Giáo án môn Sinh học khối 8 (cả năm)
Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Giáo án môn Sinh học khối 8 (cả năm), để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BÀI 1 : BÀI MỞ ĐẦU I/ MỤC TIÊU: 1/Kiến thức: Nêu rõ mục đích, nhiệm vụ và ý nghĩa của môn học Xác định được vị trí của con người trong tự nhiên Nêu được các phương pháp học tập đặc thù của môn học 2/ Kỹ năng: Rèn kỹ năng nhận biết các bộ phận cấu tạo trên cơ thể người 3/ Thái độ: Giáo dục lòng yêu thích bộ môn . II/ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC: 1 / Phương Pháp : Trực quan , thảo luận nhóm , vấn đáp , giảng giải . 2 / Giáo viên: Tranh : H1.1, H1.2, H1.3 Bảng phụ 3 / Học sinh : III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1/ Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số công việc chuẩn bị của hs 2/ Kiểm tra bài cũ: 3/ Mở bài : Trong chương trìng Sinh học lớp 7, các em đã học các ngành động vật nào? Lớp động vật nào trong ngành Động vật có xương sống có vị trí tiến hoá nhất? 4/Hoạt độngdạy học Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi Hoạt động 1: Vị trí của con người trong tự nhiên Mục tiêu: HS xác định được.vị trí của con người trong tự nhiên Cách tiến hành: GV cho HS đọc thông tin Treo bảng phụ phần 6 GV nhận xét, kết luận Kết luận:Các đặc điểm phân biệt người với động vật là người biết chế tạo và sử dụng công cụ lao động vào những mục đích nhất định, có tư duy, tiếng nói và chữ viết Hoạt động 2: Xác định mục đích nhiệm vụ của phần cơ thể người và vệ sinh Mục tiêu : Hs biết được mục đích, nhiệm vụ và ý nghĩa của môn học Cách tiến hành: GV cho HS đọc thông tin trong SGK Có mấy nhiệm vụ? Nhiệm vụ nào là quan trọng hơn? Vì sao phải nghiên cứu cơ thể về cả 3 mặt: cấu tạo, chức năng và vệ sinh? GV lấy ví dụ giải thích câu “Một nụ cười bằng mười thang thuốc bổ”. Khi cười, tâm lí căng thẳng được giải toả, bộ não trở nên trở nên hưng phấn hơn, các cơ hô hấp hoạt động mạnh, làm tăng khả năng lưu thông máu, các tuyến nội tiết tăng cường hoạt động. Mọi cơ quan trong cơ thể đều trở nên hoạt động tích cực hơn, làm tăng cường quá trình trao đổi chất. Vì vậy, người luôn có cuộc sống vui tươi là người khoẻ mạnh, có tuổi thọ kéo dài GV cho hoạt động nhóm trả lời 6 và nêu một số thành công của giới y học trong thời gian gần đây Kết luận: Sinh học 8 cung cấp những kiến thức về đặc điểm cấu tạo và chức năng của cơ thể trong mối quan hệ với môi trường, những hiểu biết về phòng chống bệnh tật và rèn luyện cơ thể Kiến thức về cơ thể người có liên quan tới nhiều ngành khoa học như Y học, Tâm lí giáo dục..... Hoạt động 3: Tìm hiểu phương pháp học tập bộ môn Mục đích: HS nêu được các phương pháp học tập đặc thù của môn học Cách tiến hành: GV cho HS đọc thông tin Nêu lại một số phương pháp để học tập bộ môn Kết luận: Phương pháp học tập phù hợp với đặc điểm môn học là kết hợp quan sát, thí nghiệm và vận dụng kiến thức, kĩ năng vào thực tến cuộc sống Đọc thông tin SGK Quan sát bài tập và thảo luận nhóm để làm bài tập SGK Các nhóm lần lượt trình bày, Các nhóm khác nhận xét, bổ sung HS đọc thông tin SGK 2 nhiệm vụ. Vì khi hiểu rõ đặc điểm cấu tạo và chức năng sinh lí của cơ thể, chúng ta mới thấy được loài người có nguồn gốc động vật nhưng đã vượt lên vị trí tiến hoá nhất nhờ có lao động HS hoạt động nhóm trả lời 6 và nêu một số thành tựu của ngành y học Các nhóm khác nhận xét – bổ sung HS đọc thông tin SGK Hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi I/ Vị trí của con người trong tự nhiên Các đặc điểm phân biệt người với động vật là người biết chế tạo và sử dụng công cụ lao động vào những mục đích nhất định, có tư duy, tiếng nói và chữ viết II/ Nhiệm vụ của phần cơ thể người và vệ sinh Sinh học 8 cung cấp những kiến thức về đặc điểm cấu tạo và chức năng của cơ thể trong mối quan hệ với môi trường, những hiểu biết về phòng chống bệnh tật và rèn luyện cơ thể Kiến thức về cơ thể người có liên quan tới nhiều ngành khoa học như Y học, Tâm lí giáo dục..... III/ Phương pháp học tập bộ môn Phương pháp học tập phù hợp với đặc điểm môn học là kết hợp quan sát, thí nghiệm và vận dụng kiến thức, kĩ năng vào thực tế cuộc sống IV/ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC A/ BÀI VỪA HỌC Đặc điểm cơ bản để phân biệt người với động vật là gì? Để học tốt môn học, em cần thực hiện theo các phương pháp nào? Học ghi nhớ khung hồng B/ BÀI SẮP HỌC HS xem lại bài “ Thỏ” và bài “ Cấu tạo trong của thỏ” trong SGK Sinh 7 Chuẩn bị bài “Cấu tạo cơ thể người” CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT VỀ CƠ THỂ NGƯỜI Tiết :2 BÀI 2: CẤU TẠO CƠ THỂ NGƯỜI I/ MỤC TIÊU: 1/Kiến thức: HS kể tên được và xác định được vị trí các cơ quan trong cơ thể người Giải thích được vai trò của hệ thần kinh và hệ nội tiết trong sự điều hoà hoạt động các cơ quan 2/ Kỹ năng: Nhận biết các bộ phận trên cơ thể người . 3/ Thái độ: Ý thức giữ và rèn luyện cơ thể . II/ PHƯƠNG PHÁP và ĐỒ DÙNG DẠY HỌC : 1 / Phương Pháp : Trực quan , vấn đáp , thảo luận , giảng giải . 2 / Giáo viên: Tranh phóng to H2.1 – 2.2 SGK Sơ đồ mối quan hệ qua lại giữa các hệ cơ quan trong cơ thể Bảng phụ sau : III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1/ Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số công việc chuẩn bị của hs 2/ Kiểm tra bài cũ: Đặc điểm cơ bản để phân biệt người với động vật là gì? Để học tốt môn học, em cần thực hiện theo các phương pháp nào? 3/ Mở bài : GV giới thiệu trình tự các hệ cơ quan sẽ được nghiên cứu trong suốt năm học của môn Cơ thể người và vệ sinh. Để có khái niệm chung, chúng ta tìm hiểu khái quát về cấu tạo cơ thể người 4/Hoạt độngdạy học Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bài Hoạt động 1: Tìm hiểu các phần của cơ thể Mục tiêu: HS xác định được vị trí các cơ quan trong cơ thể người Cách tiến hành: Cho HS quan sát H 2.1 –2.2 SGK và cho HS quan sát mô hình các cơ quan ở phần thân cơ thể người HS hoạt động cá nhân trả lời các câu hỏi 6. GV nhận xét – bổ sung. Hoạt động 2: Tìm hiểu các hệ cơ quan trong cơ thể Mục tiêu : Hs xác định được chức năng, thành phần các hệ cơ quan Cách tiến hành: Cơ thể chúng ta bao bọc bằng cơ quan nào? Chức phận chính của cơ quan này là gì? Dưới da là các cơ quan nào? Hệ cơ và bộ xương tạo ra những khoảng trống chức các cơ quan bên trong. Theo em đó là những khoang nào? GV treo bảng phụ GV cho HS thảo luận nhóm điền bảng GV nhận xét – bổ sung Hoạt động 3: Sự phối hợp các hoạt động của các cơ quan Mục tiêu : HS giải thích được vai trò của hệ thần kinh và hệ nội tiết trong sự điều hoà hoạt động các cơ quan Cách tiến hành: GV cho HS đọc thông tin SGK Phân tích xem bạn vừa rồi đã làm gì khi thầy gọi? Nhờ đâu bạn ấy làm được như thế? GV cho HS giải thích bằng sơ đồ hinh 2.3 GV nhận xét – bổ sung Kết luận: Sự phối hợp hoạt động của các cơ quan được thực hiện nhờ cơ chế thần kinh và cơ chế thể dịch HS quan sát tranh và mô hình HS xác định được các cơ quan có ở phần thân cơ thể người Các HS khác theo dõi và nhận xét : Cơ thể người chia làm 3 phần: đầu, thân và tay chân Khoang ngực và khoang bụng được ngăn cách bởi cơ hoành Khoang ngực chứa tim, phổi Khoang bụng chứa dạ dày, ruột, gan, tụy, thận, bóng đái và các cơ quan sinh sản Da – Bảo vệ cơ thể Cơ và xương => Hệ vận động Khoang ngực và khoang bụng HS thảo luận nhóm và điền bảng Các nhóm lên trình bày – Các nhóm khác bổ sung Đọc thông tin SGK Khi nghe thầy gọi, bạn ấy đứng dậy cầm sách đọc đoạn thầy yêu cầu. Đó là sự phối hợp hoạt động giữa các cơ quan: tai(nghe), cơ chân co (đứng lên), cơ tay co(cầm sách), mắt (nhìn), miệng (đọc). Sự phối hợp này được thực hiện nhờ cơ chế thần kinh và cơ chế thể dịch I/ Cấu tạo: Các phần cơ thể: Cơ thể người chia làm 3 phần: đầu, thân và tay chân Cơ hoành chia cơ thể ra làm 2 khoang: khoang ngực và khoang bụng Các hệ cơ quan: Bảng 2 SGK II/ Sự phối hợp các hoạt động của các cơ quan : Sự phối hợp hoạt động của các cơ quan được thực hiện nhờ cơ chế thần kinh và cơ chế thể dịch IV/ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC A/ BÀI VỪA HỌC Tại sao nói cơ thể người là một khối thống nhất? Hãy điền dấu + (nếu đúng) và dấu – (nếu sai) để xác định vị trí của mỗi cơ quan trong bảng sau: Cơ quan Vị trí Khoang ngực Khoang bụng Vị trí khác Thận Phổi Khí quản Não Mạch máu Mắt Miệng Gan Tim Dạ dày Học thuộc ghi nhớ B/ BÀI SẮP HỌC Xem lại cấu tạo tế bào thực vật và tế bào động vật Chuẩn bị bài: “ Tế bào” Tiết :3 Ngày : BÀI 3 :TẾ BÀO I/ MỤC TIÊU: 1/Kiến thức: HS trình bày được thành phần cấu trúc cơ bản của tế bào bao gồm: màng sinh chất, chất tế bào ( lưới nội chất, riboxôm, ti thể, bộ máy Gôngi, trung thể), nhân ( nhiễm sắc thể, nhân con) Phân biệt từng chức năng cấu trúc của tế bào Chứng minh được tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể 2/ Kỹ năng: 3/ Thái độ: II/ PHƯƠNG PHÁP và ĐỒ DÙNG DẠY HỌC : 1 / Phương Pháp : 2 / Giáo viên: Các tranh phóng to hình 2.2 trang 8, hình 3.1 , hình 4.1 –2 –3 –4 SGK Bảng 3.1 – 3.2 SGK Sơ đồ mối quan hệ giữa chức năng của tế bào với cơ thể và môi trường 3 / Học sinh III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1/ Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số công việc chuẩn bị của hs 2/ Kiểm tra bài cũ: Kể tên các hệ cơ quan và xác định vị trí, chức năng của các hệ cơ quan này trên lược đồ? Căn cứ vào đặc điểm nào mà ta nói cơ thể người là một thể thống nhất? 3/ Mở Bài : Các em đã biết mọi bộ phận, cơ quan trong cơ thể đều được cấu tạo bằng tế bào. Vậy tế bào có cấu trúc và chức năng như thế nào? Có phải tế bào là đơn vị nhỏ nhất trong cấu tạo và hoạt động sống của cơ thể? 4/Hoạt độngdạy học Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi Hoạt động 1:Tìm hiểu các thành phần cấu tạo tế bào Mục tiêu: HS trình bày được thành phần cấu trúc cơ bản của tế bào gồm: màng sinh chất, chất tế bào, nhân. Cách tiến hành: GV treo tranh hình 3.1, cho HS quan sát tranh và hoạt động cá nhân để trả lời 6 GV giảng thêm: Màng sinh chất có lỗ màng đảm bảo mối liên hệ giữa tế bào với máu và dịch mô. Chất tế bào có nhiều bào quan như lưới nội chất ( trên lưới nội chất có các ribôxôm), bộ máy Gơngi.... trong nhân là dịch nhân có nhiễm sắc thể Hoạt động 2: Tìm hiểu các chức năng các bộ phận trong tế bào Mục tiêu : Hs phân biệt được chức năng từng cấu trúc của tế bào Cách tiến hành: GV treo bảng phụ 3.1 Màng sinh chất có chức năng gì? Tại sao màng sinh chất lại thực hiện được chức năng đó? Chất tế bào có chức năng là gì? Kể tên hai hoạt động sống của tế bào? Lưới nội chất có vai trò gì trong hoạt động sống của tế bào? Ngoài chức năng tổng hợp các chất, lưới nội chất còn tham gia vận chuyển các chất giữa các bào quan trong tế bào. Nhờ đâu lưới nội chất thực hiện được chức năng này? Năng lượng để tổng hợp protein lấy từ đâu? GV cho HS hoạt động nhóm để trả lời câu hỏi 6:Hãy giải thích mối quan hệ thống nhất về chức năng giữa màng sinh chất, chất tế bào và nhân? GV nhận xét – Bổ sung Hoạt động 3: Thành phần hoá học của màng tế bào Mục tiêu: GV cho HS đọc thông tin trong SGK GV bổ sung: Axit nuleic có 2 loại là ADN và ARN mang thông tin di truyền và được cấu tạo từ các nguyên tố hoá học là C,H.O,N,P... Em có nhận xét gì về thành phần hoá học của tế bào so với các nguyên tố hoá học có trong tự nhiên? Từ đó, em có thể rút ra kết luận gì ? GV nhận xét – Bổ sung Hoạt động 4: Tim hiểu hoạt động sống của tế bào Mục tiêu: HS chứng minh được tế bào là đơn vị chức năng của tế bào Cách tiến hành: GV treo sơ đồ hình 3.2 Mối quan hệ giữa cơ thể với môi trường thể hiện như thế nào? Tế bào trong cơ thể có chức năng gì? Tại sao nói tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể sống? GV nhận xét – bổ sung HS quan sát tranh hình 3.1 Cấu tạo tế bào gồm: Màng sinh chất Chất tế bào: lưới nội chất, ti thể, thể Gôngi, trung thể Nhân Các HS khác nhận xét – Bổ sung HS quan sát bảng phụ Màng sinh chất có lỗ màng đảm bảo mối liên hệ giữa tế bào với máu và dịch mô. Có chức năng giúp IV/ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC A/ BÀI VỪA HỌC Trong tế bào, bộ phận nào là quan trọng nhất? Tại sao nói tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể? Làm bài tập bảng 3.2 SGK B/ BÀI SẮP HỌC Làm bài tập bảng 3.2 SGK BÀI 6 : PHẢN XẠ ----------oOo-------- I . MỤC TIÊU : 1 . Kiến thức : Mô tả cấu tạo 1 nơron điểm hình Trình bày chức năng cơ bản của nơron Trình bày được 5 thành phần của 1 cung phản xạ và đường dẫn truyền xung thần kinh trong 1 cung phản xạ . 2 . Kỹ năng : Quan sát tranh để mô tả cấu tạo nơron và các thành phần tham gia một cung phản xạ . Qua sơ đồ HS nhận biết và phân biệt cung phản xạ – Vòng phản xạ . 3 . Thái độ : II . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC : 1 . Giáo viên : Tranh vẽ 6.1 :Nơron và hướng lan truyền xung thần kinh. Tranh 6. 2 ( Câm ) : Cung phản xạ . Sơ đồ 6.3 : Sơ đồ phản xạ . 2 . Học sinh : Xem lại bài Mô à Mô thần kinh Xem SGK bài phản xạ à Tìm và nêu 1 số phản xạ ở người mà em biết . III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1/ Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số công việc chuẩn bị của hs 2 . Kiểm tra bài cũ : Khái niệm mô ? Trong cơ thể người có mấy loại mô chính ? Nêu cấu tạo và chức năng của mô thần kinh? 3 . Mở Bài : Khi chạm tay vào vật nóng , chúng ta có phản ứng gì ? ( Giật tay lại ) . Phản ứng trên của cơ thể được gọi là phản xạ . Vậy phản xạ là gì ? Cơ chế phản xạ diễn ra như thế nào ? Chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài học hôm nay : 4/Hoạt độngdạy học Hoạt động 1 : Tìm hiểu cấu tạo và chức năng của nơron . Mục tiêu : Nhận biết và hiểu được cấu tạo , chức năng của 1 Nơron . Hoạt động Giáo Viên Hoạt động Học sinh Nội dung ghi Nêu thành phần cấu tạo của mô thần kinh? Gv treo tranh 6 . 1 à GV yêu cầu 1 HS mô tả lại cấu tạo 1 nơron? Gv chốt lại cấu tạo chính của nơron gồm : Thân : có nhân Sợi : gồm sợi nhánh và sợi trục có bao mielin Chuyển ý : VỚi cấu tạo như vậy thì nơron thực hiện chức năng gì ? Yêu cầu 1 HS đọc thông tin trong SGK. Thế nào là cảm ứng ? Thế nào là dẫn truyền ? Gv dựa vào hình vẽ để làm rõ chức năng cảm ứng và dẫn truyền :. Chuyển ý : Các xung thần kinh được dẫn truyền theo 1 chiều nhất định và căn cứ vào hướng dẫn truyền người ta phân biệt 3 loại nơron. Gv cho HS hoạt động nhóm Gv phát phiều học tập cho từng nhóm Nơron hướng tâm Nơron trung gian Nơron li tâm Vị trí Chức năng Gv yêu cầu đại diện nhóm lên trình bày Gv đặt câu hỏi : Có nhận xét gì vè hướng dẫn truyền xung thần kinh ở nơron hướng tâm và Nơron li tâm ? Gv chốt lại ý chính . Gồm : Nơron và Tb thần kinh đệm Hs đọc thông tin HS dựa vào SGK trả lời câu hỏi của GV : Cảm ứng : Dẫn truyền : Hs hoạt động nhóm làm phiếu học tập Đại diện nhóm trình bày Các nhóm khác nhận xét , bổ sung Đại diện học sinh trả lời . Nơron có 2 chức năng cơ bản là cảm ứng và dẫn truyền Có 3 loại nơron : Hướng tâm, liên lạc , Ly tâm Hoạt động 2 : Tìm hiểu các thành phần của cung phản xạ và vòng phản xạ . Mục tiêu : HS Định nghĩa được phản xạ và các thành phần tham gia cung phản xạ . HS phân biệt được cung phản xạ và vòng phản xạ. Hoạt động Giáo Viên Hoạt động Học Sinh 1 . Phản xạ : Gv yêu cầu HS đọc thông tin 1 trang 21 SGK Gv đặt câu hỏi : Phản xạ là gì ? Cho ví dụ ? Gv đặt vấn đề : Khi tay chạm vào cây trinh nữ thì hiện tượng gì xảy ra ? à Đó có phải là phản xạ hay không ? è Gv rút ra kết luận : Ở cây trinh nữ chỉ là phản ứng vì không có sự điều khiển của hệ thần kinh. HS đọc thông tin trang 21 SGK HS trả lời câu hỏi của GV đặt ra và cho ví dụ . HS trả lời câu hỏi của GV Phản xạ là phản ứng của cơ thể trả lời các kích thích môi trường thông qua hệ thần kinh . 2 . Cung phản xạ : Gv cho HS tự đọc thông tin và quan sát hình 6.2 trang 21. Treo tranh câm 6.2 lên bảng Gv cho HS thảo luận trả lời câu hỏi : Có mấy loại nơron tạo nên 1 cung phản xạ Nêu các thành phần của 1 cung phản xạ GV hoàn chỉnh kết luận : HS tự đọc thông tin và Quan sát tranh HS lên bảng điền vào tranh câm Hs thảo luận nhóm Cử đại diện trình bày Các nhóm khác góp ý bổ sung – rút kết luận Một cung phản xạ gồm 5 yếu tố : cơ quan thụ cảm , Nơron hướng tâm , Nơron trung gian , Nơron li tâm và cơ quan phản ứng . Cung phản xạ là đường dẫn truyền xung thần kinh từ cơ quan thụ cảm qua trung ương thần kinh tới cơ quan phản ứng . 3 . Vòng phản xạ : Gv cho HS đọc thông tin và quan sát sơ đồ 6 . 3 SGK. Gv cho HS trả lời câu hỏi mục 3 SGK trang 22. Gv đặt vấn đề : Bằng cách nào trung ương thần kinh có thể biết được phản ứng của cơ thể đã đáp ứng được kích thích hay chưa ? à Gv giải thích sơ đồ ( SGK + SGV ) HS đọc và quan sát Hs trả lới câu hỏi Trong phản xạ luôn có luồng thông tin ngược báo về trung ương thần kinh điều chỉnh phản ứng cho thích hợp . Luồng thần kinh bao gồm : Cung phản xạ và đường phản hồi tạo nên vòng phản xạ IV/ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC A/ BÀI VỪA HỌC Căn cứ vào chức năng người ta phân biệt mấy loại Nơron ? Các loại nơron đó khác nhau ở điểm nào ? Phân biệt cung phản xạ và vòng phản xạ ? HS đọc khung hồng trong SGK B/ BÀI SẮP HỌC Đọc em có biết Học bài và Soạn bài mới : “Bộ Xương” TIẾT 7 CHƯƠNG II: VẬN ĐỘNG BÀI 7: BỘ XƯƠNG I) MỤC TIÊU : _ Học sinh trình bày được các phần chính của bộ xương _ Xác định vị trí các xương chính ngay trên cơ thể _ Phân biệt các loại xương dài , xương ngắn , xương dẹt về hình thái và cấu tạo _ Phân biệt các loại khớp xương Kỹ năng : Rèn kỹ năng quan sát , nhận biết Thái độ : Biết vai trò của thể dục thể thao II) PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN : PHƯƠNG TIỆN : Tranh hình 7.1 , 7.2 ,7.3 ,7.4 /sgk, Mô hình bộ xương người , xương đầu PHƯƠNG PHÁP : Trực quan , vấn đáp ,thảo luận nhóm , giảng giải III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1/ Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số công việc chuẩn bị của hs 2 . Kiểm tra bài cũ : 1) Phản xạ là gì ? Nêu vài ví dụ về phản xạ 2) Phân biệt cung phản xạ và vòng phản xạ 3 . Mở Bài : Sự vận động của cở thể được thực hiện nhờ sự phối hợp hoạt động của hệ cơ và bộ xương . Vậy hệ cơ và bợ xương có cấu tạo và chức năng như thế nào để thích nghi với tư thế đứng thẳng và lao động . Chúng ta sẽ . 4/Hoạt độngdạy học HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG HỌC SINH NỘI DUNG GHI HĐ 1: Tìm hiểu các phần chính của xương _ Giáo viên yêu cầu học sinh xác định lại các xương ngay trên cơ thể mình của xương đầu , xương thân và xương tứ chi ? Bộ xương có chức năng gì ? Điểm giống nhau và khác nhau giữa xương tay và xương chân TIỂU KẾT : Bộ xương người có cấu trúc và sự sắp xếp giống như ở động vật đặc biệt là lớp thú xương có đặc tính rắn chắc vì vậy tạo nên khung làm chỗ bám của cơ và bảo vệ các bộ phận quan trọng bên trong cơ thể như não trong sọ tuỷ sống trong cột sống và tim phổi trong lồng ngực.. Tuỷ sống trong cột sống và tim phổi trong lồng ngực . HĐ2 : Phân biệt các loại xương _ Yêu cầu học sinh lên bảng chỉ vào mô hình hoặc tranh xác định tên các loại xương ?Có mấy loại xương cho ví dụ Chú ý : trẻ em xương chứa tuỷ đỏ , người trưởng thành chứa tuỷ vàng HĐ 3 : Tìm hiểu về các khớp xương _ Treo tranh 7.4 /26 /sgk ? Có mấy loại khớp ? ?Mô tả khớp đầu gối ( khớp động ) ? Điểm khác nhau về khả năng cử động của khớp động và khớp bán động ? Đặc điểm khớp bất động TIỂU KẾT : Có 3 loại khớp : khớp động , khớp bán động , khớp bất động _ học sinh quan sát hình 7.1 ,7.2 ,7.3 / 24 /sgk _ bộ khung , cơ bám , bảo vệ _ giống nhau về kích thước và cấu tạo phù hợp về chức năng nhưng khác nhau về cấu tạo đai vai và đai hông . Sự sắp xếp và đặc điểm hình thái của xương cổ tay , xương cổ chân , bàn tay và bàn chân _ học sinh đọc thông tin ¨/ 25 /sgk - học sinh hoạt động độc lập - Có 3 loại xương : x ngắn , xdẹt ,xdài _ học sinh đọc thông tin ¨ / 25 /sgk _ học sinh hoạt động theo nhóm _ có 3 loại khớp _ có 2 đầu khớp giữa có dịch khớp . Hai đầu x tròn và lớn có sụn trơn bóng có dây chằng _ khớp đông có diện khớp 2 đầu xương tròn lớn . Khớp bán động có diện khớp phẳng và hẹp _ có đường nối giữa 2 xương là hình răng cưa khít với nhau nên không cử động được I)CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA BỘ XƯƠNG : _ Bộ xương người gồm nhiều xương và được chia làm 3 phần : Xương đầu Xương thân Xương chi _ CHỨC NĂNG CỦA XƯƠNG : Nâng đỡ -Bảo vệ cơ thể _ Nơi bám của các cơ II) PHÂN BIỆT CÁC LOẠI XƯƠNG : _ Xương dài : x đùi , x ống tay _ Xương ngắn : x đốt sống , x cổ tay .. _ Xương dẹt : x bả vai , xcánh chậu . III) CÁC KHỚP XƯƠNG : _ Khớp bất động : x chậu , x sọ _ Khớp bán động : đốt sống _ Khớp động : x đầu gối , khuỷu tay IV/ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC A/ BÀI VỪA HỌC 1) Bộ xương gồm mấy phần 2) Sự khác nhau giữa xương tay và xương chân . Ý nghĩa 3) Vai trò của từng loại khớp B/ BÀI SẮP HỌC HỌC CHÚ THÍCH HÌNH TRANG 24 / 25 /SGK TIẾT 8 BÀI 8: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG I ) MỤC TIÊU : Học sinh nắm được cấu tạo chung của một xương dài è giải thích sự lớn lên của xương và khả năng chịu lực của xương Thành phần hoá học của xương è giúp xương đàn hồi và vững chắc KỸ NĂNG : Nhận biết , liên hệ thực tế THÁI ĐỘ : Giáo dục học sinh ý thức bảo vệ và giữ gìn xương theo hướng phát triển tốt nhất II) PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN : : Trực quan , vấn đáp , thảo luận nhóm , giảng giải _ Tranh 8.1 ,8.2 ,8.3 ,8.4 / 29 – 30 / sgk Bảng phụ cấu tạo và chức năng xương dài / 31 /sgk III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1/ Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số công việc chuẩn bị của hs 2 . Kiểm tra bài cũ : 1) Điểm khác nhau giữa xương tay và xương chân . Điều này có ý nghĩa gì đối với hoạt động của con người 2) Nêu vai trò của từng loại khớp . 3 . Mở Bài : Các em đã nắm được cấu tạo và chức năng của bộ xương người . Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu tiếp , xem thành phần hoá học của xương như thế nào để thích nghi những chức năng chịu lực , chấn động tác động từ môi trường bên ngoài . 4/Hoạt độngdạy học HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG HỌC SINH NỘI DUNG GHI HĐ 1 : Tìm hiểu cấu tạo và chức năng của xương - Tranh 8.1 ,8.2 / 29 /sgk - Dựa tranh giáo viên giảng giải cấu tạo một xương dài ? Theo em xương dài cấu tạo hình ống , nan xương ở đầu xương xếp vòng cung có ý nhgiã gì đối với chức năng nâng đỡ của xương. Dựa vào cấu tạo hình ống của xương và cấu trúc hình vòm . Con người đã đưa vào kỹ thuật xây dựng đảm bảo độ bền vững mà tiết kiệm được nhiều nguyên liệu làm cột trụ , vòm cửa Học sinh đọc thông tin o / 28 /sgk Học sinh thảo luận theo nhóm : xương hình ống có tác dụng làm cho xương nhẹ và vững chắc , còn nan xương xếp vòng cung có tác dụng phân tán lực làm tăng khả năng chịu lực . Học sinh nhìn vào hình . Nêu và chỉ lại các đặc điểm cấu tạo của một xương dài . I)CẤU TẠO CỦA XƯƠNG Cấu tạo và chức năng của xương dài : Kẻ bảng 8.1 /29 /sgk Cấu tạo của xương ngắn và xương dẹt : * Màng xương * Mô xương cứng * Mô xương xốp Giáo vịên giảng kỹ phần chức năng của xương ? Cấu tạo của một xương dài ? Cấu tạo của đầu xương ? Cấu tạo và chức năng của thân xương _ Yêu cầu học sinh thông tin ¨ /29 /sgk và quan sát hình ? Hãy quan sát hình và nhận xét xương dẹt và xương ngắn khác với xương dài như thế nào . TIỂU KẾT : Xương dài có cấu tạo phù hợp với chức năng . HĐ 2: Tìm hiểu sự lớn lên và dài ra của xương ? Xương to ra là nhờ đâu ? Xương dài ra là nhờ vào xương nào _ Quan sát hình 8.5 /30 /sgk/ mô tả lại thí nghiệm và chứng minh vai trò của sụn tăng trưởng TIỂU KẾT : Tuổi trưởng thành sự phân chia sụn tăng trưởng không còn nên không cao . Tuy nhiên màng xương vẫn có khả năng sinh ra tế bào xương để bồi đắp phía ngoài của thân xương nên xương lớn lên . Trong khi đó các tế bào huỷ xương , tiêu huỷ thành trong của ống xương làm cho khoang xương ngày càng rộng ra - Gồm có đầu xương và thân xương - Gồm có sụn đầu xương è giảm ma sát - Mô xương xốp có nhiều nan xương èP hân tán lực tác động , tạo ô chứa tuỷ đỏ . - Màng xương è to ngang - Mô xương cứng è chịu lực đảm bảo vững chắc trong khoang xương chứa tuỷ đỏ ơ trẻ em , tuỷ vàng ở người lớn . - Học sinh quan sát hình 8.3 /sgk . - Đọc thông tin ¨ / 29 /sgk - Xương ngắn và xương dẹt cấu tạo không có hình ống . - Học sinh đọc thông ¨ /29 /sgk _ Các tế bào màng xương phân chia - Là do sự phân hoá của sụn tăng trưởng ở hai đầu thân xương - Chú ý B ,C , nằm phía trong sụn tăng trưỏng - A,D phía ngoài sụn tăng trưởng II) SỰ TO RA VÀ DÀI RA CỦA XƯƠNG : Xương to bề ngang nhờ sự phân chia của các tế bào xương . Xương dài ra nhờ sự phân chia các tế bào lớp sụn tăng trưởng . HĐ 3: Tìm hiểu thành phần hoá học và tính chất của xương _ Giáo viên có thể biểu diễn thí nghiệm . Thả thêm 1 xương đùi ếch vào cốc đựng axit HCl 10 % ? Yêu cầu học sinh quan sát có hiện tượng gì xảy ra _ bọt khí đó chính là khí cacbonic điều đó chứng tỏ trong thành phần của xương có muối cacbonat , khi tác dụng với axit sẽ giải phóng khí cacbonic Sau đó rửa xương trong cốc nước lả đưa cho học sinh kiểm tra độ mềm dẻo của xương . Đốt xương trên ngọn lửa đèn cồn , khi hết khói đưa cho học sinh bóp rồi thả vào axit HCl ? Quan sát có hiện tương gì xảy ra ? Nhận xét và giải thích ? Ngâm xương trong axit để làm gì ? Đốt xương thì phần nào bị cháy ? Tại sao người già xương dễ gãy và giòn TIỂU KẾT : Thành phần hoá học của xương gồm có chất hữu cơ và chất vô cơ _học sinh quan sát và theo dõi thí nghiệm _ có bọt khí nổi lên _ xương mềm và dẻo xương dòn và gãy vụn _ không có bọt khí nổi lên làm tan lượng muối khoáng có trong xương cốt giao cháy hết. Xương người già nhiều muối khoáng nhưng ít cốt giao III) THÀNH PHẦN HOÁ HỌC VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG : _ Xương gồm 2 thành phần chính là cốt giao ( xương mềm , dẻo ) và muối khoáng ( xươ
File đính kèm:
sinh8canam.doc
