Đề xuất bộ đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm học : 2008-2009

Trường THPT Nguyễn Thái Bình 
Tổ Ngữ Văn 
 ĐỀ XUẤT BỘ ĐỀ THI TỐT NGHIỆP THPT
 Năm học : 2008-2009
Thời gian : 150 phút(không kể thời gian giao đề)
I-PHẦN CHUNG CHO TẤT CẢ THÍ SINH (5,0 điểm):
 Câu 1. (2,0 điểm):
Qua nhân vật Xô-cô-lốp (“Số phận con người” -Sô-lô-khốp), anh (chị) hiểu gì về con người Nga, tính cách Nga ? 
(Yêu cầu nêu, không cần phân tích).

 Câu 2.(3,0 điểm):
“Con ơi! Khi con cất tiếng khóc oe oe chào đời, thì những người xung quanh nhìn con mỉm cười sung sướng. Hãy sống sao cho, một ngày nào đó, con có thể mỉm cười nhắm mắt xuôi tay khi những người xung quanh con đều rơi lệ”
 (Henry Bordeaux)
Anh (chị) hiểu gì về câu nói trên?

II-PHẦN RIÊNG (5,0 điểm):
Thí sinh học chương trình nào thì chỉ được làm câu dành riêng cho chương trình đó (Câu 3a hoặc 3b).
 Câu 3 a. Theo chương trình Chuẩn (5,0 điểm)
 Vẻ đẹp chân dung đoàn binh Tây Tiến qua đoạn thơ sau:
“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
 Quân xanh màu lá dữ oai hùm
 Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
 Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
 Rải rác biên cương mồ viễn xứ
 Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
 Áo bào thay chiếu anh về đất
 Sông Mã gầm lên khúc độc hành”
 (Tây Tiến - Quang Dũng, Ngữ Văn 12, 
 tập một, NXB Giáo Dục, 2008).
 Câu 3b. Theo chương trình nâng cao ( 5,0 điểm ) 
Sau khi tiếp cận tác phẩm “Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành, một bạn đọc viết: “Bên ánh lửa bập bùng của đêm thiêng kể chuyện, tiếng cụ Mết dõng dạc vang lên dặn 
dò, khắc sâu vào tâm can con cháu: “ Chúng nó cầm súng ,mình phải cầm giáo” 
Và đây cũng là ý tưởng chủ đạo để nhà văn Nguyễn Trung Thành triển khai toàn bộ nội dung câu chuyện “Rừng Xà Nu” của mình”.
 Bằng những hiểu biết về tác phẩm “Rừng Xà Nu” của Nguyễn Trung Thành, anh (chị) hãy phân tích và chứng minh rằng: Câu nói trên của cụ Mết là đúng, nó trở thành chân lý sống động của dân làng Xô Man trong cuộc chiến tranh nhân dân chống lại kẻ thù tàn ác, hung bạo.
HẾT


HƯỚNG DẪN CHẤM BỘ ĐỀ THI
I.Phần chung:
 Câu 1 ( 2,0 điểm ):
- Bản lĩnh kiên cường, một nghị lực phi thường luôn thắng vượt những nghịch cảnh, bi kịch (1 điểm).
- Tấm lòng nhân hậu, thương yêu con người (1 điểm).
 Câu 2 ( 3 điểm ): 
 a.Yêu cầu về kỹ năng:
 Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội, lí giải thuyết phục một lời khuyên về đạo lí con người.
 Bài làm có kết cấu chặt chẽ, bố cục có tính khoa học, hợp lí, rõ ràng; diễn đạt mạch lạc, trong sáng. 
 b. Yêu cầu về kiến thức: 
 Học sinh hiểu được câu nói của Henry Bordeaux nhằm nhấn mạnh ý nghĩa của cuộc sống tốt đẹp, hữu ích của con người đối với xã hội, với cuộc đời. Có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau song cơ bản đáp ứng những ý chính sau:
 * Vế 1: “Con ơi! Khi con cất tiếng khóc oe oe chào đời, thì những người xung quanh nhìn con mỉm cười sung sướng”:
 - “Khi con cất tiếng khóc oe oe chào đời”: Người công dân mới thấy được trách nhiệm và nghĩa vụ lớn lao nhưng đầy khó khăn của mình đối với gia đình, xã hội.
 - “Những người xung quanh nhìn con mỉm cười sung sướng”: 
 + Hân hoan, sung sướng chào đón một sinh linh, một công dân mới ra đời, mai đây sẽ hoà nhập vào cộng đồng xã hội.
 + Yêu mến, tin tưởng công dân mới sẽ là người có ích cho gia đình, xã hội.
 * Vế 2: “Hãy sống sao cho, một ngày nào đó, con có thể mỉm cười nhắm mắt xuôi tay, khi những người xung quanh con đều rơi lệ”:
 - Người công dân mới phải sống sao cho tốt đẹp, sống có ích... để thoả mãn sự mong mỏi, tin tưởng của mọi người.
 - Để cuối cuộc đời, ta thoả mãn và tự hào những gì mình đã làm, đã cống hiến cho xã hội
 - Lúc ấy, mọi người sẽ khóc bởi nhớ thương và tiếc nuối.
 * Biểu điểm:
- Điểm 3: Đáp ứng tốt được những yêu cầu chính. Bố cục rõ ràng, hợp lí. Lập luận chặt chẽ, thuyết phục. Có thể còn mắc vài sai sót nhỏ.
- Điểm 2:Cơ bản đáp ứng được những yêu cầu chính. Lỗi chính tả và diễn đạt không nhiều lắm.
- Điểm 1: Bài viết dưới mức trung bình. Lập luận chưa chặt chẽ còn nhiều lúng túng. Lỗi chính tả và diễn đạt nhiều.
- Điểm 0: Viết chiếu lệ hoặc viết mà nội dung không liên quan gì đến yêu cầu của đề bài.
 * Lưu ý: Cần trân trọng những lí giải riêng của các em, nếu lí giải ấy hợp lí, chặt chẽ có sức thuyết phục.


II. Phần riêng:
 Câu 3a: 
 a.Yêu cầu về kỹ năng:
 Biết cách phân tích một đoạn thơ (đặt trong cả bài thơ) nhằm làm nổi bật vẻ đẹp hình tượng người lính Tây Tiến
 Bài làm có kết cấu chặt chẽ, bố cục có tính khoa học, hợp lí, rõ ràng; diễn đạt mạch lạc, trong sáng. 
 b. Yêu cầu về kiến thức: Trên cơ sở hiểu rõ bài thơ, học sinh tập trung phân tích đoạn thơ làm nổi bật những ý sau :
- Vẻ đẹp trần trụi, khắc khổ của người chiến binh Tây Tiến(hình thể - màu da do cuộc sống thiếu thốn nơi chiến trường, lại phải chống chọi triền miên với bệnh sốt rét hay do uống phải nước suối độc). Tuy nhiên, ở họ vẫn toát lên một sức sống, một ý chí ngoan cường, mạnh mẽ “ dữ oai hùm” ( câu 1 và 2 )
- Vẻ đẹp người lính trong ý thức trách nhiệm đối với giang sơn, Tổ quốc ; vẻ đẹp lãng mạn, vương vấn cốt cách người trí thức, thư sinh Hà thành ( câu 3 và 4)
- Vẻ đẹp của một ý chí tiến công mạnh mẽ, khát vọng giết giặc lập công mãnh liệt, chẳng tiếc đời xanh, dẫu rằng, đâu đây trong cuộc trường chinh, cái chết, nỗi đau mất mát vẫn hiển hiện qua từng nấm mồ nơi “ biên cương”, “ viễn xứ” ( câu 5 và 6)
- Vẻ đẹp của người lính Tây Tiến nhuốm màu tráng sĩ xưa“Da ngựa bọc thây”, xem cái chết“nhẹ tựa hồng mao”. Một cuộc ra đi thanh thản về cõi bất tử, vĩnh hằng. Đất Mẹ Việt Nam dang rộng cách tay ôm đứa con yêu sau khi làm tròn nghĩa vụ. Sông Mã dội lên khúc tráng ca tống tiễn trong niềm tiếc nuối khôn nguôi(câu 7 và 8).
 * Nghệ thuật:
- Khắc hoạ sống động hình tượng người lính Tây Tiến với bút pháp lãng mạn.
- Thành công trong việc sử dụng nghệ thuật cường điệu, lối nói giảm, biện pháp nhân hoá,sử dụng từ Hán-Việt…
 Câu 3b:
 a.Yêu cầu về kỹ năng:
 Biết cách phân tích một tác phẩm văn xuôi, nhằm làm sáng tỏ câu nói có tính chân lí của cụ Mết.
 Bài làm có kết cấu chặt chẽ, bố cục có tính khoa học, hợp lí, rõ ràng; diễn đạt mạch lạc, trong sáng. 
 b. Yêu cầu về kiến thức: Cơ bản đáp ứng những ý chính sau :
- Khi chưa có vũ khí, dân làng Xô Man cay đắng chịu đựng trước sự tàn ác, huỷ diệt của kẻ thù. 
- Được sự động viên nhiệt tình của anh Quyết, dân làng Xô Man chuẩn bị vũ khí kháng chiến. Bọn giặc đánh hơi, tìm cách truy tìm Tnú,(người lãnh đạo cuộc kháng chiến) nhằm đập tan “ mộng cầm vũ khí” mà chúng rất sợ. Chúng bắn doạ Dít, đánh chết một cách tàn nhẫn mẹ con Mai.
- Không chịu được cảnh kẻ thù tra tấn vợ con, trong cơn bức xúc,(bỏ qua sự can ngăn khôn ngoan của cụ Mết) Tnú đã xông vào bọn lính. Mặc dù anh có đầy đủ sức khỏe và tố chất người cộng sản, nhưng với “hai bàn tay trắng”, không những anh không cứu được vợ con, mà bản thân mình cũng bị chúng trói lại và sau đó tra tấn bằng cách đốt đôi bàn tay, để thị uy cả dân làng không được cầm vũ khí đối đầu với chúng.
- Không để cho kẻ thù sát hại Tnú, dưới sự lãnh đạo của cụ Mết, bằng vũ khí tự tạo trong tay, bằng lòng hờn căm tích tụ, dân làng Xô Man đã đồng loạt đứng dậy giết chết kẻ thù, giải phóng cho Tnú.
- Nhờ trang bị vũ khí, dân làng Xô Man đã làm chủ buôn làng của mình.
- Khẳng định lại câu nói của cụ Mết là đúng, có tính chân lý.
 * Nghệ thuật:
- Khắc họa sinh động khung cảnh hoành tráng về cuộc nổi dậy của dân làng Xô Man –tác phẩm mang đậm âm hưởng sử thi.
- Thành công trong việc xây dựng tính cách nhân vật Tnú.
 ** Biểu điểm chung (câu 3a và 3b) :
- Điểm 5:Đáp ứng tốt những yêu cầu chính. Bố cục rõ ràng , hợp lí. Lập luận chặt chẽ, thuyết phục. Có thể còn mắc vài sai sót nhỏ.
- Điểm 3-4: Cơ bản đáp ứng những yêu cầu chính. Lỗi chính tả và diễn đạt không nhiều lắm.
- Điểm 2-1:Bài viết dưới trung bình, Lập luận chưa chặt chẽ , còn nhiều lúng túng. Lỗi chính tả và diễn đạt quá nhiều.
- Điểm 0:Viết chiếu lệ, hoặc viết mà nội dung không liên quan gì đến yêu cầu của đề bài .

HẾT