Đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông cho năm học : 2008-2009 thời gian : 150 phút (không kể thời gian giao đề)

SÔÛ GIAÙO DUÏC &Ø ÑT BÌNH DÖÔNG
TOÅ NGÖÕ VAÊN TRÖÔØNG THPT AN MYÕ
 ĐỀ THI TỐT NGHIỆP THPT ( Năm học : 2008-2009)
Thời gian : 150 phút(không kể thời gian giao đề)
 Phần I: Chung cho tất cả thí sinh (5,0 điểm):
 Câu 1. (2,0 điểm):
 Anh (chị) hãy tóm tắt ngắn gọn truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn.
 (Sách giáo khoa Ngữ văn 12, tập hai, NXB Giáo dục, 2009)
 Câu 2.(3,0 điểm):(Anh,Chị ) Viết đoạn văn không quá 400 từ.
 Bàn về câu thơ “Ôi sống đẹp là thế nào hỡi bạn?” (“Một khúc ca” – Tố Hữu).
Phần II: Dành riêng cho thí sinh học chương trình cơ bản và cho thí sinh học chương trình nâng cao (5,0 điểm)
 Câu 3 a. Theo chương trình Chuẩn (5,0 điểm)
 Vẻ đẹp chân dung đoàn binh Tây Tiến qua đoạn thơ sau:
“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
 Quân xanh màu lá dữ oai hùm
 Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
 Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
 Rải rác biên cương mồ viễn xứ
 Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
 Áo bào thay chiếu anh về đất
 Sông Mã gầm lên khúc độc hành”
 (Tây Tiến - Quang Dũng, Ngữ Văn 12, tập một, NXB Giáo Dục)
 Câu 3b. Theo chương trình nâng cao ( 5,0 điểm ):
 Trong truyÖn ng¾n ChiÕc thuyÒn ngoµi xa, NguyÔn Minh Ch©u ®· x©y dùng ®­îc mét t×nh huèng truyÖn mang ý nghÜa kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn vÒ ®êi sèng. Anh (chÞ) h·y lµm râ ®iÒu ®ã. 
-----------------Hết-----------------
 Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Giám thị không giải thích gì thêm.
 



ĐÁP ÁN - THANG ĐIỂM
I. PHẦN CHUNG CHO TẤT CẢ THÍ SINH (5,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
a) Yêu cầu về kiến thức:
Học sinh có thể diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau, song cần nêu được các ý chính:
- Sáng sớm mùa thu, lão Hoa Thuyên, chủ quán trà đến pháp trường mua thuốc chữa bệnh cho con. Thuốc là chiếc bánh bao tẩm máu của người chiến sĩ cách mạng Hạ Du.
- Bà Hoa cho con ăn bánh với niềm tin chắc chắn con sẽ khỏi bệnh.
- Những người khách trong quán trà của lão Thuyên bàn về thuốc, về Hạ Du.cho raèng laøm caùch maïng laø ñieân, laø theo giaêïc.
- Buổi sáng thanh minh năm sau, bà Hoa và mẹ Hạ Du cùng đến thăm mộ con, họ đồng cảm và ngạc nhiên khi thấy vòng hoa traéng xen laãn maøu hoàng trên mộ Hạ Du. Baø ngaïc nhieân hoûi: “Theá naøy laø theá naøo”
b) Cách cho điểm:
- Điểm 2: Đáp ứng yêu cầu trên, có thể mắc một vài lỗi nhỏ về diễn đạt.
- Điểm 1: Trình bày được nửa yêu cầu trên, còn mắc một số lối diễn đạt.
Câu 2 ( 3 điểm ): 
 a.Yêu cầu về kỹ năng:
 - Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội, lí giải thuyết phục một lời khuyên về đạo lí con người.
 -Bài làm có kết cấu chặt chẽ, bố cục có tính khoa học, hợp lí, rõ ràng; diễn đạt mạch lạc, trong sáng: 
 -Có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau song cơ bản đáp ứng những ý chính sau:
Trong “Một khúc ca”, Tố Hữu viết “Ôi sống đẹp là thế nào hỡi bạn?” – câu thơ khiến người đọc phải suy nghĩ, trăn trở để tìm ra câu trả lời thỏa đáng.
“Sống đẹp” là gì? Có nhiều cách lý giải nhưng tựu trung lại: “sống đẹp” là cách sống đạt chuẩn mực cao của xã hội, được mọi người ngưỡng mộ.
Biểu hiện của “sống đẹp” khá phong phú. Trước hết, “sống đẹp” phải gắn với lý tưởng cao đẹp. Lý tưởng có thể thay đổi theo từng hoàn cảnh lịch sử những cái cốt lõi của nó là phải vì dân vì nước. lý tưởng là ngọn đèn soi đường giúp con người có mục đích sống đúng đắn.
Người “sống đẹp” phải là người có tâm hồn, tình cảm lành mạnh, biết yêu thương những người thân yêu trong gia đình, rộng hơn là yêu nhân dân, đất nước. Biết cảm thông, chia sẻ với những hoàn cảnh éo le, bất hạnh.
Không thể “sống đẹp” nếu không có một bộ óc hiểu biết cùng một cơ thể khỏe mạnh. Kiến thức và sức khỏe cũng là một điều kiện cần thiết để con người có thể đạt tới chuẩn mực của “sống đẹp”.
“Sống đẹp” phải gắn với những hành động đúng đắn, tích cực vì hành động là biểu hiện cụ thể nhất, dễ thấy nhất của “sống đẹp”. Lý tưởng mà xa rời hành động thì lý tưởng sẽ trở nên vô nghĩa.
Có nhiều tấm gương “sống đẹp”. Trong lịch sử dân tộc, những người đã cống hiến cả cuộc đời mình cho đất nước, nhân dân như: Hai Bà Trưng, Trần Quốc Tuấn, Lê Lợi, Phan Bội Châu, Hồ Chí Minh … Trong xã hội hiện tại của chúng ta cũng có biết bao nhiêu tấm gương sống đẹp: anh thanh niên Trần Hữu Ân một mình nuôi hai bà mẹ bị ung thư, cô bé Lê Thanh Thúy (công dân tiêu biểu của Thành phố Hồ Chí Minh năm 2007) trong những ngày cuối cùng chiến đấu với bệnh ung thư vẫn tổ chức những hoạt động từ thiện cho bệnh nhi ở bệnh viện ung bướu.
“Sống đẹp” còn đồng nghĩa với việc con người cần phải biết đấu tranh với cái ác, cái xấu, với lối sống “không đẹp” như: trộm cướp, hút chính, ma túy … tồn tại nhan nhản trong xã hội. Phải biết đấu tranh với thói quen nói tục, chửi thề, bệnh thành tích, sự thiếu trung thực trong học tập và thi cử của học sinh, sinh viên.
Tóm lại, “sống đẹp” là cách sống mà mọi người nên hướng tới. Để “sống đẹp”, học sinh cần phải nổ lực học tập, rèn luyện, phải nuôi dưỡng trong tâm hồn những tifnhc ảm cao đẹp cũng như biết đấu tranh với cái ác, cái xấu tồn tại xung quanh mình.
II. Phần riêng:
 Câu 3a: 
 a.Yêu cầu về kỹ năng:
 Biết cách phân tích một đoạn thơ (đặt trong cả bài thơ) nhằm làm nổi bật vẻ đẹp hình tượng người lính Tây Tiến
 Bài làm có kết cấu chặt chẽ, bố cục có tính khoa học, hợp lí, rõ ràng; diễn đạt mạch lạc, trong sáng. 
 b. Yêu cầu về kiến thức: Trên cơ sở hiểu rõ bài thơ, học sinh tập trung phân tích đoạn thơ làm nổi bật những ý sau :
- Vẻ đẹp trần trụi, khắc khổ của người chiến binh Tây Tiến(hình thể - màu da do cuộc sống thiếu thốn nơi chiến trường, lại phải chống chọi triền miên với bệnh sốt rét hay do uống phải nước suối độc). Tuy nhiên, ở họ vẫn toát lên một sức sống, một ý chí ngoan cường, mạnh mẽ “ dữ oai hùm”( câu 1 và 2 )
- Vẻ đẹp người lính trong ý thức trách nhiệm đối với giang sơn, Tổ quốc ; vẻ đẹp lãng mạn, vương vấn cốt cách người trí thức, thư sinh Hà thành ( câu 3 và 4)
- Vẻ đẹp của một ý chí tiến công mạnh mẽ, khát vọng giết giặc lập công mãnh liệt, chẳng tiếc đời xanh, dẫu rằng, đâu đây trong cuộc trường chinh, cái chết, nỗi đau mất mát vẫn hiển hiện qua từng nấm mồ nơi “ biên cương”, “ viễn xứ” ( câu 5 và 6)
- Vẻ đẹp của người lính Tây Tiến nhuốm màu tráng sĩ xưa“Da ngựa bọc thây”, xem cái chết“nhẹ tựa hồng mao”. Một cuộc ra đi thanh thản về cõi bất tử, vĩnh hằng. Đất Mẹ Việt Nam dang rộng cách tay ôm đứa con yêu sau khi làm tròn nghĩa vụ. Sông Mã dội lên khúc tráng ca tống tiễn trong niềm tiếc nuối khôn nguôi(câu 7 và 8).
 * Nghệ thuật:
- Khắc hoạ sống động hình tượng người lính Tây Tiến với bút pháp lãng mạn.
- Thành công trong việc sử dụng nghệ thuật cường điệu, lối nói giảm, biện pháp nhân hoá,sử dụng từ Hán-Việt…
 Câu 3b:
1. Giíi thiÖu chung 
 - Sau 1975, NguyÔn Minh Ch©u quan t©m tiÕp cËn ®êi sèng ë gãc ®é thÕ sù. ¤ng lµ mét trong nh÷ng c©y bót tiªn phong cña v¨n häc ViÖt Nam thêi kú ®æi míi. 
- NguyÔn Minh Ch©u s¸ng t¸c truyÖn ng¾n ChiÕc thuyÒn ngoµi xa n¨m 1983. Trong t¸c phÈm nµy, nhµ v¨n ®· x©y dùng ®­îc mét t×nh huèng truyÖn mang ý nghÜa kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn vÒ ®êi sèng. 
 2. Ph©n tÝch t×nh huèng truyÖn 
a. T×nh huèng truyÖn 
- NghÖ sÜ Phïng ®Õn mét vïng ven biÓn miÒn Trung chôp mét tÊm ¶nh cho cuèn lÞch n¨m sau. Anh thÊy c¶nh chiÕc thuyÒn ngoµi xa, trong lµn s­¬ng sím, ®Ñp nh­ tranh vÏ. Phïng nhanh chãng bÊm m¸y, thu lÊy mét h×nh ¶nh kh«ng dÔ g× gÆp ®­îc trong ®êi. 
- Khi chiÕc thuyÒn vµo bê, Phïng thÊy hai vî chång hµng chµi b­íc xuèng. Anh chøng kiÕn c¶nh ng­êi chång ®¸nh vî, ®øa con ng¨n bè. Nh÷ng ngµy sau, c¶nh ®ã l¹i tiÕp diÔn. Phïng kh«ng ngê sau c¶nh ®Ñp nh­ m¬ lµ bao ngang tr¸i, nghÞch lý cña ®êi th­êng. 
 b. C¸c nh©n vËt víi t×nh huèng 
- T×nh huèng truyÖn ®­îc t¹o nªn bëi nghÞch c¶nh gi÷a vÎ ®Ñp chiÕc thuyÒn ngoµi xa víi c¸i thËt gÇn lµ sù ngang tr¸i trong gia ®×nh thuyÒn chµi. G¸nh nÆng m­u sinh ®Ì trÜu trªn vai cÆp vî chång. Ng­êi chång trë thµnh kÎ vò phu. Ng­êi vî v× th­¬ng con nªn nhÉn nhôc chÞu ®ùng sù ng­îc ®·i cña chång mµ kh«ng biÕt m×nh ®· lµm tæn th­¬ng t©m hån ®øa con. CËu bÐ th­¬ng mÑ, bªnh vùc mÑ, thµnh ra c¨m ghÐt cha m×nh. 
- Ch¸nh ¸n §Èu tèt bông nh­ng l¹i ®¬n gi¶n trong c¸ch nghÜ. Anh khuyªn ng­êi ®µn bµ bá chång lµ xong, mµ kh«ng biÕt bµ cÇn mét chç dùa kiÕm sèng ®Ó nu«i con kh«n lín. 
c.ý nghÜa kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn cña t×nh huèng 
- ë t×nh huèng truyÖn nµy, c¸i nh×n vµ c¶m nhËn cña nghÖ sÜ Phïng, ch¸nh ¸n §Èu lµ sù kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn s©u s¾c vÒ ®êi sèng vµ con ng­êi. 
- §Èu hiÓu ®­îc nguyªn do ng­êi ®µn bµ kh«ng thÓ bá chång lµ v× nh÷ng ®øa con. Anh vì lÏ ra nhiÒu ®iÒu trong c¸ch nh×n nhËn cuéc sèng. 
- Phïng nh­ thÊy chiÕc thuyÒn nghÖ thuËt th× ë ngoµi xa, cßn sù thËt cuéc ®êi l¹i ë rÊt gÇn. C©u chuyÖn cña ng­êi ®µn bµ ë tßa ¸n huyÖn gióp anh hiÓu râ h¬n c¸i cã lý trong c¸i t­ëng nh­ nghÞch lý ë gia ®×nh thuyÒn chµi. Anh hiÓu thªm tÝnh c¸ch §Èu vµ hiÓu thªm chÝnh m×nh. 
 3. KÕt luËn 
 - T×nh huèng truyÖn ChiÕc thuyÒn ngoµi xa cã ý nghÜa kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn vÒ sù thËt ®êi sèng, mét t×nh huèng nhËn thøc. 
- T×nh huèng truyÖn nµy ®· nhÊn m¹nh thªm mèi quan hÖ g¾n bã gi÷a nghÖ thuËt vµ cuéc ®êi, kh¼ng ®Þnh c¸i nh×n ®a diÖn, nhiÒu chiÒu vÒ ®êi sèng, gîi më nh÷ng vÊn ®Ò míi cho s¸ng t¹o nghÖ thuËt.
 ** Biểu điểm chung (câu 3a và 3b) :
- Điểm 5:Đáp ứng tốt những yêu cầu chính. Bố cục rõ ràng , hợp lí. Lập luận chặt chẽ, thuyết phục. Có thể còn mắc vài sai sót nhỏ.
- Điểm 3-4: Cơ bản đáp ứng những yêu cầu chính. Lỗi chính tả và diễn đạt không nhiều lắm.
- Điểm 2-1:Bài viết dưới trung bình, Lập luận chưa chặt chẽ , còn nhiều lúng túng. Lỗi chính tả và diễn đạt quá nhiều.
- Điểm 0:Viết chiếu lệ, hoặc viết mà nội dung không liên quan gì đến yêu cầu của đề bài .