Đề thi chọn học sinh giỏi huyện - Môn thi: Sinh học - Lớp 9

UBND HUYỆN LƯƠNG TÀI
PHÒNG GD-ĐT LƯƠNG TÀI
§Ò thi chän häc sinh giái HUYỆN
N¨m häc 2013 -2014
M«n thi: Sinh häc - Líp 9 
Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
Câu 1:(1,5 điểm) Nêu ví dụ về tính đặc trưng của bộ NST của mỗi loài sinh vật. Trình bày cơ chế của tính đặc trưng và ổn định của bộ NST ở các loài sinh sản hữu tính.
Câu2: (2 điểm) Hãy nêu những điểm giống nhau và khác nhau cơ bản giữa hai quá trình phát sinh giao đực và cái ở động vật? 
Câu 3: (1,5 điểm). Nêu những điểm khác nhau cơ bản giữa giảm phân và nguyên phân?
Câu 4: (2 điểm)
a) Một NST có trình tự các gen phân bố: ABCDE · FGH
Cho biết: A, B, C, D, E, F, G, H: ký hiệu các gen trên NST; (·): tâm động.
Do đột biến cấu trúc nên các gen phân bố trên NST có trình tự: ABCDE · FG
- Xác định dạng đột biến.
- Nếu dạng đột biến trên xảy ra ở cặp NST thứ 21 ở người thì gây hậu quả gì?
b. Kể tên các loại biến dị không làm thay đổi cấu trúc phân tử và số lượng NST. Nêu sự khác nhau giữa các loại biến dị đó.
Câu 5: (3 điểm)
	Một cá thể F1 lai với 3 cơ thể khác:
- Với cá thể thứ nhất được thế hệ lai, trong đó có 6,25% kiểu hình cây thấp, hạt dài
- Với cá thể thứ hai được thế hệ lai, trong đó có 12,5% kiểu hình cây thấp, hạt dài.
- Với cá thể thứ ba được thế hệ lai, trong đó có 25% kiểu hình cây thấp, hạt dài.
	Cho biết mỗi gen nằm trên một NST qui định một tính trạng và đối lập với các tính trạng cây thấp, hạt dài là các tính trạng cây cao, hạt tròn.
	Hãy biện luận và viết sơ đồ lai của ba trường hợp nêu trên?
 HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN SINH HỌC NĂM 2013-2014
C©u1
1.5®
TÝnh ®Æc tr­ng: Bé NST trong TB cña mçi loµi SV ®­îc ®Æc tr­ng bëi sè l­îng, h×nh d¹ng, cÊu tróc.
Cho vÝ dô vÒ: Sè l­îng, h×nh d¹ng, cÊu tróc.
0.5
C¬ chÕ: Bé NST ®Æc tr­ng cña loµi ®­îc duy tr× æn ®Þnh qua c¸c thÕ hÖ nhê sù kÕt hîp gi÷a 3 c¬ chÕ: NP- GP- Thô tinh:
+ Qua GP : Bé NST ph©n li dÉn ®Õn h×nh thµnh c¸c giao tö ®¬n béi.
+ Trong thô tinh: Sù kÕt hîp gi÷a c¸c giao tö 2n trong c¸c hîp tö.
+ Qua NP: Hîp tö ph¸t triÓn thµnh c¬ thÓ tr­ëng thµnh. Trong NP cã sù kÕt hîp gi÷a nh©n ®«i vµ ph©n ®«i NST vÒ 2 cùc TB bé NST 2n ®­îc duy tr× æn ®Þnh tõ thÕ hÖ TB nµy sang thÕ hÖ TB kh¸c cña c¬ thÓ. 
0.25
0.25
0.25
0.25
C©u 2
2.0®
Gièng nhau:
C¸c TB mÇm ®Òu thùc hiÖn NP.
No·n bµo bËc 1 vµ tinh bµo bËc1 ®Òu thùc hiÖn GP ®Ó cho giao tö.
0.5
Kh¸c nhau:
1.5 ®
Ph¸t sinh giao tö c¸i.
No·n bµo bËc 1 qua GP I cho thÓ cùc thø 1 vµ no·n bµo bËc2 .
No·n bµo bËc 2 qua GP II cho 1 thÓ cùc thø 2 vµ 1 TB trøng.
Tõ mçi no·n bµo bËc 1 qua GP cho 2 thÓ cùc vµ 1TB trøng, trong ®ã chØ cã trøng trùc tiÕp thô tinh.
Ph¸t sinh giao tö ®ùc.
Tinh bµo bËc1 qua GP I cho 2 tinh bµo bËc 2.
Mçi tinh bµo bËc 2 qua GP II cho 2 tinh tö PT thµnh tinh trïng.
Tõ mçi tinh bµo bËc 1 qua GP cho 4 TT, C¸c TT nµy ®Òu tham gia vµo thô tinh.
C©u 3
1.5đ
* §iÓm kh¸c nhau:
Nguyªn ph©n
Gi¶m ph©n
- X¶y ra ë hÇu hÕt c¸c tÕ bµo sinh d­ìng vµ tÕ bµo sinh dôc s¬ khai.
- ChØ cã 1 lÇn ph©n bµo.
- BiÕn ®æi NST:
 + K× tr­íc: Kh«ng x¶y ra sù tiÕp hîp vµ trao ®æi chÐo gi÷a c¸c cr«matit.
+ K× gi÷a: C¸c NST kÐp xÕp thµnh 1 hµng trªn mÆt ph¼ng xÝch ®¹o.
+ ë k× sau : Cã sù ph©n li c¸c cr«matit trong tõng NST kÐp vÒ 2 cùc cña TB.
- KÕt qu¶: Tõ 1 TB mÑ 2n h×nh thµnh 2 TB con gièng hÖt nhau vµ cã bé nst 2n gièng TB mÑ.
- X¶y ra ë TB sinh dôc thêi k× chÝn.
- 2 lÇn ph©n bµo.
+ K× tr­íc 1: X¶y ra sù tiÕp hîp vµ trao ®æi chÐo gi÷a c¸c cr«matit trong cïng 1 cÆp NST kÐp t­¬ng ®ång.
+ K× gi÷a: C¸c NST kÐp xÕp thµnh 2 hµng trªn mÆt ph¼ng xÝch ®¹o.
+ ë k× sau I: C¸c cÆp NST kÐp t­¬ng ®ång ph©n li ®éc lËp víi nhau vÒ 2 cùc cña tÕ bµo. 
- Tõ 1 TB mÑ 2n t¹o ra 4 TB con cã bé nst n.
0.25
0.25
0.25
0.25
0.25
0.25
C©u 4
2.0®
a - Dạng đột biến: Do đột biến mất đoạn mang gen H ® kiểu đột biến cấu trúc NST dạng mất đoạn.
 - Hậu quả: ở người, mất đoạn nhỏ ở đầu nhiễm sắc thể thứ 21 gây bệnh ung thư máu. 
0,25
0,25
b – Biến dị không làm thay đổi vật chất di truyền là thường biến và biến dị tổ hợp. 
* Sự khác nhau giữa thường biến và biến dị tổ hợp 
Thường biến
Biến dị tổ hợp
- Là những biến đổi kiểu hình của cùng một kiểu gen, xuất hiện trong suốt quá trình phát triển của cá thể, chịu ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.
- Là những biến đổi kiểu hình do sự sắp xếp lại vật chất di truyền, chỉ xuất hiện trong sinh sản hữu tính. chịu ảnh hưởng gián tiếp của điều kiện sống.
- Xảy ra đồng loạt theo hướng xác định ở từng nhóm cá thể. Không di truyền được.
- Xảy ra ngẫu nhiên, riêng lẻ ở từng cá thể. Di truyền cho thế hệ sau.
- Không làm nguyên liệu cho tiến hóa, giúp sinh vật thích ứng với môi trường.
Là nguồn nguyên liệu cho chọn giống và tiến hóa.
0,25
0,5
0,5
0,25
Câu 5
3.0 đ
 Theo điều kiện đề bài, các phép lai đều chịu sự chi phối của định luật phân ly độc lập.
* Xét phép lai 1:
- Biện luận:
 Thế hệ lai có 6,25% thấp, dài, chiếm tỉ lệ 1/16 ® thế hệ lai có 16 kiểu tổ hợp bằng 4x4 ® Mỗi bên cho 4 loại giao tử ® F1 và cá thể thứ nhất dị hợp tử 2 cặp gen ® thế lệ lai có sự phân tính về kiểu hình theo tỉ lệ 9:3:3:1 với kiểu hình mang 2 tính trạng lặn có tỉ lệ bằng 1/16. 
 Mà đề bài cho biết thấp, dài bằng 1/16 ® Thấp, dài là 2 tính trạng lặn so với cao, tròn.
Qui ước: 
A- Cao B- Tròn
a – Thấp b – Dài
® kiểu gen của F1 và cá thể 1: AaBb (Cao, tròn)
- Sơ đồ lai: AaBb x AaBb
* Xét phép lai 2:
- Biện luận:
 Thế hệ lai có 12,5% thấp, dài chiếm tỉ lệ 1/8 ® F2 thu được 8 kiểu tổ hợp = 4x2. Vì F1 cho 4 loại giao tử ® cá thể hai cho 2 loại giao tử ® Cá thể 2 phải dị hợp tử một cặp gen.
 F2 xuất hiện thấp dài aabb ® F1 và cá thể 2 đều cho được giao tử ab.
 Vậy kiểu gen của cá thể hai là: Aabb hoặc aaBb.
- Sơ đồ lai:
 AaBb x Aabb
 AaBb x aaBb
* Xét phép lai 3:
- Biện luận:
 Thế hệ lai có 25% kiểu hình cây thấp, hạt dài ® F2 thu được 4 kiểu tổ hợp = 4x1. Vì F1 cho 4 loại giao tử ® cá thể thứ 3 cho 1 loại giao tử ® đồng hợp tử về cả hai cặp gen.
 F2 xuất hiện thấp dài aabb ® F1 và cá thể 3 đều cho được giao tử ab.
 Vậy kiểu gen của cá thể thứ 3 là: aabb
- Sơ đồ lai: AaBb x aabb
0,25
0,5đ
0,25
0,25đ
0,5đ
0,25đ
0,25đ
0,5đ
0,25đ