Giáo án Hình học 11 cơ bản - Chương I: Phép dời hình và phép đồng dạng trong mặt phẳng
Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Giáo án Hình học 11 cơ bản - Chương I: Phép dời hình và phép đồng dạng trong mặt phẳng, để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Ch¬ng I: PhÐp dêi h×nh vµ phÐp ®ång d¹ng trong mÆt ph¼ng TiÕt 1:phÐp biÕn h×nh I.Môc tiªu 1. KiÕn thøc Häc sinh n¾m ®îc: Kh¸i niÖm phÐp biÕn h×nh Liªn hÖ ®îc víi nh÷ng phÐp biÕn h×nh ®· häc ë líp díi Kh¸i niÖm phÐp tÞnh tiÕn C¸c tÝnh chÊt cña phÐp tÞnh tiÕn BiÓu thøc to¹ ®é cña phÐp tÞnh tiÕn 2. KÜ n¨ng Ph©n biÖt ®îc c¸c phÐp biÕn h×nh Hai phÐp biÕn h×nh kh¸c nhau khi nµo X¸c ®Þnh ®îc ¶nh cña mét ®iÓm, cña mét h×nh qua mét phÐp biÕn h×nh Qua t×m to¹ ®é M' Hai phÐp tÞnh tiÕn kh¸c nhau khi nµo X¸c ®Þnh ®îc ¶nh cña mét ®iÓm, cña mét h×nh qua mét phÐp tÞnh tiÕn 3. Th¸i ®é Liªn hÖ ®îc víi nhiÒu vÊn ®Ò cã trong thùc tÕ víi phÐp biÕn h×nh Cã nhiÒu s¸ng t¹o trong h×nh häc Høng thó trong häc tËp, tÝch cùc ph¸t huy tÝnh ®éc lËp trong häc tËp II. ChuÈn bÞ cña GV vµ häc sinh 1. ChuÈn bÞ cña GV H×nh vÏ 1.1. trang 4 SGK Thíc kÎ, phÊn mµu 2. ChuÈn bÞ cña häc sinh §äc bµi tríc ë nhµ, cã thÓ liªn hÖ c¸c phÐp biÕn h×nh ®· häc ë líp díi III.TiÕn tr×nh d¹y häc A.§Æt vÊn ®Ò ? Cho h×nh b×nh hµnh ABCD, O lµ giao ®iÓm cña hai ®êng chÐo. Qua O h·y x¸c ®Þnh mèi quan hÖ cña A vµ C, B vµ D, AB vµ CD ? Cho mét vect¬ vµ mét ®iÓm A a. H·y x¸c ®Þnh B sao cho b. H·y x¸c ®Þnh B' sao cho c. Nªu mèi quan hÖ gi÷a B vµ B' B. Bµi míi Ho¹t ®éng 1:T×m hiÓu vÒ phÐp biÕn h×nh TG Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña häc sinh 1. PhÐp biÕn h×nh lµ g×? Môc ®Ých: Th«ng qua c¸c vÝ dô, ho¹t ®éng ta ®i ®Õn kh¸i niÖm phÐp biÕn h×nh. Ngîc l¹i, th«ng qua c¸c vÝ dô vµ bµi tËp ®Ó cñng cè kh¸i niÖm ®ã ? Qua M cã thÓ kÎ ®îc bao nhiªu ®êng th¼ng vu«ng gãc víi d ? H·y nªu c¸ch dùng M' ? Cã bao nhiªu ®iÓm M' nh vËy ? NÕu cho ®iÓm M' lµ h×nh chiÕu cña M trªn d, cã bao nhiªu ®iÓm M nh vËy Nªu ®Þnh nghÜa vÒ phÐp biÕn h×nh ? H·y nªu mét vÝ dô cña phÐp biÕn h×nh cô thÓ lµ phÐp ®ång nhÊt ? Cho mét ®o¹n th¼ng AB vµ mét ®iÓm O ë ngoµi ®o¹n th¼ng ®ã H·y chØ ra ¶nh cña AB qua phÐp ®èi xøng t©m O H·y chØ ra ¶nh cña O qua phÐp tÞnh tiÕn theo H·y chØ ra ¶nh cña O qua phÐp ®èi xøng trôc AB H·y chØ ra ¶nh cña B qua phÐp tÞnh tiÕn theo H·y chØ ra ¶nh cña A qua phÐp tÞnh tiÕn theo ? H·y chØ ra M' nh trong vÝ dô 2 ? Cã bao nhiªu ®iÓm M' nh vËy ? Quy t¾c trªn cã ph¶i phÐp biÕn h×nh hay kh«ng ChØ cã mét ®êng th¼ng duy nhÊt Qua M kÎ ®êng th¼ng vu«ng gãc víi d, c¾t d t¹i M' Cã duy nhÊt 1 ®iÓm Cã v« sè ®iÓm nh vËy, c¸c ®iÓm M n»m trªn ®êng th¼ng vu«ng gãc víi d ®i qua ®iÓm M' §Þnh nghÜa Quy t¾c t¬ng øng mçi ®iÓm M cña mÆt ph¼ng víi mét ®iÓm x¸c ®Þnh duy nhÊt M' cña mÆt ph¼ng ®ã ®îc gäi lµ phÐp biÕn h×nh trong mÆt ph¼ng M M’ Cã v« sè ®iÓm M' Kh«ng v× vi ph¹m tÝnh duy nhÊt cña ¶nh HO¹t ®éng 2 TG Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña häc sinh Cñng cè: 1. Quy t¾c t¬ng øng mçi ®iÓm M cña mÆt ph¼ng víi mét ®iÓm x¸c ®Þnh duy nhÊt M' cña mÆt ph¼ng ®ã ®îc gäi lµ phÐp biÕn h×nh trong mÆt ph¼ng 2. PhÐp biÕn h×nh mçi ®iÓm M thµnh chÝnh nã gäi lµ phÐp ®ång nhÊt 3. Cho mét h×nh H, phÐp biÕn h×nh F' biÕn H thµnh H' ta kÝ hiÖu F(H)=H', khi ®ã ta còng nãi H' lµ ¶nh cña H qua phÐp biÕn h×nh F GV ®a ra mét sè c©u hái tr¾c nghiÖm Củng Cô: cho học sinh nhắc l ại định vê phép biến hình Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 2: phÐp tÞnh tiÕn I.Môc tiªu 1. KiÕn thøc Häc sinh n¾m ®îc: Kh¸i niÖm phÐp biÕn h×nh Liªn hÖ ®îc víi nh÷ng phÐp biÕn h×nh ®· häc ë líp díi Kh¸i niÖm phÐp tÞnh tiÕn C¸c tÝnh chÊt cña phÐp tÞnh tiÕn BiÓu thøc to¹ ®é cña phÐp tÞnh tiÕn 2. KÜ n¨ng Ph©n biÖt ®îc c¸c phÐp biÕn h×nh Hai phÐp biÕn h×nh kh¸c nhau khi nµo X¸c ®Þnh ®îc ¶nh cña mét ®iÓm, cña mét h×nh qua mét phÐp biÕn h×nh Qua t×m to¹ ®é M' Hai phÐp tÞnh tiÕn kh¸c nhau khi nµo X¸c ®Þnh ®îc ¶nh cña mét ®iÓm, cña mét h×nh qua mét phÐp tÞnh tiÕn 3. Th¸i ®é Liªn hÖ ®îc víi nhiÒu vÊn ®Ò cã trong thùc tÕ víi phÐp biÕn h×nh Cã nhiÒu s¸ng t¹o trong h×nh häc Høng thó trong häc tËp, tÝch cùc ph¸t huy tÝnh ®éc lËp trong häc tËp II. ChuÈn bÞ cña GV vµ häc sinh 1. ChuÈn bÞ cña GV H×nh vÏ 1.1. trang 4 SGK Thíc kÎ, phÊn mµu 2. ChuÈn bÞ cña häc sinh §äc bµi tríc ë nhµ, cã thÓ liªn hÖ c¸c phÐp biÕn h×nh ®· häc ë líp díi III.TiÕn tr×nh d¹y häc ? H·y chØ ra c¸c ¶nh cña c¸c ®Ønh h×nh b×nh hµnh ABCD qua phÐp tÞnh tiÕn theo ? Cho mét vect¬ vµ mét ®o¹n th¼ng AB. H·y x¸c ®Þnh ¶nh A'B' cña AB sao cho ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ phÐp tÞnh tiÕn TG Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña häc sinh 1. §Þnh nghÜa Cho ®iÓm A vµ vect¬ , ®iÓm A' sao cho gäi lµ ¶nh cña phÐp tÞnh tiÕn ®iÓm A theo vect¬ Nªu ®Þnh nghÜa ? PhÐp ®ång nhÊt lµ phÐp tÞnh tiÕn theo vect¬ nµo ? Trªn h×nh 1.3 nÕu tÞnh tiÕn ®iÓm M' theo vect¬ th× ta ®îc ®iÓm nµo ? Trong h×nh a h·y chØ ra c¸c vect¬ b»ng vect¬ ? Nªu h×nh d¹ng cña c¸c tø gi¸c ABDE vµ BCDE ? So s¸nh c¸c vect¬ vµ ? T×m phÐp tÞnh tiÕn §Þnh nghÜa Trong mÆt ph¼ng cho vect¬ . PhÐp biÕn h×nh biÕn mçi ®iÓm M thµnh ®iÓm M' sao cho gäi lµ phÐp biÕn h×nh theo vect¬ . KÝ hiÖu M M’ Lµ nh÷ng h×nh b×nh hµnh C¸c vect¬ nµy b»ng nhau PhÐp tÞnh tiÕn theo vect¬ Ho¹t ®éng2 TG Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña häc sinh ? PhÐp tÞnh tiÕn trong h×nh biÕn M thµnh M';N thµnh N'. H·y so s¸nh MN vµ M'N' ? PhÐp tÞnh tiÕn cã b¶o tån kho¶ng c¸ch hay kh«ng Nªu tÝnh chÊt Ph¸t biÓu tÝnh chÊt b»ng lêi ? ¶nh cña ba ®iÓm th¼ng hµng qua phÐp tÞnh tiÕn cã th¼ng hµng kh«ng ? Nªu c¸ch dùng ¶nh cña mét ®êng th¼ng qua phÐp tÞnh tiÕn NÕu th× MN=M'N' - PhÐp tÞnh tiÕn biÕn ®êng th¼ng thµnh ®êng th¼ng song song hoÆc trïng víi nã - PhÐp tÞnh tiÕn biÕn ®o¹n th¼ng thµnh ®o¹n th¼ng b»ng nã - PhÐp tÞnh tiÕn biÕn tam gi¸c thµnh tam gi¸c b»ng nã - PhÐp tÞnh tiÕn biÕn ®êng trßn thµnh ®êng trßn b»ng nã Th¼ng hµng LÊy hai ®iÓm bÊt k× trªn d, t×m ¶nh cña chóng råi nèi c¸c ®iÓm ®ã l¹i Ho¹t ®éng3 TG Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña häc sinh 3. BiÓu thøc to¹ ®é ? M(x;y), M'(x';y') h·y t×m täa ®é cña vect¬ ? So s¸nh a vµ x'-x; b vµ y'-y ? H·y rót ra biÓu thøc liªn hÖ gi÷a x, x' vµ a; y, y' vµ b ? NÕu M'=(x';y') h·y viÕt biÓu thøc täa ®é cña phÐp tÞnh tiÕn nµy ? T×m to¹ ®é cña M' M'=(4;1) Ho¹t ®éng 4 TG Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña häc sinh Tãm t¾t bµi häc 1. Trong mÆt ph¼ng cho vect¬ . PhÐp biÕn h×nh biÕn mçi ®iÓm M thµnh ®iÓm M' sao cho gäi lµ phÐp biÕn h×nh theo vect¬ . KÝ hiÖu 2. NÕu th× MN=M'N' 3. - PhÐp tÞnh tiÕn biÕn ®êng th¼ng thµnh ®êng th¼ng song song hoÆc trïng víi nã - PhÐp tÞnh tiÕn biÕn ®o¹n th¼ng thµnh ®o¹n th¼ng b»ng nã - PhÐp tÞnh tiÕn biÕn tam gi¸c thµnh tam gi¸c b»ng nã - PhÐp tÞnh tiÕn biÕn ®êng trßn thµnh ®êng trßn b»ng nã A C A’ B’ C’ Ho¹t ®éng 5 : cñng cè toµn bµi Mét sè c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan C©u 1: H·y ®iÒn ®óng sai vµo c¸c « trèng a. PhÐp tÞnh tiÕn biÕn ®o¹n th¼ng thµnh ®o¹n th¼ng b»ng nã b. PhÐp tÞnh tiÕn biÕn ®êng th¼ng thµnh ®êng th¼ng song song hoÆc trïng víi nã c. PhÐp tÞnh tiÕn biÕn tø gi¸c thµnh tø gi¸c b»ng nã d. PhÐp tÞnh tiÕn biÕn ®êng trßn thµnh chÝnh nã a b c d § § S S C©u 2: H·y ®iÒn ®óng sai vµo c¸c « trèng a. PhÐp biÕn h×nh kh«ng lµm thay ®æi kho¶ng c¸ch lµ phÐp tÞnh tiÕn b. PhÐp biÕn h×nh biÕn ®êng th¼ng thµnh ®êng th¼ng lµ phÐp tÞnh tiÕn c. PhÐp biÕn h×nh biÕn ®êng trßn thµnh ®êng trßn b»ng nã lµ phÐp tÞnh tiÕn d. PhÐp biÕn h×nh biÕn tam gi¸c thµnh tam gi¸c b»ng nã lµ phÐp tÞnh tiÕn a b c d S S S S Chän c©u tr¶ lêi ®óng C©u 3: Chän vµ A(0;2). ¶nh cña A qua phÐp tÞnh tiÕn theo vect¬ cã to¹ ®é lµ a. (1;1) b.(1;2) c. (1;3) d. (0;2) Tr¶ lêi: C C©u 4: Cho vµ A(0;2). ¶nh cña A qua phÐp tÞnh tiÕn theo vect¬ cã to¹ ®é lµ a. (1;1) b.(1;2) c. (1;3) d. (0;2) Tr¶ lêi: D C©u 5: Cho vµ A(0;0). ¶nh cña A qua phÐp tÞnh tiÕn theo vect¬ cã to¹ ®é lµ a. (-5;1) b.(1;2) c. (1;3) d. (0;0) Tr¶ lêi: A C©u 6: Cho vµ A(0;2), B(-2;1). NÕu , khi ®ã A'B' cã ®é dµi b»ng a. b. c. d. Tr¶ lêi: A C©u 7: Cho vµ A(0;2), B(-2;1). NÕu , khi ®ã A'B' cã ®é dµi b»ng a. b. c. d. Tr¶ lêi: A C©u 8: Cho vµ A(0;2), B(-2;1). NÕu , khi ®ã A'B' cã ®é dµi b»ng a. b. c. d. Tr¶ lêi: A C©u 9: Cho vµ A(0;2), B(-2;1). NÕu , khi ®ã A'B' cã ®é dµi b»ng a. b. c. d. Tr¶ lêi: D C©u 10: Cho vµ A(0;2), B(-2;1). NÕu , khi ®ã BB' cã ®é dµi b»ng a. b. c. d. Tr¶ lêi: D Ho¹t ®éng 6 Híng dÉn gi¶i bµi tËp sgk Bµi 1: §Ó chøng minh bµi tËp nµy ta dùa vµo ®Þnh nghÜa vµ tÝnh chÊt 1 cña phÐp tÞnh tiÕn. Gi¶ sö . Qua phÐp tÞnh tiÕn ta cã Qua phÐp tÞnh tiÕn ta cã ®iÓm M' biÕn thµnh M Bµi 2: Dùa vµo ®Þnh nghÜa vµ tÝnh chÊt 1, tÝnh chÊt 2 cña phÐp tÞnh tiÕn Bµi 3: a. Dùa vµo biÓu thøc to¹ ®é ta cã: A'(2;7), B'(-2;3) b. Theo bµi tËp 1 ta cã C trïng víi A' c. Mäi ®iÓm trªn d' ph¶i cã to¹ ®é Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 3: PhÐp ®èi xøng trôc I/ Muïc tieâu baøi daïy : 1) Kieán thöùc : - Ñònh nghóa pheùp ñoái xöùng truïc . - Pheùp ñoái xöùng truïc coù caùc tính chaát cuûa pheùp dôøi hình . - Truïc ñoái xöùng cuûa moät hình, hình coù truïc ñoái xöùng . - Bieåu thöùc toaï ñoä cuûa pheùp ñoái xöùng qua moãi truïc toaï ñoä . 2) Kyõ naêng : - Bieát ñöôïc aûnh cuûa moät ñieåm, moät ñoaïn thaúng, moät tam giaùc qua pheùp ñoái xöùng truïc . - Vieát bieåu thöùc toaï ñoä cuûa ñieåm ñoái xöùng vôùi ñieåm ñaõ cho qua truïc Ox hoaëc Oy . - Xaùc ñònh ñöôïc truïc ñoái xöùng cuûa moät hình . 3) Tö duy : - Hieåu pheùp ñoái xöùng truïc . Chuyeån baøi toaùn coù ndung thöïc tieãn sang baøi toaùn hh ñeå giaûi - Hieåu ñöôïc aûnh cuûa moät ñieåm, moät ñoaïn thaúng, moät tam giaùc qua pheùp ñoái xöùng truïc . - Hieåu ñöôïc truïc ñoái xöùng cuûa moät hình vaø hình coù truïc ñoái xöùng . 4) Thaùi ñoä : Caån thaän trong tính toaùn vaø trình baøy . Qua baøi hoïc HS bieát ñöôïc toaùn hoïc coù öùng duïng trong thöïc tieãn II/ Phöông tieän daïy hoïc : - Giaùo aùn , SGK ,STK , phaán maøu. - Baûng phuï - Phieáu traû lôøi caâu hoûi III/ Phöông phaùp daïy hoïc : - Thuyeát trình vaø Ñaøm thoaïi gôïi môû. - Nhoùm nhoû , neâu VÑ vaø PHVÑ IV/ Tieán trình baøi hoïc vaø caùc hoaït ñoäng : Hoaït ñoäng 1 : Kieåm tra baøi cuõ HÑGV HÑHS NOÄI DUNG -Cho bieát kn ñöôøng trung tröïc cuûa ñoaïn thaúng ? VD ? -Cho vôùi . Tìm ? -Leân baûng traû lôøi -Taát caû caùc HS coøn laïi traû lôøi vaøo vôû nhaùp -Nhaän xeùt Hoaït ñoäng 2 : Ñònh nghóa HÑGV HÑHS NOÄI DUNG -Khaùi nieäm pheùp bieán hình ? -KN pheùp ñoái xöùng truïc ? -Chænh söõa hoaøn thieän -VD1 sgk -HÑ1 sgk ? -Nhaän xeùt : (sgk) -Nghe, suy nghó -Traû lôøi -Ghi nhaän kieán thöùc -Taùi hieän laïi ñònh nghóa -Trình baøy lôøi giaûi -Nhaän xeùt, ghi nhaän 1. Ñònh nghóa : (sgk) Kyù hieäu : Ñd Hoaït ñoäng 3 : Bieåu thöùc toaï ñoä HÑGV HÑHS NOÄI DUNG -Xaây döïng nhö sgk -Cho heä truïc Oxy vôùi goïi thì döï vaøo hình ta ñöôïc ? -HÑ3 (sgk) ? -HÑ4 (sgk) ? -Xem sgk -Trình baøy baøi giaûi -Nhaän xeùt -Chænh söûa hoaøn thieän -Ghi nhaän kieán thöùc 2) Bieåu thöùc toaï ñoä :(sgk) a) : a) : Hoaït ñoäng 4 : Tính chaát HÑGV HÑHS NOÄI DUNG - Tính chaát nhö sgk -HÑ5 sgk ? -Xem sgk, traû lôøi -Nhaän xeùt -Ghi nhaän kieán thöùc 3) Tính chaát : (sgk) Tính chaát 1 : Tính chaát 2 : Hoaït ñoäng 5 : Truïc ñoái xöùng cuûa moät hình HÑGV HÑHS NOÄI DUNG -Ñònh nghóa nhö sgk -Cho ví duï ? -VD sgk ? -HÑ6 sgk ? -Xem sgk, traû lôøi -Nhaän xeùt -Ghi nhaän kieán thöùc 4) Truïc ñoái xöùng cuûa moät hình : Ñònh nghóa :(sgk) Ví duï :(sgk) Cuûng coá : Caâu 1: Noäi dung cô baûn ñaõ ñöôïc hoïc ? Caâu 2: BT1 /sgk/11 ? HD : . Ñöôøng thaúng A’B’ coù pt Caâu 3: BT2 /sgk/11 ? HD : Caùch 1 : Laáy . Qua pheùp ñ/x truïc Oy ta ñöôïc : . Ñöôøng thaúng d’ coù pt Caùch 2 : Goïi laø aûnh qua pheùp ñ/x truïc Oy . Khi ñoù x’ = -x vaø y’ = y . ta coù : coù phöông trình Caâu 4: BT3 /sgk/11 ? HD : caùc chöõ caùi coù hình ñoái xöùng truïc : V, I, E, T, A, M, W, O Daën doø : Xem baøi vaø baøi taäp ñaõ giaûi Xem tröôùc baøi “PHEÙP ÑOÁI XÖÙNG TAÂM” Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 4: phÐp ®èi xøng t©m ----&---- 1) Kieán thöùc : - Ñònh nghóa pheùp ñoái taâm . - Pheùp ñoái xöùng taâm coù caùc tính chaát cuûa pheùp dôøi hình . - Taâm ñoái xöùng cuûa moät hình, hình coù taâm ñoái xöùng . - Bieåu thöùc toaï ñoä cuûa pheùp ñoái xöùng qua goác toaï ñoä . 2) Kyõ naêng : - Bieát ñöôïc aûnh cuûa moät ñieåm, moät ñoaïn thaúng, moät tam giaùc qua pheùp ñoái xöùng taâm . - Vieát bieåu thöùc toaï ñoä cuûa ñieåm ñoái xöùng vôùi ñieåm ñaõ cho qua goác toaï ñoä O . - Xaùc ñònh ñöôïc taâm ñoái xöùng cuûa moät hình . 3) Tö duy : - Hieåu pheùp ñoái xöùng taâm . Chuyeån baøi toaùn coù ndung thöïc tieãn sang baøi toaùn hh ñeå giaûi - Hieåu ñöôïc aûnh cuûa moät ñieåm, moät ñoaïn thaúng, moät tam giaùc, moät ñöôøng troøn qua pheùp ñoái xöùng taâm . - Hieåu ñöôïc taâm ñoái xöùng cuûa moät hình vaø hình coù taâm ñoái xöùng . 4) Thaùi ñoä : Caån thaän trong tính toaùn vaø trình baøy . Qua baøi hoïc HS bieát ñöôïc toaùn hoïc coù öùng duïng trong thöïc tieãn II/ Phöông tieän daïy hoïc : - Giaùo aùn , SGK ,STK , phaán maøu. - Baûng phuï - Phieáu traû lôøi caâu hoûi III/ Phöông phaùp daïy hoïc : - Thuyeát trình vaø Ñaøm thoaïi gôïi môû. - Nhoùm nhoû , neâu VÑ vaø PHVÑ IV/ Tieán trình baøi hoïc vaø caùc hoaït ñoäng : Hoaït ñoäng 1 : Kieåm tra baøi cuõ HÑGV HÑHS NOÄI DUNG -Ñònh nghóa pheùp ñoái xöùng truïc , caùc tính chaát? -Cho bieát kn trung ñieåm cuûa ñoaïn thaúng ? VD ? -Tæm aûnh cuûa A(-3;2) vaø B(0;-3) qua pheùp ñoái xöùng truïc Oy ? -Leân baûng traû lôøi -Taát caû caùc HS coøn laïi traû lôøi vaøo vôû nhaùp -Nhaän xeùt Hoaït ñoäng 2 : Ñònh nghóa HÑGV HÑHS NOÄI DUNG -Khaùi nieäm pheùp bieán hình ? -KN pheùp ñoái xöùng taâm ? -Chænh söõa hoaøn thieän -VD1 sgk -HÑ1 sgk ? -HÑ2 sgk ? -Nghe, suy nghó -Traû lôøi -Ghi nhaän kieán thöùc -Taùi hieän laïi ñònh nghóa -Trình baøy lôøi giaûi -Nhaän xeùt, ghi nhaän 1. Ñònh nghóa : (sgk) Kyù hieäu : ÑO Hoaït ñoäng 3 : Bieåu thöùc toaï ñoä HÑGV HÑHS NOÄI DUNG -Xaây döïng nhö sgk -Cho heä truïc Oxy vôùi goïi thì döï vaøo hình ta ñöôïc ? -HÑ3 (sgk) ? -Xem sgk -Nhaän xeùt -Trình baøy baøi giaûi -Nhaän xeùt -Chænh söûa hoaøn thieän -Ghi nhaän kieán thöùc 2) Bieåu thöùc toaï ñoä cuûa pheùp ñoái xöùng qua goác toaï ñoä :(sgk) Hoaït ñoäng 4 : Tính chaát HÑGV HÑHS NOÄI DUNG - Tính chaát nhö sgk -HÑ4 sgk ? -Xem sgk, traû lôøi -Nhaän xeùt -Ghi nhaän kieán thöùc 3) Tính chaát : (sgk) Tính chaát 1 : Tính chaát 2 : Hoaït ñoäng 5 : Taâm ñoái xöùng cuûa moät hình HÑGV HÑHS NOÄI DUNG -Ñònh nghóa nhö sgk -Cho ví duï ? -VD sgk ? -HÑ5 sgk ? -HÑ6 sgk ? -Xem sgk, traû lôøi -Nhaän xeùt -Ghi nhaän kieán thöùc 4) Truïc ñoái xöùng cuûa moät hình : Ñònh nghóa :(sgk) Ví duï :(sgk) Cuûng coá : Caâu 1: Noäi dung cô baûn ñaõ ñöôïc hoïc ? Caâu 2: BT1 /sgk/15 ? HD : . Caùch 1 : Thay x = x’ vaø y = y’ vaøo phöông trình cuûa d . ta coù aûnh cuûa d qua pheùp ñ/x taâm O laø d’ coù pt : Caùch 2 : Xaùc ñònh d’ baèng caùch tìn aûnh cuûa hai ñieåm phaân bieät thuoäc d Caâu 3: BT2 /sgk/15 ? HD : Hình bình haønh vaø luïc giaùc ñeàu laø nhöõng hình coù taâm ñoái xöùng Caâu 4: BT3 /sgk/15 ? HD : Ñöôøng thaúng vaø hình goàm hai ñöôøng thaúng song song laø nhöõng hình coù voâ soá taâm ñoái xöùng Daën doø : Xem baøi vaø baøi taäp ñaõ giaûi Xem tröôùc baøi “PHEÙP QUAY” Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 5 : PhÐp quay I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc Häc sinh n¾m ®îc Kh¸i niÖm phÐp quay,C¸c tÝnh chÊt cña phÐp quay 2. KÜ n¨ng T×m ¶nh cña mét ®iÓm, ¶nh cña mét h×nh qua phÐp quay Hai phÐp quay kh¸c nhau khi nµo BiÕt ®îc mèi quan hÖ cña phÐp quay vµ c¸c phÐp biÕn h×nh kh¸c X¸c ®Þnh ®îc phÐp quay khi biÕt ¶nh vµ t¹o ¶nh cña mét ®iÓm 3. Th¸i ®é Liªn hÖ ®îc víi nhiÒu vÊn ®Ò cã trong thùc tÕ víi phÐp quay Cã nhiÒu s¸ng t¹o trong h×nh häc Høng thó trong häc tËp, tÝch cùc ph¸t huy tÝnh ®éc lËp trong häc tËp II. ChuÈn bÞ cña GV vµ häc sinh 1. ChuÈn bÞ cña GV H×nh vÏ 1.26 ®Õn 1.38 Thíc kÎ, phÊn mµu ChuÈn bÞ s½n mét vµi h×nh ¶nh thùc tÕ trong trêng lµ liªn quan ®Õn phÐp quay 2. ChuÈn bÞ cña häc sinh §äc bµi tríc ë nhµ, «n tËp l¹i mét sè tÝnh chÊt cña phÐp quay ®· biÕt III. TiÕn tr×nh d¹y häc B. TiÕn tr×nh bµi häc H§ 1: KiÓm tra bµi cò 1. C©u hái: H·y nªu c¸c tÝnh chÊt chung cña c¸c phÐp ®èi xøng t©m, phÐp tÞnh tiÕn, phÐp ®èi xøng trôc. 2. §¸p ¸n: TÝnh chÊt 1: PhÐp tÞnh tiÕn, .... b¶o toµn kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm bÊt k×. TÝnh chÊt 2: PhÐp tÞnh tiÕn, .... biÕn ®êng th¼ng thµnh ®êng th¼ng, biÕn ®o¹n th¼ng thµnh ®o¹n th¼ng b»ng nã, biÕn tam gi¸c thµnh tam gi¸c b»ng nã, biÕn ®êng trßn thµnh ®êng trßn cã cïng b¸n kÝnh.* H§ 2: §Þnh nghÜa phÐp quay. GV: NhËn xÐt g× sau khi quan s¸t c¸c h×nh vÏ? GV: Tõ ®ã h·y nªu ®Þnh nghÜa phÐp quay? HS: §Þnh nghÜa phÐp quay. GV: PhÐp quay hoµn toµn x¸c ®Þnh ®îc khi nµo? HS: §îc x¸c ®Þnh nÕu ta biÕt t©m quay vµ gãc quay cña phÐp quay ®ã. * H§ 3 : X¸c ®Þnh gãc cña phÐp quay. GV: Nªu kÝ hiÖu phÐp quay t©m O gãc quay a. GV: Quan s¸t h×nh x¸c ®Þnh phÐp quay? T©m quay? Gãc quay cña phÐp quay ®ã? HS: PhÐp quay t©m O. Gãc quay - p/2. GV: X¸c ®Þnh phÐp quay t©m O víi gãc quay thÝch hîp ®Ó - BiÕn ®iÓm A thµnh ®iÓm B; - BiÕn ®iÓm C thµnh ®iÓm D. HS: PhÐp quay t©m O, gãc quay 450 biÕn ®iÓm A thµnh ®iÓm B; PhÐp quay t©m O, gãc quay 600 biÕn ®iÓm C thµnh ®iÓm D. * H§ 4: X¸c ®Þnh chiÒu cña phÐp quay. GV: PhÐp quay x¸c ®Þnh khi nµo? HS: PhÐp quay x¸c ®Þnh khi cã t©m quay, gãc quay. GV: §iÒu kiÖn trªn ®· lµ ®iÒu kiÖn ®ñ cha? GV: §a ra kh¸i niÖm chiÒu quay? GV: ChiÒu quay d¬ng ? ChiÒu quay ©m? GV: Cho hai b¸nh xe nh h×nh vÏ. Khi b¸nh xe A quay theo chiÒu d¬ng th× b¸nh xe B quay theo chiÒu nµo? HS: Khi b¸nh xe A quay theo chiÒu d¬ng th× b¸nh xe B quay theo chiÒu ©m. GV: NhËn xÐt g× vÒ phÐp quay víi gãc quay a = 2kp vµ gãc quay a = (2k+1)p? HS: PhÐp quay khi a = 2kp lµ phÐp ®ång nhÊt. Khi a = (2k+1)p lµ phÐp ®èi xøng t©m O. GV: H·y x¸c ®Þnh gãc quay cña kim giê vµ kim phót trong phÐp quay ®ã? Kim giê quay mét gãc: - 450. Kim phót quay mét gãc lµ: - 3.3600 = - 10800. * H§ 5: X¸c ®Þnh ¶nh cña mét tam gi¸c qua mét phÐp quay. GV: Quan s¸t h×nh vÏ cña mét chiÕc v« l¨ng « t«. NhËn xÐt g× vÒ kho¶ng c¸ch hai ®iÓm A, B khi cã phÐp quay xuÊt hiÖn. HS: Kho¶ng c¸ch A vµ B kh«ng ®æi. GV: VËy cã kÕt qu¶ nµo? HS: PhÐp quay b¶o toµn kho¶ng c¸ch hai ®iÓm bÊt k×. GV: §a h×nh minh ho¹. GV: H·y so s¸nh víi phÐp ®èi xøng t©m, phÐp tÞnh tiÕn, phÐp ®èi xøng trôc. GV: H·y nh¾c l¹i tÝnh chÊt phÐp ®èi xøng t©m, phÐp tÞnh tiÕn, phÐp ®èi xøng trôc. GV: Theo tÝnh chÊt ®ã phÐp quay cã nh÷ng tÝnh chÊt nµo? X¸c ®Þnh kÕt qu¶ phÐp quay víi ®êng th¼ng, ®o¹n th¼ng, tam gi¸c, ®êng trßn? HS: PhÐp quay biÕn ®êng th¼ng thµnh ®êng th¼ng, biÕn ®o¹n th¼ng thµnh ®o¹n th¼ng b»ng nã, biÕn tam gi¸c thµnh tam gi¸c b»ng nã, biÕn ®êng trßn thµnh ®êng trßn cã cïng b¸n kÝnh. GV: §a h×nh minh ho¹. GV: NhËn xÐt g× vÒ gãc gi÷a ®êng th¼ng d vµ ¶nh d’ sau phÐp quay gãc quay a. I. §Þnh nghÜa Cho ®iÓm O vµ gãc lîng gi¸c a. PhÐp biÕn h×nh biÕn O thµnh chÝnh nã , biÕn mçi ®iÓm M kh¸c O thµnh ®iÓm M’ sao cho OM’ = OM vµ gãc lîng gi¸c (OM; OM’) b»ng a gäi lµ phÐp quay t©m O, gãc a. M’’”M’ a M §iÓm O gäi lµ t©m quay cßn a lµ gãc quay cña phÐp quay ®ã. KÝ hiÖu : Q(O;a). VÝ dô 1: Trªn h×nh vÏ cã c¸c ®iÓm A’,B’,O t¬ng øng lµ ¶nh cña c¸c ®iÓm A,B,O qua phÐp quay t©m O, gãc quay - p/2. A O B A’ Bµi 1. Trong h×nh vÏ, t×m gãc quay thÝch hîp ®Ó phÐp quay t©m O. - BiÕn ®iÓm A thµnh ®iÓm B; - BiÕn ®iÓm C thµnh ®iÓm D. NhËn xÐt 1. ChiÒu d¬ng cña phÐp quay lµ chiÒu ngîc víi chiÒu quay cña kim ®ång hå M’ M a ChiÒu quay d¬ng M’ a M ChiÒu quay ©m Bµi tËp Trong h×nh sau khi b¸nh xe A quay theo chiÒu d¬ng th× b¸nh xe B quay theo chiÒu nµo? 2. Víi k lµ sè nguyªn tè ta lu«n cã PhÐp quay Q(O;2kp) lµ phÐp ®ång nhÊt. PhÐp quay Q(O;(2k+1)p) lµ phÐp ®èi xøng t©m O. Bµi tËp 3. Trªn mét chiÕc ®ång hå tõ lóc 12 giê ®Õn 15 giê kim giê vµ kim phót ®· quay mét gãc bao nhiªu ®é ? II. TÝnh chÊt TÝnh chÊt 1 PhÐp quay b¶o toµn kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm bÊt k×. A O B’ B A’ TÝnh chÊt 2 PhÐp quay biÕn ®êng th¼ng thµnh ®êng th¼ng, biÕn ®o¹n th¼ng thµnh ®o¹n th¼ng b»ng nã, biÕn tam gi¸c thµnh tam gi¸c b»ng nã, biÕn ®êng trßn thµnh ®êng trßn cã cïng b¸n kÝnh. NhËn xÐt PhÐp quay gãc a: 0 < a < p; biÕn ®êng th¼ng d thµnh ®êng th¼ng d’ sao cho gãc gi÷a d vµ d’ b»ng a (nÕu 0 < a ≤ p/2), hoÆc b»ng p - a (nÕu p/2 < a ≤ p). a O d H H’ I a d’ ChiÕu c¸c h×nh vÏ thùc tÕ. ChiÕu h×nh vÏ ChiÕu h×nh ChiÕu h×nh ChiÕu h×nh ChiÕu h×nh ChiÕu h×nh ChiÕu h×nh ChiÕu h×nh ChiÕu h×nh H§ 6: Cñng cè toµn bµi «n tËp c¸c kiÕn thøc. ChuÈn bÞ Bµi tËp 1,Bµi tËp 2, SGK Tr19. Mét sè c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (Më réng) C©u 1: H·y ®iÒn ®óng sai vµo c¸c « trèng sau a. PhÐp quay biÕn ®o¹n th¼ng thµnh ®o¹n th¼ng b»ng nã b. PhÐp quay biÕn ®êng th¼ng thµnh ®êng th¼ng song song hoÆc trïng nã c. PhÐp quay biÕn tø gi¸c thµnh tø gi¸c b»ng nã d. PhÐp quay biÕn ®êng trßn thµnh chÝnh nã Tr¶ lêi a b c d § § S S C©u 2: H·y ®iÒn ®óng sai vµo c¸c « trèng sau a. PhÐp biÕn h×nh kh«ng lµm thay ®æi kho¶ng c¸ch lµ phÐp quay b. PhÐp quay, phÐp ®èi xøng trôc vµ phÐp ®èi xøng t©m cïng b¶o tån kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm c. PhÐp biÕn h×nh biÕn ®êng trßn thµnh ®êng trßn b»ng nã lµ phÐp quay d. PhÐp biÕn h×nh biÕn tam gi¸c thµnh tam gi¸c b»ng nã lµ phÐp quay Tr¶ lêi a b c d S § S S Chän c©u tr¶ lêi ®óng C©u 3: Chän 12 giê lµm giê gèc, khi kim giê chØ 1 giê th× nã ®· quay mét gãc a. b. c. d. Tr¶ lêi: A C©u 4: Chän 12 giê lµm giê gèc, khi kim giê chØ 1 giê th× kim phót ®· quay mét gãc a. b. c. d. Tr¶ lêi: B C©u 5: Chän 12 giê lµm gèc, khi kim phót chØ 2 phót th× kim gi©y ®· quay mét gãc a. b. c. d. Tr¶ lêi: A C©u 6: Cho tam gi¸c ABC: , O kh¸c A, B, C. Khi ®ã a. Tam gi¸c ABC ®Òu b. Tam gi¸c ABC vu«ng c. Tam gi¸c AOA' ®Òu d. C¶ ba kh¼ng ®Þnh trªn sai Tr¶ lêi: A C©u 7: Cho tam gi¸c ABC: , O kh¸c A, B, C. Khi ®ã a. Tam gi¸c ABC ®Òu b. Tam gi¸c ABC vu«ng c. Tam gi¸c AOA' ®Òu d. C¶ ba kh¼ng ®Þnh trªn sai Tr¶ lêi: D C©u 8: Cho tam gi¸c ABC: , O kh¸c A, B, C. Khi ®ã a. Tam gi¸c ABC ®Òu b. Tam gi¸c ABC vu«ng c. Tam gi¸c AOA' ®Òu d. C¶ ba kh¼ng ®Þnh trªn sai Tr¶ lêi: C Ho¹t ®éng 7 Híng dÉn gi¶i bµi tËp SGK Bµi 1: Dùa vµo ®Þnh nghÜa phÐp quay a. Qua A kÎ At // DB. Trªn At lÊy C' sao cho ADBC' lµ h×nh b×nh hµnh. C' lµ ®iÓm cÇn t×m b. §¸p sè: BA Bµi 2: Dùa vµo h×nh cã t©m ®èi xøng §¸p sè: (0;-2), d': x- y- 2 = 0 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 6: Kh¸i niÖm vÒ phÐp dêi h×nh vµ hai h×nh b»ng nhau I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc Häc sinh n¾m ®îc Kh¸i niÖm vÒ phÐp dêi h×nh C¸c tÝnh chÊt cña phÐp dêi h×nh 2. KÜ n¨ng T×m ¶nh cña mét ®iÓm, ¶nh cña mét h×nh qua phÐp dêi h×nh Hai phÐp dêi h×nh kh¸c nhau khi nµo BiÕt ®îc mèi quan hÖ cña phÐp dêi h×nh vµ phÐp biÕn h×nh kh¸c X¸c ®Þnh ®îc phÐp dêi h×nh khi biÕt ¶nh va t¹o ¶nh cña mét ®iÓm 3. Th¸i ®é Liªn hÖ ®îc víi nhiÒu vÊn ®Ò cã trong thùc tÕ víi dêi h×nh Cã nhiÒu s¸ng t¹o trong h×nh häc Høng thó trong häc tËp, tÝch cùc ph¸t huy tÝnh ®éc lËp trong häc tËp II. ChuÈn bÞ cña GV vµ häc sinh 1. ChuÈn bÞ cña GV H×nh vÏ 39 ®Õn 1.49 Thíc kÎ, phÊn mµu ChuÈn bÞ s½n mét vµi h×nh ¶nh thùc tÕ trong trêng lµ cã liªn quan ®Õn phÐp dêi h×nh 2. ChuÈn bÞ cña häc sinh §äc bµi tríc ë nhµ, «n tËp l¹i mét sè tÝnh chÊt cña phÐp dêi h×nh III. TiÕn tr×nh d¹y häc a. ®Æt vÊn ®Ò ? H·y nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm vÒ: - PhÐp ®ång nhÊt, phÐp tÞnh tiÕn, phÐp ®èi xøng trôc, phÐp ®èi xøng t©m vµ phÐp quay - H·y nªu tÝnh chÊt chung cña c¸c phÐp biÕn h×nh nµy ? Cho ®o¹n th¼ng AB vµ ®iÓm O. LÊy ®èi xøng AB qua O ®îc A'B'. TÞnh tiÕn A'B' theo vect¬ ®îc A"B". H·y so s¸nh AB, A"B" vµ A'B' b. bµi míi ho¹t ®éng 1 TG Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña häc sinh 1. Kh¸i niÖm vÒ phÐp dêi h×nh ? Nh÷ng phÐp biÕn h×nh nµo b¶o toµn kho¶ng c¸ch ®· häc ? Hîp cña mét phÐp ®èi xøng t©m vµ phÐp tÞnh tiÕn cã b¶o toµn kho¶ng c¸ch kh«ng NhËn xÐt: ? T×m ¶nh cña A, B, O qua phÐp quay t©m O mét gãc ? T×m ¶nh cña B, C, O qua phÐp ®èi xøng trôc BD ? H·y kÕt luËn ? PhÐp biÕn h×nh nµo tõ tam gi¸c ABC ®îc tam gi¸c A'C'B ? PhÐp biÕn h×nh nµo tõ tam gi¸c A'C'B ®îc tam gi¸c DFE PhÐp dêi h×nh lµ phÐp biÕn h×nh b¶o toµn kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm bÊt k× - C¸c phÐp ®ång nhÊt, tÞnh tiÕn, ®èi xøng trôc, ®èi xøng t©m, phÐp quay lµ nh÷ng phÐp dêi h×nh - PhÐp biÕn h×nh thùc hiÖn liªn tiÕp hai phÐp dêi h×nh lµ mét phÐp dêi h×nh §BD(B) = B, §BD(C) = A §BD(O) = O Ho¹t ®éng 2 TG Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña häc sinh 2. TÝnh chÊt ¤n l¹i mét sè tÝnh chÊt cña c¸c phÐp biÕn h×nh ? So s¸nh AB vµ A'B'; BC vµ B'C'; AC vµ A'C' ? So s¸nh A'B' + B'C' vµ A'C' ? So s¸nh AM vµ A'M'; BM vµ B'M'; AB vµ A'B' ? Chøng minh M' lµ trung ®iÓm A'B' Nªu chó ý ? PhÐp quay t©m O mét gãc biÕn tam gi¸c AOB thµnh tam gi¸c nµo ? T×m ¶nh cña tam gi¸c AEI qua phÐp ®èi xøng trôc EF ? T×m ¶nh cña tam gi¸c BEI qua phÐp ®èi xøng t©m I ? T×m ¶nh cña tam gi¸c DFI qua phÐp tÞnh tiÕn the
File đính kèm:
- GA Hinh 11 CB chuong 1.doc