Hướng dẫn đọc thêm Bến quê (trích)- Nguyễn Minh Châu

TIẾT 137,138HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM BẾN QUÊ (trích) Nguyễn Minh Châu I/ GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM: 1- Tác giả: - Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. - Là cây bút xuất sắc của VHVN hiện đại. - Sáng tác của ông có thể được chia làm 2 thời kì: + Trước 1975: * Theo khuynh hướng sử thi. + Sau 1975: * Hướng vào đời sống thế sự nhân sinh, những sinh hoạt đời thường, tìm và phát hiện chiều sâu của đời sống…(cuộc đời vốn đa sự, con người thì đa đoan) * Là người có nhiều trăn trở, tìm tòi đổi mới tư tưởng và nghệ thuật sáng tác từ những năm 80 về sau. 2. Tác phẩm: - Được in trong tập truyện cùng tên của Nguyễn Minh Châu. - Mảng đề tài: Thế sự nhân sinh “Cuộc sống và số phận con người chứa đầy những điều bất thường, những nghịch lí ngẫu nhiên vượt ra ngoài những dự định và ước muốn, cả những hiểu biết và toan tính của người ta” * TÓM TẮT TÁC PHẨM: Cuộc sống và số phận con người chứa đầy những điều bất thường, những nghịch lí ngẫu nhiên vượt ra ngoài những dự định và ước muốn, cả những hiểu biết và toan tính. Nhân vật Nhĩ – người đã từng đi khắp nơi… Bị bệnh hiểm nghèo Phát hiện được những vẻ đẹp bình dị Nhờ con qua bên kia bến sông Con trai sa vào chơi cờ thế Bỏ trễ chuyến đò Đau khổ và luyến tiếc II. ĐỌC – TÌM HIỂU CHÚ THÍCH: 1. Đọc: * Yêu cầu giọng đọc: - Trầm tư, suy ngẫm của một con người từng trải. - Xúc động, đượm buồn và có cả sự ân hận, xót xa. 2. Chú thích: TIẾT 138 HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM BẾN QUÊ (tt) Nguyễn Minh Châu III/ TÌM HIỂU VĂN BẢN: 1. Nội dung: Nhân vật Nhĩ trong đoạn trích có hoàn cảnh như thế nào? BẾN QUÊ Nhĩ lâm bệnh nặng, đang sống những ngày cuối cùng của cuộc đời Đọc đoạn văn từ đầu đến… “cái bờ bên kia sông Hồng, ngay trước cửa sổ nhà mình” Cảm nhận được vẻ đẹp của bãi bồi bên kia sông… nhưng lại quá xa lạ đối với mình. Nhận thấy được những cánh hoa bằng lăng màu tím thẫm như bóng tối Nghe được tiếng những tảng đất lở đêm đêm cứ đổ òa trong giấc ngủ Hỏi vợ: “Hôm nay là ngày mấy rồi em nhỉ ?” * Quan sát những chi tiết sau: Những chi tiết trên cho biết được tâm trạng gì của nhân vật Nhĩ hiện tại? Nhận ra được đời mình chẳng còn bao lâu nữa Đối với những người thân trong gia đình, Nhĩ có nhận thấy được điều gì không? Nhận ra được sự hy sinh tần tảo của vợ Con trai càng lớn càng giống bố * Chú ý đoạn văn sau: “Chẳng biết thế nào mà sáng nay tất cả những ngón tay của chúng đều chua lòm mùi nước dưa, nhưng không sao, vì thế anh càng yêu lũ trẻ trong ngôi nhà mình” Yêu thương những nét hồn nhiên, ngây thơ của lũ trẻ Theo em, trong những ngày cuối đời của mình, một điều mà Nhĩ say mê, ham muốn nhất là gì ? Khao khát được đặt chân qua bến quê 2. Nghệ thuật: KHI CÒN KHỎE KHI LÂM BỆNH Nhĩ đã từng đi khắp nơi trên thế giới Cái bến sông bên nhà lại quá xa lạ… Không nghĩ đến cái bến quê nên không thấy được vẻ đẹp của nó - Say mê, ham muốn Người đi được (con trai) lại không thấy, không quý vẻ đẹp của bến quê Khi không còn đi được (Nhĩ) thì thấy quý, thấy khát khao - Không nhận ra được sự hy sinh tần tảo của vợ - Nhận ra với sự muộn màng - … - … * Hãy so sánh những tình huống sau: Em có nhận xét gì khi so sánh những tình huống trên ? Sáng tạo nên những tình huống nghịch lí Chiêm nghiệm cuộc sống Các hình ảnh trong truyện sau đây có ý nghĩa gì ? HÌNH ẢNH Những bông hoa bằng lăng cuối mùa tím thẫm như bóng tối 2. Bờ đất lở phía bên này … 3. Bên thị thành chông chênh xoái lở, bên bến quê vững vàng bồi đắp 4. Nhĩ hướng tới không gian mơ ước nhờ những “bàn tay chua lòm mùi nước dưa” 5. Bến quê … Ý NGHĨA * Các em thảo luận và ghi vào phiếu nhóm ở phần ý nghĩa ! - Những ngày cuối đời của Nhĩ - Những ngày cuối đời… Giá trị bền vững của những cái bình dị, gần gũi Lại là sự cứu cánh của những cái bình dị - Nơi neo đậu, tìm về… - … Xây dựng những hình ảnh giàu ý nghĩa, mang tính biểu tượng. Chú ý những chi tiết kể và tả sau: - Cứ nhìn ra cửa sổ … - Hay hỏi… + Đêm qua …tiếng gì không? + Hôm nay ngày mấy …? - Nghe từng tiếng bước chân của vợ, tiếng vợ sắc thuốc… Miêu tả nội tâm sâu sắc 3. Ý nghĩa: - Đi khắp nơi …> < Cuối đời mới thấy… Nhờ con trai qua bến sông  bỏ lở chuyến đò  sa vào chơi cờ thế (giống bố) Nhận ra sự tần tảo, hy sinh của vợ muộn màng Thấy yêu quý những bàn tay “chua lòm nước dưa” Khao khát một lần được qua bến sông quê Cuộc sống, số phận con người chứa đầy những điều bất thường, nghịch lí, vượt ra ngoài những dự định và toan tính Đời người khó tránh khỏi những vòng vèo, chùng chình trong cuộc sống Thức tỉnh sự trân trọng giá trị của cuộc sống gia đình và những vẻ đẹp bình dị của quê hương Qua s«ng nhí m·i con ®ß ChiÒu quª nÆng h¹t c¸nh cß nhÑ tªnh M©y xanh d¨m vÖt bång bÒnh C¸nh diÒu ai th¶ ch«ng chªnh cuèi lµng IV. LUYỆN TẬP CỦNG CỐ: * Đọc đoạn văn sau: Không khéo rồi thằng con trai anh lại trễ mất chuyến đò trong ngày. Nhĩ nghĩ một cách buồn bã, con người ta trên đường đời thật khó tránh được những điều vòng vèo hoặc chùng chình,vả lại, nó đã thấy có cái gì hấp dẫn bên kia đâu ? Họa chăng chỉ có anh đã từng trải, đã từng in gót chân khắp mọi chân trời xa lạ mới nhìn thấy hết sự giàu có lẫn mọi vẻ đẹp của một cái bãi bồi sông Hồng ngay bờ bên kia, cả trong những nét tiêu sơ, và cái điều riêng anh khám phá thấy giống như một niềm mê say pha lẫn với nỗi ân hận đau đớn lời lẽ không bao giờ giải thích hết. Em hiểu Nhĩ đang trăn trở, suy nghĩ gì qua đoạn trích? V. Dặn dò: 1. Về nhà vẽ SĐTD cho bài học. 2. Học bài cũ 3. Soạn bài “Những ngôi sao xa xôi” CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP