Đề thi chọn học sinh giỏi lớp 9 THCS - Môn thi: Sinh vật - Đề 1

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 THCS
THỊ XÃ PHÚ THỌ
NĂM HỌC 2010-2011
Môn thi: Sinh học
ĐỀ CHÍNH THỨC
Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian giao đề)
Câu 1: (2.0 điểm): Những câu sau đây là đúng hay sai? Hãy giải thích ngắn gọn.
Khi thở sâu và giảm nhịp thở trong mỗi phút sẽ làm tăng hiệu quả hô hấp.
Trong quá trình mang thai ở người phụ nữ, lớp niêm mạc tử cung được duy trì là nhờ hocmôn ostrôgen tiết ra từ thể vàng.
Người có nhóm máu AB có thể truyền máu cho người có nhóm máu O.
Tế bào hồng cầu của người không phân bào.
Chỉ thực vật mới có khả năng quang hợp.
Phản xạ có điều kiện mang tính bẩm sinh, dễ mất khi không được củng cố.
Câu 2: (1.0 điểm ): Vì sao enzim pepsin trong dạ dày chỉ phân hủy prôtêin trong thức ăn mà không phân hủy prôtêin của lớp niêm mạc dạ dày?
Câu 3: (1.5 điểm): Hình vẽ dưới đây mô tả một giai đoạn của quá trình phân bào ở một loài sinh vật:
Hãy cho biết:
Đây là giai đoạn phân bào nào?
Số lượng nhiễm sắc thể theo trạng thái của nó?
Bộ NST lưỡng bội của loài bằng bao nhiêu?
Câu 4: (1.0 điểm) 
Tại sao người ta ít sử dụng phương pháp gây đột biến nhân tạo trong chọn giống vật nuôi?
Nêu các khâu chính trong kĩ thuật chuyển gen mã hóa hoocmôn insulin của người sang vi khuẩn E.coli bằng plasmit. 
Câu 5 ( 1.0 điểm ): Viết sơ đồ và giải thích về mối quan hệ giữa ADN, ARN, Protein ở những loài có vật chất di truyền là ARN?
Câu 6: ( 2.0 điểm ): Một loài có bộ nhiễm sắc thể 2n = 10. Có bao nhiêu nhiễm sắc thể được dự đoán ở thể một nhiễm, thể ba nhiễm, thể bốn nhiễm, thể ba nhiễm kép, thể không nhiễm ?
Câu 7. (1,5 điểm): Người ta quan sát bộ nhiễm sắc thể của tế bào sinh dưỡng ở hai người. Người thứ nhất có bộ nhiễm sắc thể là 47 chiếc, người thứ hai có bộ nhiễm sắc thể là 45. Theo em hai người mang bộ nhiễm sắc thể trên sẽ như thế nào?
------------------- Hết -------------------
Họ và tên thí sinh.SBD: ..
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HDC THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 THCS
THỊ XÃ PHÚ THỌ
NĂM HỌC 2010-2011
Môn thi: Sinh học
I. Hướng dẫn chung:
1- Nếu thí sinh làm bài không theo cách nêu trong đáp án mà vẫn đúng thì cho đủ điểm từng phần như hướng dẫn quy định.
2- Việc chi tiết hoá thang điểm (nếu có) so với thang điểm hướng dẫn chấm phải bảo đảm không sai lệch với hướng dẫn chấm và được thống nhất thực hiện trong Hội đồng chấm thi.
3- Điểm toàn bài thi không làm tròn số.
II. Hướng dẫn chấm cụ thể:
Câu
Đáp án
Điểm
Câu 1: (2.0 điểm): Những câu sau đây là đúng hay sai? Hãy giải thích ngắn gọn.
Khi thở sâu và giảm nhịp thở trong mỗi phút sẽ làm tăng hiệu quả hô hấp.
Trong quá trình mang thai ở người phụ nữ, lớp niêm mạc tử cung được duy trì là nhờ hocmôn ostrôgen tiết ra từ thể vàng.
Người có nhóm máu AB có thể truyền máu cho người có nhóm máu O.
Tế bào hồng cầu của người không phân bào.
Chỉ thực vật mới có khả năng quang hợp.
Phản xạ có điều kiện mang tính bẩm sinh, dễ mất khi không được củng cố.
a. Đúng, vì: làm tăng dung tích sống, tăng lượng khí lưu thông à giảm lượng khí cặn
0.5
b. Sai, vì: nhờ hoocmôn prôgesteron tiết ra từ thể vàng
0.25
c. Sai, vì: người có nhóm máu AB có cả kháng nguyên A và B, còn người nhóm máu O có kháng thể a và β à Hồng cầu bị kết dính
0.25
d. Đúng, Vì: hồng cầu không có nhân à không phân bào
0.5
e. Sai, vì ngoài thực vật một số vi khuẩn, động vật nguyên sinh cũng có khả năng quang hợp.
0.25
f. Sai, vì: phản xạ có điều kiện được hình thành trong đời sống, phải học mới có
0.25
Câu 2: (1.0 điểm ): Vì sao enzim pepsin trong dạ dày chỉ phân hủy prôtêin trong thức ăn mà không phân hủy prôtêin của lớp niêm mạc dạ dày?
Khi không có thức ăn enzim pepsin ở dạng không hoạt động (pepsinogen) . Enzim này chỉ hoạt động khi được hoạt hóa bởi HCl
0.5
Tế bào cổ tuyến của dạ dày tiết ra chất nhầy muxin phủ lên bề mặt niêm mạcà ngăn cách các tế bào niêm mạc với pepsin và HCl 
à Enzim pepsin không phân hủy prôtêin của lớp niêm mạc dạ dày
0.5
Câu 3: (1.5 điểm): Hình vẽ dưới đây mô tả một giai đoạn của quá trình phân bào ở một loài sinh vật:
Hãy cho biết:
Đây là giai đoạn phân bào nào?
Số lượng nhiễm sắc thể theo trạng thái của nó?
Bộ NST lưỡng bội của loài bằng bao nhiêu?
a.
Kì giữa của giảm phân I: Từng cặp NST kép xếp thành hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi
0.5 đ
b. 
2n = 4 NST kép
0.5 đ
c.
Bộ NST 2n của loài : 2n = 4 NST
0.5 đ
Câu 4: (1.0 điểm) 
Tại sao người ta ít sử dụng phương pháp gây đột biến nhân tạo trong chọn giống vật nuôi?
Nêu các khâu chính trong kĩ thuật chuyển gen mã hóa hoocmôn insulin của người sang vi khuẩn E.coli bằng plasmit. 
a.
a.Phương pháp gây đột biến nhân tạo chỉ sử dụng hạn chế với một số nhóm động vật bậc thấp, khó áp dụng với nhóm động vật bậc cao vì :
- Cơ quan sinh sản nằm sâu trong cơ thể à khó gây đột biến
- Có hệ thần kinh nhạy cảm à phản ứng rất nhanh dễ gây chết và gây bất thụ khi xử lí bằng các tác nhân lí, hoá.
0.25
b.
b. Các khâu chính:
- Khâu 1: 
Tách ADN chứa gen mã hóa insulin của tế bào người
Tách plasmit từ vi khuẩn
0.25
- Khâu 2:
Cắt ADN của tế bào người và cắt ADN của plasmit ở những vị trí xác định bằng enzim cắt đặc hiệu (restrictaza) 
Nối đoạn ADN (gen mã hóa insulin) vào ADN của plasmit bằng enzim nối (ligaza) à ADN tái tổ hợp (plasmit mang gen mã hóa insulin)
0.25
- Khâu 3: 
Chuyển ADN tái tổ hợp vào vi khuẩn E.coli, tạo điều kiện cho gen mã hóa insulin được biểu hiện.
0.25
Câu 5 ( 1.0 điểm ): Viết sơ đồ và giải thích về mối quan hệ giữa ADN, ARN, Protein ở những loài có vật chất di truyền là ARN?
Sơ đồ đúng
0.5
- Giải thích:
+ Trình tự các Nu trên ARN qui định trình tự các Nu trên ADN.
+ Trình tự các Nu trên ADN qui định trình tự các Nu trên mARN.
+ Trình tự các Nu trên mARN qui định trình tự các a.a trên phân tử protein
0.5
Câu 6: ( 2.0 điểm ): Một loài có bộ nhiễm sắc thể 2n = 10. Có bao nhiêu nhiễm sắc thể được dự đoán ở thể một nhiễm, thể ba nhiễm, thể bốn nhiễm, thể ba nhiễm kép, thể không nhiễm ?
- Thể một nhiễm: 2n - 1 = 9
0.4
- Thể ba nhiễm: 2n + 1 = 11
0.4
- Thể bốn nhiễm: 2n + 2 = 12 
0.4
- Thể ba nhiễm kép: 2n + 1 + 1 = 12
0.4
- Thể không nhiễm: 2n - 2 = 8
0.4
Câu 7. (1,5 điểm): Người ta quan sát bộ nhiễm sắc thể của tế bào sinh dưỡng ở hai người. Người thứ nhất có bộ nhiễm sắc thể là 47 chiếc, người thứ hai có bộ nhiễm sắc thể là 45. Theo em hai người mang bộ nhiễm sắc thể trên sẽ như thế nào?
Người thứ nhất mắc bệnh Đao, người thứ hai mắc bệnh Tơcnơ.
0.25
Hai người trên đều mắc bệnh do đột biến NST dạng dị bội (2n ± 1).
0.25
Bệnh Đao do bộ NST cặp 21 có 3 chiếc, bệnh Tơcnơ do cặp NST 23 có 1 chiếc.
0.25
Có thể nhận biết người bệnh Đao qua dấu hiệu: người nhỏ, lùn, cổ rụt, má phệ , si đần bẩm sinh, không khả năng có con. Có thể nhận biết người bệnh Tơcnơ qua dấu hiệu: nữ lùn, cổ ngắn, tuyến vú không phát triển.
0.25
Bệnh Đao xảy ra trên NST thường, bệnh Tơcnơ xảy ra trên NST giới tính.
0.25
Đều có kiểu hình không bình thường. Đều có sức sống kém đặc biệt là tuổi thọ, mất trí, ngu đần, không có con .
(học sinh có thể nêu thêm bệnh khác)
0.25
-----------------------Hết-----------------------