Đề thi kiểm tra chung (2013-2014) môn Ngữ văn Lớp 12

ĐỀ THI KIỂM TRA CHUNG ( 2013 – 2014 )
MÔN : NGỮ VĂN – LỚP : 12 (Ban cơ bản)
( Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian phát đề )
Câu 2a (2,0 điểm)
- Nêu ý nghĩa nhan đề : Đàn ghi ta –Lor –Ca ? Nêu ý nghĩa lời đề từ : ( Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn ghi ta ) ?
 Câu 2a. Theo chương trình Chuẩn (8,0 điểm) 
 Phân tích đoạn thơ sau trong bài Sóng của nhà thơ Xuân Quỳnh:

 Con sóng dưới lòng sâu Con sóng trên mặt nước Ôi con sóng nhớ bờ Ngày đêm không ngủ được Lòng em nhớ đến anh Cả trong mơ còn thức
 Dẫu xuôi về phương bắc Dẫu ngược về phương nam Nơi nào em cũng nghĩ Hướng về anh – một phương
 Ở ngoài kia đại dương Trăm nghìn con sóng đó Con nào chẳng tới bờ Dù muôn vời cách trở”
 (Ngữ văn 12, Tập một, tr. 155 – 156, NXB Giáo dục – 2009)
Câu 2b. Theo chương trình Nâng cao (8,0 điểm) 
 Cảm nhận của anh (chị) về đoạn thơ sau trong bài Đàn ghi ta của Lor-ca của Thanh Thảo: 
Những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li-la  li-la  li-la 
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn

Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du

tiếng ghi ta nâu 
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy
 (Đàn ghi ta của Lor-ca - Thanh Thảo)
 ĐÁP ÁN 

1/ Câu 1 : ( 2 điểm )
 - Nêu ý nghĩa nhan đề : Đàn ghi ta –Lor –Ca ? Nêu ý nghĩa lời đề từ : ( Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn ghi ta ) ?
- Nêu ý nghĩa nhan đề : Đàn ghi ta –Lor –Ca ? (1điểm )
+ Đàn ghi-ta là một loại nhạc cụ có nguồn gốc ở TBN từ TK XV. 
 + Đàn ghi-ta là hình ảnh biểu tượng cho Lor-ca. S ự gắn bó giữa Lor-ca với âm nhạc và nghệ thuật.
 + Sự yêu mến và kính trọng của Thanh Thảo và người Việt với đất nước TBN .
- Nêu ý nghĩa lời đề từ : (1điểm )
+ Thể hiện tình yêu tha thiết của Lor-ca. đối với đất nước Tây Ban Nha .
+ Tình yêu say đắm với nghệ thuật của Lor-ca.
+ Mong muốn nghệ thuật phát triển.(Hãy biết chôn nghệ thuật của Lor - ca để dọn đường đi tới.)
2/ Câu 2 : ( 8 điểm )
* Câu 2 ( 8 điểm )
 a/ Kĩ năng: Biết làm bài nghị luận văn học-cảm nhận một đoạn thơ trữ tình; kết cấu chặt chẽ,diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi hành văn..
 b/ Kiến thức
Vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu hiện lên qua hình tượng sóng: tình yêu thiết tha, nồng nàn, đầy khát vọng và sắt son chung thủy, vượt lên mọi giới hạn của đời người
DÀN BÀI : 
1/ Mở bài : ( 0,5 điểm .) 
Nêu được vấn đề nghị luận. ( giới thiệu khái quát về tác giả Xuân Quỳnh , tác phẩm , nội dung cần nghị luận ) Trích dẫn đoạn thơ “ Con sóng.....cách trở”
2/ Thân bài : ( 7 điểm ; nội dung 5đ- 1điểm nghệ thuật , 1 diễn đạt tốt )
 Khổ 5,6,7 : nhà thơ vừa phân thân vừa nhập thân vào sóng để nói lên cái đặc trưng cơ bản của tình yêu là nỗi nhớ và cái nhu cầu, cái khát khao cần thỏa mãn của tình yêu là có nhau, bên nhau.
- Khổ 5 “ Con sóng ........còn thức ” Qua hình tượng sóng nhân vật trữ tình bộc lộ nỗi nhớ da diết , khắc khoải bao trùm cả chiều sâu , bề rộng , không gian, thời gian , nỗi nhớ hiện hữu trong tiềm thức, vô thức và tâm thức . trích dẫn thơ . ( 2, 5đ )
 ( liên hệ so sánh ca dao, thơ Xuân Diệu ) ( trích dẫn thơ ) 
 “ Nhớ ai bổi hỏi bồi hồi 
 Như đứng đống lửa như ngồi đống than .”
 ( Ca dao ) 
Những ngày không gặp nhau
 Lòng thuyền đau rạn vỡ
 Nếu từ giã thuyền rồi
 Biển chỉ còn sóng gió
 Nếu phải cách xa anh
 Em chỉ còn bão tố
 ( THUYỀN VÀ BIỂN- XUÂN QUỲNH )
 - > Tình yêu của người phụ nữ trong bài thơ thật mãnh liệt , chủ động bày tỏ tình cảm của mình. Đó là vẻ đẹp của sự bạo dạn, mới mẻ, đắm say. Trái tim của người phụ nữ không cần úp mở nữa. Nó đã đòi nói thật. 
 - - Khổ 6,7 : “ Dẫu xuôi ...........cách trở ” Mượn quy luật của Sóng nhân vật trữ tình khẳng định lòng thủy chung son sắc và niềm mãnh liệt vào tình yêu và hạnh phúc ( Trích dẫn thơ ) ( 2, 5đ )
 ( liên hệ so sánh ca dao, thơ Xuân Diệu , các nhà thơ khác ) trích dẫn thơ 

“ Chỉ còn em và anhCùng tình yêu ở lại”( Thơ tình cuối mùa thu- Xuân Quỳnh )
- Chốt nghệ thuật , nội dung : thể thơ năm chữ âm diệu nhịp nhàng như sóng biển . hình tượng ẩn dụ độc đáo , giọng thơ tha thiết , sâu lắng..
 3/ kết bài : 
 - Đánh giá chung về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ . ( 0,5 ) 

(Lưu ý : Chỉ cho điểm tối đa khi bài làm đạt được cả yêu cầu về kỹ năng kiến thức, diễn đạt tốt , khuyến kích những học sinh có cách viết sáng tạo. )

 * Câu 2b ( 8 điểm )
a/ Kĩ năng: Biết làm bài nghị luận văn học-cảm nhận một đoạn thơ trữ tình; kết cấu chặt chẽ,diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi hành văn..
b/ Kiến thức: Những ý chính cần có:
 - Hình ảnh người nghệ sĩ Lor-ca: con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị, văn hoá nghệ thuật Tây Ban Nha. 
 DÀN BÀI : 
 1/ Mở bài : ( 0,5 điểm .) 
 - Nêu được vấn đề nghị luận. ( giới thiệu khái quát về tác giả Thanh Thảo , tác phẩm , nội dung cần nghị luận ).Trích dẫn đoạn thơ ..
 2/ Thân bài : ( 7 điểm ; nội dung 5đ- 1điểm nghệ thuật , 1 diễn đạt tốt )
+ Mở đầu bài thơ, tác giả đã vẽ nên hình tượng một nhà nghệ sĩ Lor-ca bằng những nét chấm phá, phần nào chịu ảnh hưởng của trường phái ấn tượng. . Xây dựng hình tượng Lor-Ca trên nền tảng văn hóa của đất nước Tây Ban Nha …
+ Chi tiết “tiếng đàn bọt nước”: nghệ thuật chuyển đổi cảm giác: thính giác sang thị giác và thủ pháp lạ hóa tạo nên sức hấp dẫn kỳ lạ của tiếng đàn Lor-ca.
+ Hình ảnh tương phản gay gắt: gợi cảnh đấu trường giữa khát vọng dân chủ với nền chính trị độc tài, giữa khát vọng cách tân nghệ thuật với nền nghệ thuật già nua.
+“Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt” . Đây là hình ảnh vừa thực vừa tượng trưng: đấu trường quyết liệt, nơi người nghệ sĩ đương đầu với những thế lực tàn bạo, hà khắc.
+ Nhạc thơ li-a li-a ... Nghệ thuật láy âm “li-la li-la li-la” gợi hợp âm của tiếng đàn ghi ta, gợi lên màu sắc, mùi vị…
+ Từ ngữ “lang thang, miền đơn độc, yên ngựa mỏi mòn, vầng trăng chuếnh choáng” gợi lên cuộc hành trình đơn độc của người nghệ sĩ đang tranh đấu cho tự do và cái mới.
- Cái chết đầy bi phẫn của Lor-ca, khát vọng cách tân nghệ thuật đành dang dở.
+ Tập trung thể hiện giây phút Lor-ca "bị điệu về bãi bắn" và cực tả nỗi đau đớn, xót xa trước cái chết của người nghệ sĩ. Thủ pháp đối lập, các biện pháp so sánh, nhân hóa, điệp ngữ được sử dụng triệt để nhằm khắc họa đậm nét ấn tượng về sự "kinh hoàng", nỗi đau đớn tột cùng của nhà thơ.
chi tiết “Tây Ban Nha/ hát nghêu ngao”, 
từ ngữ “kinh hoàng”, hình ảnh “áo choàng bê bết đỏ”, 
hình ảnh “Lor-ca bị điệu về bãi bắn/ chàng đi như người mộng du”
Thật bất ngờ, hồi tưởng lại cảnh tượng thảm khốc ấy, Thanh Thảo lại như nghe và cảm nhận thấy âm thanh tiếng ghi ta trên chặng đường lãng du của Lor-ca. 
 * Chốt nghệ thuật , nội dung : Từ ngữ chuyển đổi cảm giác “nâu, lá xanh, tròn bọt nước vỡ tan, ròng ròng /máu chảy”
+ Những điệp khúc tạo hình âm nhạc bằng chính nhịp điệu, và bằng hình ảnh (bọt nước, tròn bọt nước vỡ tan, ròng ròng, máu chảy) bằng màu sắc (nâu, xanh biết mấy), bằng liên tưởng (Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt, bầu trời cô gái ấy….). Sự kết hợp ngẫu hứng từ ngữ cũng là sự kết hợp mang tính chất âm nhạc. Đặc biệt, khi tiếng ghita ròng ròng máu chảy, âm nhạc đã thành thân phận: nó là tiếng van vỉ than khóc của trái tim tử thương trong thơ Lor-ca, nó là chính định mệnh nghiệt ngã với Lorca
 3/ Kết bài : 
- Đánh giá: Với nghệ thuật đặc sắc, đoạn thơ thể hiện sự đồng cảm, tiếc thương sâu sắc của tác giả đối với Lor-ca, người nghệ sĩ tài hoa có số phận bi tráng của đất nước Tây Ban Nha.
(Lưu ý : Chỉ cho điểm tối đa khi bài làm đạt được cả yêu cầu về kỹ năng kiến thức, diễn đạt tốt , khuyến kích những học sinh có cách viết sáng tạo )