Giáo án văn 10 - Học kì I Trường THPT Phú Hoà
Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Giáo án văn 10 - Học kì I Trường THPT Phú Hoà, để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tieát 1 ,2 : TOÅNG QUAN VAÊN HOÏC VIEÄT NAM A. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp HS: _ Naém ñöôïc nhöõng kieán thöùc chung nhaát, toång quaùt nhaát veà hai boä phaän cuûa vaên hoïc VN vaø quaù trình phaùt trieån cuûa vaên hoïc . _ Naém vöõng heä thoáng vaán ñeà veà : + Theå loaïi cuûa vaên hoïc VN . + Con ngöôøi trong VHVN . _ Boài döôõng nieàm töï haøo veà truyeàn thoáng vaên hoùa cuûa daân toäc qua di saûn vaên hoïc ñöôïc hoïc. Töø ñoù coù loøng say meâ ñoái vôùi vaên hoïc VN . B. Phöông tieän thöïc hieän: SGK , SGV, Thieát keá baøi giaûng . C. Caùch thöùc tieán haønh : Keát hôïp caùc phöông phaùp: neâu vaán ñeà , gôïi tìm , trao ñoåi thaûo luaän . D. Tieán trình daïy hoïc : 1. Giôùi thieäu baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Noäi dung caàn ñaït _ Em hieåu theá naøo laø toång quan vaên hoïc VN? + GV yeâu caàu HS ñoïc phaàn I saùch giaùo khoa. _ Vaên hoïc VN goàm maáy boä phaän lôùn? _ Theá naøo laø vaên hoïc daân gian? + GV boå sung theâm: Nhöõng trí thöùc coù theå tham gia saùng taùc. Song nhöõng saùng taùc ñoù phaûi tuaân thuû ñaëc tröng cuûa vaên hoïc daân gian. Vd: Thaùp Möôøi ñeïp nhaát boâng sen . VN ñeïp nhaát coù teân Baùc Hoà – Baûo Định Giang ) _ Vhdg bao goàm nhöõng theå loaïi naøo? _ Vaên hoïc vieát do ai saùng taùc? Xuaát hieän töø bao giôø? _ Vaên hoïc vieát söû duïng nhöõng hình thöùc vaên töï naøo? _ Vaên hoïc vieát goàm coù nhöõng theå loaïi naøo? => Gv boå sung: *Vaên xuoâi töï söï (truyeän kí, vaên chính luaän, tieåu thuyeát chöông hoài) .Thô ( coå phong, ñöôøng luaät, töø khuùc) . Vaên bieàn ngaãu (phuù, caùo, vaên teá) * TK XX: Töï söï (truyeän ngaén, tieåu thuyeát, kí). Tröõ tình (thô, tröôøng ca)… _ Vh VN traûi qua maáy thôøi kì lôùn? (Vaên hoïc trung ñaïi:töø TK X ñeán XIX . Vaên hoïc hieän ñaïi : TK XX) _ Töø TK X ñeán heát theá kæ XIX, neàn vh VN coù gì ñaùng chuù yù ? _ Vì sao neàn vh naøy coù söï aûnh höôûng cuûa vaên hoïc Trung Quoác? + GV giaûng theâm veà tö töôûng Nho, Phaät, Laõo: quan nieäm veà meänh trôøi, veà soá phaän cuûa ñaïo Nho. Quan nieäm veà nhaân quaû baùo öùng cuûa nhaø phaät. Thaùi ñoä voâ vi, xa laùnh cuoäc ñôøi cuûa tö töôûng Laõo Trang . _ Haõy chæ ra nhöõng taùc phaåm vaø taùc giaû tieâu bieåu cuûa vh trung ñaïi. + GV: Söï phaùt trieån cuûa thô Noâm gaén lieàn vôùi söï tröôûng thaønh vaø nhöõng neùt truyeàn thoáng cuûa vaên hoïc trung ñaïi. + Vh hieän ñaïi phaùt trieån trong thôøi ñaïi maø quan heä saûn xuaát chuû yeáu döïa vaøo hieän ñaïi hoùa. Nhöõng luoàng tö töôûng tieán boä vaøo VN laøm thay ñoåi nhaän thöùc, caùch nghó, caùch caûm con ngöôøi VN . _Neâu moät soá ñieåm khaùc bieät giöõa vh trung ñaïi vaø vh hieän ñaïi ? _ Vh hieän ñaïi chia laøm maáy giai ñoaïn ? Moãi gñ coù ñaëc ñieåm gì ? _ Moái quan heä giöõa con ngöôøi vôùi theá giôùi töï nhieân ñöôïc theå hieän nhö theá naøo ? cho vd . Vd :Trong vh trung ñaïi, hình aûnh thieân nhieân thöôøng gaén lieàn vôùi lí töôûng ñaïo ñöùc thaåm mó. Hình aûnh caây tuøng, cuùc , truùc, mai töôïng tröng cho nhaân caùch cao thöôïng cuûa nhaø nho . Caùc ñeà taøi ngö, tieàu, canh , muïc theå hieän lí töôûng thanh cao cuûa nhöõng con ngöôøi mai danh aån tích , laùnh ñuïc tìm trong , khoâng maøng danh lôïi . _ Moái qh giöõa con ngöôøi vôùi quoác gia daân toäc ñöôïc theå hieän nhö theá naøo ? Vd . Vd : Nam quoác sôn haø – Lí Thöôøng Kieät . _ Vh VN ñaõ phaûn aùnh moái qh xaõ hoäi nhö theá naøo ? phaûn öùng yù thöùc baûn thaân ? +GV: ÔÛ moãi con ngöôøi coù hai phöông dieän :thaân vaø taâm luoân song song toàn taïi nhöng khoâng ñoàng nhaát : Thaân vaø taâm .( Theå xaùc vaø taâm hoàn , baûn naêng vaø vaên hoùa, tö töôûng vò kæ vaø tö töôûng vò tha ) _Thaân vaø taâm ñöôïc theå hieän nhö theá naøo trong vaên hoïc ? _ Xu höôùng chung cuûa vaên hoïc VN laø gì khi xaây döïng maãu ngöôøi lí töôûng ? I. Caùc boä phaän hôïp thaønh cuûa vaên hoïc Vieät Nam : _ Vaên hoïc Vieät Nam goàm hai boä phaän lôùn: + Vaên hoïc daân gian + Vaên hoïc vieát. _ Hai boä phaän naøy coù quan heä qua laïi vôùi nhau. 1. Vaên hoïc daân gian : _ Laø nhöõng saùng taùc taäp theå vaø truyền miệng cuûa nhaân daân lao ñoäng laø tiếng nói tinh cảm chung của nhân dân. _ Caùc theå loaïi cuûa vhdg: thaàn thoaïi, söû thi, truyeàn thuyeát, coå tích, truyeän cöôøi, truyeän nguï ngoân, tuïc ngöõ, caâu ñoá, ca dao, veø, truyeän thô, cheøo . _ Ñaëc tröng cuûa vhdg: tính truyeàn mieäng, tính taäp theå vaø söï gaén boù vôùi caùc sinh hoaït khaùc nhau trong ñôøi soáng coäng ñoàng. 2. Vaên hoïc vieát : _ Laø saùng taùc cuûa trí thöùc ñöôïc ghi laïi baèng chöõ vieát, laø saùng taïo cuûa caù nhaân neân vaên hoïc vieát mang daáu aán cuûa taùc giaû. _ Hình thöùc vaên töï: Vaên hoïc vieát ñöôïc ghi baèng ba thöù chöõ: Haùn , Noâm, Quoác ngöõ . _ Heä thoáng theå loaïi: Phaùt trieån theo töøng thôøi kì. + Töø TK X ñeán XIX: vaên xuoâi töï söï, thô, vaên bieàn ngaãu .Chöõ Noâm coù thô Noâm Ñöôøng luaät, truyeän thô , ngaâm khuùc, haùt noùi. + Töø TK XX: töï söï, tröõ tình, kòch noùi. II. Quaù trình phaùt trieån cuûa vaên hoïc vieát VN : _ Vaên hoïc VN traûi qua ba thôøi kì lôùn : + Vaên hoïc töø TK X ñeán heát TK XIX. + Vaên hoïc töø ñaàu TKXX ñeán Caùch maïng thaùng Taùm 1945. + Vaên hoïc töø sau CM -8 -1945 ñeán heát TKXX. _ Moãi thôøi kì vh chòu söï chi phoái, qui ñònh cuûa hoaøn caûnh lòch söû- xaõ hoäi, theå hieän ñöôïc truyeàn thoáng lôùn cuûa vh daân toäc nhö: chuû nghóa yeâu nöôùc, chuû nghóa nhaân ñaïo. 1. Vaên hoïc trung ñaïi : Vieát baèng chöõ Haùn vaø chöõ Noâm. Vaên hoïc chöõ Haùn: (X – cuoái XIX) _ Mang ñaëc ñieåm cuûa theå loại & thi phaùp vh coå- trung ñaïi TQ; aûnh höôûng tö töôûng Nho, Phaät, Laõo. _ Nhöõng taùc phaåm, taùc giaû tieâu bieåu : + Truyeàn kì maïn luïc – Nguyeãn Döõ. + Hoaøng Leâ nhaát thoáng chí – Ngoâ gia vaên phaùi. + ÖÙc Trai thi taäp – Nguyeãn Traõi. Vaên hoïc chöõ Noâm: (XV – cuoái XVIII) _ Chöõ Noâm cuøng vôùi vaên hoïc chöõ Noâm ra ñôøi laø keát quaû cuûa lòch söû phaùt trieån VH daân toäc, laø moät baèng chöùng huøng hoàn cho yù chí xaây döïng moät neàn vaên hieán ñoäc laäp daân toäc. _ Nhôø coù chöõ Noâm maø caùc saùng taùc baùc hoïc coù theå deã daøng ñeán ñöôïc vôùi nhaân daân lao ñoäng. _ So vôùi VHCH, VHCN tieáp nhaän aûnh höôûng cuûa VHDG moät caùch toaøn dieän vaø saâu saéc hôn. _ Caùc theå thô daân toäc ñoùng vai troø quan troïng: luïc baùt, song thaát luïc baùt, haùt noùi, ngaâm khuùc … _ Nhöõng taùc phaåm, taùc giaû tieâu bieåu : + Truyeän Kieàu - Nguyeãn Du. + Thô Hoà Xuaân Höông, Baø Huyeän Thanh Quan. 2. Vaên hoïc hieän ñaïi : _ Laø neàn vh tieáng Vieät, chuû yeáu vieát baèng chöõ quoác ngöõ. _ Chòu aûnh höôûng cuûa vaên hoïc phöông Taây -> coù moät soá ñieåm khaùc bieät so vôùi vaên hoïc trung ñaïi (SGK) _ Vaên hoïc thôøi kì naøy chia laøm boán giai ñoaïn : + Töø ñaàu TK XX ñeán naêm 1930 :Taûn Ñaø, Hoà Bieåu Chaùnh, Hoaøng Ngoïc Phaùch . + Töø 1930 -> 1945 : Xuaân Dieäu, Haøn Maïc Töû, Nam Cao, Vuõ Troïng Phuïng . + Töø 1945 -> 1975: Keá thöøa nhöõng taám göông anh duõng hi sinh nhö :Nam Cao, Traàn Ñaêng …-> Nhöõng taùc giaû teân tuoåi: Hoà Chí Minh, Toá Höõu, Soùng Hoàng … + Töø 1975 ñeán nay : caùc nhaø vaên phaûn aùnh coâng cuoäc xaây döïng CNXH . => Vh VN ñaït ñöôïc giaù trò ñaëc saéc veà noäi dung vaø ngheä thuaät vôùi nhieàu taùc giaû ñöôïc coâng nhaän laø danh nhaân vaên hoaù theá giôùi nhö : Nguyeãn Traõi, Nguyeãn Du, Hoà Chí Minh . III. Con ngöôøi Vieät Nam qua vaên hoïc : Vaên hoïc theå hieän tö töôûng , tình caûm, quan nieäm chính trò, vaên hoùa, ñaïo ñöùc, thaåm mó cuûa con ngöôøi VN: 1. Con ngöôøi VN trong quan heä vôùi theá giôùi töï nhieân : _ Hình aûnh thieân nhieân luoân ñöôïc theå hieän trong vhdg , vh trung ñaïi , hieän ñaïi . _ Tình yeâu thieân nhieân ñaõ trôû thaønh noäi dung quan troïng cuûa vaên hoïc VN . 2. Con ngöôøi VN trong quan heä quoác gia, daân toäc : _ Con ngöôøi VN sôùm coù yù thöùc xaây döïng moät quoác gia ñoäc laâp, töï chuû. _ Chuû nghóa yeâu nöôùc laø moät noäi dung tieâu bieåu, moät giaù trò quan troïng cuûa vaên hoïc VN. 3. Con ngöôøi VN trong quan heä xaõ hoäi : _ TPVH thể hiện những öôùc mô veà moät xaõ hoäi coâng baèng, toát ñeïp . _ Caûm höùng xaõ hoäi saâu ñaäm laø moät tieàn ñeà quan troïng cho söï hình thaønh chuû nghóa hieän thöïc vaø chuû nghóa nhaân ñaïo trong vaên hoïc daân toäc . 4. Con ngöôøi VN vaø yù thöùc veà baûn thaân : Xu höôùng chung cuûa söï phaùt trieån vh daân toäc laø xaây döïng moät ñaïo lí laøm ngöôøi vôùi nhieàu phaåm chaát toát ñeïp nhö : nhaân aùi, thuûy chung , tình nghóa , vò tha, ñöùc hi sinh vì söï nghieäp chín nghóa … IV. Toång keát : Hoïc vh daân toäc laø ñeå töï boài döôõng nhaân caùch, ñaïo ñöùc, tình caûm, quan ñieåm thaåm mó vaø trau doài tieáng meï ñeû . 2. Cuûng coá : Hoïc xong baøi naøy, chuùng ta caàn löu yù nhöõng ñieåm naøo ? + GV:daën HS chuaån bò baøi : Hoaït ñoäng giao tieáp baèng ngoân ngöõ . Tieát 3 : HOAÏT ÑOÄNG GIAO TIEÁP BAÈNG NGOÂN NGÖÕ . A. Muïc ñích yeâu caàu: Giuùp HS: _ Naém ñöôïc kieán thöùc cô baûn veà hoaït ñoäng giao tieáp baèng ngoân ngöõ, veà caùc nhaân toá giao tieáp, veà hai quaù trình trong HÑGT. _ Bieát xaùc ñònh caùc nhaân toá giao tieáp trong moät HÑGT, naâng cao naêng löïc giao tieáp khi noùi, khi vieát vaø naêng löïc phaân tích, lónh hoäi khi giao tieáp . _ Coù thaùi ñoä vaø haønh vi phuø hôïp trong HÑGT baèng ngoân ngöõ . B. Phöông tieän thöïc hieän: SGK, SGV, Thieát keá baøi hoïc . C. Caùch thöùc tieán haønh : GV toå chöùc giôø daïy hoïc keát hôïp caùc hình thöùc: trao ñoåi thaûo luaän, traû lôøi caùc caâu hoûi . D. Tieán trình daïy hoïc : 1. Kieåm tra baøi cuõ: 2. Giôùi thieäu baøi môùi: Ngoân ngöõ laø phöông tieän giao tieáp . Khoâng coù ngoân ngöõ thì khoâng theå coùkeát quaû cao cuûa baát cöù hoaøn caûnh giao tieáp naøo. Bôûi vì giao tieáp luoân phuï thuoäc vaøo hoaøn caûnh vaø nhaân vaät giao tieáp. Ñeå thaáy ñöôïc ñieàu ñoù chuùng ta cuøng tìm hieåu baøi hoïc . Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Noäi dung caàn ñaït _ GV goïi 1 hs ñoïc vaên baûn vaø nhaéc caû lôùp theo doõi. Sau ñoù Gv ñöa ra caâu hoûi : + Coù caùc nhaân vaät naøo tham gia giao tieáp? Hai beân coù cöông vò vaø quan heä vôùi nhau ntn ? + Trong giao tieáp , caùc nv phaûi laøm gì ñeå lónh hoäi ñöôïc noäi dung tö töôûng tình caûm cuûa nhau ? + Hoaït ñoäng giao tieáp ñoù dieãn ra ôû ñaâu? Luùc naøo ? Khi ñoù nöôùc ta coù söï kieän lòch söû, xaõ hoäi gì ? + Hoaït ñoäng giao tieáp ñoù höôùng vaøo noäi dung gì? + Muïc ñích giao tieáp laø gì ? Cuoäc giao tieáp ñoù coù ñaït ñöôïc muïc ñích khoâng ? Qua baøi “toûng quan veà vh VN”, haõy cho bieát: + Nhaân vaät giao tieáp goàm nhöõng ai ? + Hoaït ñoäng giao tieáp ñoù dieãn ra trong hoaøn caûnh naøo ? + Noäi dung giao tieáp ? + Muïc ñích giao tieáp ? + Phöông tieän giao tieáp ñöôïc theå hieän nhö theá naøo ? 3. Cuûng coá: _ Theá naøo laø hoaït ñoäng giao tieáp baèng ngoân ngöõ ? _ Muïc ñích giao tieáp laø gì ? _ Neâu hai quaù trình cuûa hoaït ñoäng giao tieáp ? 4. Daën doø: _ Hoïc thuoäc phaàn ghi nhôù. _ Chuaån bò baøi : “Khaùi quaùt vh daân gian VN”. I. Tìm hieåu chung : 1. Nhaân vaät tham gia giao tieáp: Vua vaø caùc boâ laõo. Vua: cai quaûn ñaát nöôùc, chaên daét traêm hoï. Caùc boâ laõo: nhöõng ngöôøi coù tuoåi, töøng giöõ nhöõng troïng traùch nay veà nghæ, ñöôïc vua môøi ñeán tham döï HN. _ Hai beân laàn löôït ñoåi vai giao tieáp : nhaèm lónh hoäi noäi dung maø ngöôøi noùi phaùt ra . _ Hoaït ñoâng giao tieáp dieãn ra ôû Ñieän Dieân Hoàng . Luùc naøy quaân Nguyeân Moâng keùo 50 vaïn quaân oà aït sang xaâm löôïc nöôùc ta . _ Hoaït ñoâïng giao tieáp höôùng vaøo noäi dung :Hoøa hay ñaùnh, noù ñeà caäp tôùi vaán ñeà heä troïng coøn hay maát cuûa quoác gia daân toäc, maïng soáng con ngöôøi . _ Muïc ñích giao tieáp: laáy yù kieán cuûa moïi ngöôøi thaêm doø loøng daân ñeå haï ñaït meänh leänh .Cuoäc giao tieáp ñoù ñaõ ñaït ñöôïc muïc ñích . 2. Baøi “ Toång quan veà vaên hoïc VN”: _ Nhaân vaät tham gia giao tieáp : ngöôøi vieát SGK, giaùo vieân , hoïc sinh . Ñoä tuoåi: töø 65 trôû xuoáng 15, töø Giaùo sö, Tieán só ñeán hs lôùp 10THPT . _ Hoaït ñoäng giao tieáp dieãn ra trong hoaøn caûnh coù toå chöùc giaùo duïc, chöông trình qui ñònh chung cho heä thoáng tröôøng phoå thoâng . _ Noäi dung: Caùc boä phaän caáu thaønh cuûa neàn vh VN , tieán trình phaùt trieån cuûa lòch söû vh, nhöõng neùt lôùn veà noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa vh VN . _ Muïc ñích giao tieáp: cung caáp nhöõng tri thöùc caàn thieát veà neàn vh VN . _ Söû duïng ngoân ngöõ cuûa vaên baûn khoa hoïc (khoa hoïc giaùo khoa). Boá cuïc roõ raøng, nhöõng ñeà muïc coù heä thoáng, lí leõ vaø daãn chöùng tieâu bieåu . II.Ghi nhôù: _ Hoaït ñoäng giao tieáp phaûi coù nv giao tieáp, hoaøn caûnh giao tieáp vaø phöông tieän giao tieáp . _ Giao tieáp phaûi thöïc hieän muïc ñích nhaát ñònh . _ Moãi hoaït ñoäng giao tieáp goàm hai quaù trình : taïo laäp vaên baûn vaø thöïc hieän lónh hoäi vaên baûn . Tieát 4: KHAÙI QUAÙT VAÊN HOÏC DAÂN GIAN VIEÄT NAM . A. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp HS: _ Hieåu vaø nhôù ñöôïc nhöõng ñaëc tröng cô baûn cuûa vaên hoïc daân gian. _ Hieåu ñöôïc giaù trò to lôùn cuûa vhdg . Ñaây laø cô sôû ñeå HS coù thaùi ñoä traân troïng ñoái vôùi di saûn vaên hoùa tinh thaàn cuûa daân toäc , töø ñoù hoïc taäp toát hôn phaàn vhdg. _ Naém ñöôïc khaùi nieäm veà caùc theå loaïicuûa vhdg VN . Muïc tieâu ñaët ra laø HS coù theå nhôù vaø keå teân caùc theå loaïi, bieát sô boä phaân bieät theå loaïi naøy vôùi theå loaïi khaùc trong heä thoáng . B. Phöông tieän thöïc hieän: SGK, SGV, Thieát keá baøi hoïc, Tuyeån taäp vhdg . C. Caùch thöùc tieán haønh : Keát hôïp caùc phöông phaùp: neâu vaán ñeà , thaûo luaän . D. Tieán trình daïy hoïc : 1. Kieåm tra baøi cuõ: 2. Giôùi thieäu baøi môùi : Vaên hoïc daân gian laø moät kho taøng vh voâ giaù, ñöôïc truyeàn laïi töø thôøi xa xöa. Moãi theå loaïi cuûa vhdg gôïi leân caùi hay caùi ñeïp rieâng maø chæ coù vhdg môùi coù => chuùng ta cuøng tìm hieåu baøi hoïc . Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Noäi dung caàn ñaït GV neâu vaán ñeà, coù theå cho HS thaûo luaän : + Vhdg laø gì ? GV dieãn giaûi: Baát cöù 1 taùc phaåm naøo cuõng ñöôïc saùng taïo baèng ngheä thuaät ngoân töø, ñöôïc truyeàn mieäng töø ñôøi naøy sang ñôøi khaùc, ñöôïc chænh söûa … + Vhdg coù nhöõng ñaëc tröng cô baûn naøo ? + Em hieåu ntn laø tính truyeàn mieäng ? Tính truyeàn mieäng laøm neân nhieàu baûn keå goïi laø dò baûn . + Em hieåu theá naøo laø tính taäp theå ? + Vaên hoïc dg khaùc vôùi vh vieát ôû choã naøo ? + Vì sao noùi vhdg gaén boù maät thieát vôùi caùc sinh hoaït khaùc nhau trong ñôøi soáng coäng ñoàng ? Sinh hoaït coäng ñoàng laø moâi tröôøng sinh thaønh, löu truyeàn, bieán ñoåi cuûa vhdg VN. Vhdg ra ñôøi phuïc vuï tröïc tieáp cho caùc sinh hoaït coäng ñoàng:vui chôi, ca haùt taäp theå, leã hoäi … GV cho HS ñoïc phaàn II SGK . Goïi Hs neâu khaùi nieäm töøng theå loaïi , cho ví duï . + Taïi sao vhdg laø kho tri thöùc ? + Tính giaùo duïc cuûa vhdg ñöôïc theå hieän ntn? => Giaùo duïc tinh thaàn nhaân ñaïo, toân vinh nhöõng giaù trò con ngöôøi, yeâu thöông con ngöôøi vaø ñaáu tranh khoâng meät moûi ñeå giaûi phoùng con ngöôøi. Vd: Truyeän Taám Caùm: Giuùp con ngöôøi ñoàng caûm chia seû vôùi noãi baát haïnh cuûa Taám, khaúng ñònh phaåm chaát cuûa Taám, leân aùn keû xaáu … + Vhdg coù giaù trò ngheä thuaät ntn ? => Thaàn thoaïi söû duïng trí töôûng töôïng. Truyeän coå tích xaây döïng nhöõng nhaân vaät thaàn kì. Truyeän cöôøi taïo ra tieáng cöôøi döïa vaøo nhöõng maâu thuaãn trong xaõ hoäi. Ca dao söû duïng trieät ñeå theå phuù (mieâu taû), tæ (so saùnh), höùng (töùc caûnh sinh tình ). 3. Cuûng coá : + Trình baøy töøng ñaëc tröng cô baûn cuûa vhdg . + Vhdg coù nhöõng theå loaïi naøo ? Vd töøng theå loaïi . + ñoïc phaàn ghi nhôù . 4.Daën doø: + Hoïc baøi . + Chuaån bò: “ Hoaït ñoäng giao tieáp baèng ngoân ngöõ” I.Vaên hoïc daân gian: Laø nhöõng saùng taùc ngheä thuaät ngoân töø truyeàn mieäng ñöôïc taäp theå saùng taïo nhaèm muïc ñích phuïc vuï tröïc tieáp cho nhöõng sinh hoaït khaùc nhau trong ñôøi soáng coäng ñoàng . II. Ñaëc tröng cô baûn cuûa vhdg: 1. Tính truyeàn mieäng : _ Löu haønh baèng phöông thöùc truyeàn mieäng. _ Bieåu hieän trong dieãn xöôùng daân gian : haùt cheøo , tuoàng, caûi löông . _ Taïo neân söï phong phuù, ña daïng nhieàu veû cuûa vhdg => phaûn aùnh sinh ñoäng hieän thöïc cuoäc soáng . 2. Tính taäp theå: _ Quaù trình saùng taùc taäp theå dieãn ra : caù nhaân khôûi xöôùng, taäp theå tieáp nhaän ,tieáp tuïc löu truyeàn vaø saùng taùc laïi laøm cho tp hoaøn thieän hôn veà noâi dung laãn hình thöùc . _ Vhdg daàn trôû thaønh taøi saûn chung cuûa taäp theå . => Tính truyeàn mieäng vaø tính taäp theå laø nhöõng ñaëc tröng cô baûn cuûa vhdg theå hieän söï gaén boù maät thieát vôùi caùc sinh hoaït khaùc nhau trong ñôøi soáng coäng ñoàng. III. Heä thoáng theå loaïi cuûa vhdg Vieät Nam : Thaàn thoaïi: Söû thi: Truyeàn thuyeát : Truyeän coå tích : Truyeän nguï ngoân : Truyeän cöôøi : Tuïc ngöõ : Caâu ñoá : Ca dao : Veø : Truyeän thô : Cheøo : IV. Nhöõng giaù trò cô baûn cuûa vhdg : Vhdg laø kho tri thöùc voâ cuøng phong phuù veà ñôøi soáng caùc daân toäc : Vhdg coù giaù trò giaùo duïc saâu saéc veà ñaïo lí laøm ngöôøi: Vhdg coù giaù trò thaåm mó to lôùn, goùp phaàn quan troïng taïo neân baûn saéc rieâng cho neàn vaên hoïc daân toäc : Tieát 5 : HOAÏT ÑOÄNG GIAO TIEÁP BAÈNG NGOÂN NGÖÕ A. Muïc tieâu baøi hoïc : B. Phöông tieän thöïc hieän : SGK, SGV, Thieát keá baøi hoïc . C. Caùch thöùc tieán haønh : Keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän, gôïi yù, neâu caâu hoûi . D. Tieán trình daïy hoïc : 1. Kieåm tra baøi cuõ: 2. Giôùi thieäu baøi môùi: Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Noäi dung caàn ñaït . _ GV cho HS ñoïc vb, neâu caâu hoûi : + Nhaân vaät giao tieáp goàm nhöõng ai? Ñoä tuoåi naøo ? + Hoaït ñoäng giao tieáp dieãn ra trong hoaøn caûnh naøo ? + Nhaân vaät anh noùi veà ñieàu gì ? nhaèm muïc ñích gì ? + Caùch noùi cuûa nhaân vaät anh coù phuø hôïp vôùi noäi dung vaø muïc ñích giao tieáp khoâng ? + Em coù nhaän xeùt gì veà caùch noùi cuûa chaøng trai ? + Trong vb hai coù nhöõng hoaït ñoäng giao tieáp cuï theå naøo ? Nhaèm muïc ñích gì ? + Trong lôøi oâng giaø, caû ba caâu ñeàu coù hình thöùc caâu hoûi, nhöng caû ba caâu duøng ñeå hoûi phaûi khoâng ? + Lôøi noùi cuûa hai nv ñaõ boäc loä tình caûm thaùi ñoä ntn ? + Hoà Xuaân Höông giao tieáp vôùi ngöôøi ñoïc veà vaán ñeà gì ? Nhaèm muïc ñích gì ? Baèng phöông tieän töø ngöõ, hình aûnh ntn ? => Con ngöôøi coù hình theå ñaày quyeán ruõ laïi coù soá phaän baát haïnh, khoâng chuû ñoäng quyeát ñònh ñöôïc haïnh phuùc. Song vaãn giöõ taám loøng trong traéng. + Ngöôøi ñoïc caên cöù vaøo ñaâu ñeå tìm hieåu vaø caûm nhaän baøi thô ? + GV cho HS vieát ñoaïn vaên theo yeâu caàu BT 4.( GV gôïi yù cho HS veà nhaø laøm ) + Thö vieát cho ai ? Ngöôøi vieát coù tö caùch vaø quan heä ntn vôùi ngöôøi nhaän ? + Hoaøn caûnh cuûa ngöôøi vieát vaø ngöôøi nhaän thö khi ñoù ntn ? +Böùc thö neâu leân maáy noäi dung chính ? + Thö vieát ñeå laøm gì ? + Thö vieát nhö theá naøo ? 3. Cuûng coá : + Qua nhöõng baøi taäp treân , chuùng ta ruùt ra ñöôïc nhöõng gì khi thöïc hieän giao tieáp ? => Khi tham gia vaøo baát cöù hoaït ñoäng giao tieáp naøo, ta phaûi chuù yù : + Nhaân vaät, ñoái töôïng giao tieáp + Muïc ñích giao tieáp + Noäi dung giao tieáp + Giao tieáp baèng caùch naøo . II. Luyeän taäp: 1. Phaân tích caùc nhaân toá giao tieáp: _ Nhaân vaät giao tieáp: chaøng trai vaø coâ gaùi ôû löùa tuoåi yeâu ñöông . _ Hoaøn caûnh : Ñeâm traênh saùnh vaø thanh vaéng -> phuø hôïp vôùi caâu chuyeän tình cuûa nhöõnh ñoâi löùa ñang yeâu. _ Muïc ñích: toû tình vôùi coâ gaùi. _ Caùch noùi cuûa nhaân vaät: phuø hôïp hc vaø muïc ñích giao tieáp. Caùch noùi teá nhò , coù duyeân . 2 Nhaân vaät giao tieáp:A coå vaø oâng . _ HÑ noùi cuï theå : chaøo, chaøo ñaùp laïi, khen , hoûi, traû lôøi . _ Caâu coù mñ hoûi: “Boá chaùu coù göûi pin ñaøi leân cho oâng khoâng ?” _ Lôøi noùi cuûa hai nhaân vaät boäc loä tình caûm: quí meán, kính meán . 3. Baøi thô “baùnh troâi nöôùc”: _ HXH mieâu taû, giôùi thieäu baùnh troâi nöôùc .Nhöng muïc ñích laø giôùi thieäu thaân phaän chìm noåi cuûa mình. _ Töø ngöõ giaøu hình aûnh : traéng , troøn, baûy noåi ba chìm, loøng son . _ Caên cöù vaøo cuoäc ñôøi cuûa nöõ só Hoà Xuaân Höông ñeå hieåu vaø caûm baøi thô : Baø laø ngöôøi ña taøi, ña tình nhöng eùo le ñöôøng duyeân phaän . Baø hai laàn laáy choàng nhöng caû hai ñeàu laøm leõ. Ñieàu ñaùng phuïc laø duø hoaøn caûnh naøo baø vaãn gìn giöõ phaåm chaát cuûa mình . 4. Vieát ñoaïn: 5. Trích böùc thö cuûa Baùc Hoà göûi cho HS : _ Ngöôøi vieát : Baùc Hoà. Göûi cho hs toaøn quoác. _ Hoaøn caûnh : Ñaát nöôùc môùi giaønh ñöôïc ñoäc laäp. HS laàn ñaàu tieân ñoùn nhaän moät neàn giaùo duïc hoaøn toaøn VN. Ngöôøi vieát giao nhieäm vuï, khaúng ñònh quyeàn lôïi cho hs . _Noäi dung : + Boäc loä nieàm vui söôùng vì hs theá heä töông lai ñöôïc höôûng cuoäc soáng ñoäc laäp. + Nhieäm vuï vaø traùch nhieäm cuûa hs ñ/v ñaát nöôùc . + Lôøi chuùc cuûa Baùc ñ/v hs . _Muïc ñích : Chuùc möøng hs nhaân ngaøy töïu tröôøng …Xaùc ñònh nhieäm vuï naëng neà nhöng veû vang cuûa hs . _ Hình thöùc : ngaén goïn, lôøi leõ chaân tình aám aùp vaø cuõng raát nghieâm tuùc . Tieát 6: VAÊN BAÛN. A. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp HS: _ Coù ñöôïc nhöõng kieán thöùc thieát yeáu veà vaên baûn, ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn vaø kieán thöùc khaùi quaùt veà caùc loaïi vaên baûn xeùt theo phong caùch chöùc naêng ngoân ngöõ . _ Naâng cao kó naêng thöïc haønh phaân tích vaø taïo laäp vaên baûn trong giao tieáp . B. Phöông tieän thöïc hieän : SGV, SGK , Thieát keá baøi hoïc . C. Caùch thöùc tieán haønh : Trao ñoåi thaûo luaän , traû lôøi caâu hoûi . D. Tieán trình daïy hoïc : 1. Kieåm tra baøi cuõ : 2. Giôùi thieäu baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Noäi dung caàn ñaït _ GV giôùi thieäu veà VB, gôïi caâu hoûi : + Vaên baûn laø gì ? =>Laø saûn phaåm cuûa hoaït ñoäng giao tieáp baèng ngoân ngöõ, goàm moät hay nhieàu caâu ,nhieàu ñoaïn. _ GV goïi hs ñoïc laàn löôït caùc vaên baûn trang 23. Cho hs trao ñoåi thaûo luaän caùc caâu hoûi SGK . + Caùc vb ñöôïc ngöôøi noùi taïo ra trong hoaït ñoäng naøo? Soá caâu ôû moãi vb? + Moãi vb ñeà caäp ñeán v/ñ gì ? Muïc ñích cuûa töøng vb? + Em coù nhaän xeùt gì veà nd , hình thöùc vb3 ? _ GV cuûng coá: Qua caùc vb , chuùng ta ruùt ra keát luaän ntn veà ñaë ñieåm vb ? => + Moãi vb ñeàu taäp trung nhaát quaùn vaøo moät chuû ñeà vaø trieån khai noù moät caùch troïn veïn . + Moãi vb ñeàu theå hieän muïc ñích nhaát ñònh. + Caùc caâu trong vb coù söï kieân keát chaët cheõ, keát caáu maïch laïc, boá cuïc roõ raøng . + Töø caùc vb 1,2,3 chuùng ta ruùt ra moãi vb thuoäc phong caùch ngoân ngöõ naøo ? 3. Cuûng coá : + GV cho hs ñoïc phaàn ghi nhôù. + Em coù nhaän xeùt gì veà phaïm vi söû duïng caùc loaïi vb ? + Muïc ñích giao tieáp cuûa moãi loaïi vb ntn ? I. Tìm hieåu baøi : 1. Loaïi hoaït ñoäng : _ VB1: hoaït ñoäng giao tieáp chung ( kn soáng cuûa nhieàu ngöôøi ) -> 1 caâu . _ VB2: Coâ gaùi vôùi moïi ngöôøi -> 4 caâu. _ VB3: hñ gt giöõa Chuû tòch nöôùc vôùi toaøn theå quoác daân ñoàng baøo . -> 15 caâu . 2. Noäi dung vaø muïc ñích : _ VB1: Moâi tröôøng soáng vaø vieäc hình thaønh nhaân caùch con ngöôøi => Truyeàn ñaït moät kinh nghieäm soáng . _ VB2: Lôøi than thaân cuûa moät coâ gaùi => Neâu leân moät hieän töôïng trong ñôøi soáng ñeå suy töôûng .Gôïi söï caûm thoâng cuûa moïi ngöôøi ñ/v soá phaän ngöôøi phuï nöõ. _ VB3: lôøi keâu goïi toaøn quoác khaùng chieán => Keâu goïi söï thoáng nhaát yù chí , haønh ñoäng choáng Phaùp. ND vaên baûn 3 ñöôïc trieån khai maïch laïc .Hình thöùc roõ raøng , boá cuïc chaët cheõ. 5. _ VB 1,2 thuoäc phong caùch ngoân ngöõ ngheä thuaät. _ VB3 thuoäc phong caùch chính luaän. II. Baøi hoïc : ( hoïc phaàn ghi nhôù ) 1. Vaên baûn laø gì ? 2. Ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn : 3. caùc loaïi vaên baûn : TUẦN.......... TIẾT ............ CHIEÁN THAÉNG MTAO MXAÂY (Trích “Ñaêm Saên – Söû thi Taây Nguyeân) A. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hoïc sinh: - Naém ñöôïc ñaëc ñieåm ngheä thuaät xaây döïng kieåu nhaân vaät anh huøng söû thi, ngheä
File đính kèm:
giao an Ngu van 10 HK1.doc
