Đề thi chọn học sinh giỏi - Môn: Sinh 8 - Đề 9

UBND HUYỆN THỦY NGUYÊN
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI
MÔN: SINH HỌC 8
Thời gian: 90 phút (Không kể thời gian giao đề)
Câu 1 (1 điểm): Tính chất sống của tế bào biểu hiện như thế nào?
Câu 2: (2 điểm): Giải thích những đặc điểm của hồng cầu giúp nó có thể thực hiện được chức năng trong cơ thể?
Câu 3: (2 điểm): Hãy giải thích câu ca dao:
"Ăn no chớ có chạy đầu
Đói bụng chớ có tắm lâu là phiền"
Câu 4: (3 điểm): Phản xạ là gì? Nêu những điều kiện cần để thành lập được một phản xạ có điều kiện? vai trò của phản xạ trong đời sống?
Câu 5: (2 điểm): Nêu đặc điểm, cấu tạo và chức năng của đại não người chứng tỏ sự tiến hóa của người so với động vật khác trong lớp thú.
------------- Hết-------------
UBND HUYỆN THỦY NGUYÊN
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HƯỚNG DẪN CHẤM THI CHỌN HỌC SINH GIỎI
MÔN: SINH HỌC 8
Câu
Đáp án
Điểm
1
- Tính chất sống của tế bào biểu hiện ở các đặc điểm sau:
- Tế bào luôn trao đổi chất với môi trường thông qua máu và nước mô:
+ Lấy 02 và các chất dinh dưỡng từ môi trường và thải ra môi trường các chất thải.
+ Qua quá trình trao đổi chất mà tế bào có khả năng tích lũy vật chất, lớn lên phân chia giúp cơ thể tăng trưởng.
- Tế bào còn có khả năng cảm ứng với các kích thích của môi trường. Tiếp nhận các kích thích của môi trường và có phản ứng trả lời.
0,25
0,25
0,25
0,25
2
- Hồng cầu chứa huyết sắc tố: Huyết sắc tố còn gọi là hêmôglôbin (Hb) đó là một loại prôtêin kết hợp với chất sắc đỏ có chứa sắt (Fe). Khi máu đi qua phổi do áp suất ôxi trong phổi cao lên Hb kết hợp với O2 tạo thành hợp chất không bền là hêmôglôbin tách ra giải phóng ôxi cho tế bào , Hb tự do sẽ kết hợp với CO2 ra ngoài.
- Hồng cầu có hình đãi, lõm hai mặt : So sánh với các động vật có xương sống khác thì với cùng một khối lượng hồng cầu, bề mặt tiếp xúc của hồng cầu ở người lớn so với của động vật. Đặc điểm này giúp tăng lượng ôxi kết hợp với hồng cầu và nhờ đó phản ứng kết hợp giữa hêmôglôbin và ôxi thực hiện mau chóng, giúp máu cung cấp đầy đủ ôxi cho cơ thể.
- Hồng cầu không có nhân: Đặc điểm này bớt sự tiêu tốn năng lượng khi hồng cầu hoạt động giúp cơ thể tiết kiệm được năng lượng và cũng nhờ đó hồng cầu có thể làm việc liên tục trong suốt đời sống của nó.
- Hồng cầu thường xuyên được đổi mới trong cơ thể: Trong một giây đồng hồ cơ thể có khoảng 10 triệu hồng cầu được sinh mới để thay thế một lượng tương tự hồng cầu già và hồng cầu giảm khả năng hoạt động. Đặc điểm này giúp các hồng cầu trong cơ thể luôn được đổi mới và duy trì được khả năng hoạt động liên tục trong cơ thể.
0,5
0,5
0,5
0,5
3
a. " Ăn no chớ có chạy đầu"
- Chạy là một hoạt động cần được cung cấp nhiều năng lượng, nhất là chạy thi, chạy vượt lên đầu, mà trong lúc vừa ăn no xong lại cần tập trung năng lượng cho hoạt động của cơ quan tiêu hóa. Quan trọng là hoạt động thì máu phải dồn tới nhiều, mang O2 và các chất dinh dưỡng (chủ yếu là glucozơ) tới để ôxi hóa tạo năng lượng cho cơ quan đó hoạt động.
Nếu ăn no xong chạy ngay thì sẽ bị "đau xóc" nhất là chạy nhanh vượt lên đầu thì càng nguy hiểm, ăn vừa xong sẽ bị đầy, khó tiêu vì máu đã dồn vào hoạt động chạy nên hạn chế hoạt động chạy của cơ quan tiêu hóa thức ăn.
- Phân phối máu hợp lí là phải: nên nghỉ và ngủ để đảm bảo máu dồn vào hệ tiêu hóa giúp tiêu hóa tốt.
b. "Đói bụng chớ có tắm lâu mà phiền"
- Đây cũng là lời khuyên trong sử dụng năng lượng hợp lí. Khi tắm cơ thể sẽ mất nhiệt, cơ thể phải tăng sinh nhiệt để bù đắp bị phần nhiệt mất đi khi tắm giữ cho thân nhiệt ổn định.
- Đây là hiện tượng mất thăng bằng trong chi thu năng lượng, có chi mà không có thu. Năng lượng mất đi không được bù lại, dị hóa vượt đồng hóa là sự bất thường trong hoạt động sinh lí của cơ thể dẫn tới bị cảm lạnh do bị hạ nhiệt, có thể dẫn tới đột quỵ, tử vong.
=> Hai câu ca dao trên là những lời khuyên trong vệ sinh ăn ăn uống trong sinh hoạt hàng ngày đảm bảo sự hài hòa, giữ sức khỏe lâu dài.
0,5
0,25
0,25
0,25
0,5
0,25
4
Đặc điểm cấu tạo và chức năng của đại não người tiến hóa hơn động vật thuộc lớp thú được thể hiện:
- Khối lượng não so với cơ thể người lớn hơn các động vật thuộc lớp thú.
- Vỏ não có nhiều khe và rãnh làm tăng bề mặt chứa các nơron (khối lượng chất xám lớn).
- Ở người ngoài các trung khu vận động và cảm giác như các động vật thuộc lớp thú, còn các trung khu cảm giác và vận động ngôn ngữ (nói, viết, kiểu tiếng nói, kiểu chữ viết)
0,5
0,5
1
5
- Khái niệm: Là phản ứng của cơ thể trả lời các kích thích từ môi trường thông qua hệ thần kinh.
- Điều kiện để thành lập PXCĐK:
- Cần có sự kết hợp giữa kích thích và điều kiện và kích thích không điều kiện, trong đó kích thích có điều kiện phải tác động trước. Quá trình tác động hai loại kích thích đó phải được lặp đi lặp lại nhiều lần và thường xuyên được củng cố.
+ Khoảng cách giữa hai kích thích phải rất gần nhau. Nếu thời gian cách xa thì không gây được PXCĐK.
+ Cơ quan cảm thụ và trung ương thần kinh, đặc biệt là vỏ não phải bình thường, không bị tổn thương.
- Vai trò của phạn xạ trong đời sống:
+ Phản xạ giúp cơ thể phản ứng kịp thời và có hiệu quả đối với những thay đổi của môi trường bên ngoài và bên trong cơ thể, tạo cho cơ thể khả năng thích ứng với các điều kiện sống.
+ PXKĐK là cơ sở của mọi hoạt động mang tính chất bản năng ở động vật và người.
+ PXKĐK là cơ sở của các hoạt động nhận thức, tinh thần, tư duy, trí nhớ ở người và một số động vật bậc cao.
0.5
0.5
0.5
0.5
0.5
0.25
0.25
------------- HẾT-------------