Giáo án môn Vật lí lớp 6 - Tiết 21 đến tiết 25
Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Giáo án môn Vật lí lớp 6 - Tiết 21 đến tiết 25, để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tieát 22: SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT CUÛA CHAÁT RAÉN. Ngaøy soaïn: 03/01/2009 I. MUÏC TIEÂU: Ngaøy daïy : 05/01/2009 * Kieán thöùc: +Theå tích, chieàu daøi cuûa moät vaät raén taêng leânkhi noùng leân, giaûm khi laïnh ñi. + Caùc chaát raén khaùc nhau nôû vì nhieät khaùc nhau. + Hoïc sinh giaûi thích ñöôïc moät soá hieän töôïng ñôn giaûn veà söï nôû vì nhieät cuûa chaát raén. * Kyõ naêng: + Bieát ñoïc caùc bieåu baûng ñeå ruùt ra keát luaän caàn thieát. * Thaùi ñoä: + Reøn tính caån thaän, trung thöïc, yù thöùc taäp theå trong vieäc thu thaäp thoâng tin trong nhoùm. II. CHUAÅN BÒ: * Nhoùm HS: +Moät quaû caàu kim loaïi vaø moät voøng kim loaïi. +Moät ñeøn coàn. +Moät chaäu nöôùc. +Khaên khoâ, saïch. * GV: + Baûng ghi ñoä taêng chieàu daøi cuûa caùc thanh kim loaïi khaùc nhau coù chieàu daøi ban ñaàu laø 100cm khi nhieät ñoä taêng theâm 500C. + Thaùp Ep-phen (Phim trong) III.TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: 1) OÅn ñònh toå chöùc: Só soá. 2) Kieåm tra baøi cuõ: 3) Baøi môùi: Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Ghi baûng Hoaït ñoäng 1: Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp Môû ñaàu chöông. Chuùng ta baét ñaàu hoïc baøi thöù nhaát cuûa chöông Nhieät hoïc. Nhieät hoïc laø phaàn Vaät lyù nghieân cöùu caùc hieän töôïng coù lieân quan ñeán söï noùng–laïnh, töùc laø söï thay ñoåi nhieät ñoä vuûa caùc vaät. Chöông naøy goàm 13 baøi vaø seõ ñöôïc hoïc töø nay cho ñeán cuoái naêm hoïc. -Vaøo baøi môùi. Döïa vaøo phaàn môû baøi trong SGK. + Giôùi thieäu veà thaùp Ep-phen (SGV) / 125. + Giôùi thieäu phaàn môû baøi cuûa baøi 18 (SGK trang 58). + Neâu vaán ñeà: Caùc em thöû tìm caùch giaûi thích xem taïi sao thaùp Ep-phen baèng theùp laïi coù theå cao theâm leân. Bieát thaùng 1 ôû nöôùc Phaùp laø muøa ñoâng, coøn thaùng 7 laø muøa haï. Theo doõi vieäc thaûo luaän cuûa caùc nhoùm, ñeå moät soá nhoùm trình baøy yù kieán, phaân tích caùc yù kieán ñoù roài choát laïi: Ngöôøi ta ñaõ duøng nhieàu pheùp ño chính xaùc ñeàu thaáy theá. Coù theå nguyeân nhaân laøm cho thaùp Ep-phen cao leân veà muøa haï laø do theùp nôû ra khi noùng leân. Theùp laø chaát raén, söï nôû vì nhieät cuûa chaát raén cuõng chính laø noäi dung cuûa baøi hoïc hoâm nay. Ghi leân baûng teân baøi. Ñeå kieåm tra xem coù ñuùng laø chaát raénnôû ra khi noùng leân khoâng, chuùng ta phaûi tieán haønh thí nghieäm. Hoaït ñoäng 2: Giaûi quyeát tình huoáng hoïc taäp - Ghi leân baûng teân muïc 1. - Giôùi thieäu duïng cuï duøng ñeå laøm thí nghieäm. -Tieán haønh thí nghieäm theo ñuùng trình töï ba böôùc, trình baøy trong SGK. - Yeâu caàu moät HS moâ taû laïi thí nghieäm vöøa ñöôïc xem theo ñuùng trình töï ba böôùc cuûa SGK.(Ñieàn vaøo phieáu hoïc taäp sau ñaây ) Tieán haønh thí nghieäm Hieän töôïng -Tröôùc khi hô noùng quaû caàu kim loaïi, thöû cho quaû caàu loït qua voøng kim loaïi. -Duøng ñeøn coàn ñoát noùng quaû caàu cho quaû caàu loït qua voøng kim loaïi -Nhuùng quaû caàu bò hô noùng vaøo nöôùc laïnh roài thöû cho quaû caàu loït qua voøng kim loaïi. - Ghi leân baûng teân muïc 2. Yeâu caàu HS traû lôøi C1vaø C2 trong SGK vaø ñieàu khieån HS thaûo luaän veà caùc caâu traû lôøi. Noùi roõ hôn veà yeâu caàu. HS nhaän xeùt soâ saùnh kích thöôùc cuûa quaû caàu vaø cuûa voøng kim loaïi. -Cuoái cuøng choát laïi: Töø thí nghieäm vöøa xem chuùng ta coù theå ruùt ra keát luaän gì? -Ghi leân baûng teân muïc 3 vaø yeâu caàu HS choïn töø thích hôïp trong khung ôû beân phaûi cho choã troáng cuûa keát luaän trong SGK. Hoaït ñoäng 3: Vaän duïng. -Ghi leân baûng teân muïc 4. -Thí nghieäm treân laø moät ví duï veà söï taêng theå tích cuûa vaät raén khi noùng leân, coøn goïi laø “söï nôû khoái” cuûa vaät raén khi nhieät ñoä taêng. Söï nôû vì nhieät theo chieàu daøi cuûa vaät raén khi noùng leân ñöôïc goïi laø “söï nôû daøi” cuûa vaät raén khi nhieät ñoä taêng. Söï nôû daøi coù raát nhieàu öùng duïng trong ñôùi soáng vaø kæ thuaät. -Giôùi thieäu noäi dung cuûa baûng ghi ñoä taêng chieàu daøi cuûa caùc thanh kim loaïi vaø yeâu caàu HS döïa vaøo baûng ñoù ñeå traû lôøi caâu hoûi C4. -Höôùng daãn HS traû lôøi vaø thaûo luaän caùc caâu traû lôøi cho caùc caâu sau C5, C6, C7. -Trao ñoåi trong nhoùm veà vaán ñeà GV neâu ra. Neâu giaû thieát cuûa nhoùm mình.Phaûn baùc hoaëc chaáp nhaän yù kieán cuûa caùc nhoùm khaùc. - Caùi thaùp cao nhö theá, laïi cong, neân coù theå do ñaët thöôùc ño. - Muøa Ñoâng ôû Pa-ri raát laïnh, muøa haï aám, coù theå do thôøi tieát. -Khoâng phaûi laø thôøi tieát möa naéng, gioù maø laø nhieät ñoä hai muøa khaùc nhau, muøa haï nhieät ñoä cao, muøa ñoâng nhieät ñoä thaáp. -Quan saùt thí nghieäm do GV laøm ñeå coù theå moâ taû laïi quaù trình dieãn bieán cuûa thí nghieäm. -Traû lôøi caùc caâu hoûi C1, C2 vaø thaûo luaän veà caùc caâu traû lôøi theo söï höôùng daãn caûu GV. -Choïn töø thích hôïp cho choã troáng cuûa keát luaän. -Nghieân cöùu baûng taêng chieàu daøi cuûa caùc thanh kim loaïi ñeå traû lôøi caâu hoûi C4. -Traû lôøi vaø thaûo luaän veàcaùc caâu traû lôøi cuûa caùc caâu hoûi C5, C6, C7. Tieát 21: SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT CUÛA CHAÁT RAÉN. 1.Laøm thí nghieäm: Hình 18.1 SGK 2.Traû lôøi caâu hoûi: * C1: Vì quaû caàu nôû ra khi noùng leân *C2:Vì quaû caàu co laïi khi laïnh ñi. 3.Ruùt ra keát luaän: * C3: a) (1): taêng b) (2): laïnh ñi. *C4: Caùc chaát raén khaùc nhau ,nôû vì nhieät khaùc nhau.Nhoâm nôû nhieàu nhaát ,roài ñeán ñoàng ,saét 4.Vaän duïng: *C5: Phaûi nung noùngkhaâudao,lieàm vì khi ñöôïc nung noùng ,khaâu nôû ra deã laépvaøo caùn,khi nguoäi ñi khaâu co laïi xieát chaët vaøo caùn. *C6: Nung noùng voøng kim loaïi. *C7: Vaøo muøa heø nhieät ñoä taêng leân,theùp nôû ra ,neân theùp daøi ra (thaùp cao leân) 4) Höôùng daãn veà nhaø: a) Baøi vöøa hoïc: + Hoïc thuoäc phaàn ghi nhôù. + Laøm baøi taäp 18.1; 18.2; 18.3 SBT b) Baøi saép hoïc: Tieát 23: SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT CUÛA CHAÁT LOÛNG + Veõ hình 19.1 vaø 19.2 SGK Tieát 23: SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT CUÛA CHAÁT LOÛNG. Ngaøy soaïn:10/01/2009 I. MUÏC TIEÂU: Ngaøy daïy : 12/01/2009 * Kieán thöùc: HS naém ñöôïc + Theå tích cuûa moät chaát loûng taêng khi noùng leân, giaûm khi laïnh ñi. +Caùc chaát loûng khaùc nhau, daõn nôû vì nhieät khaùc nhau. +Tìm ñöôïc ví duï thöïc teá veà söï nôû vì nhieät cuûa chaát loûng. + Giaûi thích ñöôïc moät soá hieän töôïng ñôn giaûn veà söï nôû vì nhieät cuûa chaát loûng. * Kyõ naêng: +Laøm ñöôïc TN H19.1 vaø 19.2 chöùng minh söï nôû vì nhieät cuûa chaát loûng. * Thaùi ñoä: + Reøn tính caån thaän, trung thöïc, yù thöùc taäp theå trong vieäc thu thaäp thoâng tin trong nhoùm II. CHUAÅN BÒ: * GV: + Tranh veõ H 19.3 SGK. + Hai bình thuûy tinh gioáng nhau coù nuùt cao su gaén oáng thuûy tinh, moät bình ñöïng nöôùc pha maøu, moät bình ñöïng röôïu pha maøu (khaùc maøu nöôùc). Löôïng nöôùc vaø röôïu nhö nhau. + Chaâuï thuûy tinh to chöùa ñöôïc hai bình treân. + Phích nöôùc noùng. * HS: +Moät bình thuûy tinh ñaùy baèng. +Moät oáng thuûy tinh thaúng coù thaønh daøy. +Moät nuùt cao su coù ñuïc loã. +Moät chaäu thuûy tinh hoaëc nhöïa. +Nöôùc coù pha maøu. +Moät phích nöôùc noùng +Moät chaäu nöôùc thöôøng (hay nöôùc laïnh) +Moät mieáng bìa traéng (4cmx 10cm) coù veõ vaïch chia vaø ñöôïc caét ôû hai choã ñeå loàng vaøo oáng thuûy tinh. III. TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: 1. OÅn ñònh toå chöùc: Só soá. 2. Kieåm tra baøi cuõ: * HS1: Neâu keát luaän veà söï nôû vì nhieät cuûa chaát raén? Chöõa BT 18.3. * HS2: Chöõa BT 18.4 SBT 3. Baøi môùi: Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Ghi baûng Hoaït ñoäng 1: Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp. Coù theå döïa vaøo phaàn môû baøi trong SGK. -Trình baøy caâu ñoá cuûa An vaø caâu traû lôøi cuûa Bình nhö trong SGK. -Yeâu caàu Hs döï ñoaùn xem Bình traû lôøi ñuùng hay sai vaø giaûi thích döï ñoaùn cuûa mình. Höôùng daãn HS thaûo luaän veà caùc döï ñoaùn, nhaát laø veà caùch giaûi thích taïi sao döï ñoaùn nhö theá. Vaät muoán biieát Bình ñuùng hay sai chuùng ta phaûi laøm thí nghieäm xem chaát loûng coù nôû vì nhieät khoâng vaø nôû vì nhieät nhö theá naøo? Ñoù chính laø noäi dung cuûa baøi 19 (ghi leân baûng teân baøi 19). Hoaït ñoäng 2: Giaûi quyeát tình huoáng hoïc taäp. -Giôùi thieäu caùc duïng cuï caàn thieát ñeå laøm thí nghieäm. Nhaéc nhôû HS phaûi caån thaän khi duøng bình, chaäu thuûy tinh, phích nöôùc noùng ñeå traùnh ñoã vôõ vaø boûng. -Höôùng daãn caùc nhoùm HS thöïc hieän thí nghieäm theo caùc böôùc sau: +Boâi xaø phoøng vaøo oáng thuûy tinh vaø nuùt cao su roài caém oáng thuûy tinh vaøo nuùt sao cho oáng thuûy tinh xuyeân qua nuùt khoaûng 4 cm. +Ñoå nöôùc maøu vaøo ñaày bình caàu. +Nuùt bình caàu baèng nuùt cao su ñaõ coù gaén oáng thuûy tinh. Aán nheï nuùt cao su xuoáng sao cho nöôùc maøu daâng leân trong oáng thuûy tinh khoaûng töø 2 ñeán 3cm. +Ñoå nöôùc noùng vaøo chaäu thuûy tinh (khoâng ñoå ñaày). +Ñaët nheï nhaøng bình caàu ngaäp vaøo chaäu nöôùc noùng. +Quan saùt hieän töôïng xaûy ra vaø giaûi thích. -Theo doõi vieäc laøm thí nghieäm cuûa caùc nhoùm, kòp thôøi bieåu döông caùc nhoùm laøm ñuùng vaø uoán naén caùc nhoùm laøm sai quy trình. -Sau khi caùc nhoùm ñaõ laøm xong thí nghieäm GV ghi teân muïc 2 leân baûng vaø yeâu caàu HS traû lôøi caâu hoûi C1. Neáu coù HS nhaän xeùt möùc nöôùc môùi ñaàu tuït xuoáng moät chuùt roài sau môùi daâng leân cao hôn thì GV neân noùi ngay, vieäc ñoù seõ ñöôïc giaûi thích sau. Ôû ñaây, ñieàu quan troïng laø möïc nöôùc daâng leân cao hôn nhieàu so vôùi möïc nöôùc ban ñaàu. - Yeâu caàu HS traû lôøi C2. Khoâng yeâu caàu HS laøm thí nghieäm kieåm chöùngvì vieäc thay nöôùc noùng trong chaäu vöøa maát thôøi gian vöøa deã ñoå vôõ, gaây nguy hieåm. Thí nghieäm kieåm chöùng do GV tieán haønh cho caû lôùp xem. - Höôùng daãn HS traû lôøi phaàn a cuûa caâu C4. Sau ñoù trôû laïi keát luaän veà caâu noùi cuûa Bình ôû ñaàu baøi. Hoaït ñoäng 3: Khai thaùc hình 19.3 SGK ñeå ruùt ra nhaän xeùt veà söï nôû vì nhieät cuûa caùc chaát loûng khaùc nhau. _ Treo hình 19.3 SGK phoùng to leân baûng. _ Yeâu caàu HS moâ taû thí nghieäm trình baøy trong hình veõ veà: + Muïc ñích thí nghieäm. + Duïng cuï duøng ñeå laøm thí nghieäm (chuù yù caùc bình phaûi gioáng heät nhau, ñöïng caùc chaát loûng khaùc nhau coù cuøng theå tích laø Röôïu, Daàu, Nöôùc vaø ñaët vaøo cuøng moät chaäu) -Yeâu caàu HS döïa vaøo keát quaû thí nghieäm theå hieän treân hình ñeå ruùt ra keát luaän veà söï nôûvì nhieät cuûa caùc chaát loûng khaùc nhau, thoâng qua vieäc traû lôøi phaàn b cuûa caâu C4. -Yeâu caàu HS khaù traû lôøi caùc caâu hoûi sau vaø höôùng daãn HS thaûo luaän veà caùc caâu traû lôøi: +Taïi sao ba bình phaûi gioáng nhau vaø theå tích daàu, nöôùc, röôïu trong ba bình phaûi nhö nhau? +Taïi sao ba bình phaûi ñeå vaøo cuøng moät chaäu nöôùc noùng? Hoaït ñoäng 4: Vaän duïng. Höôùng daãn HS traû lôøi caùc caâu C5, C6, C7 vaø thaûo luaän veà caùc caâu traû lôøi khi caàn thieát. Neáu khoâng ñuû thôøi gian thì daønh caùc caâu hoûi treân cho baøi taäp laøm ôû nhaø. Döï ñoaùn caâu traû lôøi cuûa Bình laø ñuùng hay sai vaø giaûi thích döï ñoaùn cuûa mình. -Thaûo luaän ôû lôùp veà caùc döï ñoaùn vaø caùch giaûi thích caùc döï ñoaùn naøy. Coù theå coù hai laäp luaän: +Bình sai, neáu chaát loûng cuõng nôû ra khi noùng leân nhö chaát raén. +Bình ñuùng, neáu chaát loûng khoâng nôû ra khi noùng leân nhö chaát raén. -Laøm thí nghieäm ôû nhoùm theo söï höôùng daãn cuûa GV. -Traû lôøi C1, thaûo luaän. -Quan saùt hieän tööoïng xaûy ra: Möïc nöôùc trong oáng thuûy tinh daâng leân. -Coù theå coù hai caùch giaûi thích: +Chaát loûng nôû ra khi noùng leân. +Khi noùng leân thì bình caàu nôû ra vaø chaát loûng beân trong cuõng nôû ra neân möïc nöôùc daâng leân. -Nhaän xeùt chung: Chaát loûng nôû ra khi noùng leân. -Traû lôøi caâu hoûi C2 vaø thaûo luaän ôû lôùp veà caùc caâu traû lôøi. _ Choïn töø thích hôïp trong khung cho phaàn a cuûa caâu C4. “Theå tích nöôùc trong bình taêng khi noùng leân vaø giaûm khi laïnh ñi” Ñieàu ñoù coù nghóa laø chaát loûng cuõng daõn nôû vì nhieät vaø Bình ñaõ sai. - Quan saùt hình 19.3 SGK. - Moâ taû thí nghieäm veõ ôû hình naøy. - Döïa vaøo keát quaû thí nghieäm ñeå ruùt ra keát luaän veà söï nôû vì nhieät cuûa caùc chaát khaùc nhau, thoâng qua vieäc traû lôøi phaàn b cuûa caâu hoûi C4. -Traû lôøi caùc caâu hoûi do GV neâu vaø thaûo luaän veà caùc caâu traû lôøi. Tieát 22: SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT CUÛA CHAÁT LOÛNG 1. Laøm thí nghieäm: * Hinh 19.1 SGK. * Hình 19.2 SGK. 2.Traû lôøi caâu hoûi: *C1:Möïc nöôùc daâng leân,vì nöôùc noùng leân,nôû ra. *C2: Möïc nöôùc haï xuoáng,vì nöôùc laïnh ñi ,co laïi. * C3:Caùc chaát loûng khaùc nhau nôû vì nhieät khaùc nhau. 3.Ruùt ra keát luaän: *C4:a) (1): taêng (2): giaûm b) ( 3): khoâng gioáng nhau. 4. Vaän duïng: *C5: Vì khi bò ñun noùng,nöôùc trong aám nôû ra vaø traøn ra ngoaøi. *C6: Ñeå traùnh tình traïng naép baät ra khi chaát loûng ñöïng trong chai nôû vì nhieät,vì chaát loûng khi nôû,bò naép chai caûn trôû,neân gaây ra löïc lôùn ñaåy baät naép ra. *C7: Möïc chaát loûng trong oáng nhoû daâng leân nhieàu hôn.Vì theå tích chaát loûng ôû hai bình taêng leân nhö nhau neân ôû oáng coù tieát dieän nhoû hôn thì chieàu cao coät chaát loûng phaûi lôùn hôn. 4) Höôùng daãn veà nhaø: a) Baøi vöøa hoïc: + Hoïc thuoäc phaàn ghi nhôù. + Laøm BT 19.1; 19.2; 19.5 SBT. b) Baøi saép hoïc: Tieát 24: SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT CUÛA CHAÁT KHÍ + Keõ baûng 20.1 SGK. Tieát 24: SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT CUÛA CHAÁT KHÍ Ngaøy soaïn:17/01/2009 I. MUÏC TIEÂU: Ngaøy daïy “ 19/01/2009 * Kieán thöùc: Hoïc sinh naém ñöôïc: + Chaát khí nôû ra khi noùng leân, co laïi khi laïnh ñi. + Caùc chaát khí khaùc nhau nôû vì nhieät gioáng nhau. + Chaát khí nôû vì nhieät nhieàu hôn chaát loûng, chaát loûng nôû vì nhieät nhieàu hôn chaát raén. + Tìm ñöôïc thí duï veà söï nôû vì nhieät cuûa chaát khí trong thöïc teá. + Giaûi thích ñöôïc moät soá hieän töôïng ñôn giaûn veà söï nôû vì nhieät cuûa chaát khí. * Kyõ naêng: + Laøm ñöôïc thí nghieäm trong baøi, moâ taû ñöôïc hieän töôïng xaûy ra vaø ruùt ra keát luaän caàn thieát. + Bieát caùch ñoïc bieåu baûng ñeå ruùt ra keát luaän caàn thieát. *Thaùi ñoä: + Reøn tính caån thaän, trung thöïc. II. CHUAÅN BÒ: * GV: + Baûng 20.1 SGK. + Tranh Hình 20.3 SGK. * HS: +Moät bình thuûy tinh ñaùy baèng. +Moät oáng thuûy tinh thaúng hoaëc moät oáng thuûy tinh hình chöõ L. +Moät nuùt cao su coù ñuïc loã. + Moät coác nöôùc pha maøu (tím hoaëc ñoû). +Moät mieáng giaáy traéng (4cmx 10cm) coù veõ vaïch chia vaø caét ôû hai choã ñeå loàng vaøo oáng thuûy tinh. + Khaên lau khoâ, meàm. III. TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: 1) OÅn ñònh toå chöùc: Só soá. 2) Kieåm tra baøi cuõ: - HS 1: Neâu keát luaän veà söï nôû vì nhieät cuûa chaát loûng? Chöõa baøi taäp 19.2 SBT (Giaûi thích) - HS 2: Chöõa baøi taäp 19.1 vaø 19.3 SBT. 3) Baøi môùi: Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Ghi baûng Coù theå duøng 1 trong 2 phöông aùn sau: Phöông aùn 1: Söû duïng phaàn môû baøi trong SGK - Trình baøy caâu hoûi cuûa An vaø caâu traû lôøi cuûa Bình? - Neâu caâu hoûi: Theo em caâu traû lôøi cuûa Bình coù ñuùng khoâng? Taïi sao? Laøm thí nghieäm minh hoïa: Nhö vaäy, hieän töôïng quaû boùng baøn beïp nhuùng vaøo nöôùc noùng laïi phoàng leânlaø ñuùng. Nhöng do nguyeân nhaân naøo? Caùi gì ñaåy quaû boùng phoàng leân? Tuy nhieân ta caàn thöïc hieän moät thí nghieäm khaùc cho pheùp nhìn thaáy moät caùch tröïc quanhôn söï nôû vì nhieät cuûa chaát khí. Phöông aùn 2: Thí nghieäm veà quaû boùng baøn ñôn giaûn neân HS deã daøng tìm ra nguyeân nhaân. Vì theá deã laøm giaûm tính haáp daãn cuûa phaàn vaøo baøi. Coù theå thay theá thí nghieäm treânbaèng moät thí nghieäm khaùc: Laáy moät phích nöôùc ñöïng ñaày nöôùc soâi, roùt ra moät ít nöôùc roài ñaäy ngay naép phích. Yeâu caàu HS giaûi thích taïi sao naép phích laïi baät leân. Hoaït ñoäng 1: Giaûi quyeát tình huoáng. - Ta caàn phaûi laøm moät thí nghieäm ñeå kieåm tra xem coù ñuùng laø chaát khí nôû ra khi bò nung noùng khoâng. Giôùi thieäu thí nghieäm ôû hình 20.2 SGK. - Höôùng daãn HS caùc ñoäng taùc sau: Ñaàu tieân caém oáng thuûy tinh xuyeân qua nuùt cao su.Ñaët oáng thaúng ñöùng, ñaàu döôùi caém ngaäp vaøomotj ñóa ñöïng nöôùc maøu ñeå laáy moät gioït nöôùc maøu vaøo oáng. Laáy ngoùn tay boïit kín ñaàu treân cuûa oáng ñeå gioït nöôùc khoâng bò rôi xuoáng khi nhaác oáng leân.Sau ñoù ñaäy nuùt vaøo bình. Aán nheï nuùt, ñaäy kín bình cho ñeán khi gioït nöôùc leân ñeán löng chöøng oáng.Ñeå nuùt ñöôïc kín ngöôøi ta ñaõ boâi xung quanh nuùt cao su moät ít vadôlin. Yeâu caàu HS laøm thí nghieäm vaø traû lôøi caùc caâu C1, C2, C3, C4. Hoaït ñoäng 2:So saùnh söï nôû vì nhieät cuûa caùc chaát loûng khaùc nhau döïa vaøo baûng 20.1 SGK. + Söï nôû vì nhieät cuûa caùc chaát khí khaùc nhau. + Söï nôû vì nhieät cuûa chaát khí so vôùi chaát loûng. + Söï nôû vì nhieät cuûa chaát loûng so vôùi chaát raén. - Höôùng daãn HS ruùt ra keát luaän cuûa caû baøi thoâng qua vieäc choïn töø thích hôïp trong khung cho caùc oâ troáng cuûa caùc keát luaän. Hoaït ñoäng 3: Vaän duïng. -Toå chöùc cho HS traû lôøi vaø thaûo luaän caùc caâu traû lôøi cuûa caùc caâu C7, C8, C9. -Neáu thieáu thôøi gian, coù theå ñeå phaàn vaän duïngvaøo baøi taäp ôû nhaø. -Traû lôøi caâu hoûi cuûa GV, thaûo luaän veà caùc caâu traû lôøi. - Döï ñoaùn nguyeân nhaân: + Vì nöôùc noùng laøm quaû caàu daõn nôû. + Vì coù löïc ôû trong ñaåy ra. Löïc aáy chæ coù theå laø do khí. Coù theå khi bò laøm noùng, khí beân trong nôû ra ñaåy cho quaû boùng phoàng ra. -Thaûo luaän ñeå baùc boû nguyeân nhaân thöù nhaát, quaû caàu laø chaát raén, daõn ra khoâng ñaùng keå. Hôn nöõa daõn ñeàu vaãn bò beïp. Döï ñoaùn thöù hai coù veû hôïp lyù, caàn kieåm tra baèng thí nghieäm. -Laép raùp thí nghieäm theo höôùng daãn cuûa GV. - Ruùt kinh nghieäm khoâng aùp tay vaøo bình laâu quaù khieán cho gioït nöôùc bò ñaåy ra ngoaøi oáng. - Coù theå phaûi laøm laïi nhieàu laàn môùi laáy ñöôïc gioït nöôùc leân treân oáng. Trao ñoåi trong nhoùm, traû lôøi caùc caâu C1, C2, C3, C4. Thaûo luaän chung ôû lôùp. - Nghieân cöùu baûng 20.1 SGK ñeå ruùt ra nhöõng keát luaän caàn thieát. - Choïn töø thích hôïp cho choã troáng cuûa keát luaän. -Vôùi C9 chæ yeâu caàu giaûi thích döïa treân söï co giaõn cuûa khí trong bình caàu. Trôøi noùng: Khí trong bình nôû ra ñaåy möïc nöôùc xuoáng. Trôøi laïnh: Khí trong bình co laïi, möïc nöôùc daâng leân. Tieát 23: SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT CUÛA CHAÁT KHÍ. 1. Thí nghieäm: * H20.1 SGK * H 20.2 SGK 2.Traû lôøi caâu hoûi: * C1: Gioït nöôùc maøu ñi leân,chöùng toû theå tích khoâng khí trong bình taêng:Khoâng khí nôû ra. * C2: Gioït nöôùc maøu ñi xuoáng,chöùng toû theå tích khoâng khí trong bình giaûm:khoâng khí co laïi. *C3: Do khoâng khí trong bình bò noùng leân. *C4: Do khoâng khí trong bình laïnh ñi. *C5:Caùc chaát khí khaùc nhau ,nôû vì nhieät gioáng nhau.Caùc chaát loûng ,raén khaùc nhau nôû vì nhieät khaùc nhau.Chaát khí nôû vì nhieät nhieàu hôn chaát loûng,chaát loûng nôû vì nhieät nhieàu hôn chaát raén. 3.Ruùt ra keát luaän: * C6: (1):- Taêng (2):- Laïnh ñi (3):- Ít nhaát (4):- Nhieàu nhaát 4.Vaän duïng: *C7:Khi cho quaû boùng baøn bò beïp vaøonöôùcnoùng,khoâng khí trong quaû boùng bò noùng leân,nôû ra laøm cho quaû boùng phoàng leân nhö cuõ. *C8: Troïng löôïng rieâng cuûa khoâng khí ñöôïc xaùc ñònh baèng coâng thöùc: d=10 Khi nhieät ñoä taêng,khoái löôïng m khoâng ñoåi nhöng theå tích V taêng do ñoù d giaûm.Vì vaäy troïng löôïng rieâng cuûa khoâng khí noùng nhoû hôn troïng löôïng rieâng cuûa khoâng khí laïnh:khoâng khí noùng nheï hôn khoâng khí laïnh. *C9: Khi thôøi tieát noùng leân,khoâng khí trong bình caàu cuõng noùng leân,nôû ra ñaåy möùc nöôùc trong oáng thuûy tinh xuoáng döôùi.Khi thôøi tieát laïnh ñi,khoâng khí trong bình caàu cuõng laïnh ñi,co laïi,do ñoù möùc nöôùc trong oáng thuûy tinh daâng leân.Neáu gaén vaøo oáng thuûy tinh moät baêng giaáy coù chia vaïch thì coù theå bieát ñöôïc luùc naøo möùc nöôùc haï xuoáng,daâng leân,nghóa laø khi naøo trôøi noùng,trôøi laïnh. 4) Höôùng daãn veà nhaø: a) Baøi vöøa hoïc: + Hoïc thuoäc phaàn ghi nhôù. + Laøm BT 20.1; 20.2; 20.5; 20.6 SBT b) Baøi saép hoïc: Tieát 25: MOÄT SOÁ ÖÙNG DUÏNG CUÛA SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT + Ñoïc tröôùc baøi. Tieát 25: MOÄT SOÁ ÖÙNG DUÏNG CUÛA SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT. Ngaøy soaïn:30/01/2009 I. MUÏC TIEÂU: Ngaøy daïy : 02/02/2009 * Kieán thöùc: + Nhaän bieát ñöôïc söï co daõn vì nhieät khi bò ngaên caûn coù theå gaây ra moät löïc raát lôùn. + Moâ taû ñöôïc caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa Baêng keùp. + Giaûi thích moät soá öùng duïng ñôn giaûn veà söï nôû vì nhieät. * Kyõ naêng: + Phaân tích hieän töôïng ñeå ruùt ra nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa baêng keùp. + Reøn kyõ naêng quan saùt, so saùnh. * Thaùi ñoä: + Caån thaän, nghieâm tuùc. II. CHUAÅN BÒ: * GV: + Moät boä duïng cuï thí nghieäm hình 21.1 SGK + Coàn, boâng + Moät chaäu nöôùc. +Khaên. + Hình veõ khoå lôùn 21.2; 21.3; 21.5 SGK * HS: + Moät baêng keùp vaø giaù thí nghieämñeå laép baêng keùp. + Moät ñeøn coàn. III. TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: 1) OÅn ñònh toå chöùc: Só soá. 2) Kieåm tra baøi cuõ: + Neâu keát luaän veà söï nôû vì nhieät cuûa chaát raén? Giaûi BT 20.2 SBT. 3) Baøi môùi: Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Ghi baûng Hoaït ñoäng 1: Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp. -Trong caùc baøi tröôùc chuùng ta ñaõ hoïc veà söï giaõn nôû vì nheät cuûa caùc chaát. Hoâm nay chuùng ta seõ tìm hieåu moät soá öùng duïng cuûa hieän töôïng naøy. Ghi teân baøi leân baûng. -Treo leân baûng hình 21.6 SGK ñaõ ñöôïc phoùng to vaø giôùi thieäu noäi dung cuûa aûnh trình baøy trong hình naøy.Ñaây laø aûnh chuïp moät ñoaïn ñöôøng ray xe löûa ôû coâng vieân A-sto, thuoäc bang Neö-Je-sey, nöôùc Myõ, bò cong laïi trong moät ngaøy thaùng 7 trôøi ñoät nhieân raát noùng. Caùc em thöû giaûi thích taïi sao ñöôøng ray bò uoán cong nhö trong aûnh. Coù theå gôïi yù cho HS nhö sau: - Ñieàu gì xaûy ra khi ñöôøng ray baèng saét bò noùng leân? - Caùc ñöôøng ray bò giöõ chaët ôû hai ñaàu, ñieàu gì seõ xaûy ra neáu chieàu daøi ñöôøng ray taêng leân? - Muoán uoán cong ñöôøng ray phaûi caàn moät löïc raát lôùn .Löïc aáy do ñaâu maø coù? - Ta caàn laøm thí nghieäm ñeå xem nhaän ñònh treân coù ñuùng hay khoâng. Hoaït ñoäâng 2: Toå chöùc giaûi quyeát tình huoáng daïy hoïc. - Ghi teân muïc I vaø 1 leân baûng. - Vì thí nghieäm naøy khoù thöïc hieän vaø khaù nguy hieåm khi ôû gaàn, vì vaäy GV neân laøm cho HS quan saùt vaø ruùt ra keát luaän. GV thöïc hieän hoaït ñoäng naøy theo caùc böôùc sau: +Giôùi thieäu duïng cuï duøng ñeå laøm thí nghieäm. Caàn nhaán maïnh, muoán beû gaõy choát ngang baèng gang phaûi duøng löïc raát maïnh. +Laép chaát ngang baèng gang vaø vaën oác ñeå xieát chaët thanh theùp laïi. Trong ñieàu kieän naøy, chieàu daøi cuûa ñoaïn theùp giöõa oác vaø choát ñaõ ñöôïc coá ñònh, söï daõn nôû cuûa ñoaïn theùp bò oác vaø choát ngaên caûn. + Duøng boâng taåm coàn (hoaëc ba ñeøn coàn ñaët döôùi thanh theùp) ñeå ñoát noùng thanh theùp. + Ghi leân baûng teân muïc 2. Höôùng daãn HS moâ taû hieän töôïng vaø ruùt ra keát luaän baèng caùch traû lôøi caùc caâu hoûi C1 vaø C2. - Thí nghieäm vöøa laøm chöùng toû khi bò nung noùng, vaät nôû ra vaø neáu bò ngaên caûn seõ sinh ra nhöõng löïc raát lôùn. Vaäy ngöôïc laïi khi bò laøm laïnh, vaät co laïi vaø neáu bò ngaên caûn thì coù sinh ra löïc raát lôùn khoâng? * Ñeå traû lôøi vaán ñeà vöøa neâu caàn boá trí laïi thí nghieäm nhö theá naøo? Quan saùt hình 21.1b SGK vaø cho bieát phaûi thay ñoåi vò trí cuûa choát ngang vaø oác nhö theá naøo? + Neâu caâu hoûi veà vieäc boá trí laïi thí nghieäm ñeå HS suy nghó vaø traû lôøi. Neáu boá trí thí nghieäm nhö treân thì khi hô noùng, thanh theùp coù nôû daøi ñöôïc khoâng? Sau khi hô cho thanh theùp nôû daøi, neân vaën oác ñeå xieát chaët thanh theùp. Haõy döï ñoaùn xem neáu sau khi hô noùng thanh theùp vaø oác, ta duøng moät khaên taåm nöôùc laïnh phuû leân thanh theùp thì seõ coù hieän töôïng gì xaûy ra vôùi thanh theùp vaø choát gang? + Sau khi HS döï ñoaùn hieän töôïng seõ xaûy ra, GV tieán haønh laøm thí nghieäm. Sau ñoù höôùng daãn HS ruùt ra keát luaän cho phaàn naøy baèng caùch traû lôøi C3. + Ghi leân baûng teân muïc 3. Höôùng daãn HS ruùt ra keát luaän chung baèng caùch choïn töø thích hôïp cho caùc oâ troáng ôû caùc caâu keát luaän vaø dieãn taû ñaày ñuû caùc keát luaän. Hoaït ñoäng 3: Vaän duïng - Ghi teân muïc 4 leân baûng.Laàn löôït treo caùc hình21.2 vaø 21.3 SGK ñaõ ñöôïc phoùng to leân baûng.Yeâu caàu HS nhaän xeùt vaø traû lôøi caùc caâu hoûi C5, C6. Höôùng daãn HS thaûo luaän veà caùc caâu traû lôøi. - Ghi teân muïc II leân baûng. -Yeâu caàu HS quan saùt vaø moâ taû baêng keùp ñaõ phaùt cho moãi nhoùm. Chuù yù tôùi nhöõng noäi dung sau: + Hai thanh kim loaïi moät baèng ñoàng, moät baèng saét (Baûn chaát khaùc nhau), coù chieàu daøi baèng nhau ôû nhieät ñoä trong phoøng. + Hai thanh ñöôïc taùn chaët vaøp nhau theo chieàu daøi. - Yeâu caàu HS laép raùp thí nghieäm, ñaàu tieân theo hình 21.4a SGK, sau ñoù theo hình 21.4b SGK, döï ñoaùn hieän töôïng xaûy ra khi
File đính kèm:
Vat ly 6 tu tiet 21 den tiet 25.doc
