Đề thi và đáp án kỳ thi chọn học sinh giỏi lớp 6 môn Ngữ Văn

§Ò thi vµ ®¸p ¸n kú thi chän häc sinh giái líp 6 m«n ng÷ v¨n
Câu 1 Đọc đoạn văn bản :
“… Mặt trời lại rọi lên ngày thứ sáu của tôi trên đảo Thanh Luân một cách thật quá là đầy đủ. Tôi dậy từ canh tư. Còn tối đất, cố đi mãi trên đá đầu sư, ra thấu đầu mũi đảo. Và ngồi đó rình mặt trời lên. Điều tôi dự đoán, thật là không sai. Sau trận bão, chân trời, ngấn bể sạch như tấm kính lau hết mây, hết bụi. Mặt trời nhú lên dần dần, rồi lên cho kỳ hết. Tròn trĩnh phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn. Quả trứng hồng hào thăm thẳm và đường bệ đặt lên một mâm bạc đường kĩnh mâm rộng bằng cả một cái chân trời màu ngọc trai nước biển ửng hồng. Y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ tronh bình minh để mừng cho sự trường thọ của tất cả những người chài lưới trên muôn thuở biển Đông. Vài cánh nhạn mùa thu chao đi chao lại trên mâm bể sáng dần lên cái chất bạc nén. Một con hải âu bay ngang , là là nhịp cánh…” 
 (Trích Cô Tô của Nguyễn Tuân trong SGK Ngữ văn 6 tập 2).
Rồi thực hiện các yêu cầu sau:
Cho biết trong các tổ hợp ngôn ngữ sau đây, tổ hợp nào là từ, tổ hợp nào là cụm từ : rọi lên, chân trời, lễ phẩm, chài lưới.
Chỉ ra các hình ảnh so sánh, ẩn dụ, nhân hoá,.
Phân tích giá trị biểu đạt của các hình ảnh so sánh.
Trình bày cảm nhận của mình về đoạn văn trên.
Câu II. Em hãy miêu tả cảnh chiêu hè nắng đẹp ở một miền quê mà em yêu thích.

 Hướng dẫn chấm

Tổng số điểm cho cả bài thi:20 điểm phân chia như sau:
Câu 1: 9 điểm
Yêu cầu 1: 1 điễmác định được:
Từ : Chân trời, lễ phẩm, chài lưới.
Cụm từ: rọi lên.
+Cách cho điểm: Xác định đúng cho mỗi trường hợp cho: 0,25 điểm
Yêu cầu 2: 3,5 điểm
+ Yêu cầu: Chỉ ra cụ thể các hình ảnh so sánh, ẩn dụ , nhân hoá:
So sánh: Chân trời, ngấn bể sạch như tấm kính lau hết mây hết bụi; (Mặt trời) tròn trĩnh phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn; (Vầng mây mặt trời) Y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ tronh bình minh…
Ẩn dụ : đá đầu sư, đầu mũi đảo, quả trứng thiên nhiên ,mâm bạc, màu ngọc trai nước biển, mâm bể .
Nhân hoá: (Mặt trời) phúc hậu , (Quả trứng- mặt trời)hồng hào thăm thẳm và đường bệ , một mâm lễ phẩm tiến ra từ tronh bình minh để mừng cho sự trường thọ của tất cả những người chài lưới trên muôn thuở biển Đông.
+ Cách cho điểm:
Chỉ ra đúng mỗi trường hợp cho 0,25 điểm.
Yêu cầu 3: 1,5 điểm
+ Yêu cầu: Phân tích giá trị so sánh chân trời , ngấn bể sạch như tấm kính lau hết mây, hết bụi được chọn để so sánh đã tạo ấn tượng , gợi cảm nhận cụ thể về sắc trong sáng, tinh khôi của chân trời, ngấn bể lúc bình minh.
Về hình ảnh so sánh(Mặt trời) Tròn trĩnh phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn: hình ảnh một quả trứng thiên nhiên đầy đặn được chọn đẻ so sánh đã tạo ấn tượng , gợi cảm nhận cụ thể về vẽ đẹp tròn đầy , rực rỡ, tráng lệ và sự sống dòi dào của mặt trời.
Về hình ảnh so sánh (Vầng mây mặt trời) Y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ tronh bình minh đã tạo ấn tượng gợi cảm nhận cụ thể về vẽ đẹp rực rỡ , tráng lệ và sự sống ngời lên từ vầng mây, mặt trờimà thiên nhiên ban tặng cho những người dân chài lưới.
+ Cách cho điểm: Phân tích đúng sáng rõ, mỗi trường hợp cho 0,5 điểm.
Yêu cầu 4: 3 điểm
Cảm nhận được : Đoạn văn là bức tranh về cảnh mặt trời mọc trên biển đảo Cô Tô rạng rỡ, tinh khôi, tráng lệ và dồi dào sự sống.
Cảnh mặt trời mọc được đặt trong một khung cảnh rộng lớn, bao la và trong trẻo…
Với tài năng quan sát, năng lực liên tưởng nhạy cảm, phóng khoáng và mẫn cảm ngôn ngữ, Nguyễn Tuân đã tạo ra một loạt những hình ảnh so sánh, ẩn dụ, nhân hoá giàu sức gợi hình, gợi tả biểu hiện thật sống động, làm mê hồn người đọc trước từng nét biến động, biến thái cùng màu sắc trong trẻo, rạng rỡ, tráng lệ của cảnh mặt trời mọc trên biển đảo Cô Tô.
Đoạn văn không chỉ ban tặng cho ta một bức tranh thiên nhiên đất nước tươi đẹp mà còn ban tặng cho ta một tâm hồn đẹp, một tài năng sáng tạo cái đẹp, một tình êu thiên nhiên đất nước nồng đượm của nhà văn Nguyễn Tuân.
Cách cho điểm:
a, Điểm 2,5- 3 điểm cảm nhận đầy đủ khá sâu sắc và tinh tế.
b, Điểm 1,5- 2,25 điểm cảm nhận khá đầy đủ .
c, Điểm 0,75- 1,25 điểm cảm nhận sơ sài, văn viết khô cứng.
a, Điểm 0,25- 0,5 điểm có chi tiết chạm được vào yêu cầu của đề.
Câu II.
Mở bài: 0,5điểm , yêu cầu giới thiệu được cảnh cần miêu tả.
Thân bài: 10 điểm
Yêu cầu chủ yếu dùng phương thức miêu tả cùng ngôn ngữ nghệ thuật (giàu hình ảnh, màu sắc, âm thanh..), người viết dệt nên một bức tranh phong cảnh tươi đẹp của một miền quê mà mình yêu thích xuất hiện trong không gian chiều hè nắng đẹp. Ở đó con người, thiên nhiên sự vật giao hoà với nhau cùng làm ngời lên sắc nét gương mặt, hồn sống của một miền quê tươi đẹp ấy.
Qua bức tranh phong cảnh của một miền quê người viết thể hiện rõ năng lực quan sát tinh tế, năng lực sáng tạo cái đẹp.
Kết bài : 0,5 điểm: Thể hiện cảm xúc cô đọng và ấn tượng sâu đậm nhất với miền quê được miêu tả.
 (V¨n häc vµ tuæi trÎ sè 2/ 2004)