Giáo án dạy thêm Ngữ văn Lớp 8 - Học kì II - Năm học 2013-2014

Ngày soạn: 16/3/2014
Ngày dạy: 21/3/2014
 Buổi 28: Ôn tập các văn bản văn học trung đại
I/ Môc tiªu
- Cñng cè n©ng cao kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam häc ë kú II
- N¾m ®­îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt c¸cv¨n b¶n v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam ®· häc
- RÌn kü n¨ng c¶m thô v¨n häc cho nh÷ng häc sinh kh¸ giái
II/ TiÕn tr×nh d¹y vµ häc
1/ Tæ chøc: 8A:.............. 8B:..........
2/ KiÓm tra:
3/ Bµi míi :
A KiÕn thøc c¬ b¶n
1/ Thèng kª c¸c t¸c phÈm v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam ®· häc theo yªu cÇu cña b¶ng
TT
Tên văn bản
Tác giả
Thể loại
Giá trị nội dung, tư tưởng
Giá trị nghệ thuật
Ghi chú
1
Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu)
1010
Lí Công Uẩn (Lí Thái Tổ: 974-1028)
Chiếu Chữ Hán Nghị luận trung đại
Phản ánh khát vọng của nhân dân về một đất nước độc lập, thống nhất đồng thời phản ánh ý chí tự cường của dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn mạnh.
Kết cấu chặt chẽ, lập luận giàu sức thuyết phục, hài hoà giữa lí và tình: trên vâng mệnh trời dưới theo ý dân
Vua dùng để ban bố mệnh lệnh cho quan dân
2
Hịch tướng sĩ (Dụ chư tì tướng hịch văn) 1285
Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn(1231- 1300)
Hịch Chữ Hán
Nghị luận trung đại
Tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên xâm lược (TK XIII), thể hiện qua lòng căm thù giặc, ý chí quyết chiến quyết thắng, trên cơ sở đó tác giả phê phán những suy nghĩ sai lệch của các tì tướng, khuyên bảo họ phải ra sức học tập binh thư, rèn quân chuẩn bị chiến đấu chống giặc. Bừng bừng hào khí Đông A
¸ng văn chính luận xuất sắc, lập luận chặt chẽ, lí lẽ hùng hồn, đanh thép, nhiệt huyết, chứa chan, tình cảm thống thiết, rung động lòng người sâu xa; đánh vào lòng người, lời hịch trở thành mệnh lệnh của lương tâm, người nghe được sáng trí, sáng lòng
Quan hệ thần- chủ vừa nghiêm khắc vừa bao dung, vừa tâm sự vừa phê phán, vừa khuyên răn, khơi đậy lương tâm danh dự.
3
Nước Đại Việt ta (Trích Bình Ngô Đại cáo)1428
ức Trai Nguyễn Trãi (1380-1442
Cáo
Chữ Hán
Nghị luận trung đại
ý thức dân tộc và chủ quyền đã phát triển tới trình độ cao, ý nghĩa như một bản tuyên ngôn độc lập: nước ta là đất nước có nền văn hiến lâu đời, có lãnh thổ riêng, phong tục riêng, có chủ quyền, có truyền thống lịch sử. Kẻ xâm lược phản nhân nghĩa, nhất định sẽ thất bại.
Lập luận chặt chẽ , chứng cứ hùng hồn, xác thực, ý tứ rõ ràng, sáng sủa và hàm súc, kết tinh cao độ tinh thần và ý thức dân tộc trong thời kì lịch sử dân tộc thật sự lớn mạnh; đặt tiền đề, cơ sở lí luận cho toàn bài; xứng đáng là áng thiên cổ hùng văn
Nguyễn TRãi thay lời vua Lê Thái Tổ (Lê Lợi) viết để công bố cho toàn dân biết sự kiện lịch sử trọng đại.
B LuyÖn tËp
1- Chiếu dời đô:
Câu 1: Hãy nêu đặc điểm của thể Chiếu
Lµ thÓ v¨n do vua dïng ban bè mÖnh lÖnh. Cã thÓ viÕt bµng v¨n vÇn, v¨n xu«i hoÆc v¨n biÒn ngÉu , ®­îc c«ng bè vµ ®ãn nhËn mét c¸ch trang träng 
Câu 2: Vì sao nói văn bản "Chiếu dời đô" phản ánh ý chí tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc?
ý chí tự cường của một dân tộc đang trên đà lớn mạnh. Dời đô từ Hoa Lư ra vùng đồng băng chứng tỏ triều đình đủ sức chấm dứt nạn PK cát cứ, thế và lực sánh ngang phương Bắc. Định đô ở Thăng Long là thực hiện nguyện vọng của nhân dân thu giang sơn về một mối, xây dựng đất nước độc lập tự cường.
Câu 3 Hãy viết đoạn văn làm sáng tỏ luận điểm : “ Chiếu dời đô” phản ánh ý chí độc lập , tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt .
2- Hịch tướng sỹ:
Câu 1: Hãy nêu đặc điểm của thể Hịch
HÞch lµ thÓ v¨n nghÞ luËn thêi x­a th­êng ®­îc vua chóa, t­íng lÜnh ..dïng ®Ó cæ ®éng , thuyÕt phôc hoÆc kªu gäi ®Êu tranh chèng thï trong giÆc ngoµi
HÞch cã kÕt cÊu chÆt chÏ, cã lÝ lÏ s¾c bÐncã dÉn chøng thuyÕt phôc
§Æc ®iÓm næi bËt lµ khÝch lÖ t×nh c¶m, tinh thÇn ng­êi nghe, th­êng ®­îc viÕt theo v¨n biÒn ngÉu th­êng gåm 
Më ®Çu: nªu vÊn ®Ò
PhÇn thø hai: nªu truyÒn thèng vÎ vang trong lÞch sö nh»m g©y lßng c¨m thï giÆc
PhÇn ba: nhËn ®Þnh t×nh h×nh
PhÇn thø t­: nªu chñ tr­¬ng cô thÓ vµ kªu gäi ®Êu tranh
C©u 2
 PHẦN TRẮC NGHIỆM :Cho đoạn văn sau : 
	“ Huống chi ta cùng các ngươi sinh phải thời loạn lạc, lớn gặp buổi gian nan. Ngó thấy sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đường, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ, thác mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc lụa, để thoả lòng tham không cùng, giả hiện Vân Nam Vương mà thu bạc vàng, để vét của kho có hạn. Thật khác nào đem thịt mà nuôi hổ đói, sao cho khỏi để tai vạ về sau”
	Đọc kỹ đoạn văn và trả lời các câu hỏi sau đây
Câu 1 : Đại từ “ Ta” trong đoạn văn trên chỉ ai?
A. Trần Thán Tông B. Trần Nhân Tông C. Trần Quang Khải 	D. Trần Quốc Tuấn
Câu 2 : “ Giặc” trong đoạn trích trên là giặc nào?
	A. Hán	B. Tống C. Đường	 D. Nguyên 
Câu 3 : Nội dung chính của đoạn văn trên là gì?
Lột tả tội ác và sự ngang ngược của giặc 
Thể hiện tấm lòng yêu nước sâu sắc của tác giả
Đất nước ta đang trong thời loạn lạc, gian nan
Quân giặc giống như hổ đói
Câu 4 : Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn là gì?
A. Tự sự 	B. Miêu tả C. Nghị luận D. Biểu cảm
Câu 5 : Đoạn văn trên có kết hợp yếu tố biểu cảm không?
A. Có 	B. Không
Câu 6 : Hãy hoàn chỉnh câu sau để có nhận định đúng về vai trò của yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận 
Yếu tố biểu cảm giúp v ăn nghị luận..
Câu 7 : Đoạn văn trên được viết theo thể văn gì?
A. Văn xuôi 	B. Văn biến ngẫu 	C. Văn vần
Câu 3: Nỗi lòng của người chủ tướng được thể hiện đoạn văn nào? Em hãy phân tích đoạn văn đó.
“Phân tích đoạn trích sau trong bài “Hịch tướng sĩ ” của Trần Quốc Tuấn:
 “ Huống chi ta cùng các ngươi sinh ra phải thời loạn lạc, lớn gặp buổi gian nan. Ngó thấy sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đường, uốn lưỡi cú diều mà sĩ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ, thác mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc lụa, để thỏa lòng tham không cùng, giả hiệu Vân Nam Vương mà vơ bạc vàng, để vét của kho có hạn. Thật khác nào như đem thịt mà nuôi hổ đói, sao cho khỏi để tai vạ về sau!
 Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng”.
-Ta thường: +quên ăn...vỗ gối, Ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìaẩn dụ, so sánhThể hiện sự lo lắng đau xót đến tột độ.
-Căm tức +xả thịt, lột da, Nuốt gan, uống máuđộng từ mạnhlòng căm thù tột độ.
- Dẫu cho trăm thân này ... vui lòng. phóng đại, điển cố Sẵn sàng hi sinh vì nước, vì nghĩa lớn mà coi thường xương tan, thịt nát.
Giọng văn tha thiết, đanh thép, hùng hồn.
Lòng yêu nước thiết tha của tác giả.
Khơi dậy lòng yêu nước và tinh thần xả thân của các tướng sỹ
* Có thể nói đây là đoạn văn đậm chất trữ tình trong bài chính luận. Mỗi chữ mỗi dòng trong đoạn văn như máu chảy như nước mắt. Đó là gan ruột, là tấc lòng, là tâm huyết của vị tổng chỉ huy đang bày tỏ tâm sự. Chính tâm sự ấy đã tiếp thêm sức mạnh, hun đúc thêm tinh thần của các tướng sỹ.
3 Nước Đại Việt ta:
Câu 1: Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi được thể hiện như thế nào trong đoạn trích?
:- Hai nội dung: Yên dân và điếu phạt.
+ Yên dân: là làm cho dân được hưởng thái bình hạnh phúc.
+ Điếu phạt: thương dân đánh kẻ có tội.
- Người dân mà mà tác giả nói tới là người dân Đại Việt đang bị xâm lược, còn kẻ bạo tàn chính là giặc Minh cướp nước.
 trừ giặc Minh bạo ngược để giữ yên cuộc sống cho dân.
- Nhân nghĩa theo quan niệm trước đó (nho giáo) là quan hệ giữa người với người giờ đây nhân nghĩa gắn liền với yêu nước chống xâm lược, thể hiện trong mối quan hệ giữa dân tộc với dân tộc. Đó là nét mới, là sự phát triển của tư tưởng nhân nghĩa ở Nguyễn Trãi.
- Đây là cuộc khởi nghĩa chính nghĩa
- Nguyễn Trãi, Lê Lợi là người thương dân, tiến bộ, lấy dân làm gốc, vì dân mà đánh giặc.
Câu 2: Vì sao nói đây là bản tuyên ngôn độc lập lần thứ hai của dân tộc?
Nhân nghĩa gắn liền với chủ quyền dân tộc, vì có bảo vệ được đất nước thì mới bảo vệ được dân, mới thực hiện được mục đích cao cả là ''Yên dân''
 - Nền văn hiến lâu đời, có cương vực lãnh thổ, phong tục tập quán, lịch sử riêng, chế độ riêng ''Núi sông ...''; ''phong tục''; ''Từ Triệu ... ''; ''Cửa ...''
 Nguyễn Trãi đã phát biểu một cách hoàn chỉnh về quốc gia dân tộc.
* đất nước có độc lập, chủ quyền là có nền văn hiến, có lãnh thổ, phong tục, lịch sử, chế độ riêng. Đó là những yếu tố căn bản nhất của một quốc gia, dân tộc.
 Nguyễn Trãi đã ý thức được văn hiến và truyền thống lịch sử là yếu tố cơ bản nhất, là hạt nhân để xác định dân tộc. Đó là thực tế, tồn tại với chân lí khách quan khi kẻ xâm lược luôn tìm cách phủ định.
* So với thời Lí, quan niệm về quốc gia, dân tộc của Nguyễn Trãi có sự kế thừa và phát triển cao hơn bởi tính toàn diện và sâu sắc của nó.
 C©u 3
Sự phát triển của ý thức độc lập và tinh thần tự hào dân tộc qua "Chiếu dời đô" (Lý Công Uẩn), "Hịch tướng sĩ" (Trần Quốc Tuấn) và "Nước Đại Việt ta" ("Bình Ngô đại cáo" - Nguyễn Trãi).
c Nội dung:
	* Làm rõ sự phát triển của ý thức độc lập và tinh thần tự hào dân tộc qua một số tác phẩm văn học yêu nước trung đại (từ thế kỉ XI --> XV): "Chiếu dời đô" (Lý Công Uẩn), "Hịch tướng sĩ" (Trần Quốc Tuấn) và "Nước Đại Việt ta" ("Bình Ngô đại cáo" - Nguyễn Trãi).
	# Dàn ý tham khảo:
1. Mở bài:
	- Dẫn dắt vấn đề: Truyền thống lich sử hào hùng của dân tộc Việt Nam.
	- Nêu vấn đề: ý thức độc lập và tinh thần tự hào dân tộc trong "Chiếu dời đô" (Lý Công Uẩn), "Hịch tướng sĩ" (Trần Quốc Tuấn) và "Nước Đại Việt ta" ("Bình Ngô đại cáo" - Nguyễn Trãi).
2. Thân bài:
 * Sự phát triển của ý thức độc lập và tinh thần tự hào dân tộc trong:"Chiếu dời đô", "Hịch tướng sĩ" và "Nước Đại Việt ta" là sự phát triển liên tục, ngày càng phong phú, sâu sắc và toàn diện hơn.
 a. Trước hết là ý thức về quốc gia độc lập, thống nhất với việc dời đô ra chốn trung tâm thắng địa ở thế kỉ XI (Chiếu dời đô).
	+ Khát vọng xây dựng đất nước hùng cường, vững bền, đời sống nhân dân thanh bình, triều đại thịnh trị:
	- Thể hiện ở mục đích của việc dời đô.
	- Thể hiện ở cách nhìn về mối quan hệ giữa triều đại, đất nước và nhân dân.
	+ Khí phách của một dân tộc tự cường:
	- Thống nhất giang sơn về một mối.
	- Khẳng định tư cách độc lập ngang hàng với phong kiến phương Bắc.
	- Niềm tin và tương lai bền vững muôn đời của đất nước.
 b. Sự phát triển của ý thức độc lập và tinh thần tự hào dân tộc được phát triển cao hơn thành quyết tâm chiến đấu, chiến thắng ngoại xâm để bảo toàn giang sơn xã tắc ở thế lỉ XIII (Hịch tướng sĩ).
	+ Lòng yêu nước, căm thù giặc sâu sắc:
	- ý chí xả thân cứu nước...
	+ Tinh thần quyết chiến, quyết thắng:
	- Nâng cao tinh thần cảnh giác, tích cực chăm lo luyện tập võ nghệ.
	- Quyết tâm đánh giặc Mông - Nguyên vì sự sống còn và niềm vinh quang của dân tộc.
 c. ý thức độc lập và tinh thần tự hào dân tộc được phát triển cao nhất qua tư tưởng nhân nghĩa vì dân trừ bạo và quan niệm toàn diện sâu sắc về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại Việt (Nước Đại Việt ta).
	+ Nêu cao tư tưởng "nhân nghĩa", vì dân trừ bạo...
	+ Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc:
	- Có nền văn hiến lâu đời.
	- Có cương vực lãnh thổ riêng.
	- Có phong tục tập quán riêng.
	- Có lich sử trải qua nhiều triều đại.
	- Có chế độ chủ quyền riêng với nhiều anh hùng hào kiệt.
--> Tất cả tạo nên tầm vóc và sức mạnh Đại Việt để đánh bại mọi âm mưu xâm lược, lập nên bao chiến công chói lọi...
. Kết bài:
	- Khẳng định vấn đề...
	- Suy nghĩ của bản thân....
Ngày soạn: 27/3/2014
Ngày dạy: /4/2014
Tiết 29
Ôn Tập Hành Động Nói và Hội Thoại
I/ Môc tiªu
- Cñng cè n©ng cao kiÕn thøc vÒ héi tho¹i
BiÕt c¸ch t¹o c¸c c©u theo hµnh ®éng nãi 
- RÌn kü n¨ng viÕt ®o¹n v¨n theo chñ ®Ò, dung luîng cã sö dông hµnh ®éng nãi theo yªu cÇu cho häc sinh kh¸ giái
II/ TiÕn tr×nh d¹y vµ häc
1/ Tæ chøc: 8A:.............. 8B:..........
2/ KiÓm tra:
3/ Bµi míi :
II ¤n tËp lý thuyÕt
1. Hµnh ®éng nãi lµ hµnh ®éng ®­îc thùc hiÖn b»ng lêi nãi ( lêi nãi ®­îc hiÓu lµ c¶ lêi nãi miÖng hoÆc lêi viÕt ra)
VÝ dô : Ph¸t ra lêi nãi : Anh cã biÕt con g¸i anh lµ mét thiªn tµi héi ho¹ kh«ng ? ( Ng­êi nãi : chó TiÕn Lª thùc hiÖn hµnh ®éng hái)
2. C¸c hµnh ®éng nãi ®­îc gäi tªn theo c¸c môc ®Ých mµ lêi nãi ®­îc dïng . C¸c hµnh ®éng nãi thùc tÕ v« cïng ®a d¹ng vµ phong phó . vÝ dô 
a. Hµnh ®éng kÓ : Mét ®ªm nä , ThËn th¶ l­íi ë bÕn v¾ng nh­ th­êng lÖ .
b. Hµnh ®éng giíi thiÖu : Bµ ®ì TrÇn lµ ng­êi huyÖn §«ng TriÒu.
c. Hµnh ®éng than phiÒn : Con nhµ ng­êi ta b¶y, t¸m tuæi ®· ®i ë ch¨n bß . Cßn mµy th× ch¼ng ®­îc tÝch sù g× .
d. Hµnh ®éng hái: «ng cÇn g× thÕ?
e. Hµnh ®éng than thë : sao chµng bá thiÕp mµ ®i, kh«ng cïng thiÕp nu«i c¸c con?
g. Hµnh ®éng th¸ch ®è : §øa nµo lÊy ®­îc b­ëi lªn ta sÏ th­ëng!
h. Hµnh ®éng khuyªn: ThÕ th× ph¶i giôc anh Êy ¨n mau ®i, kÎo n÷a ng­êi ta s¾p söa kÐo vµo råi ®Êy
i. Hµnh ®éng yªu cÇu, ra lÖnh : H·y vÏ ngay cho ta mét chiÕc thuyÒn!
k. Hµnh ®éng c¶m ¬n : ch¸u c¶m ¬n «ng ! ch¸u c¶m ¬n «ng !
3. Trong nhiÒu tr­êng hîp , c¸c hµnh ®éng nãi kh«ng cã ranh giíi râ rµng . ViÖc x¸c ®Þnh hµnh ®éng nãi ph¶i dùa vµo hoµn c¶nh giao tiÕp cô thÓ ( ph¶i x¸c ®Þnh râ ai nãi, ai nghe, trong hoµn c¶nh nµo...)
C¸c hµnh ®éng nãi th­êng ®­îc chia thµnh c¸c nhãm sau :
a. Tr×nh bµy gåm c¸c hµnh ®éng : kÓ , t¶ , nªu ý kiÕn, nhËn xÐt, x¸c nhËn , kh¼ng ®Þnh, dù b¸o, th«ng b¸o, b¸o c¸o ...
b. Hái
c. §iÒu khiÓn gåm c¸c hµnh ®éng : mêi, yªi cÇu , ra lËnh, ®Ò nghÞ , khuyªn , th¸ch thøc...
d. Høa hÑn gåm : høa , b¶o ®¶m, ®e do¹...
e. Béc lé c¶m xóc : c¸m ¬n, xin lçi, than phiÒn ...
II LuyÖn tËp
1. X¸c ®Þnh hµnh ®éng nãi cho nh÷ng c©u c©u in ®Ëm sau ®ay . Cho biÕt chóng thuéc nhãm hµnh ®éng nãi nµo?
a. ChÞ DËu rãn rÐn b­ng mét b¸t lín ®Õn chç chång n»m:
- ThÇy em h·y cè ngåi dËy hóp Ýt ch¸o cho ®ì xãt ruét.
b. Mét h«m, c« t«i gäi t«i ®Õn bªn c­êi hái: 
- Hång! Mµy cã muèn vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mÑ mµy kh«ng?
c. ChÞ DËu nghiÕn hai hµm r¨ng :
- (1) Mµy trãi ngay chång bµ ®i, (2) bµ cho mµy xem!
d. ThÊy thÕ , t«i hèt ho¶ng quú xuèng , n©ng ®Çu DÕ Cho¾t lªn mµ than r»ng:
- Nµo t«i ®©u biÕt c¬ sù l¹i ra n«ng nçi nµy !
e. T«i nghe thÇy Ha-men b¶o t«i:
Phr¨ng a, thÇy sÏ kh«ng m¾ng con ®©u[...]
g. Cã ng­êi khÏ nãi :
- BÈm , dÔ cã khi ®ª vì !
Gîi ý : 
a. hµnh ®éng mêi - thuéc nhãm ®iÒu khiÓn
b. hµnh ®éng hái
c. 1. hµnh ®éng th¸ch thøc - thuéc nhãm ®iÒu khiÓn
2. hµnh ®éng ®e do¹- thuéc nhãm høa hÑn
d. hµnh ®éng ©n hËn - thuéc nhãm béc lé c¶m xóc
e. hµnh ®éng høa - thuéc nhãm høa hÑn .
g. hµnh ®éng c¶nh b¸o - thuéc nhãm tr×nh bµy
2. Trong hai vÕ c©u sau :
1. mµy trãi ngay chång bµ ®i, 2. bµ cho mµy xem!
vÕ 1 thùc hiÖn hµnh ®éng nãi thuéc nhãm ®iÒu khiÓn , vÕ 2 thùc hiÖn hµnh ®éng nãi thuéc nhãm høa hÑn 
a. h·y cho biÕt ;
- C¸c hµnh ®éng do vÞ ng÷ trong mçi vÕ c©u biÓu thÞ ®· x¶y ra ch­a?
- Ng­êi nãi hay ng­êi nghe cã tr¸ch nhiÖm ph¶i thùc hiÖn hµnh ®éng do vÞ ng÷ cña vÕ c©u biÓu thÞ?
* Gîi ý :
Hµnh ®éng nhãm ®iÒu khiÓn
Hµnh ®éng nhãm høa hÑn
Gièng nhau
hµnh ®éng do vÞ ng÷ trong c©u biÓu thÞ ch­a x¶y ra ( ngõêi nãi mong muèn nã x¶y ra)
Kh¸c nhau
Tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn hµnh ®éng do vÞ ng÷ trong c©u biÓu thÞ thuéc vÒ ng­êi nghe
Tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn hµnh ®éng do vÞ ng÷ trong c©u biÓu thÞ thuéc vÒ ng­êi nãi
3. ChØ ra sù kh¸c nhau vÒ hµnh ®éng nãi gi÷a hai c©u sau ®©y:
1. «ng gi¸o hót tr­íc , ( råi ®­a ®iÕu cho l·o H¹c)
2. ¤ng gi¸o hót tr­íc ®i!
-> C©u 1 thùc hiÖn hµnh ®éng nãi thuéc nhãm tr×nh bµy
C©u 2 thùc hiÖn hµnh ®éng nãi thuéc nhãm ®iÒu khiÓn
4. §Æt c©u ®Ó thùc hiÖn :
- mét hµnh ®éng thuéc nhãm tr×nh bµy : Lan ®i häc tõ rÊt sím .
- mét hµnh ®éng thuéc nhãm ®iÒu khiÓn: con gióp mÑ lµm viÖc nhµ nhÐ .
- Hµnh ®éng hái : Bao giê anh vÒ quª?
- mét hµnh ®éng thuéc nhãm høa hÑn : Con høa sÏ häc thËt giái ®Ó kh«ng phô c«ng lao cña bè mÑ.
- mét hµnh ®éng thuéc nhãm béc lé c¶m xóc : T«i thÊy xÊu hæ tr­íc viÖc m×nh ®· lµm kh«ng ph¶i víi anh.
5. h·y cho biÕt kiÓu c©u nµo ( ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi - c©u nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn , c©u c¶m th¸n , c©u trÇn thuËt ) ®­cî dïng víi c¸c môc ®Ých thùc ( trùc tiÕp) øng víi c¸c kiÓu hµnh ®éng nãi d­íi ®©y?
C¸c hµnh ®éng nãi
KiÓu c©u ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi
1. Tr×nh bµy ( kÓ, t¶, nªu ý kiÕn, nhËn xÐt....)
2. Hái
3. §iÒu khiÓn ( mêi, yªu cÇu, ra lÖnh...)
4. Høa hÑn ( høa, b¶o ®¶m...)
5. Béc lé c¶m xóc ( c¸m ¬n, xin lçi,than phiÒn...)
I ¤n tËp lý thuyÕt héi thoai
Héi tho¹i lµ h×nh thøc giao tiÕp rÊt phæ biÕn . H»ng ngµy ,mçi ng­êi tham gia héi tho¹i rÊt nhiÒu lÇn víi nh÷ng ®èi t­îng kh¸c nhau . NÕu kh«ng n¾m ®­îc c¸c ®Æc ®iÓm vÒ vai x· héi , ng­êi tham gia héi tho¹i cã thÓ kh«ng thµnh c«ng
1. vai x· héi lµ vÞ trÝ cña ng­êi tham gia héi tho¹i víi nh÷ng ng­êi kh¸c trong héi tho¹i
2. Vai x· héi ®­îc x¸c ®Þnh b»ng hai kiÓu quan hÖ x· héi gi÷a nh÷ng ng­êi tham gia héi tho¹i:
- Quan hÖ trªn - d­íi hay ngang hµng
- Quan hÖ th©n s¬ : xÐt theo møc ®é t×nh c¶m quen biÕt
3. Vai x· héi trong héi tho¹i ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ th«ng qua c¸ch x­ng h« gi÷a nh÷ng ng­êi tham gia héi tho¹i vµ cã thÓ ®­îc thay ®æi trong qu¸ tr×nh
héi tho¹i 
VÝ dô : ChÞ DËu x¸m mÆt , véi vµng ®Æt con xuèng ®Êt , ch¹y ®Õn ®ì lÊy tay 
h¾n : 
- Ch¸u van «ng , nhµ ch¸u võa míi tØnh ®­îc mét lóc «ng tha cho !
[...] H×nh nh­ tøc qu¸ kh«ng thÓ chÞu ®­îc , chÞ DËu liÒu m¹ng cù l¹i:
- Chång t«i ®au èm , «ng kh«ng ®­îc phÐp hµnh h¹!...
4. Trong héi tho¹i , nh÷ng ng­êi tham gia lÇn l­ît nãi . Mçi lÇn ng­êi nµy hay ng­êi kia nãi ®­îc gäi lµ mét l­ît lêi.
5. §Ó ®¶m b¶o lich sù vµ ®Ó héi tho¹i ®­cî diÔn ra thµnh c«ng , nh÷ng ng­êi tham gia héi tho¹i ph¶i t«n träng l­ît lêi cña nhau : tr¸nh ng¾t lêi ng­êi kh¸c . MÆt kh¸c nh÷ng ng­êi tham gia héi tho¹i còng cÇn ph¶i biÕt b¾t kÞp lêi khi ng­êi kh¸c dõng lêi : tr¸nh ®Ó kho¶ng im lÆng gi÷a hai l­ît lêi qu¸ dµi
6. Ng­êi nãi khi nãi hÕt , cÇn sö dông c¸c dÊu hiÖu nhÊt ®Þnh nh­ : µ, ­, nhØ, im lÆng ®Ó ng­êi héi tho¹i víi m×nh thÊy ®­îc l­ît lêi nãi ®· hÕt , ®· ngõng mµ b¾t cho kÞp lêi
II LuyÖn tËp
Bµi 1 :H·y chØ ra vai x· héi cña nh÷ng ng­êi tham gia trong ®o¹n héi tho¹i sau:
- BÈm ...quan lín...®ª vì mÊt råi 1
- §ª vì råi!...§ª vì råi , thêi «ng cc¸ch cæ chóng mµy, thêi «ng bá tï chóng mµy ! Cã biÕt kh«ng ? ... LÝnh ®©u? Sao bay d¸m ®Ó cho nã ch¹y xång xéc vµo ®©y nh­ vËy ? kh«ng cßn phÐp t¾c g× n÷a µ? 
- D¹, bÈm...
- ®uæi cæ nã ra!
Ngµi quay mÆt vµo l¹i hái thÇy ®Ò:
- ThÇy bèc qu©n g× thÕ?
- D¹, bÈm, con ch­a bèc.
- Th× bèc ®i chø!
* Gîi ý : Trong ®o¹n héi thäai cã 4 ng­êi tham gia : ng­êi nhµ quª, quan lín, lÝnh , thÇy ®Ò 
Hs c¨n cø vµo c¸ch nãi n¨ng cña mçi nh©n vËt ®Ó x¸c ®Þnh vai x· héi gi÷a nh÷ng ng­êi tham gia ®o¹n héi tho¹i ®ã
2. Bµi 2: §äc vµ chØ ra sù kh¸c nhau trong quan hÖ gi÷a hai anh em ë hai ®o¹n héi tho¹i sau:
a. ( D×u em vµo trong nhµ t«i b¶o :)
- Kh«ng ph¶i chia n÷a, anh cho em tÊt.
- Kh«ng , em kh«ng lÊy. Em ®Ó l¹i hÕt cho anh .
b. (MÌo rÊt hay lôc läi ®å vËt víi mét sù thÝch thó ®Õn khã chÞu. )
- Nµy em kh«ng ®Ó chóng nã yªn ®­îc µ ?
- MÌo mµ l¹i ! Em kh«ng ph¸ lµ ®­îc...
* Gîi ý :
a. ThÓ hiÖn t×nh c¶m th­¬ng yªu , nh­êng nhÞn lÉn nhau khi hai anh em s¾p ph¶i xa nhau.
b. ThÓ hiÖn t×nh c¶m tÞ nanh , b¾t n¹t em theo kiÓu trÎ con ; cßn em g¸i còng ph¶n øng mét c¸ch v« t­ , trong s¸ng.
Bµi 3: §o¹n héi tho¹i sau cã bao nhiªu l­ît lêi cña vua, bao nhiªu l­ît lêi cña em bÐ ? ChØ ra dÊu hiÖu dõng lêi trong mçi l­ît lêi.
- Th»ng bÐ kia mµy cã viÖc g× ? Sao l¹i ®Õn ®©y mµ khãc?
- T©u ®øc vua [...] mÑ con chÕt sím mµ cha con th× kh«ng chÞu ®Î em bÐ ®Ó ch¬i víi con cho cã b¹n, cho nªn con khãc . D¸m mong ®øc vua ph¸n b¶o ®Ó cha con cho con ®­îc nhê .
[...] - Mµy muèn cã em th× ph¶i kiÕm vî kh¸c cho cha mµy, chø nah mµy lµ gièng ®ùc, lµm sao mµ ®Î ®­îc!
- ThÕ sao lµng chóng con l¹i cã lÖnh trªn b¾t nu«i ba con tr©u ®ùc cho ®Î thµnh chÝn con ®Ó nép ®øc vua ? Gièng ®ùc th× lµm sao mµ ®Î ®­îc a!
[...] -Ta thö ®Êy th«i mµ! ThÕ lµng chóng mµy kh«ng biÕt ®em tr©u Êy ra thÞt mµ ¨n víi nhau µ?
- T©u ®øc vua , lµng chóng con sau khi nhËn ®­îc tr©u vµ g¹o nÕp , biÕt lµ léc cña ®øc vua, cho nªn ®· lµm cç ¨n mõng víi nhau råi .
 ( Em bÐ th«ng minh)
* Gîi ý : 
C¨n cø vµo c¸c dÊu hiÖu cuèi mçi l­ît lêi ®Ó x¸c ®Þnh :
vÝ dô : - Lêi cña vua : " - Thµng bÐ kia....khãc?" kÕt thóc b»ng ng÷ ®iÖu hái
- Ta thö ...µ? KÕt thóc b»ng tõ µ.
- Hs lµm c¸c phÇn cßn l¹i
Bµi 4 : ChØ ra sù vi ph¹m vÒ l­ît lêi trong ®o¹n héi tho¹i sau:
a - §ª vì råi!...§ª vì råi , thêi «ng c¸ch cæ chóng mµy, thêi «ng bá tï chóng mµy ! Cã biÕt kh«ng ? ... LÝnh ®©u? Sao bay d¸m ®Ó cho nã ch¹y xång xéc vµo ®©y nh­ vËy ? kh«ng cßn phÐp t¾c g× n÷a µ? 
- D¹, bÈm...
- ®uæi cæ nã ra!
b.- Anh ®· nghÜ th­¬ng em nh­ thÕ th× hay lµ anh ®µo gióp cho em mét c¸i ng¸ch sang bªn nhµ anh , phßng khi tèi löa t¾t ®Ìn cã ®øa nµo ®Õn b¾t n¹t th× em ch¹y sang...
( Ch­a nghe hÕt c©u , t«i ®· hÕch r¨ng lªn , x× mét h¬i râ dµi . Råi, víi bé ®iÖu khinh khØnh , t«i m¾ng:)
- Høc ! Th«ng sang ng¸ch nhµ ta ? DÔ nghe nhØ ! Chó mµy h«i nh­ có mÌo thÕ nµy , ta chÞu ®­îc . Th«i , im c¸i ®iÖu h¸t m­a dÇm sïi sôt Êy ®i . §µo tæ n«ng th× cho chÕt!
* Gîi ý :
ë ®o¹n héi tho¹i nh©n vËt quan lín vµ nh©n vËt DÕ MÌn kh«ng t«n träng l­ît lêi cña ng­êi kh¸c . Nh©n vËt lÝnh lÖ vµ DÕ Cho¾t ch­a nãi hÕt lêi cña m×nh ,®· bÞ c¾t ngang ®­îc thÓ hiÖn b»ng dÊu ba chÊm.
4. Cñng cè : Kh¸i qu¸t néi dung bµi häc
5. HDVN : häc bµi , «n l¹i c¸c kiÓu c©u ®· häc
 Ngµy th¸ng 3 n¨m 2014
 Ký duyÖt cña Ban gi¸m hiÖu
Ngày soạn: 3/4/2014
Ngày dạy: 11 /4/2014
Tiết 30
LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n cã sö dông yÕu tè miªu t¶ vµ tù sù
I/ Môc tiªu
- Cñng cè ph­¬ng ph¸p, c¸ch lµm bµi v¨n nghÞ luËn cã yÕu tè tù sù vµ miªu t¶
- RÌn kü n¨ng viÕt ®o¹n v¨n , bµi v¨n cã sö dông yÕu tè tùu sù vµ miªu t¶ theo yªu cÇu cao h¬n cho häc sinh kh¸ giái
II/ TiÕn tr×nh d¹y vµ häc
1/ Tæ chøc: 8A:.............. 8B:..........
2/ KiÓm tra:
3/ Bµi míi :
Bµi 1 : ChØ ra c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ vµ cho biÕt t¸c dông cña chóng ë trong ®o¹n v¨n
Khi ng­êi ta cã mµu da tr¾ng th× nghiÔm nhiªn ng­êi ta lµ mét nhµ khai hãa . Mµ khi ng­êi ta ®· lµ mét nhµ khai hãa th× ng­êi ta cã thÓ lµm nh÷ng viÖc d· man mµ vÉn cø lµ ng­êi v¨n minh nhÊt .
Cho nªn , mét viªn ®èc c«ng lôc lé ë Nam Kú ®· b¾t nh÷ng ng­êi ViÖt Nam gÆp h¾n trªn ®­êng ph¶i l¹y lôc chµo h¾n theo ®óng nghi thøc cña chñng téc chiÕn b¹i ®èi víi chñng téc chiÕn th¾ng.
Mét h«m , mét viªn th­ kÝ ng­êi b¶n xø ë së ra , võa ®i võa ®äc mét quyÓn tiÓu®èc c«ng lôc lé ®i tíi . ¤ng ta næi c¬n giËn lªn , thø nhÊt lµ v× ng­êi b¶n xø Êy m¶i ®äc truyÖn ®Õn nçi kh«ng nh×n thÊy «ng mµ chµo; thø hai lµ v× mét ng­êi b¶n xø l¹i d¸m c­êi khi ®i qua tr­íc mÆt mét ng­êi da tr¾ng . ThÕ lµ nhµ khai ho¸ n¾m viªn th­ kÝ l¹i , buéc anh ta ph¶i khai tªn vµ hái anh ta cã muèn ¨n mét c¸i t¸t khong . TÊt nhiªn lag ng­êi th­ kÝ tõ chèi mãn quµ hµo hiÖp ®ã. Vµ tá vÎ ng¹c nhiªn t¹i sao l¹i cã chuyÖn tho¸ m¹ nh­ thÕ ®­îc . ThÕ lµ , ch¼ng nãi ch¼ng r»ng , ng­êi viªn chøc Ph¸p tóm ¸o ng­êi b¶n xø Êy l«i ®Õn tr­íc quan chñ tØnh.
 ( B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p)
* Gîi ý :- yÕu tè tù sù : kÓ c©u chuyÖn vÒ viªn ®èc c«ng lôc lé ë Nam k× vµ ng­êi th­ kÝ b¶n xø
- yÕu tè miªu t¶ : da tr¾ng , b¾t gÆp trªn ®­êng , ph¶i l¹y chµo , bËt lªn c­êi khi ®i qua tr­íc mÆt...
- > V¹ch trÇn sù d· man cña bän thùc d©n trong c¸ch ®èi xö víi ng­êi d©n thuéc ®Þa . C©u chuyÖn kÓ vÒ ®èc c«ng lôc lé ng­êi Ph¸p qua giäng v¨n ch©m biÕm mØa mai cña t¸c gi¶ gióp cho viÖc tr×nh bµy luËn ®iÓm ®­cî râ rµng , cô thÓ vµ sinh ®éng
Bµi 2 : ChØ ra c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ cho biÕt t¸c dông cña chóng ë trong ®o¹n v¨n
Th¬ Xu©n DiÖu cßn lµ mét nguån sèng rµo r¹t ch­a tõng thÊy ë chèn n­íc non lÆng lÏ nµy. Xu©n DiÖu say ®¾m t×nh yªu , say ®¾m c¶nh trêi , sèng véi vµn, sèng cuèng quýt , muèn tËn h­ëng cuéc ®êi ng¾n ngñi cña m×nh . Khi vui còng nh­ khi buån , ng­êi ®Òu nång nµn tha thiÕt. ( Thi nh©n ViÖt nam)
* Gîi ý : 
- yÕu tè miªu t¶ : rµo r¹t, lÆng lÏ , véi vµn, cuèng quýt , nång nµn tha thiÕt
-> §o¹n v¨n nghÞ luËn bµn vÒ t×nh yªu cuéc sèng trong th¬ Xu©n DiÖu . §o¹n v¨n giµu yÕu tè miªu t¶ gióp cho viÖc tr×nh bµy luËn ®iÓm ®­cî cô thÓ vµ sinh ®éng
Bµi 3 : ViÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn tr×nh bµy luËn ®iÓm : Sù ¨n mÆc cña mét bé phËn häc sinh , sinh viªn hiÖn nay kh«ng cßn lµnh m¹nh nh­ tr­íc n÷a. Cã sö dông yÕu tè miªu t¶ biÓu c¶m
* Gîi ý : - Hs t×m hÖ thèng luËn cø
- x¸c ®Þnh nªn ®­a yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ vµo luËn cø nµo cho phï hîp.
Bµi 4: Cïng lÊy chi tiÕt con chã Vµng trong truyÖn L·o H¹c h·y viÕt 3 ®o¹n v¨n 
a. KÓ l¹i t×nh tiÕt nµy
b. Dïng lµm luËn cø ®Ó tr×nh bµy luËn ®iÓm : lßng th­¬ng nhí con cña l·o H¹c
c. Dïng lµm luËn cø ®Ó tr×nh bµy luËn ®iÓm : tÊm lßng l­¬ng thiÖn cña l·o H¹c.
Gîi ý : 
- §o¹n a môc ®Ých tù sù nªn ph¶i kÓ ®ñ diÔn biÕn sù viÖc : L·o H¹c nu«i , yªu quý , t©m sù víi con Vµng , råi ®au ®ín khi ph¶i b¸n con Vµng.
- §o¹n b, c môc ®Ých lµ nghÞ luËn xen kÓ vµ t¶ khi cÇn thiÕt . vµ do y/cÇu kh¸c nhau nªn chän kÓ chi tiÕt kh¸c nhau.
->Hs viÕt ®o¹n . gi¸o viªn gäi tr×nh bµy vµ nhËn xÐt
Bµi 5: X©y dùng luËn ®iÓm , luËn cø cho bµi v¨n C¶m nhËn vÒ bµi ca dao " Giã ®­a cµnh tróc la ®µ". H·y chän mét luËn ®iÓm mµ khi lËp luËn cÇn xen miªu t¶ ®Ó viÕt thµnh ®o¹n v¨n.
Gîi ý : Hs lËp dµn ý 
VÝ dô : ph