Đề thi chọn học sinh giỏi lớp 8 năm học 2010-2011 môn thi: ngữ văn

 PHòNG GD&ĐT đề thi chọn học sinh giỏi lớp 8 
 NGA SƠN Năm học 2010-2011
Đề chính thức
 Môn thi: Ngữ văn 
 Thời gian làm bài :150 phút ( Không kể thời gian giao đề) 
 SBD:…… Ngày thi: 16 tháng 4 năm 2011
 Đề bài
Câu 1: ( 2 điểm )
 Em hãy giải thích nhan đề “ Tức nước vỡ bờ ” ( trích “ Tắt đèn ” của nhà văn Ngô Tất Tố- Ngữ văn 8, tập 1)
Câu 2: ( 2 điểm )
 Trong truyện ngắn Lão Hạc của nhà văn Nam Cao ( Ngữ văn 8, tập 1), nếu bỏ chi tiết Lão Hạc tự tử bằng bả chó thì giá trị nghệ thuật của tác phẩm có bị giảm sút không ? Vì sao ?
Câu 3: ( 3 điểm )
 Có ý kiến cho rằng: ý thức dân tộc trong đoạn trích “ Nước Đại Việt ta” là sự tiếp nối và phát triển ý thức dân tộc trong bài thơ “ Sông núi nước Nam ”. Hãy viết một đoạn văn ngắn khoảng 10 đến 15 câu để làm rõ ý kiến trên.
Câu 4: (5 điểm)
 Từ ý nghĩa của câu văn: “ Giữa một vùng sỏi đá khô cằn, có những loài cây vẫn mọc lên và nở những chùm hoa thật đẹp.”
 Em hãy viết một bài văn ngắn- một bức thông điệp gửi đến các bạn học sinh Nhật Bản là nạn nhân của động đất và sóng thần ngày 11 tháng 3 năm 2011 vừa qua. ( Bài viết không quá một trang giấy thi.)
Câu 5: (8 điểm)
 Cảm nhận của em về cuộc đời và tính cách người nông dân xã hội cũ qua đoạn trích Tức nước vỡ bờ của Ngô Tất Tố và truyện ngắn Lão Hạc của Nan Cao.
 Đề thi gồm có 01 trang
 PHòNG GD&ĐT hướng dẫn chấm 
 NGA SƠN đề thi chọn học sinh giỏi lớp 8
 Năm học: 2010-2011 
Đề chính thức
 Môn thi: Ngữ văn 
 Đáp án gồm có 02 trang 
Câu I: (2 điểm)
 - Đặt tên cho đoạn trích là Tức nước vỡ bờ rất thoả đáng. Nhan đề này cho thấy đầy đủ ý nghĩa của văn bản. ( 0,5 điểm)
 - Người nông dân lao động vốn hiền lành nhẫn nhục nhưng nếu bị đẩy đến cùng tất sẽ Tức nước vỡ bờ, họ sẽ vùng lên kháng cự, không chút run sợ. Hành động vùng lên đánh bại cai lệ và tên người nhà lý trưởng của chi Dậu ở đây tuy liều lĩng, cô độc và tự phát nhưng đã thể hiện được sức mạnh tiềm tàng, tinh thần kiên cường của người nông dân Việt Nam nói chung, người phụ nữ Việt Nam nói riêng, Chính hành động ấy phản ánh một quy luật xã hội là Tức nước vỡ bờ. ở đâu có áp bức ở đó có đấu tranh. ( 1,5 điểm)
Câu II: ( 2 điểm) 
 1.Yêu cầu về hình thức: Yêu cầu học sinh trình bày dưới dạng một văn bản ngắn hoặc một đoạn văn tương đối hoàn chỉnh ( 0,5 điểm)
Yêu cầu về nội dung:
 - Chi tiết lão Hạc tự tử bằng bả chó là một chi tiết quan trọng góp phần tạo nên đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm. (0,5 điểm)
 - Nếu không có chi tiết này thì việc kết thúc truyện sẽ mất tính bất ngờ và không trở thành một sự kiện để Ông giáo đưa ra những suy ngẫm của mình. ( 0,5 điểm)
 - Đó là cái chết khiến người đọc xót xa trước thân phận của con người, kính trọng những nhân cách cao đẹp như lão Hạc. ( 0,5 điểm)
Câu III. ( 3 điểm)
 1. Yêu cầu về hình thức: Là một đoạn văn tương đối hoàn chỉnh ( 0,5 điểm)
 2. Yêu cầu về nội dung:
 - Bài thơ Sông núi nước Nam được coi như bản tuyên ngôn đầu tiên của dân tộc ta. Trong bài thơ này, ý thức của dân tộc được xác định dựa trên các yếu tố lãnh thổ và chủ quyền (Sông núi nước Nam vua Nam ở/Rành rành định phận tại sách trời)(1 đ)
 - Trong đoạn trích Nước Đại Việt ta, Nguyễn Trãi đã đưa ra những yếu tố căn bản sau để xác định độc lập, chủ quyền của dân tộc: ( 1 điểm)
 + Nền văn hiến lâu đời ( Vốn xưng nền văn hiến đã lâu )
 + Cương vực lãnh thổ ( Núi sông bờ cõi đã chia )
 + Phong tục tập quán riêng ( Phong tục Bắc Nam cũng khác )
 + Lịch sử riêng, chế độ riêng ( Từ Triệu, Đinh..cùng Hán, Đường…)
 Như vậy, ý thức dân tộc trong Nước Đại Việt ta vừa có sự kế thừa ( lãnh thổ, chủ quyền ), vừa có sự phát triển cho hoàn chỉnh hơn, toàn diện hơn ( văn hiến, phong tục, lịch sử ). ( 0,5 điểm)
Câu IV. ( 5 điểm) 
 1. Yêu cầu về kỹ năng trình bầy: Đảm bảo một bài văn nghị luận kết hợp tự sự, biểu cảm, có bố cục rõ ràng, hành văn trôi chảy, văn viết giầu tình cảm, chữ viết rõ ràng, cẩn thận, ít sai lỗi chính tả, dùng từ, diễn đạt. ( 0,5 điểm)
 2. Yêu cầu về kiến thức:
 - Giải thích ý nghĩa câu văn, lấy đó làm thông điệp gửi đến các bạn học sinh Nhật Bản – nạn nhân của động đất và sóng thần… 
 + Giữa một vùng sỏi đá khô cằn…thật đẹp: Đây là sự thích nghi của vạn vật, đối với môi trường sống. ( 0,5 điểm)
 + Câu văn mang nghĩa ẩn dụ: Sự lạc quan, niềm tin của con người khi sống trong những điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt. Đó cũng là nghị lực, sự trỗi dậy, vươn lên lhắc phục khó khăn trở ngại trong cuộc sống. ( 0,5 điểm)
 - Nêu những hiểu biết của bản thân về đất nước Nhật Bản và trận động đất, sóng thần tại đất nước Hoa anh đào ngày 11 tháng 3 năm 2011 vừa qua. ( 0,5 điểm)
 - Tình cảm và thái độ của bản thân khi chứng kiến trước những mất mát to lớn cả vật chất và tinh thần của nhân dân Nhật Bản nói chung, các bạn học sinh Nhật Bản nói riêng qua trận động đất và sóng thần. ( 1 điểm)
 - Động viên, khích lệ tinh thần cho các bạn học sinh Nhật Bản: lạc quan, tin tưởng vào ý chí và nghị lực của chính các bạn, của dân tộc Nhật Bản. ( 1 điểm)
 - Tích cực ủng hộ và vận động bạn bè cũng như cộng đồng chung tay giúp đỡ các bạn học sinh và nhân dân Nhật Bản trong lúc khó khăn hoạn nạn, để xoa dụi nỗi mất mát, đau thương vừa qua. ( 1 điểm)
 Lưu ý chung
 - Giáo viên căn cứ vào mức độ hiểu biết và tình cảm của học sinh trong bài làm để cho điểm phù hợp.
Câu V. ( 8 điểm) 
 1. Yêu cầu về kỹ năng trình bầy: Đây là dạng bài tổng hợp, yêu cầu bài viết có bố cục rõ ràng, hành văn trôi chảy, chữ viết mạch lạc, cẩn thận, ít sai lỗi chính tả, dùng từ, diễn đạt. ( 1 điểm)
 2. Yêu cầu về kiến thức:
 - Từ đoạn trích Tức nước vỡ bờ và truỵen ngắn Lão Hạc, người đọc thấy được tình cảnh túng quẫn, nghèo khổ cùng đường của tầng lớp nông dân bần cùng trong xã hội thực đân nửa phong kiến. ( 2 điểm)
 - Lấp lánh trong từng trang văn ấy là vẻ đẹp tâm hồn cao quý, lòng tận tuỵ hy sinh vì người thân ruột thịt của con người lam lũ, cùng khổ nhưng rất đáng kính trọng ấy. ( 2 điểm)
 - Khẳng định: Nếu vẻ đẹp tâm hồn của chị Dậu là sức mạnh của tình yêu thương, của tiềm năng phản kháng thì vẻ đẹp của lão Hạc là vẻ đẹp của nhân cách, của hoa sen nở cánh trong bùn, của con cò lộn cổ xuống ao dù chết cũng muốn chết trong sạch. ( 3 điểm)
 Lưu ý chung
 * Khuyến khích những bài có những ý tưởng sáng tạo, những phát hiện độc đáo mà hợp lý, có sức thuyết phục, bài viết có cá tính, giọng điệu, cảm xúc riêng.