Đề thi học sinh giỏi Tiếng việt Lớp 5 - Năm học 2012-2013 - Phòng GD&ĐT Thanh Hóa

Đơn vị: phòng GD&ĐT thành phố Thanh Hóa
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI TIẾNG VIỆT LỚP 5
Câu 1: (5 điểm)
 Cho các từ sau: ruộng rẫy, rực rỡ, chen chúc, nhà, dịu dàng, ngọt, thành phố, khỏe, đi đứng, cần mẫn.
 Hãy sắp xếp các từ trên thành các nhóm theo hai cách:
Dựa vào cấu tạo từ (từ đơn, từ ghép, từ láy)
Dựa vào từ loại (danh từ, động từ, tính từ)
Câu 2: (5 điểm)
 Cho các từ sau: sóng, liếm, vào, nhè nhẹ, bọt, bãi cát, trắng xóa, tung
Em hãy xếp các từ trên thành một câu đơn và một câu ghép (không thêm, bớt từ)
Xác định bộ phận CN, VN trong các câu vừa ghép được.
Câu 3: (5 điểm)
 Nghĩ về dòng sông chảy ra biển, trong bài thơ “ Cửa sông”, nhà thơ Quang Huy viết:
 “Dù giáp mặt cùng biển rộng
 Cửa sông chẳng dứt cội nguồn
 Lá xanh mỗi lần trôi xuống
 Bỗng nhớ một vùng núi non”
 Em hãy chỉ rõ hình ảnh nhân hóa được tác giả sử dụng trong khổ thơ và nêu lên ý nghĩa của hình ảnh đó.
Câu 4: (15 điểm) 
Cảnh bình minh nơi nào cũng đẹp. Đó là khi mặt trời còn bẽn lẽn núp sau sườn núi, những tia nắng dịu dàng đã bắt đầu xuyên thủng màn sương bao phủ đồi núi. Đó là buổi hừng đông với những tia nắng hồng nhảy nhót trên mặt biển. Đó là khi tầng tầng, lớp lớp bụi hồng ánh sáng đã tràn khắp phố phườngVà gần gũi, thân thiết hơn cả là cảnh bình minh nơi em ở.
Hãy tả lại cảnh một buổi bình minh trên quê em.
Đơn vị: phòng GD&ĐT thành phố Thanh Hóa
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI TIẾNG VIỆT LỚP 5
Câu 1: (5 điểm)
*Yêu cầu:
a) HS xếp các từ đã cho thành 3 nhóm dựa vào cấu tạo:
- Từ đơn: nhỏ, ngọt, khỏe
- Từ ghép: ruộng rẫy, thành phố, đi đứng, cần mẫn
- Từ láy: rực rỡ, chen chúc, dịu dàng
b) HS xếp các từ đã cho thành 3 nhóm dựa vào từ loại:
- DT: nhà, thành phố, ruộng rẫy
- ĐT: đi đứng, chen chúc
- TT: ngọt, khỏe, dịu dàng, cần mẫn, rực rỡ
*Cho điểm: Trong mỗi ý a,b mỗi từ xếp đúng cho 0,25 điểm.
Câu 2: (5 điểm)
*Yêu cầu:
 HS xếp được 2 câu và xác định CN, VN như sau:
- Câu đơn: Sóng / nhè nhẹ liếm vào bãi cát, tung bọt trắng xóa.
 CN VN1 VN2
- Câu ghép: Sóng / nhè nhẹ liếm vào bãi cát, bọt / tung trắng xóa.
 CN VN CN VN
*Cho điểm:
- HS xếp thành 1 câu đơn và 1 câu ghép: mỗi câu 1 điểm.
- Xác định thành phần ngữ pháp: + Câu đơn : 1 điểm
 + Câu ghép: 2 điểm 
 (mỗi cụm C-V ở mỗi vế câu: 1 điểm)
Câu 3: (5 điểm)
*Yêu cầu:
- HS tìm được 2 hình ảnh nhân hóa: Cửa sông dù giáp mặt biển rộng nhưng chẳng dứt cội nguồn; Lá xanh mỗi lần rơi xuống, bỗng nhớ một vùng núi non.
- Ý nghĩa: Ca ngợi tình cảm luôn gắn bó thủy chung không quên cội nguồn.
*Cho điểm:
- Chỉ ra được 2 hình ảnh nhân hóa, mỗi hình ảnh 1 điểm.
- Nêu được ý nghĩa của hình ảnh: 2 điểm
- Diễn đạt mạch lạc, ý liên kết tạo thành đoạn văn: 1 điểm
Câu 4: (14 điểm)
*Yêu cầu:
- HS tả lại cảnh bình minh trên quê hương em. Biết tập trung tả nét tiêu biểu, những chi tiết đặc sắc, đặc trưng của cảnh bình minh nơi quê hương mình.
- Biết sử dụng các biện pháp nhân hóa và so sánh khi miêu tả để bài viết sinh động.
- Bài viết đúng thể loại văn tả cảnh, có cấu trúc 3 phần rõ rệt (MB, TB, KB) Diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, miêu tả sinh động kết hợp bộc lộ cảm xúc.
*Cho điểm:
- MB: (2 điểm)
 HS giới thiệu được cảnh bình minh trên quê em.
- TB: ( 10 điểm)
 + Tả bao quát cảnh: 3 điểm 
 + Tả chi tiết ( Theo trình tự thời gian hoặc không gian ): 7 điểm
Tả được những chi tiết nổi bật, đặc trưng của cảnh bình minh của quê em.
Sắp xếp được các ý theo trình tự hợp lí.
Biết viết những câu văn miêu tả có sử dụng hình ảnh so sánh, nhân hóa hợp lí, diễn đạt mạch lạc, trôi chảy, nổi bật được cảnh bình minh đang tả. 
- KB: (2 điểm)
 + Nêu cảm nhận về cảnh bình minh.
* Chữ viết đẹp, trình bày sạch sẽ, ít phạm lỗi về chính tả, ngữ pháp.
 (1 điểm)