Đề thi học sinh giỏi cấp huyện - Môn Sinh học 9 - Đề 13

PHềNG GIÁO DỤC	 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN NĂM HỌC 2007-2008	
MễN SINH HỌC 9
 Thời gian: Thời gian: 150 phỳt (khụng kể thời gian giao đề)
đề 13
Cõu 1: (3 điểm) 
	Cho vớ dụ về lai một cặp tớnh trạng trong trường hợp trội khụng hoàn toàn và trội hoàn toàn? Viết sơ đồ lai từ P đến F2 để minh họa? Giải thớch vỡ sao cú sự giống và khỏc nhau đú?
Cõu 2: (3 điểm)
	Nờu ý nghĩa sinh học của quỏ trỡnh nguyờn phõn, giảm phõn và thụ tinh?
Cõu 3: (3 điểm)
	Lai hai dũng ruồi giấm thuần chủng, con cỏi cú kiểu hỡnh bỡnh thường với con đực cú kiểu hỡnh hoang dại. F1 thu được tất cả cú kiểu hỡnh hoang dại. Cho F1 giao phối với nhau, F2 thu được: cỏc con cỏi cú 50% kiểu hỡnh bỡnh thường, 50% kiểu hỡnh hoang dại. Cỏc con đực tất cả 100% cú kiểu hỡnh hoang dại.
	Hóy xỏc định đặc điểm di truyền của gen quy định kiểu hỡnh hoang dại? Biết rằng mỗi gen quy định 1 tớnh trạng. Cỏc gen quy định kiểu hỡnh bỡnh thường và hoang dại khụng ảnh hưởng đến sức sống của cơ thể.
Cõu 4: (3 điểm)
	Quỏ trỡnh tổng hợp ADN, và quỏ trỡnh tổng hợp ARN khỏc nhau cơ bản ở những điểm nào? 
Cõu 5: (3 điểm)
	Cú 5 tế bào của vịt nhà nguyờn phõn một số lần bằng nhau và đó sử dụng của mụi trường nội bào 2800 NST. Cỏc tế bào con tạo ra cú chứa tất cả 3200 NST. 
	Xỏc định:
	a). Số NST lưỡng bội của vịt nhà?
	b). Số lần nguyờn phõn của mỗi tế bào?
	c). Số tõm động trong cỏc tế bào con được tạo ra?
Cõu 6: ( 3 đ) Một đoạn mạch ARN cú trỡnh tự cỏc nuclờụtớt như sau: 
- A - U - G - X - U - A - X - G - U -
a. Xỏc định trỡnh tự cỏc nuclờụtớt trong đoạn gen đó tổng ra đoạn mạch ARN trờn?
b. Tớnh số lượng từng loại nuclờụtớt của gen.
c. Nếu đoạn gen đú nhõn đụi 1 lần thỡ cấu trỳc của cỏc đoạn mới được tạo ra như thế nào?
Cõu 7: (2đ) ADN là gỡ? Vỡ sao ADN cú tớnh đa dạng và đặc thự?
H ẾT
ĐÁP ÁN ĐỀ 2
Cõu1: (3 điểm)
Vớ dụ:(0,25 điểm)
 Trội khụng hoàn toàn
	P Đậu hà lan
 Hạt vàng x Hạt xanh
 F1 100% (Hạt vàng)
	F1 x F1 => F2: ắ hạt vàng : ẳ hạt xanh
Sơ đồ lai minh hoạ:(0,75 điểm)
Quy ước gen: Gen A quy định hạt vàng
 Gen a quy định hạt xanh
Ta cú sơ đồ lai:
 	P AA x aa
	G A a
	F1 Aa (100%)
	Gen A ỏt hoàn toàn gen a nờn F1 biểu hiện 100% hạt vàng.
	F1 x F1 	Aa x Aa
	G A,a A,a
	F2 ẳAA : 2/4Aa : ẳ aa 
 ( ắ hạt vàng : ẳ hạt xanh)
Vớ dụ:(0,25 điểm) 
 Trội khụng hoàn toàn
P Hoa phấn
 Hoa đỏ x hoa trắng
F1 100% (hoa hồng)
F1 xF1 => F2:1/4 hoa đỏ:2/4 hoa hồng :ẳ hoa trắng
Sơ đồ lai minh hoa:(0,75 điểm)
Quy ước gen: Gen B quy định hoa đỏ
 Gen b quy định hoa trắng
Ta cú sơ đồ lai:
P BB x bb
G B b
F1 Bb( 100% )
Gen B khụng ỏt hoàn toàn gen b nờn F1 biểu hiện 100% hoa hồng.
F1 xF1 Bb x Bb
G B, b B, b
F2 1/4BB : 2/4Bb : ẳ bb
 (1/2 hoa đỏ : 2/4 hoa hồng : ẳ hoa trắng)
Giải thớch:
(0,25 điểm) P đều thuần chủng(kiểu gen đồng hợp) nờn chỉ cho một loại giao tử. Do đú F1 chỉ cú một kiểu gen duy nhất là Aa hay Bb. Vỡ vậy F1 đều đồng tớnh.
(0,25 điểm) F1 đều cú kiểu gen dị hợp nờn khi giảm phõn cho hai loại giao tử A và a, B và b trờn số lượng lớn, 2 loại giao tử này cú tỉ lệ ngang nhau nờn trong thụ tinh, sự kết hợp ngẫu nhiờn đều cho ra 4 kiểu tổ hợp, 3 kiểu gen với tỉ lệ 1 AA : 2 Aa : 1 aa hay( 1 BB : 2 Bb : 1 bb).
(0,25 điểm) Vỡ A ỏt hoàn toàn a nờn F1 thu được 100% hạt vàng, F2 kiểu gen AA và Aa cho hạt vàng cũn aa cho hạt xanh nờn tỉ lệ phõn ly kiểu hỡnh ở F2 là 3 hạt vàng 1 hạt xanh.
(0,25 điểm) Vỡ B ỏt khụng hoàn toàn b nờn ở F1 thu được 100% hoa hồng, ở F2 kiểu gen BB cho hoa đỏ, Bb cho hoa hồng, bb cho hoa trắng nờn tỉ lệ phõn ly kiểu hỡnh ở F2 là 1 hoa đỏ : 2 hoa hồng : 1 hoa trắng.
Cõu 2: (3 điểm)
í nghĩa sinh học của quỏ trỡnh nguyờn phõn:
(0,25 điểm) Nguyờn phõn là hỡnh thức sinh sản của hợp tử,của tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục sơ khai.
(0,25 điểm) Cơ thể đa bào lớn lờn nhờ nguyờn phõn. Khi cỏc cơ quan của cơ thể đạt khối lượng tới hạn thỡ ngừng sinh trưởng, lỳc này nguyờn phõn bị ức chế 
(0,25 điểm) Nhờ sự tự nhõn đụi của NST ở kỡ trung gian và sự phõn li đồng đều của NST ở kỡ sau của nguyờn phõn, bộ NST 2n của loài được duy trỡ ổn định qua cỏc thế hệ tế bào của một cơ thể và qua cỏc thế hệ sinh vật của những loài sinh sản vụ tớnh.
í nghĩa sinh học của quỏ trỡnh giảm phõn:
(0,25 điểm) Giảm phõn là hỡnh thức sinh sản của tế bào sinh dục (noón bào bậc 1, tinh bào bậc 1) xảy ra ở thời kỡ chớn của tế bào này.
(0,25 điểm) Nhờ sự phõn li của NST trong cặp tương đồng xảy ra trong giảm phõn, số lượng NST trong giao tử giảm xuống cũn n NST.nờn khi thụ tinh, bộ NST 2n của loài lại được phục hồi.
(0,5 điểm) Sự trao đổi chộo giữa 2 crụmatit trong cặp NST kộp tương đồng xảy ra ở kỡ đầu,sự phõn li độc lập và tổ hợp tự do giữa những NST kộp trong cặp tương đồng xảy ra ở kỡ sau của giảm phõn 1 đó tạo ra nhiều loại giao tử khỏc nhau là cơ sở cho sự xuất hiện biến dị tổ hợp.
í nghĩa sinh học của quỏ trỡnh thụ tinh
(0,25 điểm) Thụ tinh là sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tửu cỏi, thực chất là sự kết hợp hai bộ NST đơn bội n để tạo thành bộ NST lưỡng bội 2n của hợp tử.
(0,25 điểm) Thụ tinh là cơ chế hỡnh thành hợp tử, từ đú phỏt triển thành cơ thể mới.
(0,5 điểm) Sự kết hợp ngẫu nhiờn giữa cỏc giao tử khỏc nhau làm cho bộ NST của loài tuy vẫn ổn định về măt số lượng, hỡnh dạng, kớch thước nhưng lại xuất hiờn dưới dạng những tổ hợp mới, tạo ra nhiều biến dị tổ hợp, làm tăng tớnh đa dạng của sinh giới.
Kết luận (0,5 điểm) Sự kết hợp 3 quỏ trỡnh nguyờn phõn, giảm phõn và thụ tinh đó duy trỡ ổn định bộ NST đặc trưng cho mỗi loài giao phối qua cỏc thế hệ cơ thể, đồng thời cũn tạo ra nguồn biến dị tổ hợp phong phỳ cho quỏ trỡnh tiến hoỏ và chọn giống.
Cõu 3: (3 điểm) 
(0,25 điểm) F1 100% kiểu hỡng hoang dại chứng tỏ kiểu hỡnh hoang dại là tớnh trang trội, kiểu hỡnh bỡnh thường là tớnh trạng lặn
(0,25 điểm) F2 cú tỉ lệ phõn li 150 kiểu hỡnh hoang dại, 50 kiểu hỡnh bỡnh thường tương ứng tỉ lệ 3 :1, nghiệm đỳngquy luật MenĐen. Chứng tỏ F1 dị hợp về 1 cặp gen và P thuần chủng,đồng hợp về cặp gen này.
(0,5 điểm) Mặt khỏc F2 thu được 100% con đực cú kiểuhỡnh hoang dại, khụng cú kiểu hỡnh bỡnh thường. Chứng tỏ cặp gen quy định kiểu hỡnh này phải nằm trờn cặp NST giới tớnh XY và di truyền liờn kết với giới tớnh.
 (1 điểm) quy ước gen: Gen A quy định kiểu hỡnh hoang dại
 Gen a quy định kiểu hỡnh bỡnh thường 
Sơ đồ minh hoạ:
 P XA YA x Xa Xa
 (kiểu hỡnh hoang dại) (kiểu hỡnh bỡnh thường) 	
 G XA, YA Xa, Xa
 F1 XA Xa, Xa YA
(1 điểm) F1 xF1 XA Xa x Xa YA
 G XA, Xa Xa, YA
 F2 XA Xa , Xa Xa, Xa YA , XA YA
Quỏ trỡnh tổng hợp ADN. 
-Xảy ra trờn toàn bộ hai nạch đơn của phõn tử ADN.
-Nguyờn liệu tổng hợp là 4 loại nuclờụtit A,T,G,X.
-Nguyờn tắc tụng hợp là nguyờn tắc bổ sung A – T, G – X và nguyờn tắc giữ lại một nửa.
-Enzim xỳc tỏc chủ yếu là ADN- pụlimelaza
-Kết quả từ 1 ADN mẹ tạo ra 2 ADN con giống hệt ADN mẹ. 
-Tổng hợp ADN là cơ chế đảm bảo truyền đạt thụng tin di truyền cho cỏc thế hệ sau được ổn định.
Quỏ trỡnh tổng hợp ARN:
-Xảy ra trờn từng gen riờng rẽ ở tại một mạch đơn của gen
- Nguyờn liệu tụng hợp là 4 loại nuclờụtit A,U,G,X
- Nguyờn tắc tổng hợp là NTBS : A – U, G – X.và nguyờn tắc khuụn mẫu.
- Enzim xỳc tỏc chủ yếu là ARN pụlimelaza.
- Kết quả mỗi lần tổng hợp tạo ra 1 ARN cú số lượng, thành phần, trật tự cỏc đơn phõn giống mạch bổ sung của gen,chỉ khỏc T được thay bằng U
- Tổng hợp ARN đảm bảo cho cỏc gen cấu trỳc riờng rẽ thực hiờn tổng hợp prụtờin.
 (50% cỏi hoang dại : 50% cỏi bỡnh thường :100% đực hoang dại) 	
Cõu 4: (3 điểm)(0,5 điểm cho mỗi ý so sỏnh) 
Cõu 5 (3 điểm) 
Số NST lưỡng bội của vịt nhà : (1 điểm) 
Số NST trong 5 tế bào mẹ(bằng số NST trong cỏc tế bào con trừ đi số NST mụi trường cung cấp)
3200 – 2800 = 400 (NST)
Số NST trong mỗi tế bào
2n = 400 : 5 = 80 (NST)
Số lần nguyờn phõn của mỗi tế bào: 
Gọi k là số lần nguyờn phõn của mừi tế bào.
Suy ra số NST trong cỏc tế bào con:
 a . 2k .2n = 3200 (0,75 điểm)
 5. 2k.80 = 3200
2k = 3200 : (5 . 80) 
 = 8 = 23 
vậy k = 3. (0,75 điểm)
(0.5 điểm Số tõm động trong cỏc tế bào con bằng số NST trong cỏc tế bào con và bằng 3200(tõm động)
Cõu 6: ( 3 đ) a. Trỡnh tự cỏc Nuclờụtớt trong đoạn gen là: 
Mạch khuụn: 	- T - A - X - G - A - T - G - X - A – 
Mạch bổ sung:	- A - T - G - X - T - A - X - G - T – (0,5 đ)
b. (0,5 đ) A = T = 5 (Nuclờụtớt) 
 G = X = 4 (Nuclờụtớt)
c. Gen nhõn đụi 1 lần tạo 2 gen con cú cấu trỳc giống hệt gen mẹ. Vậy cấu trỳc của 2 đoạn gen mới được tạo ra như sau:
- Đoạn gen thứ nhất: (0,75 đ)
Mạch 1: 	- T - A - X - G - A - T - G - X - A –
Mạch 2:	- A - T - G - X - T - A - X - G - T –
Đoạn gen thứ hai: (0,75 đ)
Mạch 1: 	- T - A - X - G - A - T - G - X - A –
Mạch 2:	- A - T - G - X - T - A - X - G - T –
Cõu 7 : (2 đ)
* Khỏi niệm ADN: (1 đ)
- ADN thu ộc loại axớt Nuclờic, được cấu tạo từ cỏc nguyờn tố chớnh C, H, O, N và P. (0, 5đ)
- ADN là đại phõn tử, cú kớch thước và khối lượng lớn, cú thể dài đến hàng (0, 5đ) Micrụmột và khối lượng lớn đạt đến hàng triệu, hàng chục triệu đơn vị cỏcbon. ADN là cấu trỳc đa phõn mà đơn phõn là cỏc Nuclờụtớt : A, T, G, X 
* AND cú tớnh đa dạng và đặc thự vỡ :
- Tớnh đặc thự : ADN của mỗi loài được đặc thự bởi số lượng thành phần và trỡnh tự sắp xếp của cỏc Nuclờụtớt. (0, 5đ)
- Tớnh đa dạng : Là so sự sắp xếp khỏc nhau của 4 loại Nuclờụtớt A, T, G, X tạo thành 2 mạch đơn của phõn tử ADN. (0, 5đ)