Giáo án môn Sinh học 8 - Tiết 13 đến tiết 20

Ngaøy soaïn: 2-10-2011
Tieát :13 
Chöông III
TUAÀN HOAØN 
Bài 13: MAÙU VAØ MOÂI TRÖÔØNG TRONG CÔ THEÅ
I. Muïc tieâu : 
 1. Kieán thöùc : 
- Hoïc sinh caàn phaân bieät caùc thaønh phaàn cuûa maùu
- Trình baøy ñöôïc chöùc naêng cuûa huyeát töông vaø hoàng caàu
- Phaân bieät maùu, nöôùc moâ vaø baïch huyeát
- Trình baøy ñöôïc vai troø cuûa moâi tröôøng trong cô theå.
 2. Kó naêng :
- Thu thaäp thoâng tin, quan saùt tranh ’ phaùt hieän kieán thöùc
- Hoaït ñoäng nhoùm 
 3. Thaùi ñoä : 
+Giaùo duïc yù thöùc giöõ gìn, baûo veä cô theå, traùnh maát maùu.
II. Chuaån bò :
 - Giaùo vieân : 
+ Tranh teá baøo maùu, sô ñoà quan heä : maùu, nöôùc moâ, baïch huyeát
+ Maãu maùu ñoäng vaät (neáu coù theå)
 - Hoïc sinh : Chuaån bò noäi dung baøi hoïc
III. Hoaït ñoäng daïy hoïc:
 1. OÅn ñònh tình hình lôùp : - Kieåm tra só soá (1’)
 2. Kiểm tra bài cũ:(không kiểm tra)
 2. Giaûng baøi môùi : 
a. Môû baøi: 
Giôùi thieäu chöông:
- Em ñaõ nhìn thaáy maùu chaûy trong tröôøng hôïp naøo ? 
- Maùu chaûy ra töø ñaâu ? 
- Maùu coù nhöõng tính chaát gì ?
- Maùu coù vai troø gì với cô theå soáng?
Baøi hoïc hoâm nay giuùp chuùng ta tìm hieåu vaán ñeà naøy.
b. Tieán trình tieát daïy:
Thg
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Noäi dung
10’
Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu thaønh phaàn caáu taïo cuûa maùu
- Yeâu caàu HS quan saùt maãu maùu ñoäng vaät. Cho bieát maùu bao goàm nhöõng thaønh phaàn naøo?
- HS quan saùt maãu, lieân heä thöïc teá, tra lôøi: 
- Yeâu caàu neâu ñöôïc 2 phaàn: 
+ Ñaëc : maøu saãm 
+ Loaûng: maøu vaøng
I-Maùu:
1-Thaønh phaàn caáu taïo cuûa maùu:
- Cho HS nghieân cöùu thí nghieäm ôû SGK
- HS quan saùt hình veõ thu nhaän thoâng tin, neâu keát quaû phaân tích.
+ Böôùc 1: Taùch maùu thaønh 2 phaàn (loûng vaø ñaëc) 
+ Böôùc 2: Phaân tích thaønh phaàn® keát quaû.
+ Phaàn treân: huyeán töông. 
+ Phaàn döôùi: caùc teá baøo maùu.
- Moâ taû ñaëc ñieåm cuûa 2 phaàn ? Tæ leä ? Thaûo luaän nhoùm, neâu: 
H:- Coù nhöõng loaïi teá baøo maùu naøo?
- Teá baøo hoàng caàu coù ñaëc ñieåm gì? 
- Caùc loaïi teá baøo baïch caàu vaø ñaëc ñieåm cuûa baïch caàu? - Ñaëc ñieåm cuûa tieåu caàu?
- HS neâu tyû leä : 
+ Huyeát töông: 55% V 
+ Teá baøo maùu: 45% 
- Caùc nhoùm thaõo luaän, neâu: 
+ 3 loaïi teá baøo maùu 
+ Ñaëc ñieåm cuûa hoàng caàu 
+ 5 loaïi teá baøo baïch caàu 
+ Ñaëc ñieåm cuûa tieåu caàu.
Maùu goàm: 
- Huyeát töông: loûng trong suoát, vaøng nhaït chieám 55%.
- Cho caùc nhoùm neâu keát quaû, boå sung, keát luaän. 
- Yeâu caàu HS laøm baøi taäp ñieàn töø. 
- Treo baûng phuï ghi saün baøi taäp, goïi HS leân baûng ñieàn töø. 
- Nhaän xeùt, keát luaän.
- Baùo caùo keát quaû 
- HS laøm baøi taäp Thöù töï caàn ñieàn nhö sau: 
1. Huyeát töông 
2. Hoàng caàu 
3. Tieåu caàu
- Caùc teá baøo maùu (45%) goàm: 
+ Hoàng caàu: maøu hoàng, hình ñóa, loõm 2 maët, khoâng coù nhaân. 
+ Baïch caàu: trong suoát, lôùn, coù nhaân. 
+ Tieåu caàu : nhoû
12’
Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu chöùc naêng cuûa huyeát töông vaø hoàng caàu
- Treo baûng phuï ghi saün (thaønh phaàn chuû yeáu cuûa huyeát töông) 
- Yeâu caàu HS traû lôøi caâu hoûi: 
H:+ Thaønh phaàn chaát coù trong huyeát töông coù gôïi yù gì veà chöùc naêng cuûa noù ?
- HS quan saùt baûng phuï nhaän bieát caùc thaønh phaàn coù trong huyeát töông: 
+ Nöôùc: 90% 
+ P.G.L.Vit 
+ Hooc moân, khaùng theå 
+ Muoái khoaùng 
+ Ureâ, a.eric
2-Chöùc naêng cuûa huyeát töông vaø hoàng caàu:
+ Khi cô theå bò maát nöôùc nhieàu, maùu coù theå löu thoâng deã daøng ôû trong maùu nöõa khoâng ?
- Thaûo luaän nhoùm, traû lôøi caùc caâu hoûi. Töø ñoù xaùc ñònh chöùc naêng cuûa huyeát töông.
- GV gôïi yù 
+ Khi maùu bò maát nöôùc ® traïng thaùi maùu seõ nhö theá naøo? 
+ Khi maùu ñaëc laïi ® söï vaän chuyeån cuûa noù trong maïch seõ theá naøo? 
+ vaäy chöùc naêng cuûa huyeát töông laø gì?
- Caàn neâu : 
+ Maùu seõ ñaëc laïi 
+ Maùu vaän chuyeån seõ khoù khaên hôn. 
+ Duy trì maùu ôû traïng thaùi loûng ® löu thoâng deã daøng.
- Töø keát quaû traû lôøi ôû caâu hoûi 2 phaàn Ñ ® xaùc ñònh chöùc naêng huyeát töông. 
- Cho caùc nhoùm laàn löôït neâu keát quaû. 
- Boå sung, nhaän xeùt, keát luaän veà chöùc naêng cuûa huyeát töông.
- Caùc nhoùm baùo cao keát quaû. 
- Boå sung (neáu caàn) vaø keát luaän
- Chöùc naêng cuûa huyeát töông: 
+ Duy trì maùu ôû traïng thaùi loûng ñeå löu thoâng deã daøng trong maïch. 
+ Vaän chuyeån caùc chaát dinh döôõng, caùc chaát caàn thieát khaùc vaø chaát thaûi.
- Yeâu caàu HS nghieân cöùu thoâng tin ôû SGK. 
- Vì sao maùu töø phoåi veà tim roài tôùi caùc teá baøo coù maøu ñoû töôi coøn maùu töø caùc teá baøo veà tim roài tôùi phoåi coù maùu ñoû thaãm? ® Töø ñoù haõy xaùc ñònh chöùc naêng cuûa hoàng caàu? 
- Boå sung, keát luaän.
- HS thu thaäp thoâng tin phaùt hieän kieán thöùc. 
- Traû lôøi caâu hoûi. 
- Maùu töø phoåi veà tim mang nhieàu O2 ® ñoû töôi. 
+ Maùu töø teá baøo ® tim ® phoåi, mang nhieàu CO2 ® ñoû thaãm. 
- HS neâu chöùc naêng cuûa hoàng caàu.
- Chöùc naêng cuûa hoàng caàu: Vaän chuyeån O2 vaø CO2 nhôø coù baïch caàu (huyeát saéc toá) coù khaû naêng keát hôïp vôùi O2 vaø CO2.
13’
Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu moâi tröôøng trong cô theå
- Treo sô ñoà: quan heä cuûa maùu, nöôùc moâ vaø baïch huyeát. 
- Giôùi thieäu vaø höôùng daãn HS quan saùt. 
 H:Caùc teá baøo ôû saân trong cô theå coù theå trao ñoåi chaát tröïc tieáp vôùi moâi tröôøng ngoaøi hay khoâng ?
- HS quan saùt vaø nghieân cöùu sô ñoà. 
- HS vaän duïng hieåu bieát caù nhaân ñeå traû lôøi: 
+ Chæ coù teá baøo bieåu bì da môùi tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi moâi tröôøng ngoaøi.
II- Moâi tröôøng trong cô theå:
H:- Söï tra ñoåi chaát cuûa teá baøo trong cô theå nföôøi vôùi moâi tröôøng ngoaøi phaûi giaùn tieáp thoâng qua caùc yeáu toá naøo?
+ Trao ñoåi chaát qua yeáu toá loûng ôû gian baøo.
- Moâi tröôøng trong cô theå goàm nhöõng thaønh phaàn naøo? 
- Chuùng coù quan heä vôùi nhau nhö theá naøo ? 
- Boå sung keát luaän.
- HS xaùc ñònh: 
+ Thaønh phaàn cuûa moâi tröôøng trong cô theå goàm maùu, nöôùc moâ, baïch huyeát. 
+ Moái quan heä cuûa caùc thaønh phaàn naøy. (döïa vaøo sô ñoà)
- Moâi tröôøng trong cô theå goàm maùu, nöôùc moâ, baïch huyeát. 
- Moâi tröôøng trong giuùp teá baøo thöôøng xuyeân lieân heä vôùi moâi tröôøng ngoaøi trong quaù trình trao ñoåi chaát
5’
Hoaït ñoäng 4: Cuûng coá baøi.
Cho HS traû lôøi caùc caâu hoûi vaø laøm baøi taäp sau:
HS traû lôøi caùc caâu hoûi vaø laøm baøi taäp
H:- Thaønh phaàn caáu taïo cuûa maùu
- Chöùc naêng cuûa huyeát töông, hoàng caàu
- Thaønh phaàn cuûa moâi tröôøng trong cô theå. Vai troø.
- Baøi taäp cuûng coá : Haõy ñaùnh daáu vaøo caâu traû lôøi ñuùng nhaát.
1. Maùu goàm caùc thaønh phaàn caáu taïo
a. Teá baøo maùu : hoàng caàu, baïch caàu, tieåu caàu 
b. Huyeát töông, nguyeân sinh chaát
c. P. L. muoái khoaùng
d. Huyeát töông
e. Chæ a vaø d
g. Caû a, b, c vaø d 
2. Vai troø cuûa moâi tröôøng trong
a. Bao quanh teá baøo ñeå baûo veä teá baøo
b. Giuùp teá baøo trao ñoåi chaát vôùi beân ngoaøi 
c. Taïo moâi tröôøng loûng ñeå vaän chuyeån caùc chaát.
d. Giuùp teá baøo thaûi caùc chaát thöøa trong quaù trình soáng.
-Goàm huyeát töông vaø caùc teá baøo maùu: hoàng caàu, baïch caàu, tieåu caàu.
-+ Duy trì maùu ôû traïng thaùi loûng ñeå löu thoâng deã daøng trong maïch. 
+ Vaän chuyeån caùc chaát dinh döôõng, caùc chaát caàn thieát khaùc vaø chaát thaûi.
- Moâi tröôøng trong cô theå goàm maùu, nöôùc moâ, baïch huyeát. 
- Moâi tröôøng trong giuùp teá baøo thöôøng xuyeân lieân heä vôùi moâi tröôøng ngoaøi trong quaù trình trao ñoåi chaát
Ñaùp aùn: e
Ñaùp aùn: b
4. Daën doø hoïc sinh chuaån bò tieát hoïc tieáp theo: (1’)
- Hoïc baøi, traû lôøi caùc caâu hoûi trang 44 - SGK
(ÔÛ caâu 2: coù theå thaáy moâi tröôøng trong ôû taát caû caùc boä phaän cô quan cuûa cô theå. Moâi tröôøng trong luoân löu chuyeån vaø bao quanh moïi teá baøo).
- Xem muïc “Em coù bieát”
- Chuaån bò baøi sau : 
+ Tìm hieåu baøi 14: ‘Baïch caàu- Mieãn dòch”
+ Tìm hieåu veà tieâm phoøng beänh dòch treû em 
 IV. Ruùt kinh nghieäm – Boå sung:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
Ngaøy soaïn: 02-10-2011
Tieát: 14
BAÏCH CAÀU - MIEÃN DÒCH
I. Muïc tieâu : 
 1. Kieán thöùc : 
- Trình baøy ñöôïc 3 haøng raøo phoøng thuû baûo veä cô theå khoûi caùc taùc nhaân gaây
 nhieãm.
- Trình baøy ñöôïc khaùi nieäm mieãn dòch. Phaân bieät ñöôïc mieãn dòch töï nhieân vaø mieãn 
dòch nhaân taïo.
- Coù yù thöùc tieâm phoøng beänh dòch.
 2. Kó naêng :
- Quan saùt, nghieân cöùu thoâng tin ’ phaùt hieän kieán thöùc
- Vaän duïng thöïc teá 
- Hoaït ñoäng nhoùm 
 3. Thaùi ñoä : 
- Giaùo duïc hoïc sinh yù thöùc reøn luyeän cô theå, taêng khaû naêng mieãn dòch.
II. Chuaån bò :
 - Giaùo vieân : 	+ Sô ñoà hoaït ñoäng thöïc baøo
+ Sô ñoà hoaït ñoäng cuûa teá baøo T phaù huûy TB cô theå ñaõ nhieãm beänh.
 - Hoïc sinh : 	+ Xem noäi dung baøi hoïc
+ Tìm hieåu veà tieâm phoøng beänh dòch ôû treû 
III. Hoaït ñoäng daïy hoïc:
 1. OÅn ñònh tình hình lôùp : - Kieåm tra só soá 
 2. Kieåm tra baøi cuõ : (4’)
H:- Thaønh phaàn cuûa maùu? Chöùc naêng cuûa huyeát töông vaø hoàng caàu?
(+ Maùu goàm :	- Huyeát töông (55%)
- Caùc teá baøo maùu (45%)
. Hoàng caàu
. Baïch caàu
. Tieåu caàu
+ Chöùc naêng cuûa huyeát töông : 
- Duy trì maùu ôû traïng thaùi loûng
- Vaän chuyeån caùc chaát
+ Chöùc naêng cuûa hoàng caàu : vaän chuyeån O2 vaø CO2)
 3. Giaûng baøi môùi : 
a. Môû baøi : 
- Giaùo vieân neâu 1 hieän töôïng thöïc tieãn: chaân daãm phaûi gai, chaân coù theå söng ñau 1 vaøi hoâm roài khoûi.
- Neâu vaán ñeà : Chaân khoûi do ñaâu: Cô theå ñaõ töï baûo veä mình nhö theá naøo? caùc baïch caàu ñaõ tieâu dieät vi khuaån nhö theá naøo?
b. Tieán trình tieát daïy: 
Thg
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Noäi dung
24’
Hoaït ñoäng 1: Caùc hoaït ñoäng cuûa yeáu cuûa baïch caàu
- Yeâu caàu HS ñoïc o ôû SGK. 
- Treo sô ñoà hoaït ñoäng thöïc baøo cuûa baïch caàu. - Yeâu caàu caùc nhoùm thaûo luaän:
- HS nghieân cöùu o quan saùt hình veõ ® phaùt hieän kieán thöùc 
+ Caùc nhoùm tieán haønh thaûo luaän:
H:+ Vi khuaån khi xaâm nhaäp vaøo cô theå seõ gaëp nhöõng hoaït ñoäng naøo cuûa baïch caàu ? 
+ Söï thöïc baøo laø gì? Nhöõng loaïi baïch caàu naøo thöôøng tham gia thöïc baøo ? 
+ Theá naøo laø khaùng nguyeân khaùng theå ?
- Khi vi khuaån xaâm nhaäp ® thöïc baøo. 
 - Döïa vaøo sô ñoà H14.1 ® traû lôøi veà hoaït ñoäng thöïc baøo. 
- Thu nhaän o ñeå traû lôøi.
- Caùc baïch caàu tham gia baûo veä cô theå baèng caùc cô cheá thöïc baøo, taïo khaùng theå ñeå voâ hieäu hoùa khaùng nguyeân phaù huûy caùc teá baøo ñaõ bò nhieãm beänh.
+ Söï töông taùc giöõa khaùng nguyeân vaø khaùng theå theo cô cheá naøo ? 
+ Teáâ baøo B ñaõ choáng laïi vaùv khaùng nguyeân baèng caùch naøo?
- Döïa vaøo sô ñoà H14.2 ® traû lôøi. 
- Döïa vaøo sô ñoà H14.3 ñeå traû lôøi.
+ Khaùng nguyeân laø phaàn töû ngoaïi lai coù khaû naêng kích thích cô theå tieát ra khaùng theå.
+ Teá baøo T ñaõ phaù huûy caùc teá baøo cô theå nhieãm vi khuaån, vi ruùt baèng caùch naøo?
- HS döïa vaøo sô ñoà H14.4 ® traû lôøi.
+ Khaùng theå laø nhöõng phaàn töû P do cô theå tieát ra ñeå choáng laïi caùc khaùng nguyeân.
- Goïi caùc nhoùm laàn löôït neâu keát quaû thaûo luaän. 
- GV boå sung vaø keát luaän 
- Giaûng giaûi theâm :
- Ñaïi dieän caùc nhoùm neâu keát quaû. 
- Caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung.
- Cô cheá: Chìa khoùa vaø oå khoùa.
+ B laø chöõ ñaàu cuûa töø bursa coù nghóa laø tuùi. Tuùi naøy ñöôïc Fabricius phaùt hieän ôû caùc loaïi chim, ñoäng vaät coù vuù. ÔÛ ngöôøi, tuùi naøy ñaõ tieâu giaûm nhöng caùc teá baøo limphoâ naøy vaãn ñöôïc gaén theâm chöõ B.
- Caàn neâu ñöôïc: 
+ Teá baøo B choáng laïi caùc khaùng nguyeân baèng caùch tieát ra caùc khaùng theå, roài caùc khaùng theå seõ gaây keát dính caùc khaùng nguyeân.
- Teá baøo limphoâ B: tieát khaùng theå, voâ hieäu hoùa vi khuaån.
+ T laø chöõ ñaàu cuûa töø thymus coù nghóa laø tuyeán öùc, nôi bieät hoùa caùc teá baøo naøy.
+ Teá baøo T phaù huûy caùc teá baøo cô theå bò nhieãm vi khuaån baèng caùch nhaän dieän vaø tieáp xuùc vôùi chuùng, tieát ra caùc P ñaëc hieän laøm tan maøng teá baøo nhieäm ® phaù huûy.
- Teá baøo limphoâ T: phaù huûy teá baøo ñaõ bò nhieãm vi khuaån 
- Lieân heä thöïc teá. 
H:+ Chaân daãm gai ® söng ñau roài khoûi? 
+ Khi bi muïn nhoït® xuaát hieän haïch ôû naùch, haùng? Haïch laø gì? 
+ Muïn nhoït ® muû?
- HS traû lôøi :
+ Nhôø hoaït ñoäng cuûa baïch caàu. 
+ Haïch: Laø nôi sinh saûn baïch caàu ñöôïc huy ñoäng ñeán veát thöông. 
+ Muõ traéng: Xaùc cheát cuûa baïch caàu.
10’
Hoaït ñoäng 2: Hình thaønh khaùi nieäm mieãn dòch
- Yeâu caàu HS ñoïc o ® cho ví duï: beänh ñau maét hoät: 1 soá ngöôøi bò maéc beänh, vaãn coù 1 soá khoâng bò maéc ® mieãn dòch.
- HS nghieân cöùu o lieân heä thöïc teá. 
- Hình thaønh khaùi nieäm mieãn dòch.
H:Vaäy mieãn dòch laø gì? 
- Neâu caâu hoûi thaûo luaän: 
H:+ Coù nhöõng loaïi mieãn dòch naøo? 
+ Söï khaùc nhau cuûa nhöõng loaïi mieãn dòch ñoù laø gì ? 
- Cho caùc nhoùm neâu keát quaû 
- Boå sung, keát luaän. - Ngöôøi ta thöôøng tieâm phoøng cho treû nhöõng loaïi beänh naøo?
- Thaûo luaän, neâu ñöôïc: 
+ 2 loaïi mieãn dòch 
+ Phaân bieät ñöôïc: Mieãn dòch töï nhieân vaø mieãn dòch nhaân taïo. Cho ví duï ñeå minh hoïa. 
- Baùo caùo keát quaû 
- HS lieân heä thöïc teá neâu teân 1 soá beänh ñöôïc tieâm phoøng.
- Mieãn dòch laø khaû naêng cô theå khoâng bò maéc 1 beänh naøo ñoù. 
- Coù 2 loaïi mieãn dòch: 
+ Mieãn dòch töï nhieân goàm mieãn dòch baån sinh vaø mieãn dòch taäp nhieãm. 
+ Mieãn dòch nhaân taïo.
- Löu yù HS: caàn tieâm phoøng ñuùng, ñuû lieàu. 
- Coù theå lieân heä theâm veà dòch SARS vaø dòch cuùm H5N1 gaây ra vöøa qua.
 ® HS coù yù thöùc phoøng beänh.
5’
Hoaït ñoäng 3: Cuûng coá baøi.
- Cho HS ñoïc phaàn toùm taét ôû SGK
-Cho HS laøm baøi taäp cuûng coá: Ñaùnh daáu vaøo caâu traû lôøi ñuùng nhaát
- Hoïc sinh ñoïc phaàn toùm taét ôû SGK
- HS laøm baøi taäp cuûng coá
1. Haõy choïn 2 loaïi baïch caàu tham gia vaøo quaù trình thöïc baøo.
a. Baïch caàu trung tính 
b. Baïch caàu öa axít
c. Baïch caàu öa kieàm 
d. Baïch caàu moânoâ 
e. Limphoâ baøo
2. Hoaït ñoäng naøo laø hoaït ñoäng cuûa limphoâ B
a. Tieát khaùng theå voâ hieäu hoùa khaùng nguyeân
b. Thöïc baøo baûo veä cô theå 
c. Töï tieát chaát baûo veä cô theå
3. Teá baøo T phaù huyû teá baøo cô theå nhieãm beänh baèng caùch naøo ?
a. Tieát men phaù huûy maøng
b. Duøng phaân töû P ñaëc hieäu
c. Duøng chaân giaû tieâu dieät
Ñaùp aùn: a , d.
Ñaùp aùn: a 
Ñaùp aùn: b 
 4.Daën doø hoïc sinh chuaån bò tieát hoïc tieáp theo: (1’)
- Hoïc baøi, traû lôøi caùc caâu hoûi trang 47 - SGK.
Löu yù ôû caâu 1: 3 haøng raøo phoøng thuû
+ Söï thöïc baøo 
+ Tieát khaùng theå ñeå voâ hieäu hoùa khaùng nguyeân
+ Phaù huûy caùc teá baøo cô theå ñaõ nhieãm dòch.
- Ñoïc muïc “Em coù bieát”
- Chuaån bò baøi hoïc sau. Tìm hieåu veà hieän töôïng ñoâng maùu
 IV. Ruùt kinh nghieäm – Boå sung:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ngaøy soaïn: 7-10-2011
Tieát: 15
ÑOÂNG MAÙU VAØ NGUYEÂN TAÉC TRUYEÀN MAÙU
I. Muïc tieâu : 
 1. Kieán thöùc : 
- Trình baøy ñöôïc cô cheá ñoâng maùu vaø vai troø cuûa noù trong baûo veä cô theå.
- Trình baøy ñöôïc caùc nguyeân taéc truyeàn maùu vaø cô sôå khoa hoïc cuûa noù.
 2. Kó naêng :
- Quan saùt - phaùt hieän kieán thöùc.
- Hoaït ñoäng nhoùm.
- Vaän duïng lyù thuyeát ’ thöïc teá.
 3. Thaùi ñoä : 
-Giaùo duïc yù thöùc baûo veä, giöõ gìn cô theå bieát xöû lí khi bò chaûy maùu.
II. Chuaån bò 
 1. Giaùo vieân : + Baûng phuï ghi saün: sô ñoà ñoâng maùu, sô ñoà truyeàn maùu.
 + Hình 15. tr 49sgk.
 2. Hoïc sinh : Tìm hieåu 
 + Khi naøo thì maùu bò ñoâng ? YÙù nghóa ?
 + Caùc nhoùm maùu ôû ngöôøi.
III. Hoaït ñoäng daïy hoïc:
 1. OÅn ñònh tình hình lôùp : (1’)
- Kieåm tra só soá 
 2. Kieåm tra baøi cuõ : (5’)
H:- Caùc baïch caàu ñaõ taïo neân nhöõng haøng raøo phoøng thuû naøo ñeå baûo veä cô theå?
* 3 haøng raøo phoøng thuû
+ Thöïc baøo
+ Tieát khaùng theå voâ hieäu hoaù khaùng nguyeân
+ Phaù huyû caùc teá baøo ñaõ bò nhieãm beänh.
H:- Mieãn dòch laø gì ? Coù nhöõng loaïi mieãn dòch naøo?
+ HS neâu khaùi nieäm mieãn dòch
+ Phaân bieät: 
- Mieãn dòch töï nhieân
+ Mieãn dòch baãm sinh.
+ Mieãn dòch taäp nhieãm.
- Mieãn dòch nhaân taïo
+ Mieãn dòch chuû ñoäng
+ Mieãn dòch thuï ñoäng
 3. Giaûng baøi môùi : 
a. Môû baøi : 
Cô theå ngöôøi coù khoaûng 4-5 lít maùu. Neáu bò thöôøng chaûy maùu vaø maát 1/3 löôïng maùu cuûa cô theå thì tính maïng coù theå bò ñe doaï.
- Thực teá, vôùi nhöõng veát thöông nhoû, maùu chaûy vaøi phuùt, chaäm daàn vaø ngöng haún. Ñoù laø khaû naêng töï baøo veä cô theå. Khaû naêng naøy coù ñöôïc laø do ñaâu?
b. Tieán trình tieát daïy: 
Tg
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Noäi dung
15’
Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu cô cheá ñoâng maùu vaø vai troø cuûa noù
-Yeâu caàu hoïc sinh nghieân cöùu o ôû sgk. 
- Hs nghieân cöùu o ôû sgk thu nhaän kieán thöùc
I-Ñoâng maùu:
- Thaûo luaän nhoùm theo yeâu caàu: 
+ Khi naøo thì maùu ñoâng laïi? 
+ Maùu ôû trong maïch coù bò ñoâng khoâng?
- Thaûo luaän caàn neâu ñöôïc. 
+ Maùu ra khoûi maïch ® ñoâng. 
+ Maùu ôû trong maïch khoâng bò ñoâng.
H:+ Söï ñoâng maùu coù yù nghóa gì ñoái vôùi söï soáng cuûa cô theå.
+ Söï ñoâng maøu coù lieân quan tôùi yeáu toá naøo cuûa maùu ? 
+ Maùu khoâng chaûy ra khoûi maïch nöõa laø nhôø ñaâu ? 
+ Tieåu caàu ñoùng vai troø gì trong quaù trình ñoâng maùu?
+ Ñoâng maùu ® Baûo veä cô theå ® Choáng maát maùu. 
+ Ñoâng maùu coù lieân quan ñeán tieåu caàu. 
+ Maùu khoâng ra khoûi maïch nöõa laø nhôø buùi tô maùu oâm giöõ caùc teá baøo maùu ® Khoái maùu ñoâng bòt kín veát thöông. 
+ Tieåu caàu ® vôõ enzim ® tô maùu.
- Ñoâng maùu laø moät cô cheá baûo veä cô theå choáng maát maùu. 
- Söï ñoâng maùu lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa tieåu caàu laø chuû yeáu, ñeå hình thaønh moät buùi tô maùu oâm giöõ caùc teá baøo maùu thaønh 1 khoái maùu ñoâng bòt kín veát thöông.
- Goïi caùc nhoùm baùo caùo keát quaû. 
- Treo baûng phuï yeâu caàu hs trình baøy cô cheá ñoâng maùu? 
- Ñaïi dieän caùc nhoùm neâu keát quaû. 
- Hs neâu cô cheá cuûa hieän töôïng ñoâng maùu.
Cô cheá ñoâng maùu (hoïc sinh ghi noäi dung ôû baûng xanh trang 48 - SGK)
18’
Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu veà nhoùm maùu vaø caùc nguyeân taéc truyeàn maùu.
- Yeâu caàu hs tìm hieåu thí nghieäm cuûa Karl Landstiener: duøng hoàng caàu cuûa moät ngöôøi troän vôùi huyeát töông cuûa nhöõng ngöôøi khaùc vaø ngöôïc laïi. ® hs neâu keát quaû. 
H:+ Hoàng caàu cuûa maùu ngöøôi cho coù loaïi khaùng nguyeân naøo? 
+ Huyeát töông maùu ngöôøi nhaäp coù loaïi khaùng theå naøo? Chuùng coù gaây keát dính hoàng caàu maùu ngöôøi cho khoâng?
- Nghieân cöùu thí nghieäm neâu keát quaû thí nghieäm. 
+ Coù hai loaïi khaùng nguyeân treân hoàng caàu laø A vaø B. 
+ Coù 2 loaïi khaùng theå trong huyeát töông a (gaây keát dính A) vaø b (gaây keát dính B) 
- Ñaïi dieän caùc nhoùm traû lôøi döïa vaøo h15.SGK (chæ caàn giaûi thích 6 oâ trong baûng coù hoàng caàu khoâng keát dính vaø 3 oâ coù hoàng caàu bò keát dính).
II-Caùc nguyeân taéc truyeàn maùu.
-1. Caùc nhoùm maùu ôû ngöôøi.
- Keát luaän veà caùc nhoùm maøu ôû ngöôøi: 
- Treo sô ñoà tr 49 - SGK goïi hs ñaùnh daáu chieàu muõi teân ñeå phaûn aùnh moái quan heä cho vaø nhaän giöõa caùc nhoùm maùu ñeå khoâng gaây keát dính hoàng caàu?
- Hs leân thöïc hieän hoaøn thaønh sô ñoà. Nhoùm khaùc boå sung ® keát luaän. Yeâu caàu neâu ñöôïc:
A
A
O AB
O AB
B
B
- ÔÛ giöõa coù 4 nhoùm maøu: A, B, AB, O
 - Sô ñoà moái quan heä giöõa caùc nhoùm maùu. 
 Neâu caâu hoûi :
H:- Maùu coù caû khaùng nguyeân A vaø B coù theå truyeàn cho ngöôøi coù nhoùm maùu O ñöôïc khoâng? Vì sao? 
H:- Maùu khoâng coù caû khaùng nguyeân A vaø B coù theå truyeàn cho ngöôøi coù nhoùm maùu O ñöôïc khoâng? Vì sao?
Hs traû lôøi 
- Yeâu caàu neâu ñöôïc 
+ Khoâng ñöôïc vì bò dính hoàng caàu. 
+ Coù theå truyeàn ñöôïc vì khoâng gaây keát dính.
2. Caùc nguyeân taéc caàn tuaân thuû khi truyeàn maùu. 
H:- Maùu coù nhieãm caùc taùc nhaân gaây beänh (Virut vieâm gan B, virut HIV) coù theå ñem truyeàn cho ngöôøi khaùc ñöôïc khoâng ? Vì sao ? 
- Vaäy khi truyeàn maùu caàn töaân thuû theo caùc nguyeân taéc naøo? 
- Gv boå sung, keát luaän.
+ Khoâng ñöôïc truyeàn maùu coù maàm beänh vì laây lan. 
- Hs neâu caùc nguyeân taéc khi truyeàn maùu. 
- Caàn xeùt nghieäm maùu ñeå löïa choïn loaïi maùu cho phuø hôïp , traùnh tai bieán (hoàng caàu ngöôøi cho bò keát dính trong huyeát töông ngöôøi nhaän gaây taéc maïch)
 - Traùnh nhaän maùu bò nhieãm maàm beänh. 
5’
Hoaït ñoäng 3: Cuûng coá baøi.
- Goïi hs ñoïc phaàn toùm taét sgk
- Cho hs laøm baøi taäp. Ñaùnh daáu vaøo caâu traû lôøi ñuùng
1. Teá baøo maùu naøo tham gia vaøo quaù trình ñoâng maùu
a. Hoàng caàu.
b.Tieåu caàu
c. Baïch caàu.
2. Maùu khoâng ñoâng ñöôïc laø do 
a. Tô maùu
b. Huyeát töông
c. Baïch caàu
3. Ngöôøi coù nhoùm maùu AB khoâng truyeàn ñöôïc cho ngöôøi coù nhoùm maùu O, A, B vì:
a. Nhoùm maùu AB hoàng caàu coù caû A vaø B.
b. Nhoùm maùu AB huyeát töông khoâng coù.
c. Nhoùm maùu AB ít ngöôøi coù.
- Keát luaän 
+ Ñoâng maùu: YÙ nghóa cuûa ñoâng maùu, cô cheá ñoâng maùu.
+ Caùc nguyeân taéc caàn tuaân thuû khi truyeàn maùu. 
- HS ñoïc phaàn toùm taét sgk
-HS laøm baøi taäp.
Ñaùp aùn: b
Ñaùp aùn: a
Ñaùp aùn: a
 4. Daën doø hoïc sinh chuaån bò tieát hoïc tieáp theo: (1’)
- Hoïc baøi traû lôøi caùc caâu hoûi sgk
- Xem muïc em coù bieát.
- Chuaån bò baøi sau
+ Maùu vaø baïch huyeát ñöôïc löu thoâng nhö theá naøo?
+ OÂn: heä tuaàn hoaøn ôû thuù.
 IV. Ruùt kinh nghieäm – Boå sung:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
Ngaøy soaïn: 10-10-2011
Tieát 16
TUAÀN HOAØN MAÙU VAØ 
LÖU THOÂNG BAÏCH HUYEÁT
I. Muïc tieâu : 
 1. Kieán thöùc : 
- Trình baøy ñöôïc caùc thaønh phaàn caáu taïo cuûa heä tuaàn hoaøn maùu vaø vai troø cuûa 
chuùng.
- Naém ñöôïc caùc thaønh phaàn caáu taïo cuûa heä baïch huyeát vaø vai troø cuûa chuùng.
 2. Kó naêng :
- Quan saùt tranh ’ phaùt hieän kieán thöùc
- Hoaït ñoäng nhoùm.
 3. Thaùi ñoä : 
- Giaùo duïc yù thöùc baûo veä tim.
II. Chuaån bò 
 - Giaùo vieân : Tranh: sô ñoà caáu taïo heä tuaàn hoaøn maùu. Sô ñoà caáu taïo heä baïch huyeát.
 - Hoïc sinh : OÂn taäp heä tuaàn hoaøn thuù.
III. Hoaït ñoäng daïy hoïc:
 1. OÅn ñònh tình hình lôùp : - K