bố mẹ hoặc vượt trội hơn cả hai dạng bố mẹ.
- Người ta không dùng cơ thể lai F1 làm giống vì nếu làm giống thì đời sau, 	qua phân ly, sẽ xuất hiện các kiểu gen đồng hợp về các gen lặn có hại dẫn đến 	ưu thế lai giảm.
- Muốn duy trì ưu thế lai phải dùng biện pháp nhân giống vô tính (giâm, chiết, ghép...).
Sè l­îng hîp tö ®· ph¸t triÓn thµnh ®µn vÞt nãi trªn lµ: 5400
- Tæng sè hîp ®­îc t¹o thµnh sau thô tinh lµ (5400 x 100):90 = 6000
- Tæng sè trøng(n) tham gia vµo qu¸ tr×nh thô tinh: 6000
- Tæng sè tinh trïng(n) tham gia vµo qu¸ tr×nh thô tinh: 6000
- Tæng sè tÕ bµo sinh trøng(2n) cÇn thiÕt ®Ó t¹o ra ®µn vÞt nãi trªn lµ: 6000 tÕ bµo
- Tæng sè tÕ bµo sinh tinh(2n) cÇn thiÕt ®Ó t¹o ra ®µn vÞt nãi trªn lµ: 6000: 4 = 1500 tÕ bµo
a) BiÖn luËn:
- XÐt tÝnh tr¹ng chiÒu cao th©n theo ®Ò bµi ta cã tû lÖ F2 lµ (918 + 305) : (320 + 100) = 3 cao : 1thÊp => tÝnh tr¹ng th©n cao lµ tréi hoµn toµn so víi tÝnh tr¹ng th©n thÊp.
- XÐt tÝnh tr¹ng mµu qu¶ theo ®Ò bµi ta cã tû lÖ F2 lµ (918 + 320) : (305 + 100) = 3 ®á : 1 vµng => TT qu¶ ®á lµ tréi hoµn toµn so víi TT qu¶ vµng.
- Quy ­íc: A th©n cao, a th©n thÊp.
 B qu¶ ®á, b qu¶ vµng.
- V× F1 ®ång tÝnh vµ F2 ph©n ly TT lµ 918 : 305 : 320 : 100 = 9 : 3 : 3 : 1 suy ra P thuÇn chñng vµ F1 dÞ hîp 2 cÆp gen, tõ ®ã theo ®Ò bµi ta cã:
 S¬ ®å lai:
 P th©n cao, qu¶ vµng x th©n thÊp, qu¶ ®á
 AAbb aaBB
(NÕu biÖn luËn kh¸c mµ vÉn ra phÐp lai trªn th× vÉn cho ®iÓm tèi ®a. ViÕt ®óng s¬ ®å lai tõ P ®Õn F2).
b) Tû lÖ 1: 1: 1: 1
- Tû lÖ 1: 1: 1: 1 = (1: 1)(1: 1) tøc lµ c¶ 2 cÆp tÝnh tr¹ng ®Òu cã kÕt qu¶ cña phÐp lai ph©n tÝch.
Theo quy ®Þnh nh­ phÇn (a) ta cã (Aa x aa)(Bb x bb) tøc lµ cã 2 tr­êng hîp sau:
 + TH1: P AaBb (th©n cao, qu¶ ®á) x aabb (th©n thÊp, qu¶ vµng)
 Gp: AB, Ab, aB, ab x ab
 F1: 1AaBb(cao, ®á) : Aabb(cao, vµng) : 1 aaBb(thÊp, ®á) : 1 aabb(thÊp, vµng).
 + TH2: P Aabb (th©n cao, qu¶ vµng) x aaBb(th©n thÊp, qu¶ ®á)
 Gp: Ab, ab x aB, ab 
 F1 : 1AaBb(cao, ®á) : Aabb(cao, vµng) : 1 aaBb(thÊp, ®á) : 1 aabb(thÊp, vµng).
 Xét gen I
 Ta có A = T = A1 + A2
 = 200 + 400 = 600 Nuclêotic.
 G = X = G1 + G2
 = 400 + 500 = 900 Nuclêotic.
Tổng số Nuclêotic của gen là:
 N = 2 A + 2 G
 = 1200 + 1800 = 3000 Nuclêotic.
 Vậy %A = %T = = 20%
 %G = %X = 30%
Xét gen II
Do chiều dài của 2 gen bằng nhau nên số Nuclêotic của gen II bằng số Nuclêotic của gen I
 2A + 2G = 3000 (1)
 2A + 3G = 3600 (2)
Giải hệ phương trình (1) và (2) ta được
G = X = 600
A = T = 900 
 Vậy %G = %X = = 20%
 %A = %T = 30% 
a) Những biến đổi xảy ra trong gen qui định mắt đỏ: 
Vì mất 1aa nhưng lại xuất hiện 2 aa mới vậy gen qui định mắt đỏ ĐB liên quan đến 3 bộ ba kế tiếp nhau.
b) Gen qui định mắt đỏ dài hơn gen qui định mắt trắng 3 cặp nu tức: 3,4A0 x 3 =10,2A0 .
c) 8 liên kết hiđrô là của 1 bộ 3 mã hóa vậy chỉ có thể là 2 G-X và 1 cặp A-T;
Khi gen mắt trắng tự nhân đôi 4 lần thì nhu cầu từng loại nu đòi hỏi MT nội bào cung cấp giảm đi so với gen mắt đỏ là:
G = X= 2 x (24 – 1) = 30 nu
A = T = 15 nu.