Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ ( Tiếp theo)

Tiết 5: Tiếng Việt
Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ
( Tiếp theo)

A - Mục tiêu bài học.
Giúp học sinh:
Củng cố và nắm vững khái niệm hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ, các nhân tố của HĐGT, quá trình của HĐGT.
Luyện tập phân tích các nhân tố giao tiếp, thực hành tạo lập văn bản ghi lại HĐGT bằng ngôn ngữ.
B- Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
 - Giáo viên: + Tài liệu: SGK
	+ Phương pháp: kiểm tra, đánh giá.
Học sinh: Đọc SGK và trả lời các câu hỏi trong phần luyện tập.
C -Tiến trình tiết học:
* ổn định lớp
* Kiểm tra bài cũ( trong khi luyện tập)
* Nội dung và phương pháp giảng bài.
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung cần đạt
(G) gọi 1(H) trả lời câu hỏi
? Thế nào là HĐGT bằng ngôn ngữ, trong HĐGT có những nhân tố giao tiếp nào?
(H): trả lời
Yêu cầu 1(H) nhận xét, bổ sung.
(G) khẳng định lại vấn đề.



(G)? nhân vật giao tiếp ở đây được thể hiện qua từ nào, có đặc điểm gì về lứa tuổi, giới tính.
(H): trả lời

(G)? HĐGT diễn ra vào thời điểm nào ? Thời điểm đó thường thích hợp với những cuộc trò chuyện như thế nào?
(H): trả lời


(G)? Nhân vật “ anh” nói về điều gì (Nội dung) ? nhằm mục đích gì?

(H):trả lời


(G)? Cách nói của “ anh” có phù hợp với nội dung và mục đích giao tiếp không, qua đó cho ta hiểu thêm những gì về đời sống tâm hồn của người xưa?
(H): trả lời 



Yêu cầu (H) tìm hiểu và trả lời câu hỏi SGK



(G) nhấn mạnh :
Trong HĐGT các nhân tố giao tiếp có những biểu hiện cụ thể, đa dạng:
Mục đích giao tiếp có thể là : trao đổi thông tin, biểu lộ tình cảm, tranh luận, thiết lập quan hệ, xin lỗi, cảm ơn…










(G) tổ chức cho (H) thảo luận để thực hành bài 4(21) 
Yêu cầu : 
 - Dạng văn bản: một thông báo ngắn, do đó cần chú ý hình thức trình bày.
- Đối tượng giao tiếp: các bạn HS trong trường .
- Nội dung giao tiếp là hoạt động làm sạch môi trường .
- Hoàn cảnh giao tiếp nhân ngày Môi trường thế giới( ), trong trường.

 







(G) yêu cầu HS tự hoàn thành văn bản.




(G) yêu cầu HS tiếp tục thực hành phân tích các NTGT thể hiện trong bức thư Bác Hồ gửi HS cả nước nhân ngày khai giảng năm học đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa tháng 9 năm 1945 ,= cách trả lời các câu hỏi SGK(21)

(H) lần lượt trả lời.( ghi lên bảng)
(G) nhận xét 






(G) gợi ý cho (H) bài số 3 nếu không còn đủ thời gian, yêu cầu về nhà làm.




*Củng cố: 
- Qua việc phân tích các nhân tố giao tiếp, em hãy khái quát vai trò của các NTGT trong HĐGT, sự chi phối của các NTGT trong HĐGT.




*Dặn dò: - Học lại để nắm vững kiến thức về HĐGT.
 - Chuẩn bị bài Văn bản.


II. Luyện tập.
Bài 1(20)
* Nhân tố giao tiếp gồm: nhân vật giao tiếp, hoàn cảnh giao tiếp, nội dung giao tiếp, mục đích giao tiếp, phương tiên và cách thức giao tiếp .
* Phân tích nhân tố giao tiếp thể hiện trong câu ca dao:
Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng :
Tre non đủ lá đan sàng nên chăng? 

+ Nhân vật giao tiếp: những người nam, nữ thanh niên ( anh, nàng.) 

+ Hoàn cảnh giao tiếp: vào một đêm trăng thanh( đêm trăng sáng và thanh vắng)- thời gian thích hợp cho những câu chuyện tâm tình của nam nữ thanh niên ; bộc bạch tình yêu.

+ Nội dung và mục đích giao tiếp:
. Nội dung: nhân vật “anh” nói về việc “tre non đủ lá” và đặt vấn đề “ đan sàng nên chăng?”
. Mục đích gián tiếp bày tỏ tình yêu và ước muốn được nên duyên vợ chồng.

+ Phương tiện và cách thức giao tiếp: ngôn ngữ nói, mượn hình ảnh “tre non đủ lá” và mượn chuyện “ đan sàng” phù hợp với nội dung và mục đích giao tiếp. Cách nói tế nhị , kín đáo, mang màu sắc văn chương, dễ đi vào lòng người.

Bài 2( 20)
- Nhân vật giao tiếp:
 Ông già A Cổ
 
+ A Cổ hả? 
(chào đáp) +Cháu chào ông ạ !
 ( Hđ chào)
 
+Lớn tướng rồi nhỉ?
 ( khen)

+ Bố cháu có gửi pin + Thưa ông có ạ!
đài lên cho ông không? ( Đáp lời) 
 ( Hỏi)

- Quan hệ - tình cảm giữa hai nhân vật

àThái độ yêu quý, àThái độ kính mến của
 trìu mến của ông đối A Cổ đối với ông(ạ, thưa) 
với cháu (hả, nhỉ, vui 
vẻ.)



Bài 4 (21)

Gọi mỗi nhóm 1 em lên trình bày văn bản thông báo .


(G) nhận xét những mặt ưu, nhược điểm trong bài viết của HS .
(G) cung cấp 1 VD để H tham khảo. 

Thông báo

Hưởng ứng( nhân ) ngày Môi trường thế giới, nhà trường tổ chức buổi tổng vệ sinh toàn trường để làm cho trường ta xanh, sạch, đẹp hơn.
Thời gian làmviệc : 
Nội dung công việc: quét sân trường, thu dọn rác, phát quang cỏ dại, trồng thêm cây xanh…
Lực lượng tham gia: toàn thể HS.
Dụng cụ:
Kế hoạch cụ thể : nhận tại văn phòng.
Nhà trường kêu gọi toàn thể HS trong trường hãy hưởng ứng tích cực tham gia buổi tổng vệ sinh này.
 Ngày…tháng…năm…

Bài 5(21)

- Nhân vật giao tiếp : Bác Hồ ( chủ tịch nước) viết thư cho HS toàn quốc – thế hệ chủ nhân tương lai của đất nước .
- Hoàn cảnh giao tiếp : Đất nước vừa giành độc lập .
- Nội dung : Thư nói tới niềm vui sướng vì HS được hưởng nền độc lập của đất nước , nói tới nhiệm vụ và trách nhiệm của HS đối với đất nước .Cuối thư là lời chúc của bác đối với HS.
- Mục đích: Chúc mừng HS nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, để xác định nhiệm vụ nặng nề nhưng cũng đầy vẻ vang của HS.
- Phương tiện : hình thức viết thư, lời lẽ chân tình, gần gũi, nghiêm trang.