Đề thi đội tuyển học sinh giỏi tỉnh - Môn thi: Sinh học lớp 9 THCS

Đề thi đội tuyển học sinh giỏi tỉnh
Môn thi: Sinh học lớp 9 THCS
Năm học 2010-2011
Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề)
Câu 1: (2,0 điểm)
Vì sao nói prôtêin liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào?
Câu 2 : (4,5 điểm) 
a.Vì sao ở người các bệnh di truyền liên quan đến giới tính thường biểu hiện ở nam giới ít biểu hiện ở nữ?
b. Đột biến cấu trúc NST có những dạng nào ? Tại sao đột biến NST lại gây hại cho con người và sinh vật ?
c. Bệnh ung thư máu ở người thuộc dạng đột biến nào ? Trên cặp NST nào 
Câu 3: (4,5 điểm)
a, Tính đặc trưng của Bộ NST cho từng loài sinh vật thể hiện qua những đặc điểm nào, Em hãy chứng minh?
b,Tại sao diễn biến của NST trong kì sau của giảm phân I là cơ chế tạo nên sự khác nhau về nguồn gốc NST trong bộ đơn bội (n NST) ở các tế bào con được tạo thành qua giảm phân ?
Câu 4: (4,0 điểm) Gen D bị đột biến mất đi 90 nuclêôtít tạo thành gen d. Khi cặp gen Dđ tự nhân đôi một lần, môi trường nội bào đã cung cấp 2910 nuclêotit tự do, trong gen D có A=30% tổng số nuclêotit của gen 
a- Xác định tổng số nuclêôtít của gen D và số nuclêôtít của gen d
b- Tính số lượng từng loại nuclêôtit của D
Câu 5 : (5,0 điểm):
Người ta thực hiện 3 phép lai sau:
a, Phép lai 1: P: đậu thân cao đậu thân cao.Thu được F1.
b, Phép lai 2: P: đậu thân cao đậu thân thấp. F1 thu được 120 cây đều thân cao.
c,Phép lai 3: P: đậu thân cao đậu thân thấp. F1 thu được 61 cây thân cao và 59 cây thân thấp.
Cho biết tính trạng thân cao là trội so với tính trạng thân thấp. Hãy biện luận và lập sơ đồ lai cho mỗi trường hợp trên.
Đáp án và thang điểm
Câu 1: (2điểm)
Prôtêin liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào. Vì Prôtêin tham gia vào: 
- Cấu trúc tế bào. 	(0,5 đ)
- Xúc tác, điều hòa quá trình trao đổi chất (vai trò enzim, hoocmon). 	(0,5 đ)
- Bảo vệ cơ thể (các kháng thể là prôtêin ).	 (0,5 đ)
- Vận chuyển, cung cấp năng lượng. 	(0,5 đ)
Câu 2 :(4,5 điểm)
a,- Do NST giối tính X và Y không đồng dạng một số gen trên NST giối tính X không có alen tương ứng ở NST giới tính Y và ngược lại. Nên có 1 số tính trạng di truyền biểu hiện không đồng đều ở cả 2 giối và thường biểu hiện ở nam 
Đa số các gen gây bệnh là gen lặn	 (1,0 đ)
- Nữ NST gới tính XX nên gen gây bệnh thường không biểu hiện thành tính trạng do bị át chế bởi gen trội. Nam NST gới tínhXY, Y không mang gen tương ứng nên gen lặn có cơ hội biểu hiện thường xuyên hơn 	(0,5 đ)
- Con trai nhận NST Y của bố NST X của mẹ. Con gái nhận NST X của bố và mẹ nên nêu mẹ mang gen gây bệnh thì truyền gen này cho con trai.	 (0,5 đ)
b, Mất đoạn , lặp đoạn , đảo đoạn , chuyển đoạn 	(0,5 đ)
- Vì đột biến NST làm thay đổi số lượng và đảo lộn cách sắp xếp gen , gây ra các rối loạn trao đổi chất hoặc bệnh NST 	(1,0 đ)
c, Bệnh ưng thư máu thuộc loại đột biến cấu trúc NST dạng mất đoạn đầu trên cặp NST số 21 	(1,0 đ)
Câu 3: (4,5 điểm)
a, NST có tính đặc trưng cho từng loài sinh vật về hình dạng và số lượng NST:
-Số lượng :	(1,5đ )
+ Trong tế bào sinh dưỡng bộ NST lưỡng bội của tế bào là 2n. 
Ví dụ : ở người 2n= 46
 ở ruồi Giấm: 2n= 8
+ Trong tế bào giao tử, số lượng NST giảm đi một nửa:
ví dụ : ở người 2n= 46 thì số lượng NST trong tế bào giao tử là n = 23, ở ruồi Giấm: n= 4
Tuy nhiên số lượng NST không phản ánh mức độ tiến hóa của loài. ví du ở người 2n=46 ; ở gà 2n=78
- Về hình dạng kích thước: 	(1,5 đ )
+ NST có hình dạng khác nhau: hình que, hình chữ V, hình hạt.
+ ở các loài khác nhau NST có kích thước khác nhau
+ NST có hình dạng đặc trưng nhất ở kì giữa của quá trình phân bào
b, - Vì ở kì sau của giảm phân I diễn ra sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp NST kép tương đồng, chúng có thể bắt chéo với nhau, nên có sự khác nhau về nguồn gốc NST trong bộ đơn bội (n NST) ở các tế bào con được tạo thành qua giảm phân, tạo ra vô số biến dị tổ hợp phong phú. 	(1,0đ )
 Câu 4: (4,0đ)
a. Theo nguyên tắc bổ sung, nguyên tắc giữ lại một nửa, gen D và d tự nhân đôi một lần thì số nuclêotit mà môi trường nội bào cấp bằng đúng số nuclêôtit của cặp gen đó tức là bằng 2910 nuclêôtit 	 (1,0 đ) 	 	
Theo đề bài ta có hệ phương trình 
 ị	 D =1500 nuclêotit 	(0,5đ) 	 
 d=1410 nuclêôtít 	(0,5đ) 
b. Theo nguyên tắc bổ sung:
A = T = 30% =nuclêôtít 	(1,0 đ)
G = X = 20% = nuclêôtít 	(1,0 đ)	
Câu 5 : (5 điểm):
*Qui ước: Gọi A gen qui định thân cao.
 a gen qui định thân thấp . 	( 0,5 đ )
 a. Phép lai 1: P: đậu thân cao đậu thân cao:
 Cây bố và cây mẹ đều là thân cao có kiểu gen AA hoặc Aa
	 Vì vậy sơ đồ lai có thể là:
 P: AA AA 
 hoặc : P: AA Aa
 hoặc : P: Aa Aa 	 ( 1,0 đ )
 Sơ đồ lai :
* Trường hợp 1 : * Trường hợp 2 :
 P : AA AA P: AA Aa
 GP : A A GP A A,a
F1: Kiểu gen AA F1 : Kiểu gen : 1AA : 1Aa
Kiểu hình cây thân cao ( 0,5 đ) Kiểu hình cây thân cao ( 0,5 đ) 
Trường hợp 3 : P : Aa Aa
 GP : A,a A,a
 F1 :
 O 
 +
 O
A
a
A
AA : cao
Aa : cao
a
Aa :cao
aa : thấp
 Kiểu gen : 1AA: 2Aa : 1aa
 Kiểu hình : - 3 cây thân cao
 - 1 cây thân thấp 	 	 ( 0,5đ )
b. Phép lai 2 :
	F1 cho 120 cây đều là thân cao, tuân theo định luật đồng tính F1 của Men Đen: Suy ra hai cơ thể bố, mẹ phải thuần chủng nên:
Cây thân cao thuần chủng P có kiểu gen AA
Cây thân thấp P có kiểu gen aa
 Sơ đồ lai : P : AA ( cao ) aa ( thấp )
 GP : A a
 F1 : - Kiểu gen Aa 
 - Kiểu hình đều cây cao 	 ( 1,0 đ )
c. Phép lai : 3 : Đậu thân cao đậu thân thấp 
F1 cho tỉ lệ kiểu hình 61 cây thân cao 59 cây thân thấp xấp xỉ tỉ lệ 1:1
Tỉ lệ 1:1 là tỉ lệ của phép lai phân tích suy ra :
- Cây thân cao ( mang tính trội) ở P phải dị hợp tử : Aa 
- Cây thân thấp ở P có kiểu gen aa
	 Sơ đồ lai :
 P : Aa ( cao ) aa ( thấp )
 GP : A, a a
	 F1 : - Kiểu gen : 1Aa : 1aa
 - Kiểu hình : 1 thân cao : 1 thân thấp 	 ( 1,0 đ )