Kho tàng ca dao người Việt

pdf237 trang | Chia sẻ: frankloveabc | Lượt xem: 1676 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Kho tàng ca dao người Việt, để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 1 
 
À 
1. Àa tònh thò vûúáng núå tònh 
Traách ngûúâi àaä vêåy, traách mònh sao àêy! 
VNP7 233 
2. Àaä buöìn laåi giuåc thïm buöìn 
Mûa döng chûa taånh nûúác nguöìn laåi thïm. 
CVPD 26 
3. Àaä cam chõu baåc vúái tònh, 
Chuáa xuên àïí töåi möåt mònh cho ûng. 
CHG 15 
4. Àaä cam quêën quñt maá àaâo 
Nhûäng mong chim nhaån mai trao chó höìng. 
HPV 120 
5. Àaä chïët maâ nïët khöng chûâa 
Àïën mai ài chúå, chöå1 dûâa laåi ùn. a 
TNPD I 111 
BK a - Àïën mai ài chúå soå dûâa laåi ùn NNPD 52 
6. Àaä chñch2 phuång loan, chia maân uyïn thuáy3 
 
1 Chöå: gùåp. 
2 Chñch: leã loi. 
3 Uyïn thuáy: Uyïn laâ chim uyïn. Uyïn ûúng laâ chim tröëng vaâ maái bao giúâ cuäng söëng 
thaânh àöi nïn thûúâng laâ biïíu tûúång cuãa cùåp vúå chöìng haånh phuác. Thuáy laâ chim traâ. Chia maân 
uyïn thuáy laâ chia reä lûáa àöi. 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 2 
 
Àaâo àaâ caách lñ, cuác noå xa lan 
Kiïëng kia àaä vúä khoá haân 
Khuyïn anh chúá tiïëc, haäy lo àaâng thêët gia. dïî 
DCNTB II 96 
7. Àaä chúi, chúi chöën mô miïìu 
Trùm gûúm kïì cöí cuäng liïìu maâ chúi. 
TCBD IV 100 
8. Àaä coá con mùæt thò xem àaâng a 
Coá phaãi cêån thõ maâ ngoá quaâng ngoá quú. 
TCBD I 606 TNPD I 120 
BK a - Àaä coá con mùæt xem àaâng NNPD 52 
9. Àaä coá möåt lûúåt thò thöi. 
Lûúåt naây, lûúåt khaác thò àúâi khinh chï. 
NNPD 52 TCBD II 250 TNPD I 111 
10. Àaä àaânh canh caãi nêëu gûâng 
Chùèng ùn thò chúá xin àûâng móa mai. a 
NGCK 130a 
BK a - Khöng ùn thò chúá xin àûâng móa mai HPV 157 
11. Àaä àaânh cùæt toác ài tu, 
Möåt ngaây cûãa Phêåt mûúâi thu coäi trêìn. 
CHG 31 
12. Àaä àaânh möåt phêån àoâ àûa bïën khaác 
Thaãm thûúng thên em chïëch maác leã àöi 
Sao khöng kiïëm núi mö maâ tûúng tûåa, 
 phêën laåt hoa tröi hïët tïì 
- Em haäy àang coân trang àiïím toác mêy 
Àaåo phu quên chûa xûáng, em úã vúái meå thêìy coân hún. 
DCBTT 188 
13. Àaä àaânh möåt phêån thûúng öi! 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 3 
 
Ba1 taân cuäng àúåi, phêën tröi cuäng chúâ. 
DCBTT 254 
14. Àaä àaânh nïn thiïëp nïn3 thï 
Nïn chùn nïn chiïëu ta vï cho troân 
Non moân nhûng ngaäi khöng moân 
Trùm nùm tñnh cuöåc vuöng troân àêëy àêy. 
CDTH 107 
15. Àaä ài àïën quaán thò nùçm 
Con ve kïu khöng súå, con huâm gêìm khöng lo. 
CDTCM 256 
16. Àaä giaâu thò laåi giaâu thïm a 
Àaä khoá thò khoá caã àïm lêîn ngaây b 
ANPT 19a ÀNQT 84a HT 252 LHCD 15a NNPD 52 
BK a - Ngûúâi giaâu thúâi laåi giaâu thïm NASL III 20a 
 b - Ngûúâi khoá thúâi khoá caã àïm lêîn ngaây NASL III 
 - Àaä khoá laåi khoá caã àïm lêîn ngaây 
TCBD I 606 TCBD II 455 
TCBD I 111 VNP 1 II 30 
17. Àaä lêu khöng gùåp baån vaâng 
Nay gùåp baån vaâng loâng caâng thïm tuãi 
Nghô àïën ên tònh gioá thoaãng, mêy bay 
Kïí tûâ ngaây xa caách àïën nay 
Loâng ta ngú ngêín àùæng cay muön phêìn 
Coân gò maâ thúã maâ than 
Coân anh qua laåi ên cêìn anh úi! 
Anh àaä coá vúå röìi 
Nhû àuäa coá àöi 
Boã mònh em lú lûãng möì cöi möåt mònh. 
 
1 Ba: Hoa (tiïëng àõa phûúng). 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 4 
 
TCBD I 251 
18. Àaä lêu múái gùåp baån quen 
Cuäng bùçng nêëu chaáo àöî àen xanh loâng. 
DCNTB I 193 
19. Àaä liïìu muöëi mùån dûa xanh 
Göëi rúm nùçm àêët theo anh bêån naây. 
DCBTT 126 
20. Àaä loâng àuâm boåc yïu vò a 
Thúâi anh àùæp àiïëm trùm bïì daåi khön b 
TCBD II 329 TNPD I 111 
BK a - Àaä loâng àuâm boåc vò yïu TCBD II 233 
 b - Thúâi anh àùæm àiïëm trùm àiïìu daåi khön TCBD II 
 - Thò anh àùæm àiïëm moåi bïì daåi khön NGCK 144a 
21. Àaä mang lêëy caái thên tùçm 
Khöng vûúng tú nûäa, cuäng nùçm trong tú. a 
HHÀN 168 HT 184 
BK a - Khöng tú vûúng nûäa cuäng nùçm trong tú VNP 7 230 
22. Àaä mang lêëy caái thên tùçm 
Khöng vûúng tú nûäa, cuäng nùçm trong tú 
Àïm nùçm tú tûúãng tûúãng tú 
Chiïm bao thêëy bêåu,1 dêåy súâ chiïëu khöng. 
DCNTB I 112 
23. Àaä mang nhên ngaäi vaâo mònh 
Boã ài thò tiïëc cöng trònh xûa nay. 
CHG 13 DCBTT 266 
24. Àaä mong kïët nghôa tûúng giao 
Loâng coân mú tûúãng cêy cao laá daâi 
Bêy giúâ buön baán theo ai 
 
1 Bêåu: Àaåi tûâ ngöi thûá hai, nghôa laâ: cö, chõ, baån,... (thûúâng chó con gaái). 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 5 
 
Nùång àêìu chûä hiïëu, nheå vai chûä tònh 
Hiïëu tònh buöìn bûåc trong mònh 
Súå thêìy haäi meå laâm thinh vui cûúâi. 
CDTH 123 - 124 
25. Àaä múâi khöng leä khöng vaâo 
Söng sêu cha biïët, coá saâo cùæm chûa? 
- Biïët laâ anh úã mö àêy 
Cúá chi laåi hoãi söng naây sêu nöng? 
Phêån em laâ gaái chûa chöìng 
Laâm chi àaä biïët sêu nöng thïë naâo? 
DCTH 158 
26. Àaä mûâng qua haån cûá mön, 
Ai hay thaái tuïë1 haäi coân úã sau. 
NQPN 38 
27. Àaä nguyïìn hai chûä àöìng têm, 
Caâng dêìy nghôa trûúác caâng thêm ên tònh. 
CHG 5 
28. Àaä rùçng laâ nghôa vúå chöìng 
Dêìu cho nghiïng nuái, caån söng chùèng àúâi. 
DCNTB II 151 
29. Àaä sa lúâi heån khi chiïìu 
Töëi trúâi nhû mûåc cuäng liïìu ra ài. 
DCBTT 130 
30. Àaä sanh laâm phêån nûä nhên 
Nûä sanh ngoaåi töåc boã phêìn meå cha. 
HHÀN 227 TCBD I 206 
31. Àaä sinh ra kiïëp àaân öng 
 
1 Thaái tuïë: Tïn möåt vò sao. Theo quan niïåm cuãa nhiïìu ngûúâi, möîi vò sao ûáng vúái möåt 
nùm tuöíi cuãa möîi ngûúâi. ÛÁng vúái sao thaái tuïë laâ nùm coá vêån haån. 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 6 
 
Àeâo cao nuái thùèm, söng cuâng quaãn chi. 
CDTCM 256 HHÀN 257 NNPD 52 TCBD I 467 
TNPD I 111 VNP 1 II 96 VNP 7 97 
32. Àaä sinh ra kiïëp àaân öng 
Àeâo cao nuái thùèm söng cuâng quaãn chi 
Yïu nhau coá ngaåi àiïìu gò 
Non cao bïí röång ta thò cuäng cam. 
PDCD 13 
33. Àaä sinh ra kiïëp úã àúâi 
Trai thúâi trung hiïëu àöi vai cho troân 
Gaái thúâi trinh tõnh loâng son 
Súám höm gòn giûä keão coân chuát sai a 
Trai laânh gaái töët ra ngûúâi 
Khuyïn con trong bêëy nhiïu lúâi cho chuyïn. 
TCBD III 146, 474 TNPD II 64 VNP 1 I 151 VNP 7 308 
BK a - Súám höm gòn giûä keão coân soát sai THQP 34b 
34. Àaä sinh ra söë hay chúi a 
Sao trúâi laåi dùæt vaâo núi khöng tiïìn. b 
ÀNQT 98a LHCD 26a 
BK a - Àaä sinh ra kiïëp hay chúi 
ANPT 7b NNPD 52 TCBD II 480 TNPD I 111 
 - Trúâi sinh ra kiïëp hay chúi bk NNPD 64 NQPN 49 
TCBD I 525 TNPD I 311 
 b - Sao Trúâi laåi bùæt vaâo núi khöng tiïìn ANPT 
 - Sao Trúâi laåi kheáp vaâo núi khöng tiïìn bk NNPD 
TCBD I T NPD I 311 
 - Sao maâ laåi gêåp vaâo núi khöng tiïìn NQPN 
 - Thò Trúâi laåi àoåa vaâo núi khong tiïìn TCBD II TNPD I 111 
 - Thò Trúâi laåi àoåa vaâo núi phaãi laâm bk TNPD I 111 
35. Àaä thaânh gia thêët hay chûa 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 7 
 
Maâ anh ûúác nhûäng mêy mûa cuâng ngûúâi? 
- Tuöíi anh àang àöå thú àaâo 
Öng Tú chûa àõnh núi naâo xe duyïn. 
DCTH 161 
36. Àaä thaânh gia thêët thò thöi a 
Àeâo boâng chi lùæm, töåi Trúâi ai mang? b 
HT 208 NNPD 52 TCBD I 250 TCBD III 474 TNPD I 111 
BK a - Àaä nïn gia thêët thò thöi LHCD 37a 
 b - Àeâo boâng chi nûäa, töåi Trúâi ai mang ÀNQT 86b 
 - Àeâo boâng cho lùæm, töåi Trúâi ai mang 
VNP 1 I 163 VNP 7 299 
37. Àaä thïì phaãi giûä lúâi thïì 
Àûâng nhû con khaách tûá bïì hoát vang. 
DCTH 181 
38. Àaä thûúng cùæt toác trao tay 
Tha höì eán liïång nhaân bay maái ngoaâi. 
HVP 120 
39. Àaä thûúng thò chúá coá naâi 
Nuái cao ta dúâi nuái, söng daâi ta lêëp söng. 
DCNTB II 108 
40. Àaä thûúng thò thûúng cho chùæc 
Àaä truåc trùåc thò truåc trùåc cho luön 
Àûâng nhû con thoã àûáng àêìu truöng 
Khi vui thò giúän boáng khi buöìn thò boã di. 
HVP 119 
41. Àaä traãi phong trêìn 
Chúi trùng, chúi gioá, roä mùåt àöi ta 
Bêy giúâ bûúám àaä gêìn hoa 
Chõ Hai noái thïë nhû cúâ mêët xe 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 8 
 
Maãnh trùng giaâ, khen ai kheáo cheã laâm ba. 
QHBN 325 
42. Àaä trong nhû àôa dêìu vûâng 
Dêìu hay dêìu dúã xin àûâng quïn nhau. 
HVP 119 
43. Àaä troát nhuáng tay thuâng chaâm 
Chùèng xanh thò cuäng phaãi laâm cho xanh. 
ÀNQT 96a LHCD 55a 
44. Àaä troát nhuáng tay vaâo thuâng 
Chûa thanh thò cuäng vêîy vuâng cho thanh. 
DCTH 144 
45. Àaä troát nhuáng tay vö chaâm 
Khöng xanh cuäng nhuöåm cho cam sûå àúâi. 
CDTCM 256 
46. Àaä tûâng ùn baát cúm àêìy 
Àaä tûâng nhõn àoái baãy ngaây khöng ùn. a 
TCBD I 293 NNPD 52 TNPD I 111 VNP 1 II 85 
VNP 7 88 
BK a - Àaä tûâng nhõn àoái caã ngaây chùèng ùn HHÀN 54 
 - Àaä tûâng nhõn àoái baãy ngaây khöng cúm NGCK 195a 
47. Àaä tûâng lïn döëc xuöëng nûúng 
Anh sao ùn úã gaåt lûúâng rûáa anh? 
DCBTT 249 
48. Àaä tûâng xem queã boái ruâa 
Coân toan boái haåc xem cho múái àaânh. 
TCBD I 505 
49. Àaá cheo leo muöën treâo súå trûúåt 
Muöën noái möåt hai lúâi súå nhöåt yá em. 
CHG 13 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 9 
 
50 Àaá cheo leo, trêu treâo trêu trûúåt 
Ngûåa treâo ngûåa àöí 
Tiïëc cöng anh lao khöí 
Tûå cöí chñ kim 
Mêët em ài anh khoá kiïëm khoá tòm 
Cuäng giaã tó nhû cêy kim maâ loân súåi chó 
Sao em khöng biïët nghô biïët suy 
Em ham núi quyïìn quñ, em khöng coá nghô gò àïën anh 
Hoa kia gioá thöíi lòa caânh 
Meå cha eáp gaã, em àaânh chõu sao? 
HMN 6 
51. Àaá dêìu naát, vaâng dêìu phai 
Trùm nùm duyïn núå chùèng sai chuát naâo. 
CHG 17 
52. Àaá Àöng Triïìu1 àem àöí loâ vöi 
Hoãi thùm quan hoå nhaâ töi ngûúâi naâo? 
Bùæc thang lïn thêëu Thiïn Taâo2 
Trúâi sinh töi xuöëng gaán vaâo vúái ai? 
Coá àïm ngöìi suöët àïm daâi 
Tiïëng ai vùng vùèng bïn tai mú maâng 
Nhaâ töi thò úã Luäng Giang 
Ngoä úã giûäa laâng, vïì meá bïn têy 
Nhaâ töi laåi coá buái mêy 
Àêìu ngoä cêy höìng, cuöëi ngoä cêy na 
Bao giúâ ngûúâi coá ài qua 
Hoãi núi cöíng gaåch cûá núi maâ vaâo. 
 
1 Triïìu Àöng: möåt trong chñn huyïån cuãa tónh Quaãng Ninh ngaây nay. Laâ möåt trung têm 
di tñch lõch sûã cuãa àêët nûúác. Huyïån lyå Àöng Triïìu caách Haâ Nöåi 85 km. 
2 Thiïn Taâo: Núi ngûå cuãa Ngoåc Hoaâng vaâ caác võ thiïn thêìn trong àoá coá thêìn tröng coi 
viïåc söëng chïët úã coäi trêìn. 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 10 
 
QHBN 313 
53. Àaá vaâng àêy giûä möåt maâu 
Loâng son xin àoá laâu laâu chúá phai 
Àûâng nhû cö gaái Chûúng Àaâi1 
Trúá trïu beã liïîu tùång ai vöåi vaâng. 
DCTH 180 HT 380 
54. Àaá vaâng taåc cûãa Àöng Mön 
Àïm qua nùçm nghô ngûúâi khön maâ theâm. 
NGCK I 57b 
55. Àaäi böi kia húäi àaäi böi 
Coá möåt àêëu têëm àaäi mûúâi khuác söng. 
TCPD I 505 TNPD I 111 
56. Àaåi giaã vûúng, tiïíu giaã hêìu, 
Hai núi cuäng muöën bùæc cêìu hoâa hai. 
CHG 17 
57. Àaåi Hoaâng phong caãnh hûäu tònh 
Cuãa nhiïìu àêët röång gaái xinh trai taâi. 
HT 136 
58. Àaåi möåc lûu giang, bêët àùæc höìi cöë2 
Baån chöå3 ta ngheâo, duyïn söë giaã lú 
Tiïëng àöìn em troån keán lûåa tú 
Nûúác giûäa doâng chï àuåc, nûúác bïn kia khen trong. 
DCBTT 99 
59. Àaåi möåc lûu giang bêët àùæc höìi cöë 
 
1 Chûúng Àaâi: Àúâi Àûúâng, Haân Hoaânh lêëy cö gaái úã phöë Chûúng Àaâi trong thaânh 
Trûúâng An laâ Liïîu Thõ. Do tao loaån, Liïîu thõ bõ tûúáng giùåc cûúáp mêët. Khi giùåc àaä bõ deåp, hoå 
Haân cho ngûúâi àem vaâng baåc ài doâ Liïîu thõ, keâm baâi thú: Cêy liïîu Chûúng Àaâi, cêy liïîu 
Chûúng Àaâi, ngaây trûúác xanh xanh nay coân khöng? Cho duâ caânh daâi coân buöng ruã thò coá leä 
cuäng àaä vin beã vaâo tay ngûúâi khaác röìi. Sau hai ngûúâi àûúåc àoaân tuå. Noái Chûúng Àaâi laâ noái hai 
ngûúâi yïu xa caách. 
2 Àaåi möåc lûu giang, bêët àùæc höìi cöë: khuác göî lúán tröi söng khöng thïí quay vïì chöî cuä. 
3 Chöå: Gùåp, thêëy (tiïëng àõa phûúng) 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 11 
 
Cêy caã tröi söng khöng mong trúã laåi, 
Möåt mai anh coá xa naâng thiïn söë sûã nhiïn. 
CHG 6 
60. Àaåi phuá do thiïn, tiïíu phuá do cêìn1 
Thûác khuya dêåy súám taão têìn cho quen. a 
HHÀN 268 TCBD II 329 
BK a - Thûác khuya dêåy súám, taão têìn vúái anh. HHÀN 227 
61. Àaåi vi àaâi vi caác 
Tiïíu vi àöëng vi lûúng2 
Anh chùèng tham röång ruöång lúán vûúân 
Tham vò nhún ngaäi, cuäng thûúâng3 maâ thöi. 
CHG 4 
62. Àaân ai kheáo gêíy tñnh tinh 
Möåt àaân con caá lùån ghïình noá nghe 
Con caá noá löåi so le 
Möåt àaân con caá lúán noá àeâ con caá con. 
VNP 1 II 116 VNP 7 522 
63. Àaân ai kheáo gaãy tñnh tinh 
Möåt àaân con caá nûúác lùån ghïình noá nghe 
Con caá noá löåi so le 
Möåt àaân con caá lúán noá àeâ con caá con 
Con caá noá vûúåt Vuä Mön4 
Con chim noá ngêåm möìi vïì töí 
Noá múám con trïn ngaânh 
Ai vïì tin tûác thùm oanh. 
 
1 Àaåi phuá do thiïn, tiïíu phuá do cêìn: Giaâu lúán do trúâi, giaâu nhoã do chùm chó. 
2 Àaåi vi àaâi vi caác, tiïíu vi àöëng vi lûúng: lúán thò laâm àaâi, laâm gaác; nhoã thò laâm cöåt laâm 
xaâ. 
3 Cûúng thûúâng: xem chuá thñch B 570 
4 Vuä Mön: xem chuá thñch úã B 534 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 12 
 
TNPD II 65 
64. Àaân baâ cuäng laâ àaân baâ 
Chöìng baão mua gaâ ài mua cuöëc con. 
NASL II 5a 
BK + NNPD 33 TNPD I 112: 
 Àaân baâ nùm baãy àaân baâ 
Chöìng dùån mua gaâ ài mua cuöëc con. 
+ HHÀN 232 TCBD I 559: 
 Àaân baâ nùm baãy àaân baâ 
Chöìng dùån mua gaâ laåi mua cuöëc con 
65. Àaân baâ lanh laãnh tiïëng àöìng 
Möåt laâ saát chöìng, hai laâ haåi con. 
TCBD I 607 TCBD III 474 TNPD I 112 
66. Àaân baâ nhû caánh hoa tûúi 
Núã ra chó àûúåc möåt thúâi maâ thöi. 
TCBD I 607 
67. Àaân baâ nhû chó tòm kim 
Trùm nùm röìi cuäng ài tòm àaân öng. 
CDTH 95 
68. Àaân baâ nhû haåt mûa sa a 
Haåt vaâo gaác tña, haåt ra luöëng caây. b 
NASL II 22b 
BK a - Liïìn baâ nhû haåt mûa sa ÀNQT 104a LHCD 38b 
 b - Haåt rúi xuöëng giïëng, haåt ra ngoaâi àöìng 
TCBDI 206 TNPD I 112 
 - Haåt vaâo gaác tña, haåt ra ruöång caây. 
QHBN LHCD bk TNPD I 
69. Àaân baâ thò phaãi nuöi heo 
Thúâi vêån àûúng ngheâo nuöi chùèng àùång trêu. 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 13 
 
HHÀN 71 
70. Àaân baâ töët toác thúâi sang 
Àaân öng töët toác nhûäng mang nùång àêìu. a 
NASL II 20a 
BK a- Àaân öng töët toác thò mang nùång àêìu TNPD I 112 
71. Àaân Baá Nha1 lïn dêy sùén àúåi 
Àúåi baån Tûã Kò, tri êm húäi coá hay? 
CDTCM 27 
72. Àaân bêìu kheáo gaãy thúâi nghe 
Laâm thên con gaái chúá nghe àaân bêìu. 
NASL III 40b NASL IV 2b 
73. Àaân cêìm chûãa beán duyïn tú 
Nùm canh luöëng nhûäng ngêín ngú tiïëng àaân. 
HVP 119 
74. Àaân Chêu Tuêën2 ñt ai biïët gaãy 
Saáo Tam Kò3 ñt keã biïët nghe 
Ai cho truác noå löån tre 
Ai àem chó gêëm maâ xe tim àeân 
Ai cho vaâng àaá àua chen 
Ai cho beâo noå löån sen möåt böìn. 
VNP1 I 98 VNP 230 
BK DCNTB I 251: 
 Àaân Chêu Tuêën naâo ai biïët khaãy 
 Saáo Tam Kò ai thöíi maâ nghe 
 Ai tröìng truác löån vúái tre 
 Ai àem chó gêëm maâ xe tim àeân 
 Ai àem vaâng àaá àua chen 
 
1 Baá Nha, Tûã Kò: xem chuá thñch úã A 482. 
2 3 Chêu Tuêën tam kò: chûa roä 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 14 
 
 Àïí cho beâo noå löån sen mùåt àêìm. 
75. Àaân àêu maâ gaãy tai trêu 
Àaån àêu bùæn seã, gûúm àêu cheám ruöìi. 
HT 229 NGCK 195a TCBD I 559 TCBD I 112 
76. Àaân em khùèng khi duâng 
Àaân em gaãy khuác nùm cung roä raâng. 
HVP 119 
77. Àaân kia long phñm chuâng dêy 
Àem ra anh sûãa cho ngay cung àaân. 
CDTH 127 
78. Àaân öng cao ngöíng cao ngöìng 
Laâm ùn chùèng àûúåc àûáng tröng àaân baâ. 
NASL II 17b 
79. Àaân öng chúá kïí Phan Trêìn 
Àaân baâ chúá kïí Thuáy Vên, Thuáy Kiïìu. 
TCBD II 250 TCBD III 146 TNPD I 112 
80. Àaân öng àoáng khöë àuöi lûún 
Àaân baâ mùåc yïëm húã lûúân múái xinh. 
NNPD 53 TCBD I 372 TNPD I 112 
81. Àaân öng hoåc saãy hoåc saâng 
Àïën khi vúå àeã tay laâm maâ ùn. a 
NGCK 150b 
BK a - Àïën khi vúå àeã phaãi laâm maâ ùn 
 TCBD I 294 TCBD II 250 
 - Àïën cún vúå àeã phaãi laâm maâ ùn TCBD I 112 
82. Àaân öng khöng rêu bêët nghò 
Àaân baâ khöng vuá lêëy gò nuöi con 
NASL II 43b NNPD 53 NQPN 48 TCBD I 607 TNPD I 112 
83. Àaân öng möåt trùm laá gan 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 15 
 
Laá úã cuâng vúå, laá toan cuâng ngûúâi. 
HT 235 TCBD II 191 TNPD I 112 
84. Àaân öng nùm, baãy àaân öng 
Àem boã vaâo löìng cho kiïën noá tha 
Àaân baâ nùm baãy àaân baâ 
Àem boã ra chúå kiïën tha noá vïì. a 
TNPD II 64 
BK a - Àem ra boã chúå kiïën tha noá vïì NQPN 70 
85. Àaân öng nùm baãy àaân öng 
Laâng baão mua cöìng ài mua thanh la. 
NASL IV 1b 
86. Àaân öng nùm baãy àaân öng 
Vúå dùån mua höìng, ài mua cêåy con. a 
TCBD II 191 TNPDI 112 
BK a - Vúå dùån mua höìng laåi mua quyát non 
HHÀN 232 NNPD 53 TCBD I 559 
Sûãa laåi: HHÀN TCBDI chùæp thïm À 55, Nhbs àaä taách ra. 
87. Àaân öng nùçm vúái àaân öng 
Nhû göëc nhû gaác nhû chöng nhû chaâ 
Àaân öng nùçm vúái àaân baâ 
Nhû luåa nhû lônh, nhû hoa trïn caânh. a 
CÀTH 84 VNP 7 209 
BK a - Nhû voác nhû nhiïîu, nhû hoa trïn caânh NASL II 19b 
88. Àaân öng nöng nöíi giïëng khúi 
Àaân baâ sêu sùæc nhû cúi àûång trêìu. 
HT 228 NASL II 19b NNPD 53 TCBD I 505, 607 
TCBD II 153 TNPD I 112 VNP1 II 88 VNP 7 90 
BK ÀNQT 100 a. LHCD 38a: 
Liïìn öng nöng nöíi giïëng thúi 
Liïìn baâ sêu sùæc nhû cúi àûång trêìu 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 16 
 
89. Àaân öng quan tùæt thò chêìy 
Àaân baâ quan tùæt nûãa ngaây nïn quan. a 
HT 248 TCBDI 607 TNDBI 112 VNB7 345 
BK a - Àaân baâ quan tùæt nûãa ngaây lïn quan VNP1 II 38 
90. Àaân öng röång miïång thò sang a 
Àaân baâ röång miïång tan hoang cûãa nhaâ b 
CVPD 16 HHÀN 268 NASL II 44b NGCK 145b 
TCBD I 607 TNPD I 111 VNP1 II 100 VNP 7 101 
BK a - Liïìn öng röång miïång thò sang ÀNQT 100a LHCD 38a 
- Àaân öng miïång röång thò sang TCBD II 153 
b - Liïìn baâ röång miïång toang hoang cûãa nhaâ ÀNQT LHCD 
- Àaân baâ miïång röång toang hoang cûãa nhaâ TCBD II 
- Àaân baâ röång miïång phaá hoang cûãa nhaâ NASL III 37b 
- Àaân baâ röång miïång toang hoang cûãa nhaâ NNPD 53 
91. Àaân öng röång miïång thò taâi 
Àaân baâ röång miïång àiïëc tai laáng giïìng. 
NNPD 53 TCBD I 607 TNPD I 111 VNP1 II 100 VNP 7 101 
92. Àaân öng sêu sùæc nûúác àúâi 
Àaân baâ caån súát nhû cúi ùn trêìu. 
TCBD I 559 
93. Àaân öng tñch huyïët1 thò sang 
Àaân baâ tñnh huyïët thò tan hoang cûãa nhaâ. 
NQPN 46 
94. Àaân öng tñnh khñ loang toaâng 
Àaân baâ con gaái giûä giaâng nïët na 
Phoâng khi noá boã tay ra 
Nñn ài thò daåi, noái ra mang àiïìu. 
TCBD II 191 TNPD II 65 
 
1 Huyïët: maáu ûá laåi möåt núi naâo (trong cêu naây chûa roä maáu ûá chöî naâo)* 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 17 
 
95. Àaân öng tñnh nïët hoang toaâng 
Àaân baâ con gaái giûä giaâng nïët na. 
NASL II 29b 
96. Àaân öng töët toác laâ Tiïn 
Àaân baâ töët toác nùçm liïìn vúái ma. 
NASL II 20a, 48a NASL III 37b NASL IV 17b 
97. Àaân öng tuöíi tñ thò taâi 
Àaân baâ tuöíi tñ thò hai àúâi chöìng. 
TCBD II 153 
98. Àaân öng xe chó dùng tú 
Trùm nùm röìi cuäng thua cú àaân baâ. 
CDTH 95 
99. Àaân tranh saánh vúái àaân cêìm 
Möåt àêy möåt àêëy àaáng trùm lûúång vaâng 
Coân àang taåc àaá ghi vaâng 
Ngö àöìng núä boã phûúång hoaâng ngêín ngú 
Mêëy nùm em cuäng xin chúâ 
Cêìm bùçng toác baåc nhû tú cuäng àaânh. 
CDTCM 112 
100. Àaån àêu maâ bùæn chim trúâi 
Lûúái àêu maâ thaã nhûäng núi caá thêìn 
Möåt mai thiïn haå xoay vêìn 
Con chim trúâi anh cuäng bùæt, con caá thêìn anh cuäng cêu. 
CDTCM 73 
101. Àang cún lûãa tùæt cúm söi 
Lúån kïu con khoác chöìng àoâi toâm tem a 
Bêy giúâ lûãa àaä chaáy lïn 
Lúån no con nñn, toâm tem thúâi toâm. b 
NASL II 1b 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 18 
 
BK a - Con thúâi àoâi buá chöìng àoâi toâm tem 
 NPGT 26a NPNN 7b 
 b - Con àaä buá àoaån, toâm tem thúâi toâm NPGT 
 - Con thúâi àaä nguã, toâm tem thò toâm NPNN 
+ NGCK 120a: 
 Àûúng khi lûãa tùæt cúm söi 
 Con thò àoâi buá chöìng àoâi toâm tem 
 Bêy giúâ lûãa àaä chaáy lïn 
 Con thò àaä nguã toâm tem thò toâm. 
+ TCBD II 214 TNPD II 77: 
 Àûúng khi bïëp tùæt cúm söi 
 Con ngöìi khoác àoái, chöìng àoâi toâm tem 
 Bêy giúâ bïëp àaä chaáy lïn 
 Cúm àaâ sùæp chñn toâm tem thò toâm. 
102. Àang khi búå ngúå giûäa àaâng 
Ngaäi nhên cuäng tiïëc baåc vaâng cuäng thûúng 
CHG 8 
103. Àang khi chöìng giêån, mònh ài a 
Hïët khi noáng giêån, àïën khi vui vêìy 
Ngaäi nhên nhû baát nûúác àêìy 
Bûng ài maâ àöí höët raây àùång àêu. b 
HHÀN 323 
BK a - Khi chöìng hïët giêån laåi thò vui khuêy CDTCM 270 
 - Hïët cún noáng giêån àïën khi vui vêìy TCBD II 330 - 331 
 b - Bûng ài maâ àöí húát raây àùång àêu CDTCM 
104. Àang khi cuöåc rûúåu say nöìng 
Àaân kia àang gaãy, sao chuâng mêët dêy? 
Hïët àiïåu thò em cho vay 
Can gò phaãi nghô nûãa ngaây, anh úi! 
CDTCM 73 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 19 
 
105. Àang thûúng, àang nhúá, àang sêìu 
Boã àûúâng ngao ngaán cho nhau maâ vïì 
Leä àêu àêìu göëi tay kïì 
Anh boã cho àûát maâ vïì cho àang 
Möëi tònh coân haäy dúã dang 
Thêìy meå eáp gaã trong laâng chûa xong. 
DCTH 185 
106. Àang chûa boáng nùæng chang chang 
Xa cêy, xa xoám, xa laâng, xa dên 
Mûúån naâng caái noán laâm ên 
Xa xöi caách chúã coá gêìn àêìu ai 
Trúâi laâm gioá truác mûa mai 
Mûúån naâng chaã àûúåc, mûúån ai bêy giúâ? 
Coá phaãi nhên ngaäi tònh cúâ 
Thò cho anh mûúån caái noán tûâ giúâ àïën mai. 
CDTCM 129 
107. Àaâng xa biïët mêëy dùåm trûúâng 
Hoãi em àaä kïët cang thûúâng àêu chûa. 
CHG 26 
108. Àaâng xa mûúån ngûåa maâ ài 
Xin cho töët tuöíi, luêån chi xa doâng. 
CHG 26 
109. Àaâng xa nhún ngaäi naâo xa 
Ài àêu anh cung gheá nhaâ 
Trûúác thùm phuå mêîu sau laâ viïëng em. 
CHG 7 
110. Àaáng ùn àêu àêëy maâ múâi 
Thûúng sao cho àûúåc chöìng ngûúâi maâ thûúng. 
NASL II 25a 
Xem thïm Ù 39 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 20 
 
111. Àaânh nheä nhû chõ baán beâo 
Reã thúâi chùèng baán àöí veâo xuöëng söng. a 
BK a - Baán thúâi chùèng àùæt àöí veâo xuöëng söng 
NASL IV 29a 
112. Àaânh têm röëi súåi chó maânh 
Ba lêìn töi noái chùèng thaânh phuång loan. 
DCNTB II 131 
113. Àaánh cúâ nûúác bñ khöng toan 
Duâ anh kheáo liïåu, trùm baân cuäng thua. 
NNPD 59 TCBD I 294 TCBD II 481 TNPD I 113 
BK CHG 32: 
 Àaánh cúâ nûúác bñ khön toan 
 Dêîu anh kheáo lûúång trùm baân cuäng thua. 
114. Àaánh àô laåi mêët cûãa àïìn 
Lêëy chöìng laåi phaãi àem em ài buâ. 
NASL II 27b 
115. Àaánh àûa kôu caâ kôu kõt! 
Lêëy chöìng haâng thõt cho meå gùåm xûúng. 
TrCH 18 
116. Àaánh giùåc maâ àaánh tay khöng a 
Thaâ vïì xoá bïëp giûúng cung bùæn meâo. 
ANPT 17b ÀNQT 81b HHÀN 97 HLCD 5b NQPN 10 
TCBD I 608 TNPD I 113 VNP1 II 88 VNP 7 90 
BK a - Àaánh giùåc maâ bùæn tay khöng NNPD 59 
117. Àaánh giùåc thúâi àaánh dûúái söng 
Àûâng àaánh trïn caån phaãi chöng maâ queâ. 
NASL III 44a 
BK HHDN 109 HT 120 TCBD II 540: 
 Àaánh giùåc thò àaánh giûäa söng 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 21 
 
 Chúá àaánh trong caån phaãi chöng maâ chòm. 
118. Àaánh möåt tiïëng chuöng, caác ngoä nguöìn nghe thêëu 
Àaánh möåt tiïëng chêìu, nhêåp khêíu vö tang 
Àoá baån buöìn coân coá chöën thúã than 
Àêy em buöìn nhû ngoån nhang taân àïm khuya. 
DCNTB I 90 
119. Àaánh töi thò töi àau àoân 
Tñnh töi hoa nguyïåt chùèng chûâa àûúåc àêu 
Tñnh quen chûâa chùèng àûúåc àêu 
Lïå laâng laâng bùæt mêëy trêu mùåc laâng. 
TCBD II 481 TNPD II 65 
120. Àaánh tröëng rao nhu sô tûåu trûúâng 
Ai maâ thi àêåu töi nhûúâng ngöi cao. 
TCBD II 467 
121. Àaánh vúå thúâi àaánh saáng mai 
Chúá àaánh chiïìu töëi khöng ai nùçm cuâng. 
NASL II 13b 
Xem thïm C 89 
122. Àaâo ao maâ thaã àam kïình1 
O kia nho nhoã bûa mònh2 gêm gang3 
DCBTT 124 
123. Àaâo hoa àua núã trong rûâng 
Ûúác gò àûúåc keã troã àûúâng cho hay. 
NASL IV 31a 
124. Àaâo hoa y cûåu tiïëu àöng phong4 
 
1 Àam kïình: cua to . 
2 Bûa mònh: vûâa vúái mònh. 
3 Gêm gang: töët, cên xûáng. 
4 Àaâo hoa y cûåu tiïëu àöng phong: thú cuãa Thöi Höå àúâi Àûúâng: “Nhên diïån bêët tri haâ xûá 
khûá, Àaâo hoa y cûåu tiïëu àöng phong”, nghôa laâ: mùåt ngûúâi (ngûúâi àeåp) khöng biïët àaä ài àêu, 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 22 
 
Tûúáng taâi quaã nhõ thiïëp trong ra múâi. 
HPV 104 
125. Àaâo khoe tûúi, liïîu khoe mïìm 
Cêy khö naãy nhõ, caânh thïm êëm chöìi 
Chûä rùçng: Thiïn hûäu tûá thúâi1 
Ngaây thúâi hoa núã, töëi thúâi hoa thúm. 
TCBD I 325 TCBD III 224, 474 TNPD II 65 
126. Àaâo lñ möåt caânh, tú truác phiïëm loan 
Ban töëi höm qua, nguyïåt lùån, boáng öng sao taân 
Àïm khuya thanh vùæng khaách höìng nhan lûäng lúâ 
Cêy xanh thò laá cuäng xanh 
Àaä troát vin ngaânh thò haái lêëy hoa 
Cung àaân tyâ baâ ai kheáo gaãy tang tònh, tñnh tang 
Long ngêm höí àöëi, caái cöëng xang höì, caái höì xang 
Anh thûúng cö naâng nhû laá àaâi bi 
Ngaây thò daäi nùæng, àïm thò dêìu sûúng. a 
TNPD II 65 - 66 
BK a - Ngaây thò daäi nùæng, àïm thò dêìm sûúng TCBD I 136-137 
127. Àaâo liïîu em úi möåt mònh 
Àöi vai gaánh chûä chung tònh àûúâng xa 
Têëm aáo nêu söìng xïëp nïëp em àïí trong nhaâ 
Ba vuöng khùn tñm phêët phú em àöåi àêìu 
Têëm yïëm àaâo sao em kheáo giûä maâu 
Rùng àen rûng rûác, maái toác àêìu em haäy coân xanh 
Sao em úã vêåy cho àaânh 
Sao em chùèng kiïëm möåt chuát chöìng laânh, 
 keão thïë móa mai 
 
chó thêëy hoa àaâo vêîn cûúâi vúái gioá àöng nhû cuä. Truyïån Kiïìu coá cêu: “Trûúác sau naâo thêëy boáng 
ngûúâi, Hoa àaâo nùm ngoaái coân cûúâi gioá àöng”. 
1 Thiïn hûäu tûá thúâi: Trúâi coá böën muâa. 
KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 23 
 
Saách coá chûä rùçng: Xuên bêët taái lai1 
HT 304 TCBD I 607 - 608 TCBD III 147 
TNPD II 6 VNP1 I 169 - 170 VNP 7 301 
Sûãa laåi: Têëm aáo nêu söìng xïëp nïëp em àöåi àêìu 
VNP1 I vaâ VNP7 = 
 Têëm aáo nêu söìng xeáp nïëp em àïí trong nhaâ 
 Ba vuöng khùn tñm phêët phú em àöåi àêìu. 
 
128. Àaâo non xêëp 

File đính kèm:

  • pdfTuyen tap Ca Dao tuc ngu Viet Nam 1.pdf