Giáo án Vật lí 9 - Các tác dụng của ánh sáng

Trường THCS Trần Bội Cơ _ Q5
Người Soạn: HUỲNH THANH TÔ _ TRẦN ĐĂNG KHOA
ĐẶNG HIẾU LỄ _ LÊ NGỌC PHƯỢNG.
GIÁO ÁN VẬT LÝ9
Tên Bài Học: CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG
1. Mục tiêu bài học:
Trả lời được câu hỏi tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì?
Vận dụng được kiến thức về tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và trên vật màu đenđể giải thích một số ứng dụng thực tế.
Trả lời được các câu hỏi: tác dụng sinh học của ánh sáng là gì? Tác dụng quang học của ánh sáng là gì?
2. Yêu cầu chuẩn bị:
* Đối với mỗi nhóm học sinh:
Hai tấm kim lọai giống hệt nhau (một sơn trắng, một sơn đen)
Một nhiệt kế.
Một bóng đèn 25W.
Vài máy tính sử dụng năng lượng mặt trời.
Một đồng hồ đo thời gian.
* Đối với giáo viên:
Chuẩn bị phiếu học tập cho nhóm học sinh .
Kẽ bảng1 trang 147/ sgk.
Sưu tầm một số hình ảnh nêu bật được tác dụng nhiệt, tác dụng sinh học, tác dụng quang điện của ánh sáng để củng cố kiến thức cho học sinh.
3. Họat động dạy và học:
3.1 Kiểm tra bài cũ: (5ph)
1. Vật có màu nào sau đây có khả năng tán xạ ánh sáng tốt nhất?
A. Trắng. B. Xanh. C. Đen. D. Đỏ.
2. Vì sao ta nhìn thấy bông hoa hồng có màu đỏ? Nếu đặt nó dưới ánh đèn màu xanh ta có thấy nó có màu xanh không? 
3.2 Vào bài mới: (1ph)
Vào buổi trưa ngồi lên yên xe đậu ngoài nắng các em cảm thấy thế nào?
Vì sao có một loại hoa có tên là hướng dương?
Như vậy ánh sáng có những tác dụng mà ta phải nghiên cứu trong bài học hôm nay.
HOẠT ĐỘNG HỌC SINH
TRỢ GIÚP GIÁO VIÊN
Họat động 1: Tìm hiểu tác dụng nhiệt của ánh sáng. (15ph)
Đọc SGK / Nhóm thảo luận – Trả lời câu C1, C2.
Phân tích sự trao đổi năng lượng trong tác dụng nhiệt của ánh sáng để phát biểu khái niệm về tác dụng này.
HS tiến hành thí nghiệm trên hai tấm kim loại chỉ khác nhau về màu, nắm mục tiêu thínghiệm, điền kết quả thí nghiệm vào bảng 1.
Nhóm tiến hành thảo luận, trả lời câu hỏi C3.
Dẫn dắt HS: Trong các tác dụng của ánh sáng tác dụng đầu tiên cần nghiên cứu đó là tác dụng nhiệt. Yêu cầu HS đọc SGK, thảo luận trả lời câu C1, C2 theo nhóm.
Nhận xét câu trả lời của các nhóm, hướng dẫn các em xây dựng khái niệm tác dụng nhiệt của ánh sáng.
Liệu tác dụng nhiệt của ánh sáng lên các vật khác nhau thì có giống nhau hay không? Ví dụ chiếu ánh sáng lên vật màu trắng, vật màu đen chẳng hạn.
Hướng dẫn HS thao tác thí nghiệm (lưu ý HS làm thí nghiệm thao tác với 2vật hoàn toàn giống nhau về khoảng cách vị trí và cường độ ánh sáng), xác định mục tiêu thí nghiệm và trả lời câu C3
Họat động 2: Tìm hiểu tác dụng sinh học của ánh sáng (5ph).
HS tìm thêm ví dụ về tác dụng này.
Ngoài tác dụng nhiệt ánh sáng còn có tác dụng gì nữa? Yêu cầu HS đọc phần II, thảo luận nhóm, trả lời câu C4, C5.
Nhận xét, mở rộng kiến thức cho HS.
Ví dụ: con người cần tắm nắng buổi sáng để chống bệnh còi xương. Trồng cây cần đủ khoảng cách để cây hấp thụ được đầy đủ ánh sáng mặt trời.
Họat động 3:Tìm hiểu về tác dụng quang điện của ánh sáng. (5ph).
 HS đọc tài liệu, thảo luận nhóm, trả lời câu C6, C7.
HS Rút ra kết luận (theo SGK).
Cá nhân đọc các kết luận đã học trong bài
GV dẫn dắt:Ngoài tác dụng nhiệt và tác dụng sinh học, ánh sang còn gây ra tác dụng rất đặc biệt nữa đó là tác dụng quang điện, các em hãy đọc III /SGK và trả lời câu C6, C7.
Nhận xét, đánh giá, sửa chữa và dẫn dắt HS rút ra kết luận.
Yêu cầu HS rút lại toàn bộ kiến thức đã thu thập được (bằng cách gọi một số HS từ giỏi khá, trung bình, yếu)
Họat động 4: Củng cố và vận dụng (10ph)
Cá nhân HS đọc và nghiên cứu, trả lời câu C8, C9, C10.
Cá nhân HS đọc nhiều lần ghi nhớ.
Cá nhân HS đọc phần có thể em chưa biết
Yêu cầu HS nghiên cứu, trả lời câu C8, C9, C10.
Nhận xét, đánh giá và sửa chữa.
Yêu cầu HS đọc nhiều lần ghi nhớ và đọc phần có thể em chưa biết.
Chiếu cho HS xem hình ảnh , hay đoạn phim về sử dụng năng lượng mặt trời.
4. dặn dò:
Đọc trước nội dung bài 57“Hận biết ánh sáng đơn sắc, ánh sáng không đơn sắc bằng đĩa CD”.
Chuẩn bị phiếu thực hành thí nghiệm bài 57 
 = œ
Trường THCS Trần Bội Cơ`	Thứ.
Đề kiểm tra 15ph	Họ và tên:
Môn vật lý lớp 9	Lớp:..
Điểm
Lời phê của GV:
I. Trắc nghiệm: Hãy khoanh tròn câu mà mình chọn (5điểm)
1. Nguồn sáng nào sau đây phát ra ánh sáng trắng :
A. Đèn quỳnh quang, ngọn lửa.
B. Đèn dây tóc, đèn pin, ngọn lửa.
C. Mặt Trời, các đèn có dây tóc nóng sáng.
D. Cả A,B,C đều đúng
2. Tấm lọc màu có công dụng gì?
A. Chọn màu ánh sáng truyền qua trùng với màu kính lọc
B. Trộn màu ánh sáng truyền qua
C. Giữ nguyên màu ánh sáng truyền qua
D. Cả A,B,C đều đúng
3. Chiếu ánh sáng từ một nguồn sáng qua tấm lọc màu đỏ, nếu ta được ánh sáng màu đỏ thì nguồn sáng là nguồn sáng nào dưới đây?
A. Nguồn sáng trắng.
B. Nguồn sáng đỏ.
C. Cả A,B đều đúng
D. Cả A,B đều sai.
4. Tác dụng của lăng kính là gì?
A. Tổng hợp màu ánh sáng.
B. Phân tích ánh sáng của nguồn sáng. 
C. Tạo ánh sáng trắng.
D. Cả A,B,C đều đúng
5. Hiện tượng nào sau đây là sự phân tích ánh sáng trắng:
A. Aùnh sáng phát ra từ đèn LED đỏ.
B. Aùnh sáng qua tấm lọc màu.
C. Màu trên màng mỏng bong bóng xà phòng.
D. Cả A,B,C đều đúng
6. Những màu nào sau đây là màu cơ bản:
A. Lục, lam, đỏ. 	B. Lục, vàng, tím 
C. Hồng, lam, tím 	 	D. Đỏ, vàng, tím 
7. Khi nhìn thấy vật màu đen thì ánh sáng đi đến mắt ta là:
A. Aùnh sáng trắng.
B. Aùnh sáng xanh
C. Aùnh sáng đỏ.
D. Không có ánh sáng truyền tới mắt
8. Nhờ khả năng nào của vật mà ta nói vật có màu?
A. Khả năng phát ra màu của vật.
B. Khả năng tán xạ của vật.
C. Khả năng hấp thụ màu của vật.
D. Cả A,B, đều đúng.
9. Aùnh sáng tán xạ trên vật được truyền như thế nào?
A. Tuyền theo phương của ánh sáng tới.
B. Truyền vuông góc với phương của ánh sáng tới.
C. Truyền song song với phương của ánh sáng tới.
D. Truyền theo mọi phương.
10. Vật có màu nào sau đây có khả năng tán xạ ánh sáng tốt nhất?
A. Trắng. B. Đen. C. Xanh. D. Đỏ.
I. Câu hỏi tự luận: (5điểm)
Aùnh sáng trắng từ đèn ống phát ra là hổn hợp nhiều ánh sáng màu. Làm thế nào ta có thể biết được điều đó? Hãy trình bày một phương án làm thí nghiệm nhận biết.
Đáp án:
I.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
C
A
C
B
C
A
D
D
D
A
II.
Thí nghiệm phân tích ánh sáng.
Chiếu ánh sáng lên đĩa CD theo hướng thích hợp.
Hoặc chiếu ánh sáng qua lăng kính tán sắc