Hướng dẫn chấm thi học sinh giỏi huyện lớp 6 năm học 2012-2013 môn Ngữ Văn

PHßNG GI¸O DôC vµ §µO T¹O H­íng dÉn chÊm THI hSG huyÖn líp 6 
 CÈM XUY£N N¡M HäC 2012- 2013
 Môn: Ngữ văn 
..............................................................................................

Câu 1: (3.0 điểm) 
	- Từ “mũi” trong “mũi Cà Mau” được tác giả Đoàn Giỏi dùng với nghĩa chuyển. (2 điểm)
- Nhà văn không viết: “Càng đổ dần về hướng Cà Mau” một cách chung chung về tỉnh Cà Mau mà viết: “Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau” vừa giới thiệu cụ thể, chính xác hơn vị trí vùng Đất Mũi (xã Đất Mũi) vừa tạo hình, gợi ấn tượng về vùng đất cực Nam thiêng liêng của tổ quốc:
“Tổ quốc ta như một con tàu
Mũi thuyền ta đó, mũi Cà Mau.”
	(Xuân Diệu) (1 điểm)
(vì theo nghĩa gốc “mũi” là một bộ phận trên cơ thể, có hình nhọn nhô ra trên mặt người, hoặc động vật... Ở đây nhà văn thêm từ “mũi” theo nghĩa chuyển để giới thiệu về vùng đất nhô ra phía trước.) 
Câu 2: (7.0 điểm) 
1.Học sinh phải nêu được các tín hiệu nghệ thuật đặc sắc được nhà văn Võ Quảng sử dụng tinh tế trong đoạn trích: (4 điểm)
- Hàng loạt động từ mạnh, tính từ giàu chất tạo hình: động từ: đánh trần, co người, nghe, cắm, ghì, trụ, phóng, chống, cản, văng, trụt, quay đầu, chạy, thả, rút, lấn, cắn... Tính từ: rập ràng, cuồn cuộn, nảy lửa, oai linh, hùng vĩ... Nhiều từ láy gợi cảm: rập ràng, vùng vằng, cuồn cuộn…(1.5 điểm)
 - Các biện pháp tu từ đặc sắc, sinh động như so sánh: rập ràng nhanh như cắt, như một pho tượng đồng đúc, như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ...; nhân hóa: thuyền vùng vằng cứ chực trụt xuống, quay đầu chạy về lại Hòa Phước, thuyền cố lấn lên...(1.5 điểm)
 - Sử dụng các kiểu câu đơn, câu ghép linh hoạt về độ dài ngắn, dấu ! trong 2 câu đầu; câu văn ngắn: “Thuyền cố lấn lên.” các câu khác chủ yếu là câu ghép với nhiều vế có câu đến 5 vế... …(1.0 điểm)	
2.Chỉ rõ được giá trị biểu đạt của các các tín hiệu nghệ thuật đặc sắc đó (3 điểm)
 - Với ngòi bút tinh tế, sáng tạo, ngôn ngữ giàu chất tạo hình, nhà văn Võ Quảng đã tái hiện sinh động khung cảnh hùng vĩ, dữ dội của thiên nhiên với những cơn thác dữ hòng nhấn chìm nuốt chửng cả con thuyền. (1 điểm). 
 - Trên nền sông nước ấy, nổi bật hình ảnh dượng Hương Thư biểu tượng cho con người lao động mang vẻ đẹp cường tráng, vạm vỡ, nhuốm đầy nắng gió với sức mạnh phi thường thể hiện trong từng động tác dứt khoát, chính xác, mạnh mẽ đầy bản lĩnh, bình tĩnh, tập trung cao độ, gồng mình chống chọi vất vả đưa con thuyền vượt qua thác dữ. Hình ảnh đó được nhà văn thi vị hóa mang vẻ đẹp huyền thoại như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. Đó chính vẻ đẹp, sức mạnh kỳ diệu của con người chinh phục và chế ngự thiên nhiên... (2 điểm) 
Câu 3: (10 điểm) 
 Yêu cầu chung: Học sinh phải xác định đúng yêu cầu đề ra chuyển bài thơ thành bài văn tả cảnh (phân biệt khác với đề cảm nhận thơ). Đối tượng miêu tả chính là hình ảnh hoa sen trên nền thiên nhiên được tác giả tái hiện trong bài thơ “Hoa sen”. Học sinh phải bám sát vào các chi tiết trong bài thơ để tả theo trình tự hợp lý trên cơ sở ý của bài thơ nhưng các em có thể diễn đạt theo ngôn ngữ của người viết. Bố cục bài viết phải hài hòa, ngôn ngữ trong sáng, giàu cảm xúc… Bài làm phải đảm bảo các ý theo định hướng dàn ý sau:
A.Mở bài: (1.0 điểm) 
 Giới thiệu chung về hình ảnh hoa sen
B.Thân bài: (8.0 điểm) (ý 1: 2 điểm; ý 2 và ý 3 mỗi ý 3 điểm) 
Ý 1: Hình ảnh sen ngủ say trong mùa đông 
 - Suốt mùa đông giá buốt lạnh lẽo, bầu trời xám xịt, u ám, những cơn gió bấc hun hút thổi; mặt hồ yên ắng, dường như con sóng cũng run rẩy trước cái rét tê tái... 
 - Sen được ủ ấm ngủ say lặng lẽ trong đáy bùn mặc cho mùa đông bao trùm cả không gian...
Ý 2: Hình ảnh sen thức dậy khi mùa xuân đến
 - Khi gã mùa đông sợ hãi chạy trốn về phương Bắc, mùa xuân ùa về khắp đất trời. Vạn vật cựa mình bừng tỉnh. Những cánh hoa đào rực rỡ khoe sắc trong niềm vui hân hoan của mọi người chào đón năm mới. Tháng hai đến, trên triền đê, đầu làng những cây gạo sừng sững thắp lửa đỏ rực một góc trời... Thấm thoát tháng 3 đã về với những chùm xoan tím bâng khuâng rơi ngập lối vườn...
 - Trong ao, hồ, nước dần dần ấm hơn không còn cảm giác lạnh buốt tê cóng như trước. Cô mưa rào ấm áp, hiền dịu mời gọi sen thức dậy sau giấc ngủ dài suốt mùa đông giá buốt... 
 - Đầu tiên trên mặt ao lấp ló màu xanh thắm của những chiếc lá như những chiếc diều xinh xắn. Kế đó những búp non như những mũi tên xé nước nhô lên và bắt đầu lấp ló những nụ hồng chúm chím, dễ thương... Những nụ sen chưa vội nở phải chăng đang còn ngại rét. Chắc hẳn nhà sen rất khá giả mới có nhiều áo đẹp đến vậy?...
Ý 3: Hình ảnh sen bừng nở khi mùa hè sang
 - Một hôm mưa vừa tạnh, cỏ cây hoa lá được gột rửa trong vẻ đẹp tươi tắn, tinh khôi; bầu trời trong xanh với từng đám mây trắng xốp trôi yên bình soi mình duyên dáng xuống bờ ao. Làn nước cũng dềnh lên đầy hơn... Không gian êm đềm bỗng rộn rã tiếng chim ca lanh lảnh... Ông mặt trời với gương mặt hồn hậu đỏ như quả gấc rải muôn vàn tia nắng ấm áp xuống không gian. Làn gió nhẹ thổi trên mặt ao gợn sóng...
 - Bỗng chốc sen cởi tung bộ cánh hồng, cả mặt ao rực rỡ những bông hoa kiêu hãnh, duyên dáng khoe mình trong nắng. Màu xanh của lá, màu hồng của hoa tạo nên bức tranh với gam màu dịu mát, tươi tắn, hài hòa, căng tràn nhựa sống... Không gian phảng phất mùi hương nồng nàn, thơm ngọt của sen. Mùa hạ bỗng ngọt ngào, thi vị hơn...
 - Sống trong bùn đen tanh bẩn là thế, vậy mà kỳ diệu thay sen vẫn thơm ngát. Gốc sen được dầm trong nước nên hương thơm của nó mát lành, có sức quyến rũ mang một đặc trưng riêng không thể trộn lẫn vào đâu, ta có cảm nhận trong đó kết tinh bao tinh túy của cả đất trời, của hương đồng gió nội...
 - Làn gió dịu dàng vuốt ve những cánh hoa mỏng manh, xinh xắn; vô tình đôi cánh hoa rụng xuống được làn gió tinh nghịch đẩy đi như những con thuyền lênh đênh trên mặt nước chở đầy những câu chuyện cổ tích của thế giới trẻ thơ... 
B.Kết bài: (1.0 điểm) 
 Nêu cảm nghĩ của bản thân: thích thú, yêu mến, gắn bó, tự hào về hình ảnh hoa sen, loài hoa mang đậm phong vị hồn quê Việt Nam đang được bình chọn là quốc hoa… từ đó bồi đắp trong tâm hồn tình yêu cỏ cây, hoa lá, yêu thiên nhiên, cảnh sắc, quê hương Việt Nam….
 
 Lưu ý: Dàn ý trên chỉ là định hướng, tùy vào thực tế bài làm của học sinh giám khảo linh hoạt cho điểm, cần khuyến khích những bài viết ngôn ngữ giàu hình ảnh, có cảm xúc…
 …………… Hết………….