Giáo án Vật lý - Chủ đề 4: Cân bằng chất điểm và của một vật rắn

Chủ đề 4
Cân bằng của chất điểm và của một vật rắn
Bài 13
Cân bằng của một chất điểm , của một vật rắn chịu tác dụng của hai lực
và của 3 lực không song song( 2 tiết )
I/ Mục tiêu .
1. Kiến thức 
- Phát biểu được điều kiện cân bằng của một chất điểm và của một vật rắn dứơi tác dụng của hai lực .
- Nêu được quy tắc tổng hợp hai lực đồng quy tác dụng lên một vật rắn .
- Phát biểu được điều kiện cân băng của một vật rắn dưới tác dụng của ba lực không song song .
2. Kĩ năng .
Vận dụng được điều kiện cân bằng và quy tắc tổng hợp lực để giải bài toán vật rắn cân bằng dưới tác dụng của 3 lực đồng quy và đồng phẳng .
II/ Chuẩn bị :
1,Giáo viên : Hệ thhống kiến thức và hai bài tập mẫu 
2, HS :ôn lại các kiến thức cơ bản .
III/ Hoạt động dạy và học .
Tiết 1:
Hoạt động 1 : Nhắc lại kiến thức cần nhớ 
Hoạt động của thầy 
Hoạt động của trò 
1. Tác dụng của hai lực ;
Chất điểm Vật rắn 
Cjhú ý : Tác dụng của một lực đặt lên một vật rắn không thay đổi khi lực đó trượt trên giá của nó .
2.
Quy tắc tổng hợp hai lực song song (trình bày như SGK)
3. Tác dụng của 3 lực không song song ( SGK)
- HS đọc sách giáo khoa và trả lời câu hỏi :
O. Chất điểm và vật rắn chịu tác dụng của hai lực thì ta có đk gì về hai lực để cho vật rắn cân bằng ?
O. Để tổng hợp 2 lực đồng quy ta làm như thế nào ?
Đọc phần 3 SGK 
- Theo dõi gv vẽ hình minh họa 
Tiết 2 : 
Hoạt động 2: Làm một số bài tập vận dụng 
.
Hoạt động của thầy 
Hoạt động của trò 
Giáo viên đọc đề bài và hứơng học sinh cách giải .
Bài 1 : Một vật hình hộp có cạch a , trọng lượng P , nằm cân bằng trên một mặt nằm ngang (HV) . Xác định phản lực N của mặt nằm ngang lên vật .
Bài 2 : Tác dụng lên hình hộp ở bài 1 một lực F có phương nằm ngang và đi qua tâm của nó . Vật vẫn nằm cân bằng . Biết F=P/2.
a) xác định phản lực N và lực ma sát Fms của mặt nằm ngang tác dụng lên vật .
b) xác định vị trí của điểm đặt của phản lực N .
- HS làm việc dưới sự hướng dẫn cẩu thầy giáo :
- Vẽ hình , biểu diễn các lực tác dụng lên vật 
- áp dụng điều kiện cân bằng cho vật . 
Hoạt động 3 : Tổng kết bài .
Hoạt động của thầy 
Hoạt động của trò 
Bài tập về nhà bài 13.1 ;13.2 13.4 SGK 
NHiệm vụ cho tiết sau 
Học sinh ghi bài tập về nhà 
Những chuẩn bị cho tiết sau .
Tiết 3 ;
Bài 14 :
Cân bằng của một vật rắn có trục quay cố định Momen lực – ngẫu lực
I/ Mục tiêu .
1. Kiến thức :
- Nêu được định nghĩa và viết được biểu thức momen lực đối với một trục cố định .
- Nêu được điều kiện cân bằng của một vật rắn có trục quay cố định 
- Giải được các bài toán đơn giản về cân bằng của vật rắn có trục quay cố định 
- Nêu được ngẫu lực là gì và viết được biểu thức momen ngãu lực .
2. Kĩ năng 
Giải thích được một vài hiện tượng có liên quan đến một vật rắn chịu tác dụng của ngẫu lực .
II/ Chuẩn bị :
Giáo viên : Một số bài tập 
HS :ôn lại các kiến thức : Tác dụng của một lực lên một vật rắn có trục quay cố định .
, mômen lực , quy tắc mômen lực ngãu lực 
III/ Hoạt động dạy và học .
Hoạt động 1 : Ôn lại các khái niệm cơ bản .
Hoạt động của thầy 
Hoạt động của trò 
O.Lực song song với trục quay hay cắt trục quay có xu hướng làm cho vật quay không ?
O.Lực có phương vuông góc với trục quay và có giá càng xa trục quay thì có tác dụng làm quay ntn?
O. Viết biểu thức momen lực ?
O. Phát biểu quy tắc momen lực ?
O.Ngẫu lực kà gì ?
- HS đọc sách giáo khoa trả lời các câu hỏi của GV.
Hoạt động 2 : Làm bài tập vận dụng 
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò 
Bài 1 : Một thanh AB đồng chất trọng lượng P=20N , chiều dài l . Đầu A của thanh có thể quay quanh 1 trục nằm ngang của một bức tường . Đầu kia của thanh được treo vào tường bằng một sợi dây không dãn . Dây làm với thanh một góc 
30ođể thanh nằm ngang .
a) Tính sức căng cảu dây ?
b) Phản lực của tường lên thanh ?
GV: Hướng dẫn HS làm bài .
Bài 2 :14.2 /76SGK 
GV đọc đề bài ,vẽ hình 
Hứogn dẫn hs cách làm .
A	B
- HS ; Phân tích lực tác dụng lên thanh AB 
- Vận dụng quy tắc momen lực đối với trục quay A .
-Ap dụng đkcb :hợp lực =0 tìm được N?
- HS ghi đề bài vào vở , vẽ hình 
Hoạt động 3 : Tổng kết bài 
Hoạt động của thầy 
Hoạt động của trò 
-Bài tập về nhà : 14.1 và 14.3;14.4 SGK /76 
- HS ghi bài tập về nhà 
- Nhiệm vụ cho tiết sau .
Tiết 4 :
Bài 15 :
Cân băng fcủa một vật rắn
Chịu tác dụng của các lực song song
I/Mục tiêu :
1. Kiến thức :
- Phát biểu được quy tắc tổng hợp và phân tích hai lực song song cùng chiều .
- Nêu được điều kiện cân bằng của một vật rắn chiọu tác dung của 3 lực song song 
2. Kĩ năng :
- Giải được bài toán về cân bằng của một vật rắn chịu tác dụng của của 3 lực song song 
- Giải được bài toán xác định trong tâm của một vật phẳng , đồng chất có hình dạng đối xứng .
II/ Chuẩn bị :
1. Giáo viên : Hai bài toán minh họa 
2. HS : ôn lại ca s quy tắc và điều kiện cân bằng của một vật dưới tác dụng của 3 lực song song .
III/ Hoạt động dạy và học 
Hoạt động 1 : Ôn lại kiến thức .
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò 
I/Kiến thức cần nhớ 
1.Quy tắc hợp lực song song cùng chiều .?
2. Quy tắc hợp lực song song ngược chiều ?.
3. Cân bằng của một vật dưới tác dụng của ba lực song dong ?
- HS theo dõi SGK và trả lời từng câu hỏi 
- Nghe giáo viên nhận xét và bổ sung .
Hoạt động 2: Giải bài tập 
Hoạt động của thầy 
Hoạt động của trò 
Cho bài tập sau :
 Bài 1 :Một thanh AB đặt nằm ngang trên hai mố A và B . Một vật nặng P1=200N được treo tại điểm C của thanh . Biết AC =3CB .
Xác định phản lực tại hai mố Avà B , coi khối lượng của thanh không đáng kể .
- GV : Hướng dẫn học sinh làm bài 1
Bài 2 :
Tìm trọng tâm của một bản mỏng hình tròn bán kính R , khoét một lỗ tròn A bán kính R/2 có tâm nằm ở vị trí sao cho hai hình tròn tiếp xúc với nhau .
GV : CUs ý trọngluợng của hình phẳng tỉ lệ thuận với diện tích của nó .
- GV : quan sát uấn lắn , tháo gỡ những vướng mắc cho HS 
 A d2 C B
- HS làm việc theo cá nhân 
- HS tự làm vào vở 
Hoạt động 3 : Tổng kết bài 
Hoạt động của thầy 
Hoạt động của trò 
- Giải đáp những băn khoăn từ phía học sinh .
- Ra bài tập về nhà 
- Bài tập về nhà 15.1 đến 15.4 SGK /81/.